________________
વર્ષ : ૧
૦
અંક ૧૨ ૦ તા. ૧૬-૧૨-૯૦ Regd. No. MR. BY / south 54 Licence No.: 37
હ
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર
પ્રબુદ્ધ 6846
* ૦૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૩૦ •••
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ
સિંગાપુરની પ્રગતિ કોઈ પણ રાષ્ટ્રમાં જો સંપ, શાંતિ અને સહકાર હોય, પછી અને સિંગાપુરને આધુનિકતાથી સજજ કર્યા પછી હવે નિવૃત્ત પ્રામાણિકતા અને નિષ્ઠપૂર્વકની રાષ્ટ્રભાવના હોય, કાર્યક્ષમ, ઉદાર અને થયા છે. સિંગાપુરના ઈતિહાસમાં એક વ્યક્તિએ પચીસ જેટલાં વર્ષ વરેલી નેતાગીરી હોય અને બીજી બાજુ 'હડતાલો, રમખાણો. મોરચાઓ, માટે સતત સત્તા ભોગવી હોય અને પોતાની સત્તાથી દેશને સમૃદ્ધ આનુવંશિક જાતિઓની અથડામણો, આતંકવાદ, ઉશ્કેરણીજનક બનાવ્યો હોય તેવો આ પ્રથમ દાખલો છે. ૬૮ વર્ષના લીને હજુ સત્તા "ઉદ્દબોધનો, સરકારી માલમિલકતને નુકશાન, સરહદ પરનાં છમકલાં, પર રહેવું હોય તો સહેલાઈથી રહી શકે એમ છે, પરંતુ પોતે પોતાની વિદેશીઓની ઘૂસણખોરી, પ્રધાનોના કૌભાંડો વગેરેનો સદંતર અભાવ રાજદ્વારી કારકિર્દીની ટોચે હોય, આટલા લોકપ્રિય હોય ત્યારે જ એમને હોય તો તે રાષ્ટ્ર એક બે દાયકામાં કેટલી ઝડપથી સરસ પ્રગતિ કરી સત્તા છોડવી હતી. નવી પેઢીના બાહોશ યુવાનોને સત્તા સોંપી પોતાના શકે છે તેનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ તે સિંગાપુર છે. પચીસ વર્ષમાં માર્ગદર્શન હેઠળ તેમને તૈયાર કરવા તેઓ ઈચ્છે છે. સિંગાપુરની જે કાયાપલટ થઈ ગઈ છે ને કેટલી મોટી છે એ તો જૂના લી કળંગ યુ સ્વેચ્છાએ વડા પ્રધાનના હોદ્દા પર ચાલુ રહેવાનું અને નવા સિંગાપુરને જેમણે નજરે નિહાળ્યું હોય તે જ કહી શકે. છોડી દીધું છે. સત્તાના સૂત્રો મિ. ગોહ અને પોતાનો પુત્ર મિ. લીને ત્રીસેક વર્ષ પહેલાં સિંગાપુરથી નીકળેલો માણસ અત્યારે ત્યાં પાછો ફરે સોંપ્યાં છે, તો પણ પોને હજુ તેમાં સક્રિય રસ લઈ પોતાનું આડકતરું તો માની ન શકે કે પોતે એ જ શહેરમાં આવ્યો છે! : વર્ચસ્વ ચાલુ ' રાખ્યા કરશે. અચાનક સત્તા પરિવર્તન થાય અને ખોટા
સિંગાપુર જવાનું મારે ઘણી વાર બન્યું છે અને જન તથા નવું માણસો સત્તા પર આવે એના કરતાં નવી પેઢીને વેળાસર સત્તાનાં સિંગાપુર નજરે નિહાળવાનું થયું છે. ત્રણેક દાયકા પહેલાં સિંગાપુર સૂત્રો સોંપીને તૈયાર કરવામાં લીએ બહુ ડહાપણભર્યું દીર્ધદષ્ટિવાળું એટલે એક ગીચ, ગંદુ શહેર એવો અનુભવ થતો. સાંકડી ગલીઓમાં પગલું લીધું છે એમ રાજદ્વારી ચિંતકો માને છે. ચીનાઓ અને મલય લોકે રસ્તા, પર ખાટલા ઢાળીને બેઠા હોય, ત્યાં બીજા વિશ્વયુદ્ધ વખતે લી કવાંગ યુ તેજસ્વી, બુદ્ધિશાળી, ત્યાં થકના હોય, કચરો નાખતા હોય કે ચરસગાંજો પીને પડયા હોય. કાર્યદક્ષ અને સ્વમ સેવી યુવાન હતા. બીજા વિશ્વયુદ્ધ વખતે
