________________
'विमाणवज्जं आउं न बंधए' एषः सम्यग्दृष्टिनिवस्तिर्यग् वा वैमानिकदेवायुर्वनँ शेषाऽऽयुष्यबन्धं न हि विदधाति, एवमेतस्य पौद्गलिकं सुखमपि स्वाभाविकसुखाऽधिकत्वेन मिथ्याग्भ्योऽधिकमेव, यदुपदिष्टमुपदेशरहस्ये महोपाध्याययशोविजयैः, साभाविअं खलु सुहं आयसभावस्स दंसणेऽपुव्वं । अणहीणमपडिवखं सम्मद्दिहिस्स पसमवओ ॥६९॥ स्वोपज्ञवृत्त्याम्पुनरत्र,
“न चैतत् आभ्यन्तरं सुखम्मिथ्यादृशान्तथा क्षयोपशमाऽभावात्, तेनाऽभ्यन्तरसुखाऽभावेन तत्तुल्यं - सम्यग्दृष्टिबाह्यसुखतुल्यं बाह्यमपि न"
“जइ न विगय सम्मत्तो अहव पुट्विं न बद्धाउओ' अत्राऽमू प्रतिभ्वौ, एषो दर्शनधरः सम्यक्त्वादपतितः पूर्वाऽबद्धायुष्कश्च भवतु ।।६०-६१।। . * टीनो लावार्थ : ૧. સખ્યત્વ જેમનામાં પ્રગટ થયું છે અને એ પછી સ્થિરતાપૂર્વક ટકી શક્યું છે તેવા જીવો
નિયાણું કરતાં નથી. તેમની શુભલેશ્યાઓ સતત સ્થિર રહે છે અને તેથી જ ભવાંતરમાં પણ તેઓ સુલભબોધિ બને છે. આવો મહાન લાભ મોક્ષ પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી તેઓ પામતાં રહે છે.
જેઓ સમ્યકત્વહીન છે, મિથ્યાત્વી છે તેમની અશુભ લેશ્યાઓ ખૂબ દઢ બની જાય છે. તેઓ અવસર ઉપસ્થિત થતાં જ નિયાણું કરી બેસે છે અને તેથી ભવાંતરમાં દુર્લભબોધિ બને छ. पू. पूर्व५२ मर्षि श्री वीरभद्रायाफै आउरपच्चक्खाणपयन्ना सूत्रमा लज्यु छ -
मिच्छद् दंसणरत्ता सनियाणा किण्हलेसमोगाढा । . . इय जे मरंति जीवा तेसिं दुलहा भवे बोही ॥४०॥
सम्मद् दंसणरत्ता अनियाणा सुकूलेसमोगाढा । इय जे मरंति जीवा तेसिं सुलहा भवे बोही ॥४१॥
સારાર્થ જેઓ મિથ્યાત્વમાં રક્ત છે, અશુભ લેગ્યાથી વાસિત છે, નિયાણું કરનારાં છે, આ જ સ્થિતિમાં મૃત્યુ પામે છે તેઓ ભવાંતરમાં દુર્લભબોધિ બને છે.
જેઓ સમ્યકત્વમાં રક્ત છે, શુભ લેશ્યાથી વાસિત છે, નિયાણું કરતાં નથી. આ જ સ્થિતિમાં મૃત્યુ પામે છે તેઓ ભવાંતરમાં સુલભબોધિ બને છે. ૨. ઉપર વર્ણન કર્યું તે મુજબ સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોને ભવાંતરમાં અને ક્યારેક સમગ્ર
ભવપરંપરામાં બોધિની પ્રાપ્તિ સુલભ હોવાથી તેમના માટે નરક અને તિર્યંચગતિના દ્વાર બંધ
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-६१
१७१
