Sankalit Sanskrit Niyamavali

Author(s): Bhuvanbhanusuri, Divyaratnavijay, Abhayshekharsuri
Publisher: Jayaben Ratilal Shah Jain Pathshala

Page 122

પૂર્વપદમાં
તન્દુરુષના ઉત્તરપદમાં થતા ફેરફારો
ઉત્તરપદમાં ફેરફાર ઉદાહરણ મૂળ શબ્દ
૧. અવ્યય કે अङ्गुलि अङ्गुल निर्गतम् अंगुलिभ्यः = निरङ्गुलम् । સંખ્યા વાચક
द्वे अङ्गुली प्रमाणमस्य = द्वयगुलं दारुः ૨. સંખ્યાવાચી પુણ્ય
દયો રાત્રો સમાહાર = ધિરાત્રમ્ | એકદેશવાચી,અવ્યય, | રાત્રિ | ત્ર પુ ત્ર / પૂર્વ રાત્રે = પૂર્વરાત્રઃ | કે સંખ્યાત શબ્દ
अतिक्रान्तः रात्रिम् = अतिरात्रः ।
સંધ્યાતા રાત્રિ = સંરક્યાતરાત્રઃ | ૩ સંખ્યા સિવાયના | ગદમ્ ગઢ પૂર્વ = પૂર્વાણ I સર્વાર્થ : ઉપરના પૂર્વપદમાં ૪. ઉપરોક્ત સિવાયમાં મહમ્ | उत्तमं च तद् अहश्च = उत्तमाहः ।
પર્વ પાક | સપ્તાહ ! ઈત્યાદિ. દયા ગલ્લોઃ મહિાર : |
પર્વ ચેરી | ઈત્યાદિ. નોધ:- સમાસને અંતે તદ્ધિત પ્રત્યય હોય અને પૂર્વપદમાં સંખ્યાવાચી વિશેષણ હોય તો પ્રશ્ન થાય દા.ત. દ્રયોઃ મહોર મવઃ = યઃ | તૈયëપ્રિયઃ | ૫. સામાન્ય થી કોઇ | સ | સર્વ | Øાર્ચ સવાર = કૃષ્ણસ: | પણ શબ્દ હોય ૬. સામાન્ય થી કોઈ નિમ્ | રાગ | મધર/| મરીનઃ |
પણ શબ્દ હોય ૭. ઉપસર્ગ કે પ્રાણી ' | વન | 4 | ગતિવઃ | સર્ષ સ્વી ભિન ઉપમેયવાચી
રૂવ = સર્ષઃ | શબ્દ
પ્રણીહોયતો વનરવા | ૮. ઉત્તર, પૂર્વ મુગ, સવિથ | उत्तरसक्थम् । અથવા પ્રાણી ભિન
પૂર્વસવસ્થમ્ | ઈત્યાદિ.. ઉપમેયવાચી શબ્દ
116