ઘણા ચીનાઓ અને બીજા લોકો આગલા ભાગમાં દુકાન કરી જાપાનના સૈનિકોએ જયારે સિંગાપુર પર કબજો મેળવ્યો હતો ત્યારે પાછલા ભાગમાં રહેતા. છેતરપિંડી પણ એટલી ચાલતી. ફાટેલા લી એ જાપાની ખબરપત્રીઓના દુભાષિયા તરીકે કામ કરેલું. વિશ્વયુદ્ધ બનિયન અને મેલી અડધી ચડ્ડી પહેરીને ઉધાડે પગે સાઈકલો અને પછી લી એ ઈલેન્ડ જઈ કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીમાં કાયદાનો અભ્યાસ સાઈકલ રીક્ષા ચલાવનારાઓનો વ્યવહાર ત્યારે વધારે હતો. કર્યો. સ્વદેશ પાછા ફરીને એમણે રાજરાકણમાં ઝંપલાવ્યું. ૧૯૬૫માં શહેરમાંથી પસાર થતી નાની નહેરનું પાણી કાળ, ગંદુ, દુર્ગધમય અને જ્યારે મલેશિયાએ સિંગાપુરને પોતાના ફેડરેશનમાંથી બહાર હાંકી મચ્છરોની વૃદ્ધિ કરનારું રહેતું અને એમાં મેલી, ગંદી, જર્જરિત કાઢયું ત્યારે ટી. વી. ઉપર પોતાના દેશ માટે પ્રતિભાવ વ્યક્ત કરતાં હાઉસબોટ રાખીને રહેતા ચીનાઓના કુટુંબોને જોઈને તો દયા આવે કે કરતાં શી રોઈ પડયા હતા. ત્યારે એમણે સંકલ્પ કર્યો હતો કે ચીતરી ચઢે. સો કે સવાસો - દોઢસો વર્ષનાં જૂનાં ઢંગધડા વગરનાં સિગાપુરને લાચારીથી મલેશિયા ઉપર આધાર રાખવો પડે છે તેના મકાનો બિસ્માર હાલતમાં જયાં ત્યાં જોવા મળતાં. બેકાર માણસો જયાં કરતાં મલેશિયાને સિંગાપુરની ગરજ પડે એટલી હદે સિંગાપુરને ત્યાં બેસી રહેલા કે પાનાં રમતાં જોવા મળે. ગરીબી પણ પાર વગરની સમૃદ્ધ કરવું છે. પીવાનું પાણી, વીજળી વગેરે ઘણી ચીજ વસ્તુઓ
- માટે સિંગાપુરને ત્યારે મલેશિયા ઉપર આધાર રાખવો પડતો હતો. બીજા વિકાયુદ્ધના સમય સુધી સિંગાપુરને અંગ્રેજો ' કલી પોર્ટ. :લીના સંકલ્પ પ્રમાણે આજે મલેશિયાને કેટકેટલી વસ્તુઓ માટે સમૃદ્ધ મજુરોના બંદર તરીકે ઓળખતા. જતાં આવતાં જહાજોનો માલ સામાન સિગાપુર ઉપર આધાર રાખવો પડે છે. મલેશિયા કરતાં જકાતમુક્ત ઉતારવાવાળા મજુરોની ત્યાં વસતી વધારે હતી. એ સિંગાપુર આજે સિંગાપુર આર્થિક દૃષ્ટિએ ઘણુબધું સમૃદ્ધ બની ગયું છે. માત્ર એશિયાના જ નહિ, સમગ્ર વિનાના સમૃદ્ધ શહેરોમાંનું એક શહેર યુવાન વયે રાજકારણમાં ઝંપલાવી લી એ પોતાના પક્ષને ગણાવા લાગ્યું છે. આ સમૃદ્ધિ એણે છેલ્લાં પચીસ વર્ષમાં મેળવી છે. મજબૂત બનાવ્યો અને પોતાની રાજદ્વારી કુનેહથી યુવાન વયે વડા
સત્તાવીસ લાખની વસતી ધરાવનાર ટાપુરાષ્ટ્ર સિંગાપુરને સમૃદ્ધ પ્રધાનનું પદ મેળવ્યું હતું. ' કરનાર એના વડા પ્રધાન લી કવાંગ યુ. પચીસ વર્ષ સત્તા ભોગવ્યા બલી કળંગ યુ જાતે ચીનાઈ છે, પરંતુ તેઓ પોતાની જાતને '
હતી.
