________________
મનપાંચમના મેળામાં
માણસ માત્રનો ચહેરો અલગ હોય એમ માણસ માત્રનું ચિંતન અલગ હોય. ચિંતન તો ઠીક છે, માણસ માત્રની વિચારશૈલી પણ અલગ હોય છે. કામ કરવાની પદ્ધતિઓ બદલાતી રહે છે તેનું મૂળ આ અલગ અલગ ખોપડીઓ હોય છે. સમાજમાં પોતપોતાની જવાબદારી સંભાળી રહેલા લોકો જોવા મળે છે. કેટલાક લોકો કામ કરવું છે એટલું નક્કી કરીને મંડી પડે છે. કામ માટે પસીનો પાડવા તે તૈયાર હોય છે. કામ માટેનું આયોજન કરવા માટે બેસી રહેવામાં સમય બગડે, કામ નક્કી થયું હવે કરવા માંડો, આયોજન કર્યા વગર ચાલુ થઈ જાય છે. એ લોકો સરવાળે પાંચ દિવસનું કામ પચાસ દિવસે પૂરું કરે છે. કામ કર્યાનો આનંદ એમને મળે છે. પિસ્તાળીસ દિવસ મોડું થયું તે એમને સમજાતું જ નથી. પદ્ધતિ વિનાનાં કામોમાં શક્ક૨વા૨ કશો હોતો નથી. કેટલાક લોકો કામો કરવાનું પ્લાનીંગ કરે છે. ઘણાં બધાં કામો વિચારી લે છે. પણ પછી કામ તો ચાલુ થતા જ નથી. કરવાનું મન ઘણું હોય છે પણ મેળ જ પડતો નથી. કામ રહી જાય છે. કામ કરવાની વાતો કરનારા બહાદુરોના હાથે હંમેશા પોતાનાં કામોનું અકાળ મૃત્યુ થાય છે. આ લોકો સલાહ આપશે, વાહવાહ કરી શકશે. નાનાં કામો કરી બતાવશે. નક્કર સર્જન તેમનાથી થઈ શકશે નહીં. કેટલાક લોકો ડર્યા કરે છે. મારાંથી કામ થઈ શકે છે તે બાબતે એમને ભયાનક શંકા હોય છે. કામ શરૂ થાય તે પૂર્વે જ તે હારી જતા હોય છે. કામ કરીને પણ તેમના ફાળે ભૂલો અને વિફળતા આવે છે. આત્મવિશ્વાસ વિનાના દરેક કામો બોદા પૂરવાર થાય છે. કેટલાક લોકોને ઉતાવળ હોય છે. પોતાની ઉતાવળને એ ઝડપમાં ખતવી દે છે. કામ કરવાને બદલે કામ પૂરું કરવામાં એમને વધારે મજા આવે છે. કામ પૂરું ન થાય ત્યાં સુધી માનસિક તનાવ રહે છે તે બરોબર છે. કામ પૂરું થયા પછી પણ તનાવ રહે છે અને કામનું ફળ મળી જાય તે પછી પણ જે જે બાકી રહી ગયું તેનું ટૅન્શન હોય છે. માથે ભાર રાખીને ફરનારા લોકોને સાચી સફળતા કે શાંતિ
* ૨૧
મળતી જ નથી. કેટલાક લોકો છેલ્લી ઘડી સુધી પોતાની વાત લંબાવ્યા કરે છે. હજી આમ કરવું જોઈતું હતું, હજી આટલું તો બાકી જ છે, હજી થોડી વાર છે. આવી લટકતી સેરો રાખીને જીવનારા લોકો આત્માને ટાઢક આપી નથી શકતા. કેટલાક લોકો હારી ચૂક્યા હોય છે. નસીબને વાંક આપીને પોતાની આળસને પોષ્યા કરે છે. બુદ્ધિ ઓછી હોય અને ચલાવે વધારે. શક્તિ હોય નહીં અને ખોડંગાતા સપનાની હારમાળા ચાલતી હોય. બીજો ત્રીજો જે કરે તે જોઈને તેવું કરવાના અભરખાં ખૂબ જાગે. કામ કરી ન શકે. બીજાને ખમી ન શકે. અધૂરું પેટ અને અધૂરી ભૂખ એ જ આ લોકોની નિયતિ. કેટલાક કાર્યકુશળ હોય છે. સંતોષ તેમ જ સફળતા સુધી પહોંચવું છે. તકેદારીપૂર્વક ભૂલથી સાચવે. થયેલી જૂની ભૂલોનો ઇતિહાસબોધ હોય છે, તેમની પાસે. તે જીતે છે. કેટલાક માણસો આયોજનના બાદશાહ હોય છે. પૂર્વતૈયારીને પૂરો સમય આપ્યા પછી તેઓ મેદાનમાં ઉતરે છે. તેમની ધારણાઓ તેઓ પાર પાડે છે. કેટલાક લોકો દર વખતે જૂની ભૂલોનું પુનરાવર્તન કરીને નવી નિષ્ફળતા પામ્યા કરે છે. કેટલાક લોકો પોતાના સ્વભાવને સમજ્યા વિના બીજાને સમજાવી દેવામાં રસ લે છે. દુનિયા છે. બધી જાતના માણસો મળે. તમે કેવા માણસ છો તે વિચારો. તમે કેવા માણસ બનવા માંગો છો તેનો નિર્ણય લો.
૨૨.
