Shrut Mahapooja

Author(s): Kirtiyashsuri
Publisher: Ramchandrasuri Smrutimandir Anjan Pratishtha Mahotsav Samiti

Page 67

અચૂક જોવું જોઈએ. અરિહંતની ઉપાસના કરવાની ઈચ્છાવાળાએ અરિહંતનું યથાર્થ સ્વરૂપ આ ગ્રંથ દ્વારા સમજવું જરૂરી છે. આ ગ્રંથ ઉપર ઘણી સંસ્કૃત ટીકાઓ તથા ભાષાંતરો પણ થયેલ છે. ૫. પૂ. ભૂવનભાનુ સૂરીશ્વરજી મહારાજાએ પરમતેજ ભા. ૧-૨માં આનું વિશેષ વર્ણન કરેલ છે.
૨૬. ધર્મસંગ્રહણી :
૧૪૪૪ ગ્રંથના રચયિતા આ. હરીભદ્રસૂરિ રચિત તથા સરળ ટીકાકાર આ. શ્રી મલયગિરિજી રચિત ટીકાયુક્ત આ ગ્રંથમાં તીર્થંકર પરમાત્માની મહત્તા, ધર્મના ૨ પ્રકાર, નાસ્તિકતાનું ખંડન, આત્માની સિદ્ધિપૂર્વક અન્ય મતોનું ખંડન, જૈનાગમનું પ્રામાણ્ય, જગત્ કર્તૃત્વ નિરાસ, એકાંત પક્ષ-સ્વભાવનું ખંડન, આત્મા શરીર પ્રમાણ છે, જ્ઞાન શક્તિયુક્ત છે વગેરે પદાર્થો દાર્શનિક ચર્ચાપૂર્વક ૨જૂ ક૨વામાં આવ્યા છે.
૨૭. પંચવસ્તુ :
ભવવિરહાંકિત ગ્રંથ૨ચના કરનાર હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે ૧૭૧૪ મૂળગાથા પ્રમાણ મૂળ ગ્રંથ તેમજ ૭૧૭૫ શ્લોકપ્રમાણ શિલ્પજ્ઞતા નામની સ્વોપજ્ઞ ટીકા રચી છે. શ્રમણ જીવનનું વર્ણન કરતો આ અતિ અદ્ભુત ગ્રંથ છે. પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણને યોગ્ય કોણ અને આપનાર ગુરુ કેવા ? સાધુ જીવનમાં પ્રતિદિન આરાધના કઈ કરવાની ? અને કેવા ભાવથી કરવી ? છેલ્લે જીવનના અંતે સંલેખના કરવાનો અધિકાર કોને ? અને તેણે કરવાની કઈ રીતે ? વગેરે બાબતો ખંડન-મંડન પક્ષ પ્રતિપક્ષ વગેરે બાબતોથી રોચક રીતે વર્ણન કરી છે.
૨૮. પંચાશક (પંચાસગ) :
આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજાની આ કૃતિ જૈન મહારાષ્ટ્રી પ્રાકૃતમાં રચિત છે. જેમાં ૧૯ પંચાશક છે.
આ ગ્રંથમાં સમ્યક્ત્વના પ્રકાર, તેની યતના, અભિયોગ અને દૃષ્ટાંતની સાથે મનુષ્યભવની દુર્લભતા આદિ અન્ય અન્ય વિષયોનું નિરૂપણ કરેલ છે.
સામાચારી વિષયનો અનેકવાર ઉલ્લેખ કરેલ છે. મંડનાત્મક શૈલીમાં રચિત હોવાને કારણે આ ગ્રંથમાં ‘તુલાદંડન્યાય'નો ઉલ્લેખ પણ છે.
આવશ્યકચૂર્ણિમાં દેશવિતિમાં જે રીતે નવપયપયરણમાં નવ દ્વા૨ોનું પ્રતિપાદન છે, તે રીતે આ ગ્રંથમાં પણ નવ દ્વા૨ોનો ઉલ્લેખ છે.
પંચાશક ગ્રંથરત્નમાં જૈન આચાર અને વિધિવિધાનના સંબંધમાં અનેક ગંભીર પ્રશ્નોને ઉપસ્થિત કરીને તેના સમાધાન આપેલ છે.
પરિચય પુસ્તિકા
૫૭