________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૯-૧૯૯૦ - - ૫ત્રારની મુલાકાતો (પૃષ્ઠ ૨ થી ચાલુ)
રાજકારણ જીવંત, વ્યાપક અને ગતિશીલ ક્ષેત્ર હોવાથી રાજદ્વારી સંસ્થાના કે ખાતાના ઉપરીને બતાવ્યા પછી પત્રકારને આપી શકાય નેતાઓની મુલાકાતો જેટલી લેવાય છે તેટલી સાહિત્યકારો. છે. રૂબરૂ મૌખિક મુલાકાતમાં શબ્દોની ગેરસમજ થવાનો સંભવ રહે છે. કેળવણીકારો, ધર્માચાર્યો, સામાજિક કાર્યકર્તાઓ વગેરેની લેવાતી નથી વળી આપેલા ઉત્તરોમાંથી પત્રકાર પોતાને છાપવા જેવા અને જેટલા રાજદ્વારી નેતાઓની મુલાકાત વધુ ઉપયોગી, રસિક, માહિતીસભર અને ઉત્તરો છાપવા સ્વતંત્ર છે એથી આશયભેદનું અને કોઈ એક વાત કયારેક વિવાદાસ્પદ હોવાનો સંભવ રહે છે. સાહિત્યકારો, કેળવણીકારો, ઉપર વધુપડતું જોર અપાયાનું જોખમ થવાનો સંભવ રહે છે. ધર્મોચા વગેરેની મુલાકાતોમાં સમાજના પરિમિત વર્ગને રસ પડે
પત્રકારને મુલાકાત આપવાનું ફરજિયાત ન હોવા છતાં પત્રકાર એવો સંભવ વધુ રહે છે અને એમની મુલાકાતો જેટલી માહિતીસભર પોતાની મુલાકાત લેવા આવે એ ઘણીખરી રાજદારી વ્યક્તિને ગમતી હોય છે એટલી વિવાદસ્પદ હોતી નથી. વળી તે ગ્રંથસ્થ કરી શકાય વાત છે. પોતાને એથી આગવું મહત્ત્વ મળે છે એમ એ સમજે છે. એવી પણ હોય છે, રાજનેતાઓની મુલાકાત તત્કાલરસિક પણ મુલાકાત આપવાનું ઘણીવાર રાજદ્વારી વ્યક્તિના હિતમાં હોય છે. અલ્પજીવી હોય છે. ગ્રંથસ્થ થવાની પાત્રતા એમાં ઓછી હોય છે. કારણકે એ દ્વારા બહોળો લોકસંપર્ક થાય છે, જે ભવિષ્યની ચૂંટણીમાં ફિલ્મ અભિનેતાઓને મુલાકાત આપવાની બહુ ગરજ હોતી નથી કારણ એને કામ લાગે છે. ભારત જેવા વિશાળ દેશમાં, ઘણા અભણ અને કે અખબાર- સામયિક કરતાં પણ તેની પાસે પ્રસિદ્ધિ માટે ફિલ્મનું અજ્ઞાત લોકોના મત લોકસંપર્ક દ્વારા સરળતાથી મેળવી શકાય છે. વધુ સબળ સાધન હોય છે. તેમના જીવનની તરેહતરેહની વાતો છપાતી લોકો સુધી પોતાનું નામ પહોંચવું જોઈએ અને પોતાનું નામ લોકોમાં હોવા છતાં તેઓ ખળભળાટ અનુભવતા નથી. તેની તેમને જરૂર પણ જાગતું રહેવું જોઈએ. એ માટે રાજદ્વારી વ્યકિતઓ પત્રકારોના નિકટના નથી હોતી. રમતગમતના ખેલાડીઓને પણ એટલી બધી પ્રસિદ્ધિ સંપર્કમાં રહેવાનું. ક્યારેક તેમને કંઈક લાભ ાવી આપીને ખુશ કરવાનું અનાયાસે મળતી હોય છે એટલે તેમને પણ મુલાકાતો આપવાની બહુ પંસદ કરે છે. અજાણતાં તેઓ પોતાની વિરુદ્ધ કંઈ લખી ન મારે એ ગરજ રહેતી નથી. માટે પણ એમની દોસ્તી નિભાવવી જરૂરી માને છે.
વડીલ પત્રકારની મુલાકાત યુવાન પત્રકાર જયારે લેતો હોય છે કેટલીક વાર પત્રકારો કોઈક વ્યક્તિ પાછળ આદુ ખાઈને પડે છે ત્યારે જૂનાં સંસ્મરણો તાજા કરવાનું વિશેષ બનતું હોય છે. - ત્યારે ત્યારે તે વ્યક્તિના મોટા મોટા ફોટા અને મોટા અક્ષરે છાપેલા જાહેરજીવનની ખાનગી વાતો પત્રકારો જેટલી જાણતા હોય છે
સમાચારો દ્વારા તેને સારી રીતે ઉઘાડી પાડી દે છે. સમાજના કેટલાક એટલી ભાગ્યે જ બીજા કોઈ જાણતા હોય છે. એવી એવી વાતોને દુષ્ટ આગેવાનો માટે પત્રકારની આવી સેવાની જરૂર રહે છે. અલબત્ત, જાહેરમાં મૂકતી વખતે તેઓ પોતાનો ધર્મ કેવી રીતે બજાવે છે એ વધુ એ માટે પત્રકાર પોતે નિ:સ્વાર્થ, નિ:સ્પૃહ હોવો જોઈએ. કેટલીક વાર મહત્ત્વની વાત છે. પત્રકાર કોઈકને ઉધાડા પાડવાની શરૂઆત ખોટી કરે છે, પણ પછી મલાકાત આપનાર વ્યક્તિ કે મુલાકાત લેનાર પત્રકાર વિવેકની પેટ ભરાય એટલે વાતને સંકેલી છે અથવા અણધાયો કૃત્રિમ વળીક મર્યાદા જયારે ઓળંગી જાય છે ત્યારે ઠોકર ખાવાનો પ્રસંગ ઊભો થાય આપી દે છે અથવા અચાનક મૌન બની જાય છે. કેટલાક કનિષ્ઠ છે! પત્રકારો પેટ ભરવા અને પ્રાપ્તિ માટે નિંદા અને પ્રશંસાનું ચક વારાફરતી ચલાવતા હોય છે.
