Nyaya Sangraha

Author(s): Ratnavallabhvijay
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan

Page 635

૪/૧. પરપઠિત ધાતુઓ..... વેટુ થયે, ઘટ્વી ! ધસત્વા | સત્ ઉપસર્ગપૂર્વક ધમ્ એ ઃિ નવમાં ગણના ધાતુનું તો, ૩ખ્રસ્ત્રાતિ ધસીન ! પરીક્ષા - ૩બ્રાસ ઉદ્દિઘસતિ | - બ્રણ્ય | ઈત્યાદિ રૂપો થાય. (૨૨૨)
ધ્રસન્ પે | ઉંચે ઉછાળવું. ઉધાસયત | fખ , અદ્યતની આવતાં, મૌખ્રિસન્ | ત્ ઉપસર્ગપૂર્વક બ્રાન્ ધાતુનું તો ધાર્યાતિ ૩દ્વિધસત્ ! વગેરે રૂપો થાય. (૨૨૩)
સ્વોપણ વ્યાસ
૨૧૮. નર્ત - કેટલાંક ૫ ધાતુનો અધિક પાઠ કરે છે. ૨૧૯. સન્ - દ્રમિલ વૈયા. આને વધારે કહે છે. ૨૨૦. Wાસૂવું - સ્વઆ ધાતુ પઃિ ગણ સિવાય છે, બીજા આને પદ્ધિ ગણમાં કહે છે. ૨૨૧, રાસ - કેટલાંક અને અધિક કહે છે. ૨૨૨/૨૨૩. ૩સૂT ઇત્યાદિ – સ્વમતે પ્રફૂલ્સ ૩છે અને પ્રસન્ હસ્તે આ બે ધાતુ છે, તેને બીજા ૩ કારાદિ માને છે.
ન્યાયાઈ મષા
' દકારાંત ૫ ધાતુઓ :- Jદી પ્રફળ | ગ્રહણ કરવું. સૌ અનુબંધવાળો હોવાથી ધૂmતિ: (૪-૪-૩૮) સૂત્રથી વેટુ = વિકલ્પ રૂર્ આગમવાળો થવાથી, ન, રિંતા | વે હોવાથી તે, તવતુ પ્રત્યય આવતાં વેટોડપતિઃ (૪-૪-૬૨) થી નેત્ - એટલે કે ટૂ આગમના નિષેધવાળો થયે, પૃઢ:, વૃદ્ધવાન્ ! વિત આવતાં વૃદ્ધિ. | નાળુપાન્ચ૦ (૫-૧-૫૪) સૂત્રથી જ થયે, ગૃહમ્, પૃદા : | (૨૨૪) -
સંદૂરું વિશ્વ / વિશ્વાસ કરવો, આસ્થા રાખવી. દંત્ય સકારાદિ ધાતુ છે. સ્વાદ્રિ ગણના અંતર્ગણ. વૃતાદિ ગણનો ધાતુ છે. પરીક્ષામાં સત્સંહે . ઘોડદ્યતન્યામ્ (૩-૩-૪૪) સૂત્રથી વિકલ્પ આત્મપદ થયે, પરસ્મપદ પક્ષે ઘુતાદ્ધિ ગણનો હોવાથી પ્રાપ્ત થતો હું પ્રત્યય થયે, મäહતૂ I આત્મપદમાં નો અભાવ થયે, અર્વાદિષ્ટ | ત્િ હોવાથી ત્વા પ્રત્યય વેર્ થયે અને સેટું મૃત્વ પ્રત્યય ત્િ હોવાનો નિષેધ થયે, નો વ્યવસ્થાનુતિ: (૪-૨-૪૮) સૂત્રથી ન ના લુફનો અભાવ થયે, અંહિત્ના રૂપ થાય. રૂદ્ ના અભાવ પક્ષે, ટુ નો ઢ વગેરે પ્રક્રિયાપૂર્વક વ્રત (૧-૩-૪૨) સૂત્રથી ૪ નો લોપ થયે, પૂર્વના સ્વરનો દીર્ઘ થયે, સ્ત્રદ્વા | રૂપ થાય. (૨૨૫)
" પૃ, પ્રેત્ ૩ | ઉદ્યમ કરવો. fણ, સન પ્રત્યય આવતાં પોપદેશ હોવાથી : સ:(૨-૩-૯૮) સૂત્રથી જે કૃત સ કાર, તેનો થયે, તિષિત ! (૨૨૬) | પૃીત - fણ , સન્ થતાં પૂર્વની જેમ પત્વ થયે, નિખર્ટયિતિ | સ્વાઠિત અષોપદેશ Ú૬ અને વૃંદ્ ધાતુનું તો તિતયિતિ | તિરૂંયિષતિ | વગેરે પત્વના અભાવવાળું જ રૂપ થાય. (૨૨૭)
દુનું રક્ષણે | રક્ષા કરવી. હૃદયતિ | વુદ્ધિ ગણનો fબન્ પ્રત્યય અનિત્ય હોવાથી તેનો અભાવ થયે પણ પવિત્ હોવાથી કર્મણિ વચ પ્રત્યય લાગતાં, વંધ્યતે I રૂપ થાય. (૨૨૮)
= ૫૮૭