________________
डसना
कुद्द कुट्ट
खेल्ल
खुद्द
- इस तरह हिन्दी भाषा में प्राकृत के शब्द ही नहीं, अपितु प्राकृत की बहुत सी क्रियाएं भी आज भी जहाँ की तहाँ सुरक्षित हैं। हिन्दी की किसी क्रिया की संस्कृत से सीधे उत्पत्ति नहीं है। तुलनात्मक दृष्टि से क्रियाओं के कुछ उदाहरण
प्राकृत हिन्दी प्राकृत हिन्दी । उड्ड उड़ना भिडइ ... भिड़ना. कड्ढ काढ़ना बोल्ल . बोलना
कूदना डंस . डसना कूटना
संभलिय संभालन खेलना बइठ्ठ बैठना खोदना पिंजिय. पींजना
चूकना भेटियो भेंटना चुण्ण चुगना छोल्लिय
छोलना चमक्क चमकना जाग
जागना छड्ड
जोडिया जोड़ना छुट्ट . छूटना झुल्लंति झूलना झिल्लिओ झेलना निक्कालेउं निकालना देक्ख
लुक्कड़ लुकना बुज्झ बुझना पल्लट्ट पलटना से पिट्ट पीटना हल्लइ हलन
शब्द और धातुओं के अतिरिक्त प्राकृत की अन्य प्रवृत्तियां भी हिन्दी में परिलक्षित होती हैं। द्विवचन का प्रयोग नहीं होता, संयुक्त
चुक्क
छोड़ना
EEEEEEE
सात
देखना
१०६
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org