________________
॥ श्री गू० भा० प्रा० नवतत्त्वविचारः॥
(४७)
પૂર્વથી પાંચકર્મની એવં છહુતેર ૭૬- એક ગેત્રની નીચ ગોત્ર ૧, પાંચ અંતરાયની એવું ખાસી. એ પુણ્યપાપની બે મેલી કરીએ, તેવારે સરવાલે એક ચોવીસ થાય. તે મપે વર્ણાદિક ચાર એક ઠેકાણે ગણીયે. તેવારે એકસો વીસ થાય. અને ઉદય ઉદીરણા સત્તાએ જેટલી પ્રકૃતિ છે તે પૂર્વે કહી છે. - તિહાં પ્રકૃતિ તે કર્મના સ્વભાવને કહીયે. મેદકને દષ્ટાતે જિમ કાઈક મોદકને પિત્ત હર્યાને સ્વભાવ છે, કેઈક મોદકનો કફ હર્યાને સ્વભાવ છે, કાઈક મદકનો વાયુ કર્યાનો સ્વભાવ છે, તેમ જીવના અનંત ગુણ છે તે કાઈ કર્મને જીવના કોઈ ગુણ રોક્યાનો સ્વભાવ છે, ઈ. કર્મને જીવન કે ગુણ રોક્યાને સ્વભાવ છે, પણ જીવના આઠ ગુણ મોટકા છે. તે એકેક કમેં એક ગુણ રોકે છે તિહાં પ્રથમ જીવને અનંત જ્ઞાનગુણ પ્રથમ જ્ઞાનાવરણીય કર્મો રે છે. તે જ્ઞાનાવરણીય કર્મ આંખના પાટા સમાન છે. જિમ આંખને દીઠાનો સ્વભાવ છે. પણ આંખે પાટા બાંધે કઈ ન દેખે. તેમ છવને વિશેષ ઉપયોગ અનન્ત વસ્તુ જાણ્યાને સ્વભાવ છે, પણ જ્ઞાનાવરણય કર્મના ઉદયથી જાણે નહી ૧. બીજે જીવને અનંત દશન ગુણ. તે દર્શનાવરણીય કર્મો કર્યો છે. તે દર્શનાવરણીય કર્મ રાજાના પાળીયા સમાન છે. જિમ લેક રાજાના દર્શન કરવા ઇચ્છે પણ પિળીયે દર્શન કરવા ન દે, તેમ સામાન્ય ઉપ
ગ દર્શન કરી જીવને અનંત વસ્તુ દીઠાને સ્વભાવ છે, પણ દર્શનાવરણય કર્મના ઉદયથી દેખે નહી. ૨. ત્રીજો જીવને અવ્યાબાધ ગુણ છર તે સુખ દુઃખ કાંઈ વેદ નહી. તે અવ્યાબાધ. તે અવ્યાબાધ જીવને ગુણ વેદનીય મેં રેકો છે. તે વેદનીય કર્મ મધુલિસ ખધારા સ. માન છે. જેમામધે લિપાણી ખડની ધારા ચાટતાં સ્વાદ આવે અને જીભ પણ કેપાય,એમ જીવને સાતા અસાતા બે સંલગ્ન છે એથે જીવને અનંત ચારિત્ર તે મોહનીય કમેં રોક્યો છે. તે મોહનીય કર્મ મદિરાના છાક સમાન છે. જીમ મદિરા પીધે જીવ વિકલ થાય, હિત અહિત ન જાણે , પાંચમો જીવન અવિનાશી ગુણ જીવને તે કોઈ કાળે વિનાશ નથી, પણ આયુ કર્મને યોગે વિણસતો જણાય છે, માટે આયુકમેં અવિનાશી ગુણ રેકો છે, આયુર કમ હેડ સમાન છે. જેમ હેડમાં પડ્યા પ્રાણું નીકળવા ઇછે. પણ રાજાના જામ વિના” નીકળી શકે નહી, પ, છઠે જવને આપી
