________________
જયોતિર્મુખ
૫૯
- ૧૮૧. મન વચન અને કાયાથી બહિરાત્માને છોડીને અંતરાત્મામાં
આરોહણ કર અને એ રીતે પરમાત્માનું ધ્યાન ધર એમ જિનેશ્વરદેવે કહ્યું છે.
૧૮. ચતુર્ગતિરૂપ ભવભ્રમણ, જન્મ, ઘડપણ મરણ, રોગ, શેક
તથા કુલ, યોનિ, જીવસ્થાન અને માર્ગણાસ્થાન વગેરે શુદ્ધ આત્મામાં નથી.
૧૮૩. શુદ્ધ આત્મામાં વર્ણ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ તથા સ્ત્રી, ગુરુ, નપુંસક
વગેરે પર્યાય તથા સંસ્થાન અને સંવનન નથી.
૧૮૪. આ સર્વ ભાવો વ્યવહારનયની અપેક્ષાઓ કહેવામાં આવ્યા છે.
શુદ્ધનય (નિશ્ચયનય) ની અપેક્ષાએ સંસારી જીવ પણ સિદ્ધ સ્વરૂપ છે.
૧૮૫. વાસ્તવિક રીતે શુદ્ધ આત્મા અરસ, અરૂ૫, અગંધ, અવ્યક્ત,
ચૈતન્ય ગુણવાળો અશબ્દ, અલિંગ-ગ્રાહ્ય (અનુમાનનો અવિષય) અને સંસ્થાનરહિત છે.
- ૧૮૬. આત્મા મન, વચન અને કાયરૂપી ત્રણ દંડથી રહિત નિદ્ર,
એકલો, મમત્વરહિત, શરીરહિત, નિરાલંબ (પદ્રવ્યના અવલંબન વિનાને) વીતરાગ, નિર્દોષ, મેહરહિત, તથા
ભયરહિત છે. ૧૮૭. એ (આત્મા) નિગ્રંથ (ગ્રંથિરહિત) છે નિઃશલ્ય (નિદાન,
માયા અને મિથ્યાદર્શનશલ્યથી રહિત), સર્વ દોષથી મુક્ત છે, નિષ્કામે (કામનારહિત) છે અને નિષ્ક્રોધ, નિર્માન તથા નિર્મદ છે.
