________________
૧૪
રૈલોક્યદીપક મહામંત્રાધિરાજ નવકારમંત્રનો સંક્ષિપ્ત સાર
બળ પ્રાપ્ત થાય છે. માટે એ ચારિત્રપદનું પ્રતીક છે. (૯) નમસ્કાર પુન્ય :- નમસ્કાર વિનય સ્વરૂપ છે. તે અત્યંતર તપ છે. તેથી તે તપપદનું પ્રતીક
૯. સમ્યક્ તપ
પ્રકરણ-૨
પ્રતીક છે. ૪. નમો ઉવજઝાયાણં-ઉપાધ્યાય (૪) આસનપુન્ય :- પોતાના
સિવાય અન્યને બહુમાન આપવું તે. એનાથી વિનયગુણ કેળવાય છે. માન ઘટે છે. માટે આસન
પુન્ય ઉપાધ્યાયપદનું પ્રતીક છે. ૫. નમો લોએ સવ્વ સાહૂણં-સાધુ (૫) શયનપુખ્ય :- સુવા માટે
આધાર આપવો તે. શયન પુન્ય છે. સાધુ સર્વને આધાર-આશ્રય આપનાર છે મોક્ષમાર્ગમાં સર્વને સહાય કરનાર છે. શયનપુન્ય દ્વારા સાધુતાનો ભાવ વિકાસ પામે છે. માટે શયન એ
સાધુપદનું પ્રતીક છે. ૬. સમ્યક્ દર્શન
(૬) મન પુન્ય :- સર્વ જીવોનું હિતચિંતન આદિ મનવડે થતું હોવાથી મનપુન્ય સમ્યક્ દર્શનનું
પ્રતીક છે. ૭. સમ્યફ જ્ઞાન
(૭) વચન પુન્ય :- વાણી જ્ઞાનનું પ્રતીક છે. હિત-મિતપથ્યવાણી બોલવાથી જ્ઞાનપદની જ આરાધના થાય છે. તેથી તે
સમ્યક જ્ઞાનનું પ્રતીક છે. ૮. સમ્યફ ચારિત્ર
(૮) કાયા પુન્ય :- કાયા દ્વારા સુપાત્રની ભક્તિ કરવાથી સેવા કરવાથી, ચારિત્રધર્મ પાલનનું
આ રીતે નવપદ એ નવપુન્યના પ્રતીક રૂપ હોવાથી તેના આદર બહુમાન આચરણથી નવપદનું જ આદર બહુમાન અને આરાધન થાય છે. નવપુજના સેવનથી અઢાર પાપની શુદ્ધિ અને તે પાપ ન કરવાની વૃત્તિ ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ પ્રકાશનાં આગમનથી અંધકાર સહજ રીતે ચાલ્યો જાય છે તેમ પુન્યના પ્રકાશથી પાપ અંધકાર પણ આપોઆપ વિલીન થઈ જાય છે.
છ આવશ્યકમય શ્રી નવકાર (૧) નમો
(૧) સામાયિક આવશ્યક (૨) અરિહંતાણં-સિદ્ધાણં (૨) ચતુર્વિશતિ સ્તવ. (૩) આયરિયાણં-ઉવજઝાયાણં (૩) ગુરુ વંદન
લોએ સવ્વ સાહૂણં. (૪) એસો પંચનમુક્કારો- (૪) પ્રતિક્રમણ.
સવ્વપાવપણસણો (૫) મંગલાણં ચ સવ્વર્સિ (૫) કાયોત્સર્ગ. (૬) પઢમં હવઈ મંગલ (૬) પ્રત્યાખ્યાન.
પહેલું આવશ્યક સામાયિક નમો પૂર્વક જ છે. “નમો’ વડે યોગનું આઠમું ‘સમાધિ’ નામનું અંગ સધાય છે.
સમાધિ માટે દેવતત્ત્વનું ધ્યાન કરવાનું છે. અરિહંતાણં-સિદ્ધાણં
