________________
પ્રકરણ-૯ કરનાર સિદ્ધ છે. ને તે રક્ત વર્ણ ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે. કારણ કે તે ફળ સ્વરૂપે છે. આચરણ તે પુષ્પ છે. તેથી આચાર્યો પીતવર્ષે ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે. જ્ઞાનાભ્યાસમાં રત એવા ઉપાધ્યાયો નીલ વર્ષે ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે. કારણ કે તે પત્ર સ્વરૂપ છે. સાધના એ સ્કંધરૂપ (થડ) તેમજ તેની શાખા પ્રશાખારૂપ છે. તેથી સાધુ પદ કૃષ્ણ વર્ષે ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે. આ રીતનું ધ્યાન મૂળનું સિંચન કરે છે. તેના પરિણામે અમૈત્રી રૂપ મહામોહાંધકારનો વિલય થાય છે.
મૈત્રીભાવ એટલે શું ? કહેવાતી મૈત્રીનું મૂળ સ્વાર્થ હોય છે. સાચી મૈત્રી કોને કહેવી વગેરે વાતો આપણે ૧૦માં પ્રકરણમાં જોઈએ.
પ્રકરણ-૧૦ મૈત્રી, પ્રમોદ, કરુણા અને માધ્યસ્થતા-આ ચાર ભાવનાનું ફળ નવકાર દ્વારા કેવી રીતે સાધ્ય થાય છે તે આપણે વધુ વિગતમાં જોઈએ.
ભાવનાઓનું ફળ નમો પદનાં ભાવનથી કૃતજ્ઞતા અને મિત્રતા પ્રગટે છે. ‘રિષ્ટ પદનાં ભાવનથી પ્રમોદભાવ પ્રગટે છે. “તા” પદનાં ભાવનથી કરુણા અને માધ્યસ્થભાવ પ્રગટે છે. મૈત્રી કષાયને હણે છે. પ્રમોદ પ્રમાદને અથવા મિથ્યાત્વને હણે છે. કારુણ્ય અવિરતિને હણે છે અને માધ્યસ્થ દુષ્ટ યોગોને હણે છે. ચારે ભાવનાઓ મળીને કર્મબંધના ચારે હેતુઓને હણી, હિંસા આદિ અઢારે પાપ સ્થાનકમાંથી પ્રગટ થતાં સર્વ પાપોનો નાશ કરે છે. નમો પદ વિનયની વૃદ્ધિ કરે છે. મન-વચન-કાયાની શુદ્ધિ કરે છે. વિષય-કષાયને શાંત કરે છે. ધર્મ ધ્યાનને પુષ્ટ કરે છે. કામ-ક્રોધ આદિ આંતર શત્રુઓ નમો પદના ધ્યાનથી પલાયન થઈ જાય છે.
આત્માનો નવકાર સાથે વાર્તાલાપ નવકારના પ્રથમ પાંચ પદોના સ્મરણ વખતે પરમેષ્ઠિઓ સાથે આપણે વાત કરીએ છીએ. બાકીના ચાર પદોમાં પરમેષ્ઠિઓ આપણી સાથે વાત કરે છે. છેલ્લા ચાર પદો તેમની સન્મુખ કરાવે છે. પરિણામે શાંતિ અને આનંદ આપણને તથા બીજાઓને પણ અનુભવાય છે.
નવકારથી યોગ્યતાનો વિકાસ દુઃખ રૂપ સંસાર ધર્મ મંગલથી જાય છે. ધર્મ મંગલની પ્રાપ્તિનું સાધન સુકૃતાનુમોદના છે. દુઃખ પરંપરક સંસાર અરિહંતાદિ ચારની શરણાગતિથી જાય છે. તેનું સાધન તથાભવ્યત્વનો પરિપાક તથા
