Book Title: Nyaya Sangraha
Author(s): Ratnavallabhvijay
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan

View full book text
Previous | Next

Page 679
________________ અનિત્યતા જ્ઞાપક અનિયતા ઉદાહરણ (૧) ન: અનંજ થયો, જિ નો બાધ. શિરોડ: અહીં મનનો બાધ કરી - વિત્ત જ થયો. વિશેષ સ્ત્રી’ એવા વચનથી સ્ત્રી અર્થમાં વિહિત જિ. વગેરે પ્રત્યય લેવા અને મન થી મનદ્ લેવો. રિત્તિ : (-૩-૯૧) પછીના સૂત્રોમાં સર્વે પર એવી વ્યવસ્થા માટે આ ન્યાય છે. જણાતી નથી. જ્યારે સૂત્ર કે ન્યાયની પ્રવૃત્તિનો વ્યાઘાત થાય, સંભવે નહીં, ત્યારબાદ જ તેની પ્રવૃત્તિ ન કરવી એવું જણાવવા માટે છે. સંવિધ પ્રતિ. (૧/૩૮) ન્યાયના પ્રપંચભૂત કે વાળી વેડિતવ્ય માં વિભજ્યર્થ દ્વિત્વનો અવ્યભિચાર છતાં તે' એવું વિશેષણ. ૦િ એ ન્યાય સ્થલીય ઉદાહરણ. દિર્ઘદ્ધ સુવિદ્ધ (૨/૫૮) એવો ન્યાય જ. વિના અપ્રયોગમાં પણ સર્વ વાક્યો અવધારણ સહિત જાણવા. આ ન્યાય સિદ્ધિદાત્ (૧-૧-૨) સૂત્રથી સ્યાદ્વાદનો ક્વચિત જ આશ્રય કરવાનું જણાવે છે. પરત: સ્ત્રી(૩-૨-૪૯) માં પુંવએવો નિર્દેશ. - પ્રત્યયનો અર્થ ‘સાદેશ્ય છે. કોઈ અનિષ્ટ વસ્તુના નિષેધ માટે સંભ્રમથી - નર' એમ બોલાય ત્યારે નિષેધ અર્થ જ - જણાય છે. ‘ત' એ ઉપલક્ષણ છે. આથી ૪, ૬, વગેરે સમ સંખ્યાક નગ શબ્દો વિધિને અને ૧-૩-૫ વગેરે વિષમ સંખ્યાક શબ્દો નિષેધને જણાવે છે, એમ સમજવુ. = ૬૩૧

Loading...

Page Navigation
1 ... 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688