________________
જ ટીકાનો ભાવાર્થ :
સમ્યકત્વની અવિદ્યમાનતામાં અને સમ્યકત્વની અભિમુખ અવસ્થાની પણ અવિદ્યમાનતામાં જે કાંઈ દ્રવ્યાનુષ્ઠાનો/ધર્મની બાહ્ય પ્રવૃત્તિઓ આચરવામાં આવે તે અંધકારમાં રચેલાં દેહના શણગાર જેવી છે, વિફળ છે.
બાહ્ય અનુષ્ઠાનોમાં કેટલાંક નમૂના જોઇએ. (૧) ગુરુકુળવાસનું સેવન. (૨) ઉગ્ર વિહારચર્યા. (૩) પાંચ પ્રહરનો સ્વાધ્યાય. (૪) કઠીન તપશ્ચર્યાનું સેવન. (૫) મેલાં વસ્ત્રો ધારણ કરવાં. આ અને આવી અન્ય બાહ્ય ક્રિયાઓ સમ્યકત્વના અભાવમાં સદંતર નકામી છે.
મિથ્યાત્વનો અંધકાર જ્યાં સુધી મનમાં ફેલાયેલો છે ત્યાં સુધી સેવેલી ઉપરોક્ત બાહ્ય ધર્મક્રિયાઓ ઇચ્છિત ફળને આપી શકતી નથી.
પંચમ ગણધર શ્રી સુધર્માસ્વામીજી ભગવંતે સૂત્રતા નામના આગમમાં ફરમાવ્યું છે કેजे याऽबुद्धा महाभागा वीरा असम्मत्तदंसिणो । असुद्धं तेसिं परकूतं अफलं होइ सव्वसो ॥२२॥ जे य बुद्धा महाभागा वीरा सम्मत्तदंसिणो । सुद्धं तेसिं परबूतं सफलं होइ सव्यसो ॥२३॥
સારાર્થ : જેઓ સમ્યક્ત્વધર નથી તેઓ સાચા વૈરાગી નથી અને તેથી તેમનું સંયમપાલન માટેનું સઘળું ય પરાક્રમ અશુદ્ધ બની જાય છે. અંતે તેમનાં સંયમ અને તપ સંપૂર્ણ વિફળ નીવડે છે.
જેઓ સમ્યકત્વધર છે તેઓ મહાનુભાવ છે, વૈરાગી છે, તેમનું તપ અને સંયમ માટેનું પરાક્રમ શુદ્ધ કક્ષાનું બને છે અને સંપૂર્ણ સફળ થાય છે.
“ વિષયનિશિલ્યા : - पुनरवाप्तिदौर्लभ्यात् तत्रैव सर्वतः प्रयत्नो विधेय इत्युपदेशयन्नाह* ભાવાર્થ :
સમ્યક્ત્વની પુનઃ પ્રાપ્તિ ખૂબ દુર્લભ છે માટે સમ્યકત્વ પ્રાપ્તિનો બધો જ પ્રયત્ન કરી લો એવો ઉપદેશ આપતાં કહે છે કે
મૂક્તમ્ : ता इत्थेव पयत्तो कायव्वो सव्वहा पुणो एयं । दंसणरयणं रयणं व दुल्लहं मंदपुनस्स ॥५४॥
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-५३-५४