- રમણલાલ ચી. શાહ આદર્શ વિવેચન (પૃષ્ઠ ૭થી ચાલુ)
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ
વાર્ષિક સામાન્ય સભા શાખા-પ્રશાખાઓ એ સર્વ વિવેચન સાથે જોડાય છે. સતત સંઘની વાર્ષિક સામાન્ય સભા સોમવાર, તા. ૧-૧૦-૧૯૯૦ના પરિવર્તન પામતા જતા સમાજ-માનવ અને તદનુસંગે પલટાતા રોજ સાંજના ૫-૩૦ કલાકે પરમાનંદ કાપડિયા સભાગૃહમાં મળશે જે સાહિત્યને પામવા એમ થવું સ્વાભાવિક પણ છે. એ રીતે આપણે વખતે નીચે પ્રમાણે કામકાજ હાથ ધરવામાં આવશે :સોય્યર, કલોડ-લેવી-સ્ટ્રાઉસ અને દરીદાનો પણ આધાર લેતા થયા (૧) ગત્ વર્ષનો વૃત્તાંત તથા સંઘ તેમ જ શ્રી મણિલાલ છીએ. ઘણીબધી વાર કતિ સૌંદર્યને એના નિ:સીમ કૃપે આપણે એ મોકમચંદ શાહ સાર્વજનિક વાચનાલય અને પુસ્તકાલયના ઓડિટ થયેલા બધો વડે પામીએ છીએ; પણ એ જ પદ્ધતિ સાચી અને અમુક સાચી 9
ના હિસાબો મંજૂર કરવા.
(૨) નવા વર્ષના અંદાજપત્રો મંજૂર કરવા. નહિ એવી આશા વિવેચનને કુંઠિત કરી મૂકે. જેમ વિવેચકનું પ્રભાવક
(૩) સંઘના પદાધિકારીઓ તેમ જ કાર્યવાહક સમિતિના ૧૫ વ્યક્તિત્વ રહ્યું છે તેમ કળાને પોતાની પણ એક ભય રહી છે, એ સભ્યોની ચૂંટણી વાત આપણે ભૂલવાની નથી. વિવેચક ક્યારેક એની ચાવીઓથી રચનાને (૪) સંધ તેમજ વાચનાલય-પુસ્તકાલયના ઓડિટર્સની નિમણૂક જો ઉઘાડતો હોય છે તો ક્યારેક પેલી ળા સ્વયં વિવેચન-વિવેચને કરવી. ઉપાડે છે. એટલે મેઈ કલસકી કે માન્યતા લઈને વિવેચન જો કતિ ઉપર જણાવેલી વાર્ષિક સામાન્ય સભાના અનુસંધાનમાં પાસે જતું હોય તો બધી વેળા બધી કતિઓ પારી ન પણ આપે જણાવવાનું કે સંઘના વૃત્તાંત તથા સંધ તેમ જ વાચનાલય અને કેટલીક રચનાઓ નિયમ-બિયમને ગાંઠતી નથી, એ સર્વને ઓળંગીને 3
= પુસ્તકાલયના ઓડિટ થયેલા હિસાબો સંઘના કાર્યાલયમાં રાખવામાં
આવ્યા છે. તા. ૨૦-૯-૧૯૯૦ થી તા. ૨૭-૯-૧૯૯૦ સુધીના દિવસોમાં . પોતાની આગવી વાસ્તવિકતા પાસે એ ઊભી રહે છે. ત્યાં વિવેચનની ,
જ બપોરના ૧ થી ૫ સુધીમાં કોઈ પણ સભ્ય તેનું નિરીક્ષણ કરી શકશે. સાંકડી નીકે ન ચાલે, કેવળ અમુક અભિગમનું ડિડિમ ઉપયોગ ન કોઈને પ્રશ્ન પૂછવાની ઈચ્છા હોય તો બે દિવસ અગાઉ લેખિત બને. કાર્લ શેપિરોએ આવા વિવેચક માટે He is bigger fish to fry મોકલી આપવા વિનંતી. than poets એમ કહીને સમયસરનો ચેતવણીસૂર ઉચ્ચાર્યો જ છે. વાર્ષિક સામાન્ય સભામાં સર્વ સભ્યોને ઉપસ્થિત રહેવા વિનંતી છે.
કે. પી. શાહ સાચું વિવેચન એ છે જે કળા પાસે દોરી જાય, કળામય કરી દે
નિરુબહેન એસ. શાહ છે અને અ-કળાથી આપણને દૂર રાખે.
મંત્રીઓ માલિક શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, પ્રકાશક શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ પ્રમશન સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ૪૦૦ ૦૦૪. ટે. નં. ૩૫૦૨૯૬ : મુદ્રણસ્થાન : ટ્રેડ પ્રિન્ટર્સ, જગન્નાથ શંક્ર શેઠ રોડ, ગિરગામ, મુંબઈ- ૪૦૦ ૦૦૪.
