________________
સંબંધમાં પ્રેમ ? પ્રેમમાં સંબંધ
પ્રેમ. મનમાં સદ્ભાવ અને લાગણી જાગે તેને પ્રેમ કહે છે. પરંતુ સંબંધમાં બે વ્યક્તિ હોય છે. મા અને દીકરો, ભાઈ અને ભાઈ, બાપ અને દીકરી, સાસુ અને વહુ. બે વ્યક્તિ છે. બે સ્વભાવ છે. બે વિચારધારા છે. પ્રેમ છે. બે વ્યક્તિત્વનું મિલન થાય છે. ભૌતિક સ્તર ગૌણ હોય છે. માનસિક, ભાવનાત્મક સ્તરે બે વ્યક્તિમત્તાનું જોડાણ થાય છે. તમારો સંબંધ જેમની જેમની સાથે જોડાય છે તેમની પાસેથી તમે અપેક્ષાઓ રાખો છો. તમે સંબંધને માધ્યમ બનાવીને તમારી અપેક્ષાને વધુ મહત્ત્વ આપતા હશો તો તમે પ્રેમમાં સફળ થઈ શકશો નહીં. સંબંધમાં સામી વ્યક્તિને મહત્ત્વ આપવાનો મતલબ એ છે કે, તમારી અપેક્ષાને ગૌણ માનવાની શક્તિ કેળવવી. સંબંધ સાથે સંકળાયેલા વહેવારો દ્વારા તમને સંતોષ મળે છે. તમને મહત્ત્વ મળે, તમારા અહંને સંતોષ મળે તેનાથી તમારો સંબંધ સમો સાજો રહ્યો હોય તો તમે પ્રેમ નથી રાખતા બલ્ક અભિમાન રાખો છો. પ્રેમ અભિમાન પોષવાનો સંબંધ નથી. પ્રેમ અભિમાનને ભૂલવાનો સંબંધ છે. આમાં બંને પક્ષે સમજવું જોઈએ. તમારા તરફથી અપેક્ષા રાખવામાં નથી આવતી અને સામા પક્ષે અપેક્ષાઓ રહ્યા જ કરે છે તો પ્રેમ જોખમમાં છે. સામો પક્ષ તમારી પર કોઈ જ દબાણ કરતો નથી અને તમે સામી વ્યક્તિને દરેક વખતે પ્રેશર કરો છો તો પ્રેમમાં ધ્રુજારો આવે છે. તમે લાગણી રાખો છો તો તમને અભિમાન યાદ આવવું જ ના જોઈએ. તમારા મનમાં રહેલી લાગણી તમે સામી વ્યક્તિનાં મન સુધી સુપેરે પહોંચાડી શક્યા હો તો તમારે ના સાંભળીને નારાજ થવાનું ના હોય. તમારી લાગણીનો અસ્વીકાર તમને દુઃખી બનાવે તે ખોટું. તમારી લાગણી તમે જણાવી ના શકો તો જ દુ:ખી થવું પડે. તમારી એ લાગણી સામી વ્યક્તિ સુધી પહોંચી ત્યારબાદ તમારે વર્ચસ્વ સ્થાપવાનું ન હોય, તમારા મનમાં ઇચ્છા જાગી તેનું મૂળ તમારી
લાગણી છે. તમારી ઇચ્છા પૂરી ના થઈ તો ઇચ્છાને ભૂલી જવાની. લાગણી તો વ્યાપક અનુભૂતિ છે. એકાદ બે પ્રસંગમાં તે ન સચવાઈ તો દુઃખી થવાનું ના હોય. તમે સામી વ્યક્તિને લાગણી આપો છો તેનો સાચો અર્થ એ છે કે, તમે તમારા અહંને આ સંબંધમાં ગૌણ માની રહ્યા છો. અહં માટે ધંધો છે. અહં માટે બજારની સ્પર્ધા છે. લાગણીના સંબંધમાં અહં, ન જાગવો જોઈએ, ન તો વાગવો જોઈએ. તમારો સંબંધ તમારા દિલમાં જીવી રહેલા પ્રેમ ઉપર નિર્ભર છે. તમારો અહં તમારા પ્રેમને વ્યાકુળ બનાવી દે અને છેક તમારા સંબંધ સુધી વિક્ષેપ ઊભો કરે છે. સંબંધમાં પ્રેમ હોય તો હા કે ના મહત્ત્વની રહેતી નથી. અપેક્ષા તો બહાનું છે. ઇચ્છા પ્રેમની માવજત કરવાનું તો કેવળ માધ્યમ છે, પ્રેમને સામા માણસ સુધી પહોંચાડવાનું માધ્યમ. તમારાં મનમાં સામી વ્યક્તિ માટેનો પ્રેમ છે તે જ મુખ્ય બાબત છે, તમારી માટે. તમારી ઇચ્છા અને અપેક્ષા અને તમારા અહં સાથે બાંધછોડ કરીને પણ તમે તમારા પ્રેમને નિઃસ્વાર્થ અને નિર્દોષ ભૂમિકાએ જીવતો રાખજો . પ્રેમમાં સંબંધનું મહત્ત્વ હોય તેથી વધુ સંબંધમાં પ્રેમનું મહત્ત્વ છે. સંબંધ પરાવલંબી છે. પ્રેમ સ્વાવલંબી છે.
