Samyaktva Rahasya Prakaranam

Author(s): Siddhasensuri, Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust

Page 40

'सम्मत्तपरिणामो जायइ' तुर्यगुणस्थानस्पर्शना सम्भवति । इदमत्र प्रासङ्गिकम् - ग्रन्थिभेदव्याख्यानप्रसङ्गादत्र प्रथमसम्यक्त्वलाभविधिः सविस्तरं निरूप्यते । करणत्रयस्याऽविनाभावी सम्यक्त्वलाभोऽनादिमिथ्यादृशां कार्मग्रन्थिकमतेन सैद्धान्तिकमतेन चाऽपि, तत्र प्रथमं यथाप्रवृत्तिकरणम्, नेदं पुरुषार्थविशिष्टसम्भवम्परं भवितव्यताप्रधानम्, नाऽत्र सप्रणिधाना निर्जराप्रवृत्तिः परमप्रणिधानवतो जीवस्य सोढकष्टस्य स्वतोजाता निर्जराप्रवृत्तिः, अत्राऽऽयुर्वर्जानां सर्वकर्मणां स्थितिरेकैवकोटाकोटिसागरावधिमाप्नोति, एककोटाकोट्यामपि पल्योपमस्य न्यूनाऽसङ्ख्येयभागत्वमावहति, तदेव यथाप्रवृत्तिकरणम् ।
भव्योऽभव्यो वाऽनादिमिथ्यादृग् यावदनन्तवारमपीदं नदी - गिरि पाषाणदृष्टान्तवद् भवितव्यताप्रामुख्येन विदधाति, यदभिहितं बृहत्कल्पभाष्ये सङ्घदासगणिक्षमाश्रमणेनगिरिसरियपत्थरेहिं आहरणं होइ पढमए करणे । एवमणाभोगियकरणसिद्धितो खवण जा गंठी ॥ ९७ ॥ एतद् व्याख्यातं श्रीप्रभसूरिणा धर्मविधिप्रकरणेऽपिमिच्छत्तमोह गूणहत्तरं कोडिकोडिमयराणं । नियमा खवेइ जीवो अहापवत्तेण करणेण ॥८॥ एवं गिरिसिरिदुपलकुमेण काऊण गंठिभेयं तु । कोडाकोडीअंतो जा पत्तो गंठिदेसम्म ॥ ९ ॥
सोत्कर्षे मोहनीये शेषषण्णामायुर्वज्र्जानां कर्मणां स्थितिर्नियमेनोत्कृष्टा भवति, खण्डितोत्कर्षे मोहनीये ज्ञानादेरुत्कृष्टबन्धेन मोहादिषण्णां कर्मणामुत्कृष्टबन्धो भवति न चाऽपि भवति, यथाप्रवृत्तौ मोहनीयस्योत्कर्षनाशे शेषषण्णामुत्कर्षनाश एवङ्कारणात् ।
अचरमाऽऽवर्तिनोयथाप्रवृत्तिकरणमशुद्धमवश्यप्रतिपातित्वाद्, शुद्धमशुद्धम्वा चरमावर्तिनः यदप्रतिपातिग्रन्थिभेदेन तत्छुद्धमन्यदशुद्धम् । शुद्धयथाप्रवृत्तिकरणं पर्याप्तः पूर्णपञ्चेन्द्रियः संज्ञी चाऽबद्धायुर्देवो मानवो वा तिर्यग्नारको वा कर्तुमलमशुद्धयथाप्रवृत्तिकरणमपूर्णेन्द्रियोऽपर्याप्तोऽपि करोति । शुद्धयथाप्रवृत्तिं प्राप्तोऽन्तमुहुर्तेनैवाऽपूर्वकरणमारुह्य ग्रन्थि भिनत्ति । कृताऽशुद्धयथाप्रवृत्तिरभिन्नग्रन्थिकोग्रन्थिसमीपं सङ्ख्येयमसङ्ख्येयञ्चाऽपि समयं तिष्ठति,
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-४
३९