Shrut Mahapooja

Author(s): Kirtiyashsuri
Publisher: Ramchandrasuri Smrutimandir Anjan Pratishtha Mahotsav Samiti

Page 57

૧૧
શ્રી પુષ્પચૂલિકા સૂત્ર એ વિપાક સૂત્રનું ઉપાંગ છે. શ્રી હ્રીં ધૃતિ આદિ ૧૦ દેવીઓની પૂર્વભવ સહિત કથાનકો છે. શ્રી દેવી પૂર્વભવમાં ભૂતા નામની સ્ત્રી હતી. તેને શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાને નિગ્રંથ પ્રવચનમાં શ્રદ્ધા કરાવી હતી. આદિનું સુંદર વિવરણ છે. ૧૨ શ્રી વન્હિદશા સૂત્ર
૧
-
આ સૂત્ર દૃષ્ટિવાદના ઉપાંગ તરીકે છે. તેમાં અંધકવૃષ્ણિ વંશના અને વાસુદેવ. શ્રી કૃષ્ણના વડીલબંધુ બળદેવના નિષદ્ય વગેરે ૧૨ પુત્રો અખંડ બ્રહ્મચારી બની પ્રભુ નેમનાથ પાસે દીક્ષા સ્વીકારી સર્વાર્થ સિદ્ધ વિમાનમાં ગયા. તે ત્યાંથી મહાવિદેહ ક્ષેત્ર મોક્ષે જશે વગેરે હકીકત સુંદર શબ્દોમાં જણાવી છે.
-
૧૦
પયન્ના
શ્રી ચતુઃશરણ પયન્ના (મૂળ–૬૩ શ્લોક પ્રમાણ) કુલ-૮૮૦ શ્લોક પ્રમાણ આ પયજ્ઞામાં આરાધક ભાવને વધા૨વા અરિહંત-સિદ્ધ-સાધુ અને ધર્મ એ ચાર શરણની મહત્તા, દુષ્કૃતની ગર્હા, સુકૃતની અનુમોદના ખૂબ માર્મિક રીતે જણાવી છે. ચૌદ સ્વપ્નના નામોલ્લેખ છે. આ સૂત્ર ચિત્ત પ્રસન્નતાની આવી છે. ત્રિકાલ પાઠથી ચમત્કારિક લાભ થાય છે. સૂત્રનું બીજું નામ કુશલાનુબંધિ છે.
૨
શ્રી પુષ્પચૂલિકા
૪
-
શ્રી આતુર પ્રત્યાખ્યાન પયન્ના (મૂળ-૮૦ શ્લોક પ્રમાણ) કુલ-૫૦૦ શ્લોક પ્રમાણ
આ પયજ્ઞામાં અંતિમ સમયે કરવા લાયક આરાધનાનું સ્વરૂપ બાલમરણ, પંડિતમરણબાલ પંડિત મરણ, પંડિત-પંડિત મરણનું સ્વરૂપ ખૂબ જ સ્પષ્ટતાથી વિચારાયું છે. આવા પ્રકારના દુર્ધ્યાન જણાવી રોગ અવસ્થામાં શાનાં પચ્ચક્ખાણ કરવા, શું વોસિરાવવું, કઈ ભાવનાઓ ભાવવી વગેરે સમજાવ્યું છે.
-
B
૩ - શ્રી મહાપ્રત્યાખ્યાન પયન્ના (મૂળ-૧૭૬ શ્લોક પ્રમાણ)
આ પયજ્ઞામાં સાધુઓએ અંત સમયે કરવા લાયક આરાધનાનું ખાસ વર્ણન છે. દુષ્કૃતોની નિંદા-માયાનો ત્યાગ-પંડિત મરણની અભિલાષા અને પ્રશંસા, પૌદ્ગલિક આહારથી થતી અતૃપ્તિ, પાંચ મહાવ્રતોનું પાલન અને આરાધનાનું વર્ણન છે.
ભક્તિપરિજ્ઞા પયન્ના (૨૧૫ શ્લોક પ્રમાણ)
આ ભક્તપરિજ્ઞા સૂત્રમાં ચારે આહારનો ત્યાગ કરી અણસણ માટેની પૂર્ણ તૈયારી જણાવી છે. પંડિત મરણના ત્રણ પ્રકાર (૧) ભક્તપરિજ્ઞા, (૨) ઈંગિની, (૩) પાદપોપગમન છે. ભક્તપરિક્ષા મરણ - (૧) સવિચા૨, (૨) અવિચાર એ બે પ્રકારનું છે. આમાં ચાણક્યના સમાધિ મરણનું વર્ણન છે.
પરિચય પુસ્તિકા
૪૭