________________
થઇ ચૂક્યાં છે તેમ કહી શકાય કેમકે એક વાર સમ્યકત્વને પામ્યાં પછી તેને સતત ટકાવી રાખનારો આત્મા નરકાયુષ્યનો અને તિર્યંચના આયુષ્યનો બંધ કરતો નથી. ૩. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા માનવ અથવા તિર્યંચગતિમાં વિદ્યમાન હોય તો દેવલોકનું જ આયુષ્ય | ઉપાર્જિત કરે છે. તેમાં ય વૈમાનિક દેવલોકનું જ આયુષ્ય બાંધે છે. હા, આ સમકિતિ સમ્યક્ત્વથી પતિત થયેલો ન હોવો જોઈએ તેમજ સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થઈ તે પહેલાં તેણે ભવાંતરના
આયુષ્યનો બંધ કરેલો ન હોવો જોઈએ. ૪. સમ્યગ્દષ્ટિ મનુષ્ય અથવા તિર્યંચ વૈમાનિક દેવલોકનું જ આયુષ્ય બાંધે છે આ પ્રકારના
શાસ્ત્રોક્ત નિયમ દ્વારા એ સિદ્ધ થઈ જાય છે કે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા મિથ્યાષ્ટિજીવોની તુલનામાં પૌદ્ગલિક સુખો | બાહ્ય સુખોની પ્રાપ્તિ પણ ઘણી અધિક માત્રામાં કરે છે.
મિથ્યાદષ્ટિ પાસે જેવું સ્વાભાવિક અંતરંગ સુખ નથી તેવું સ્વાભાવિક અંતરંગ સુખ સમ્યગ્દષ્ટિ પાસે છે અને તેથી જ તે સમ્યગ્દષ્ટિ પૌત્રલિક સુખો પણ મિથ્યાદૃષ્ટિ કરતાં વધુ : * પ્રમાણમાં મેળવે છે, ભોગવે છે કેમકે અંતરંગ સુખ જેની પાસે વધુ છે તેઓ પુન્યબંધ પણ વિશેષ કરશે. પુ બંધ વધુ પ્રમાણમાં થશે એટલે પૌદ્ગલિક સુખો પણ એટલાં જ અધિક મળશે.
ઉપવેશરદચપ્રવેરા માં પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે ફરમાવ્યું છે કેसाभाविअं खलु सुहं आयसभावस्स दंसणेऽपुव्वं ।
દીન-પરિવર્વ સમ્પટ્ટિસ સિમવસો I૬ . स्वोपज्ञवृत्त्याम्पुनरत्र,
"न चैतत् आभ्यन्तरं सुखम्मिथ्यादृशान्तथा क्षयोपशमाऽभावात्, तेनाऽभ्यन्तर सुखाऽभावेन तत्तुल्यं - सम्यग्दृष्टिबाह्यसुखतुल्यं बाहामपि न"
સારાર્થ : આત્મસંવેદનથી જન્ય એવું સ્વાભાવિક સુખ સમ્યગ્દષ્ટિ પાસે અપૂર્વ કોટીનું હોય છે. તે પ્રકારનો ક્ષયોપશમ જ પ્રગટ્યો ન હોવાથી આવા અંતરંગ સુખને મિથ્યાષ્ટિ સ્પર્શી શકતો નથી. સમ્યગ્દષ્ટિ પાસે છે તેવું અંતરંગ સુખ ન હોવાથી મિથ્યાષ્ટિને, સમ્યગ્દષ્ટિને મળે છે તેવા બહિરંગ સુખ પણ મળતાં નથી.
* વિષયનિશિવા :
तद्वान् तीर्थंकरपदवीमपि लभेतेति भाषमाण आह* ભાવાર્થ : સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા તીર્થંકર પદને પણ પામી શકે છે એવું કથન કરતાં કહે છે કે
१७२
'बोधिपताका' टीकया विभूषितं
