________________
ખોટા વિચારો
રાતે ઊંઘ ઉડી ગઈ હતી. ઘરમાં કોઈ જ ન હોતું. બહાર હવા ઘણી હતી બારી સતત ખખડતી હતી. અંધારું ઘણું હતું. એટલી બધી બીક લાગતી હતી કે વાત ન પૂછો. પથારીમાંથી ઊભા થતા પણ ડર લાગતો હતો. કંઈ થઈ જશે એવી ભીતિથી મન ફફડતું જ રહેલું. આખરે સવાર પડી. ઘર સહીસલામત હતું. તમે પોતે સાબૂત હતા. કોઈ આપત્તિ આવી નહોતી. રાતે ગભરામણના વિચારો આવેલા તે ખોટા હતા એ હવે સમજાયું.
એ ભાઈએ સમય આપેલો. તમે એ સમયે તેમની રાહ જોવા લાગ્યા. એ ન આવ્યા. સમય ઘણો જ વીતી ગયો. એ આવ્યા જ નહીં. તમે મનમાં તેમને ગાળો આપી. તમને એ માણસ પર અવિશ્વાસ થયો. તમને તમારી બુદ્ધિ માટે શંકા નીપજી. તમે તમારા અને એના સંબંધ વિશે ફેરવિચારણા કરવા લાગ્યા. ત્યાં એ ભાઈ આવ્યા. તેમણે તમારી માફી માંગી. ખુલાસો કર્યો. તમારો ગુસ્સો અને અવિશ્વાસ ખોટા હતા તે તેમને સમજાયું.
તમારી ઇચ્છા હતી તે મુજબ ન થયું. તમે એ માટે એક વ્યક્તિને દોષપાત્ર માની રહ્યા હતા. તમે એટલું બધું વિચારી લીધું હતું કે એ વ્યક્તિ સાથે વાત કરવા પણ તમે તૈયાર હતા નહીં. તમને સો ટકા ખાતરી હતી કે આ વ્યક્તિની જ ભૂલ છે. તમે એ વ્યક્તિને મળ્યા. વાત કરી. તમને એ વ્યક્તિની વાત વ્યાજબી લાગી. તમે તમારી ભૂલ સુધારી લીધી. એ વ્યક્તિ માટે તમારા મનમાં દુ:ખ હતું તે તમે ભૂંસી નાંખ્યું.
તમે જે વિચારો છો તે જ મુજબ તમારાં સુખ ઘડાતા હોય છે. તમે વિચારો છો એ મુજબ તમને દુઃખ લાગતું હોય છે. તમારા સતત ચાલતા વિચારોને લીધે તમારા મનમાં હતાશા અને દુ:ખ રહેતા હોય ત્યારે તમે તમારા વિચારોને ખોટા માની એમને સુધારવાનો પ્રયાસ કરજો. સામાન્ય રીતે તમને તમારા વિચારો ખોટા નથી લાગવાના. તમે જાણો છો તેમ તમારા વિચારો ખોટા હોય છે તેવું તમે જોયું છે. આજે તમને જે માનસિક વેદના થાય છે તેનું મૂળ તમારો વિચાર
છે. તમે વિચારવા દ્વારા દુ:ખી બની રહ્યાં છો તે તમે શોધી કાઢો. તમારો વિચાર સાચો જ છે તેમ ધારી લીધું છે તમે. તમારી ફરિયાદ તમને આ જ કારણોસર વ્યાજબી લાગે છે. તમારું દુ:ખ ખરેખર ગંભીર દુઃખ લાગે છે. તમે પહેલાં ઘણી વખત વિચારો કરવામાં ભૂલ કરી છે તે તમે યાદ કરો. તમે માની લીધેલું એવું નહોતું એ તમને યાદ આવવું જોઈએ. ખોટું અને ઊંધુ વિચારતા રહ્યાં ત્યાર સુધી તમને તનાવ રહ્યો. તમને સમજાયું કે તમારો વિચાર ખોટો હતો તો તમે દુ:ખમાંથી બહાર આવી ગયા. તમારી આ જૂની ભૂલ આજે ફરીથી તમને હેરાન કરી રહી છે. તમે જે દુ:ખનો અનુભવ કરો છો તેવું કશું ખરેખર છે જ નહીં. તમને સમાચાર મળે કે અમુક ભાઈ મરી ગયા અને તમે એ સમાચારને સાચા માનીને ધ્રુસ્કે ધ્રુસ્કે રડવા લાગી અને પછી એ સમાચાર ખોટા નીકળ્યા તો તમને તમારું દુ:ખ પણ નિરર્થક લાગ્યું છે. સમાચાર સાચા હોત તો તમે દુ:ખી દુ:ખી રહેવાના હતા. સમાચાર ખોટા નીકળ્યા તમે રાજીના રાજી રહ્યા. દુઃખ આવ્યું હતું તે નકામું નીકળ્યું. વિચારની બાબતમાં આવું બને છે. તમે જે વિચારના ભરોસે રડો છો અને નિરાશ થાઓ છો એ સમાચાર ખોટા હોવાની સંભાવના છે. વિચાર પર આંધળો ભરોસો રાખીને તમે દુઃખને નજીક લાવ્યા કરો છો. તમારી વિચારણાને સાચી માની લેવાની જરૂર નથી. તમે ન ધારી શકો તેવું પણ કોઈ તત્ત્વ હોઈ શકે છે. વિચારને ખંખેરી કાઢો. તમે નક્કી કરશો તો તમારો વિચાર જરૂર બદલાશે. તમે ઢીલા રહેશો તો તમારો વિચાર તમારું ગળું દબાવ્યા કરશે. દુઃખને ટાળવા તમે દવા લો છો. સંબંધો બાંધો છો અને ખાસ્સી બધી મહેનત કરો છો તેમ દુઃખને ટાળવા વિચારને બદલવાનો નાનો અને નક્કર પુરુષાર્થ શરૂ કરો. વિચાર જશે તો દુ:ખ જશે. વિચાર સામે લડો. વિચારને બદલો. દુઃખોની હકાલપટ્ટી કરો.
૨૮ છે.
