________________
અધિાર ભાવના
તમારો આત્મવિશ્વાસ કમજોર હશે ત્યારે તમને કશુંક ગુમાવી દેવાનો ડર લાગવા માંડશે. તમારી ધારણા મોટી હશે. તમારી અપેક્ષા ઘણી હશે. એકંદરે બધું સમુસૂતરું ચાલતું હશે. ત્યાં અચાનક કશુંક જુદું બનશે. તમને ફાળ પડશે. આમ બનવું ના જોઈએ, તેવું તમે વિચારશો. તમે અંદરથી ગભરાશો અને બહારથી ગુસ્સો કરશો. તમારી માટે આ સમસ્યા એક પડકાર હશે. તમે જે નક્કી કર્યું છે તેનાથી અલગ કાંઈક બને ત્યારે તમે તેવું બનવા દેવા તૈયાર નથી હોતા. દીકરાને ડૉક્ટર બનાવવાની ઇચ્છા રાખનારો બાપ, દીકરાને પત્રકાર બનવા નથી દેતો. દૂધીનું શાક બનાવવાનું નક્કી કરી બેસેલી સાસુ, વહુને તુરિયાનું શાક બનાવવા નથી દેતી. નક્કી કરેલા નિર્ણયોને વડીલો છોડી શકતા નથી. અધિકારભાવ કામ કરે છે. તમારાથી નાની ઉંમરના યુવાન પુત્રોની સ્વતંત્રતામાં તમે હસ્તક્ષેપ કરતા રહો છો. પોતાના ધંધામાં સેટ થઈ ગયેલા મહેનતુ માણસને કોઈ વડીલ સલાહ આપતા રહે છે. પોતાના વિના બીજાને ચાલવાનું નથી તેનો અહં અને પોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે બીજા નહીં ચાલે તો એમને નુકશાન થશે આવો મિથ્યા આત્મવિશ્વાસ. તમને પૂછ્યા વિના કરાયેલું સારું કામ તમને પ્રશંસા કરવા લાયક લાગતું નથી. બીજા ભૂલ ન કરે તો તમારી મોટાઈ બતાવી શકાતી નથી. મમતાની ખોટી ગાંઠ અધિકાર ભાવના છે. તમને જેમની પર લાગણી હોય તેમની પર હક જમાવવાનું ગમે છે. તમે જેમને સાચવો છો, તેમને તમારા ઉપકારોની યાદ આપો છો, તમે. તમને તમારી કિંમતનું વધારે પડતું ભાન થઈ ચૂક્યું છે. તમને લાગે કે તમે તટસ્થ છો અને તમે સારી રીતે વિચારી રહ્યા છો. હકીકતમાં તમે તમારી વિચારશૈલીના શિકાર બની ચૂક્યા છો. તમારો દંભ તમને સમજાતો નથી. તમારી જીદ તમને સચ્ચાઈનો પ્રેમ લાગે છે. તમે સામા માણસને જવાબદારીપૂર્વક સંભાળી રહ્યા છો, તેવું માની લો છો. જાતે ને જાતે તમે પરિસ્થિતિ પર તમારી પકડ જમાવી રાખવા માંગો છો. તમે તમારી કાર્યક્ષમતા દ્વારા બધાં કામો પર કબજો જમાવી લેવાનું
વિચારો છો. તમારી પાસે અનુભવ ઓછો હોવા છતાં તમે દરેક વિષયોમાં પોતાને એકદમ નિષ્ણાત માની લો છો. તમે ગુમાવવા તૈયાર નથી. તમે બીજાને સુધારવા અને બદલવા એટલા બધા તત્પર છો કે તમારા સ્વભાવમાં જે સુધારવા અને બદલવા જેવું છે તે તમે યાદ કરી શકતા નથી. તમે તો બસ, તમારા હાથમાં જ બધું રાખવા માગો છો.
તમને ન પૂછાય તે ખોટું જ હોય છે. તમને ન ગમે તે ખરાબ જ હોય છે. તમારું ન માને તે નકામો જ હોય છે. તમારું ન સાંભળે તે બદમાશ જ હોય છે. તમારા અભિપ્રાય મુજબની દુનિયા તમને ખપે છે. તમારી મુઠ્ઠીમાં કેદ રહે તેવા માણસો જ તમને ચાલે છે. તમારા કરતાં બીજા વધુ સફળ હોય તે તમારાથી ખમાતું નથી. તમારી ગેરહાજરીમાં બધું સહી સલામત રહી શકે છે તે તમે માની નથી શકતા. તમારી દુનિયાના તમે મંડૂક છે. તમને બીજાનું સારું દેખાતું નથી. તમારાથી બીજાનું સારું સંભળાતું નથી. તમે સતત ડરો છો કે મારો કબજો જતો રહેશે. તમે સતત વિચારો છો કે મારા વિના એમને ચાલવું ના જોઈએ. તમે તમારી તાકાતને સમજયા વિના બીજાની તાકાતને ઓછી આંક્યા કરો છો. તમારું ગજું ન હોય ત્યાં માથાં મારો છે. તમે સંબંધોમાં સંઘર્ષ અને સફળતામાં સ્પર્ધા અનુભવતા રહો છો. તમને મુક્ત મને વિચારવાનું આવડ્યું નથી. તમને ઉદારદિલે પ્રશંસા કરવાનું ગમ્યું નથી. તમને તમારી મોટાઈ સિવાય બીજું કશું ખપતું નથી. તમને તમારાં વર્ચસ્વને જમાવી રાખવા સિવાય બીજો કોઈ વિચાર જ સૂઝતો નથી. તમે અધિકાર ભાવના રાખો છો. તમે કડક નથી, પણ કડવા છો. તમે સ્પષ્ટ નથી, પણ આકરા છો. તમે મજબૂત નથી, પણ જડસુ છો. તમે તમારાં અસંતુષ્ટ અભિમાનનો ભોગ બની ચૂક્યા છો. અધિકારભાવના એ મનોમન ચાલતું મહાપાપ છે.
૮૩
