________________
જ ટીકાનો ભાવાર્થ : ૧. જેઓ વિપત્તિની પરંપરા વચ્ચે કે પ્રતિકૂળતાથી ઘેરાયાં પછી પણ મિથ્યાત્વનું સેવન નથી
કરતાં, પ્રાણનો અંત થઈ જાય તો ય મિથ્યાત્વને સ્વીકારતા નથી તેઓ તીર્થકર ભગવંતો દ્વારા સ્તુતિ પામે છે, ગણધર દ્વારા પ્રશંસા પામે છે, પૂર્વાચાર્યો દ્વારા શ્લાઘા પામે છે... નરકમાં રહેલાં પણ સમ્યગ્દષ્ટિઓ ધન્ય છે અને દેવલોકમાં વિલસનારાં પણ મિથ્યાદેષ્ટિઓ કમનસીબ છે.
દિગંબરાચાર્ય કુલભદ્ર સરમુષ્ય ગ્રંથમાં લખ્યું છે કેवरं नरकवासोऽपि सम्यक्त्वेन हि संयुतः । न तु सम्यक्त्वहीनस्य निवासो दिवि राजते ॥३८॥
સારાર્થ સમ્યક્ત્વ સાથેનો નરકવાસ પણ શ્રેષ્ઠ છે પરંતુ સમ્યકત્વ વિનાનો સ્વર્ગ નિવાસ શુભ નથી.
મિથ્યાત્વનો ત્યાગ કેવા સત્ત્વપૂર્વક કરવો જોઇએ એ સમજવા માટે કાર્તિક શ્રેષ્ઠીના દાંતનું અધ્યયન કરવું જોઈએ. જેમની પ્રજ્ઞા ક્ષીર-નીરનો વિવેક કરી શકે છે તેવા ધીમંતો આ દૃષ્ટાંત
દ્વારા મિથ્યાત્વ ત્યાગની જરૂરીયાત સમજી શકશે... ૨. આ અંતિમ ઉપદેશ ગાથા છે અને તેનું હાર્દ કઈક આવું છે. મિથ્યાત્વ તો કદન્ન જેવું છે
જે એકાંતે આત્માનું અકુશળ જ કરે છે. કદન્ન ખાનારની કાયાનું કુશળ તે પેટમાં છે ત્યાં સુધી થતું નથી તેમ જયાં સુધી મિથ્યાત્વનું અસ્તિત્વ આત્મપ્રદેશોમાં છે ત્યાં સુધી આત્માનું પણ કુશળ થતું નથી. જેમ પેટમાં ગયેલું કદન્ન સઘળા શારીરિક રોગોનું જનેતા બને છે તેમ આ મિથ્યાત્વ નામનું પાપ સકળ ભાવરોગોનું જનેતા બને છે. ઇચ્છાપૂર્વક આરોગેલું પણ કદન્ન જેમ વમન કરાવનારાં ઔષધો લઈને વમી દઇએ તેમાં જ હિત સમાયેલું છે તેમ ક્યારેક અજ્ઞાનતાને વશ પરંપરાથી સ્વીકારેલું અને પ્રતિજ્ઞાબદ્ધ કરેલું પણ મિથ્યાત્વ ત્યજી દઈએ તેમાં જ સ્વયંનું હિત છે.
મિથ્યાત્વને ત્યજવા માટે સમ્યકત્વ નામનું ઔષધ લેવું જોઈએ. સઘળા ય શાસ્ત્રોના ઉપદેશનો આ સાર છે.
વિવેમરી માં કહ્યું છે કેआमयकारि विसायं, मिच्छत्तं कयसणं व जं भुत्तं । तं वमसु विवेगोसहमुव/जिय जीव ! कुसलकए ॥१३६॥
સારાર્થ કદન્નની જેમ (આત્મિક) રોગોની ઉત્પત્તિના કારણ સમાન જે મિથ્યાત્વનું તમે સેવન કર્યું છે તેને વિવેક નામનું ઔષધ સ્વીકારીને રમી દો ! તો જ કુશળતા પ્રાપ્ત થશે. //
આ રીતે મિથ્યાત્વસેવનના નિમિત્તોને જીતીને મિથ્યાત્વનો ત્યાગ કરવો જોઇએ.
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-६४
१७७
