Navtattva Sahitya Sangraha

Author(s): Udayvijay
Publisher: Mansukhbhai Manekbhai

Page 168

॥ श्रीदेवानन्दसूरिकृतं सप्ततत्त्वप्रकरणम् ॥ (२५) रगन्जत्ताणं पएसिं उक्कोसा लिई ॥ अह पज्जत्ताणं बेइंदियाईणं भण्णइ-बेइंहिआणं बारस वासा, तेइंदिआणं अउणावनदिणाणि, चउरिदिआणं छम्मासा ।। असन्निपंचिंदिअतिरियाणं जलयराणं पुव्वकोडी, थलयराणं खयराणं च चउरासीई बावत्तरी अ वाससहस्साई ॥ सन्निपंचिंदिअतिरिआणं जलयरथलयरखयराणं जहासंखं पुवकोड़ी, पलिओवमतिगं, पलिओवमासंखभागे अ॥ गम्भयमणुआणे तिनि पलिओवमाणि ॥ जहन्ना पुण सव्वेसिपि अंतोमुहुत्तं ॥ सव्वेसि अपज्जत्ताणं उक्कोसावि अंतोमुहुत्तं ॥ सव्वेसिं सुहुमाणं निगोआणं तु बायराणंपि पजत्ताणंपि तहेव ॥ सुरनेरइआणं उक्कोसा तित्तीसं सागरोवमाणि, जहन्ना दसवाससहरुसाणि(२)॥ ओगाहणा पुण पत्तेअवणप्फइवजाणं सव्वेसि एगिदिआणं अंगुलस्स असंखिज्जे भागे ॥ पत्तेअवणप्फईणं जोअणसहस्सं साहि ॥ बेइंदिआण बारस जोअणाणि ॥ तेइंदियाणं तिण्णि
હવે પર્યાપ્ત બેઇન્ડિયાદિકના ભવસ્થિતિ કહે છે.
બેઈન્દ્રિયની બાર વર્ષની; ત્રીન્દ્રિયની ૪૯ દિવસની; ચઉરિન્દ્રિયની છ માસન; અસંસી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જળચરની પૂર્વકાલીની; સ્થલચરની ૮૪ હજાર અને બેચરની ૭૨ હજાર વર્ષની, સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જળચર, થલચર અને ખેચરની અનુક્રમે પૂર્વ દોડ, ત્રણ પલ્યોપમ અને પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગની; ગર્ભજ મનુષ્યની ત્રણ પલ્યોપમની ઉત્કૃષ્ટ ભવસ્થિતિ જાણવી અને જઘન્ય ભવરિથતિ સર્વેની પણ અંતર્મુહૂર્તની. સર્વે અપર્યાપ્ત જીવોની તો ઉત્કૃષ્ટ પણ અંતર્મુહૂર્તની સમજવી. સર્વ સૂમ છે તેમજ બાદર નિગોદ, એ જેવોમાં) પર્યાપ્તાની પણ તેટલી જ (અંતર્મુહૂર્ત) જાણવી. દેવ, નારકીની ઉત્કૃષ્ટ ૩૩ સાગરોપમની અને જઘન્ય ૧૦ હજાર वपनी स्थिति समवी. ना ( मान.)"
પ્રત્યેક વનસ્પતિ સિવાય સ એકેન્દ્રિયની અવગાહના આગળના અને સંખ્યામાં ભાગની હોય છે અને પ્રત્યેક વનસ્પતિની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના સાધિક એક હજાર એજનની હોય છે. બેઈન્દ્રિયની બાર યોજનની, ત્રીન્દ્રિયની