________________
|| શ્રી મામા નવતરવિવાર છે
?
બલ , બેઈન્દ્રિયને છ પ્રાણ બે તે ઈન્દ્રિય. સ્પર્શેન્દ્રિય ૧, રસનેન્દ્રિય ૨, શ્વાસોચ્છવાસ કે, આઉખું , કાયબલ ૫, વચનબલ ૬,
તે યને ૭ પ્રાણ ત્રણ તે ઇન્દ્રિય સ્પર્શેન્દ્રિય ૧, રસનેન્દ્રિય ર, ધ્રાણેન્દ્રિય ૩, શ્વાસોશ્વાસ છે આખું ૫, કાયબલ ૬, વચનબલ ૭, ચઉરિન્દ્રિયને આઠ પ્રાણ ચાર તે ઈન્દ્રિય સ્પર્શેન્દ્રિય ૧, રસનેન્દ્રિય ૨, ધ્રાણેન્દ્રિય ૩, ચક્ષુઈન્દ્રિય ૪ પાસે શ્વાસ ૫, આઉખું ૬, ક્રાયબલ ૭, વચનબલ ૮, અસણીપંચેન્દ્રિયને નવ પ્રાણ પાંચ તે ઇન્દ્રિય સ્પીન્દ્રિય ૧, રસનેન્દ્રિય ૨, ધ્રાણેન્દ્રિય ૩, ચક્ષુરિદ્રિય ૪.
ન્દ્રિય ૫, શ્વાસોશ્વાસ ૬, આઉખું ૭. કાયબલ , વચનબલ , સરી પંચેન્દ્રિયને દશ પ્રાણ પાંચ તો ઇન્દ્રિય સ્પર્શેન્દ્રિય ૧, રસનેન્દ્રિય ૨, ઘાણેન્દ્રિય ૩, ચક્ષુઇન્દ્રિય ૪, શાન્દ્રિય ૫, શ્વાસોશ્વાસ ૬, આઉખું ૭, કાયબલ ૮, વચનબલ ૯, મનોબલ ૧૦ |
જીવતત્વવિચાર સપૂર્ણા ના
II હવે અજીવતત્વને વિચાર કહે છે.
– ૨–. અછવના મૂલ ભેદ પાંચ છે ધમસ્તિકાય ૧ અધમસ્તિકાય છે આ કાશાસ્તિકાય ૪ કાલ ૩ પુદગલાસ્તિકાય ૫ એ પાંચના ચઉદ ભેદ થાયા, ધર્માસ્તિકાય ચઉદરાજલોક પ્રમાણે કઇ ૧, તેહને એક ભાગ તે દેશ ૨, તથા તે ધર્માસ્તિકાયને અતિ સુકમ નિર્વિભાગ જે કેવલીની બુદ્ધિએ પણ એક ખંડના બે ન થાય તે ધર્માસ્તિકાયને પ્રદેશ ૩ એ ત્રણ ભેદ ધર્મસ્તિકાયના, જીવને અને પુદ્ગલને ચાલવાની સહાય કરે મચ્છને જલની પર તેહને ધર્માસ્તિકાય કહીયે. તે ધર્માસ્તિકાય દ્રવ્યથી તે એક દ્રવ્ય છે, ક્ષેત્ર થકી ચઉદરાજલક પ્રમાણે છે, કાલથડી અનાદિ અનન્ત છે, ભાવથકી વર્ણનથી ગબ્ધ નથી રસ નથી રસ નથી રૂપ નથી અને અસંખ્યાત પ્રદેશી ! એમ જ મધમાખસ્તકાયના પણ ત્રણ ભેદ–અધર્માસ્તિકાયસ્પધ ૧ અધિમસ્તિકાયદેશ ૨ અધર્માસ્તિકાયપ્રદેશમાં છવને અને પુગલને સ્થિર રહેવા માટે સહાય કરે. મચ્છને સ્થલની પર તેહને અધર્માસ્તિકાય કહીયે, તે અધ મસ્તિકાય દ્રવ્યથકી તે એક દ્રવ્ય છે, ક્ષેત્રથકી ઉદાઝમા કાલથડી અનાદિ અનન્ત, ભાવથકી યદગીરી રસનાથી સ્પર્શ
