________________
૯૨
સાધુસામય્યદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૯ યત્ન કરવો જોઈએ, તો સંયમની શુદ્ધિ થાય. આથી આ પિંડ પોતાના માટે કરાયો છે, તેને જાણવા માટે સાધુ ઉપેક્ષા કરે, તેના કારણે “આ પિંડ પોતાના માટે કરાયો છે”, તેવું જ્ઞાન સાધુને ન થાય તોપણ, સાધુને દોષની પ્રાપ્તિ છે. માટે સાધુ સર્વ યત્નથી શાસ્ત્રવિધિ અનુસાર આ પિંડ પોતાના માટે કરાયો નથી, તેમ જાણવા માટે ઉદ્યમ કરે, અને આ પિંડ પોતાના માટે નથી કરાયો, તેવો નિર્ણય થાય પછી પિંડ ગ્રહણ કરે, તો તે પાકની નિષ્પત્તિમાં નિમિત્તભાવરૂપ અનુમોદનાની પ્રાપ્તિ સાધુને થાય નહિ. આથી કોઈ સાધુ શાસ્ત્રવચન અનુસાર પૂર્ણવિધિથી આ પિંડ મારા માટે કરાયો નથી, તેમ જાણવા માટે યત્ન કરે, અને શાસ્ત્રની સર્વ મર્યાદાથી આ પિંડ પોતાના માટે કરાયો નથી, તેવો નિર્ણય થાય, આમ છતાં તે પિંડ સાધના માટે કરાયેલો હોય તેવું છબસ્થતાના કારણે સાધુને જ્ઞાત ન થાય, અને સાધુ તે પિંડ ગ્રહણ કરે, તો સાધુને કોઈ દોષની પ્રાપ્તિ નથી.
વળી તે પિંડ સાધુ માટે કરાયો ન હોય, છતાં જો સાધુ શ્રતવિધિ અનુસાર આ પિંડ મારા માટે કરાયો છે કે નહિ તેને જાણવા માટે કોઈ પ્રયત્ન ન કરે, તો સાધુ માટે અસંકલ્પિત એવા પણ તે પિંડને ગ્રહણ કરવામાં, સાધુને સંકલ્પિત પિંડના પરિવાર માટેના ઉદ્યમના અભાવકૃત દોષની પ્રાપ્તિ છે. તેથી તે સાધુ મનથી શુદ્ધિવાળા નથી; અને જે સાધુ પિંડ ગ્રહણ કરવામાં, મનથી શુદ્ધિવાળા નથી, તે સાધુ મન, વચન, કાયાથી ત્રિધા=ત્રણ પ્રકારે શુદ્ધ છે, માટે તેને શું દોષ છે ? એ પ્રકારનો પૂર્વપક્ષીનો પ્રશ્ન અસ્થાને છે. માત્ર સ્થૂલદષ્ટિથી પૂર્વપક્ષીએ સંકલ્પિત પિંડ ગ્રહણ કરનાર સાધુને મન, વચન અને કાયાથી ત્રિધા શુદ્ધ કહીને શું દોષ છે ? એ પ્રકારનો પ્રશ્ન કરેલ છે. વસ્તુતઃ મન, વચન અને કાયાથી ત્રિધાત્રણ પ્રકારે, શુદ્ધ સાધુને કોઈ દોષ પ્રાપ્ત થાય નહિ. ll૧૯ અવતરણિકા :
ભિક્ષા વડે સાધુને ભિક્ષભાવ છે, એ બતાવવાનો આરંભ શ્લોક-૯થી કરીને ત્રણ પ્રકારની ભિક્ષાનું સ્વરૂપ બતાવ્યું, અને શ્લોક-૧૩માં કહ્યું કે અકૃત, અકારિત અને અસંકલ્પિત પિંડને ગ્રહણ કરતા સાધુ સમગ્રભાવને પામે છે. ત્યાં ગૃહસ્થ વડે સંકલ્પ કરાયેલ પિંડ ગ્રહણ કરવામાં સાધુને શું દોષ છે ? તે શંકાનું ઉભાવન કરીને સમાધાન કર્યું. હવે તે સર્વ કથાનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
