________________
પ્રેમની પરિભાષા
ખૂબ જ વગોવાયેલો અને વપરાયેલો અમર શબ્દ છે : પ્રેમ. તમને સામા
માણસ પાસેથી માનસિક સંતોષ મળે અને એ માણસને માનસિક સંતોષ આપવા તમે કંઈ પણ કરી છૂટવા તૈયાર રહો તે સાધારણ રીતે પ્રેમ ગણાય છે. તમે સુખ આપો છો માટે તમે પ્રેમ કરો છો. તમે સુખ મેળવો છો માટે તમને પ્રેમ પામ્યાનો અહેસાસ થાય છે. મનમાં માનેલી ઇચ્છાઓ પૂરી થયા કરે અને પ્રેમ ચાલ્યા કરે આ ટીનેજર્સ કક્ષાનો પ્રેમ છે. પ્રેમનું પરિણામ ઇચ્છાઓ પૂરતું સીમિત નથી. પ્રેમ સ્વભાવને સ્પર્શતી અનુભૂતિ છે. તમારા સ્વભાવ અનુસાર જ તમારો પ્રેમ ઘડાશે. ઇચ્છા સર્વસામાન્ય હોય છે પ્રેમમાં. બધા જે કરે છે તે જ
તમે કરો છો. આ તૃપ્તિ સાથે જ પ્રેમને સંપૂર્ણ રીતે જોડી શકાય નહીં. પ્રેમને
તમારા સ્વભાવનો પડઘો બનાવો. તમારો સ્વભાવ સારો છે તે તમારા વહેવાર દ્વારા વ્યક્ત થાય અને તમારા સ્વભાવ થકી સામા માણસને આનંદ મળે તે ખરો પ્રેમ છે. પ્રેમમાં આપવા કરતાં સોંપવું મહત્ત્વનું છે. પ્રેમમાં શું કરવું તે અગત્યનું છે, એમ શું ન કરવું તે પણ અગત્યનું છે. પ્રેમમાં ત્રણ વસ્તુનો સતત ખ્યાલ રાખવો જોઈએ. પ્રેમ, અહંકારમાંથી બહાર આવવાનો સુખદાયક માર્ગ છે.
પ્રેમને અધિકારમાં બાંધી શકાય નહીં. પ્રેમને મર્યાદાની બહાર જવા દેવાય નહીં.
પ્રેમ સ્વાર્થથી વિખૂટા પાડીને નિજાનંદ સુધી પહોંચવાનું ભાવનાત્મક માધ્યમ છે. પ્રેમમાં સામી વ્યક્તિ મહત્ત્વની છે જ. તેથી વિશેષ મહત્ત્વ એ વ્યક્તિ માટેના તમારા અભિગમનું છે. બે મળેલા જીવનો પ્રેમ સમજીને તમે આ વાતને અવળે પાટે ના લઈ જશો. તમારી પર લાગણી રાખનારા માટેની તમારી સચ્ચાઈ એ તમારો પ્રેમ છે. પરિવારજનો, સ્નેહીજનો અને મિત્રો માટે તમારો વહેવાર ત્રણ રીતે સ્પષ્ટ રાખો.
એક, તમારા તરફથી કે તમારા લીધે એમને દુઃખ થાય તેવું કાંઈ જ બનવું ન જોઈએ. તમને એમના તરફથી દુઃખ થયું હોય તેનો અનુભવ તમારી માટે
90
દર્દનાક જ હશે. એમણે દુ:ખ આપ્યું છે માટે એમને દુઃખ આપવાનું તમે વિચારશો તો નુકશાન તમારે જ ભોગવવાનું રહેશે. તમે સુખ આપ્યું છે અને આપો છો એટલા માત્રથી તમે દુ:ખ આપો છો તે સ્વીકાર્ય બની શકે નહીં. દુઃખ એ દુઃખ જ છે. જેને દુઃખ પડે તે બળવો પોકારે. તમે જેમની સાથે સુખનું આદાનપ્રદાન કરો છો તેમને દુઃખ દીધા કરો છો તે તમારી ભૂલ છે. તમે આપેલાં દુઃખ જ તમે આપેલાં સુખને નકામા બનાવી દે છે. પદ્ધતિ બદલો. સુખ આપી શકો તો આપો. ન આપી શકો તો ચાલે. દુ:ખ તો હરિંગઝ ના આપશો.
બે, તમે ઘણાં બધાં દુઃખો નથી આપ્યા. તમે આપેલ દુઃખો તમારા પ્રેમના ભાવિને અવશ્ય ધૂંધળું બનાવે છે. એવું કાંઈ બને તે પહેલાં તમે આપેલાં દુઃખો યાદ કરીને માફી માંગી લો. ઉપરાંત તમારા વિશે એમનાં મનમાં જે જે દુ:ખો છે તે એમને પૂછી લો. તે ખુલ્લાં દિલે કહી શકે તેવી મોકળાશ આપો. તે કહેશે એ મુજબ ફરક આવશે એવો વિશ્વાસ આપો. તમે જાણતા નહોતા એવાં દુઃખો જાણીને એનું નિમિત્ત એકમાત્ર તમે જ છો એવી કબૂલાત સાથે માફી માંગો.
ત્રણ, માફી માગ્યા બાદ તમે જવાબદારીઓમાંથી મુક્ત બની શકતા નથી. તમારા હસ્તક એમને થયેલાં નાનામોટાં તમામ દુઃખોને વિગતવાર યાદ રાખી લો. તમારા પ્રેમમાં તમે આ મામલે ગુનેગાર પૂરવાર થયા છો તેનો સતત પસ્તાવો મનમાં જીવતો રાખજો. તમે એમને પડેલાં દુઃખોને તમારી જવાબદારીપૂર્વક યાદ રાખી લો. તમે એમને પડેલાં દુ:ખોને તમારી જવાબદારીપૂર્વક યાદ રાખશો તો તમારામાં નવાં દુ:ખો આપવાની હિંમત નહીં જાગે. તમે આપેલાં દુઃખોની યાદ તમારા પ્રેમની ખોવાઈ ગયેલી ખૂટતી કડી બનીને સતત તમને સચ્ચાઈના દોરથી બાંધી રાખશે. પ્રેમ એ ઘડીબેઘડીની મૌજ નથી. પ્રેમ જુવાનીનો ઉભરો નથી. પ્રેમ અંતરંગ અહેસાસ છે. અવ્યક્ત રહે તો આનંદ આપે અને વ્યક્ત થાય તો વધ્યા કરે તેને પ્રેમ કહેવાય.
૮૦.
