Sankalit Sanskrit Niyamavali

Author(s): Bhuvanbhanusuri, Divyaratnavijay, Abhayshekharsuri
Publisher: Jayaben Ratilal Shah Jain Pathshala

Page 40

७. शम् | तम् । दम् । श्रम् | मद् । भ्रम् । क्षम् । શાંત થવું. થાકી જવું દમનકરવું થાકવું. ભૂલકરવી. ભમવું માફ કરવું. આ ચોથા ગણના સાત ધાતુઓના ઉપાંત્ય સ્વર પરપદમાં દીર્ઘ થાય છે. ut शम् - शाम्यति । भ्रम् - भ्राम्यति । ८.दंश् (परस्मै) सञ्ज (५२) स्वज (मात्मने) रञ् (समयपी) मातुभाभांशनुनासितोपाय ... दशामि । सजति । ८.लुप्, लिप्, खिद्, विद ,मुच सिच,कृत पिश मा (८) ७ न ધાતુઓમાં ચાર કાળના પ્રત્યયોમાં ધાતુની વચ્ચે અનુનાસિક ઉમેરાય છે. ut लुप् -- लुम्पति । लिप् - लिम्पति -ते । सिच् - सिञ्चति । ૧૦. નીચેના ધાતુઓમાં સૂચિત આદેશ થાય.
ध्मा | घ्रा | म्ना | ऋ| सृ| यम् । दा धमति जिघ्रति मनति | ऋच्छति धावति यच्छति | यच्छति
| सुंघg वियार. org. | દોડવું કાબુમાંરાખવું આપવું.
शद् | व्यध् । भ्रस्ज् | वश्च | मस्ज् | सस्ज्
शीयते | विध्यति भृज्जति-ते) वृश्चति मज्जति सज्जति-ते । नाशपाम. विंध. मुं४. ५j.| M. तेयार यु.
૧૧. ૬ ધાતુનો ૩ ચાર કાળમાં સર્વત્ર દીર્ઘ થાય. બાકીના છ કાળમાં
शहि वि२४ प्रत्यय लागे. त्यारे हाई थाय... गृहति । अगृहत् । ૧૨. છઠ્ઠા ગણના'' ની પહેલાં હસ્વ કે દીર્ઘ -૩નો રૂમ્ ૩ણ્ થાય. ut.रि -- रियति । नू - नुवति ।
धू - धुवति । १३. शम राना तन्त्र मन्त्र चित तर्ज विद दंश अर्क्स वगेरे ધાતુઓ માત્ર આત્માનપદી છે. બીજા પ્રાય: ઉભયપદી છે.
त तन्त्र् - तन्त्रयते । चित् - चेतयते । भ... -- भर्त्सयते १४.सो, शो, दो छो योथा तुमा 'ओ' नो लोप थाय छे.
.त. सो - स्यति । शो - श्यति ।
दो - द्यति । छो - छचति ।
-
34