________________
દુ:ખના દહાડા
તમારી પર તકલીફોની હારમાળાઓ તૂટી પડી છે. તમે જમીનદોસ્ત બનીને પછડાયા છો. બાપજનમારેય વિચાર્યું ન હોય તેવો કારમો ફટકો લાગ્યો છે. તમારે નિષ્ફળતાની સાથોસાથ આક્ષેપ અને કટાક્ષો સાંભળવા પડે છે. દુ:ખના દહાડા ચાલતા હોય ત્યારે દિલાસો પણ વેદના વધારતો હોય છે. તમે અંદરથી ભાંગી પડો છો તે સૌથી મોટી કરુણતા હોય છે. તમારી ઇચ્છા હોય છે, કોઈ તમારો બચાવ કરે. તમારી તરફેણમાં કોઈ બોલે તો તમને નિષ્ફળતાની કડવાશ ઓછી નડે. તમે દુ:ખમાં ફસાયા છો. કોઈ સમજનારા કે સમજાવનારા નથી તમારી સમક્ષ. તમે સાવ એકલવાયા છો, દુઃખને લીધે. તમારાં જેવું દુ:ખ બીજા કોઈને નહીં પડ્યું હોય તેવું માનો છો. દુ:ખી હોવાના પુરાવા શોધી કાઢીને વધારેને વધારે દુઃખી થવાનું તમને માફક આવી ગયું છે. રડવાનું અટકતું નથી. આંસુ ખૂટતાં નથી. સધિયારો સાંત્વન આપતો નથી. તમે માનસિક રોગના દાક્તર પાસે દવા કરો છો. તેમાં ઊંઘવાની ગોળીથી સપનાં ભૂલો છો. ચિતા ભૂલો છો. રોગને દબાવી દેવાથી રોગ મટતો નથી. દુઃખ આવે તે સહન થાય, દુ:ખ લાંબું ચાલે તે નથી ખમાતું, જરા ભારે ભારે લાગે છે.
તમે ગુમાવ્યું હશે, બધું. તમારા જેવું નુકશાન બીજા કોઈને નહીં થયું હોય. આ સમયમાં પણ તમે તમારી વિચારચેતનાને ગુમાવી નથી. દુ:ખના દિવસોમાં વિચારો કરવાની શક્તિ જીવતી હોય છે માટે જ તો હતાશા ઊંડી બનતી જાય છે. તમારા વિચારોને સારી રીતે ગોઠવો. તમે બહાર જે ગુમાવ્યું છે તે પાછું મળી શકે જો તમે અંદરથી મજબૂત રહો તો, તમે અંદરથી વેરવિખેર થઈ જશો તો ચારેકોર વેરવિખેર પડેલી ઈમારતની ઈંટો ગોઠવશે કોણ? કપરા સંયોગોમાં મનને પડકાર મળવો જોઈએ. ગમે તે થાય આ મુશ્કેલ દિવસોને પસાર કરીને આગળ નીકળી જવાનું છે. તમે દુ:ખી છો તો શું થયું ? તમે ભવિષ્યમાં દુ:ખી જ રહેવાના છો તેવી કોઈ આગાહી થઈ નથી. ચાલતા ચાલતા પડી જઈએ અને
સહેજ લોહી નીકળે તો રોડ પર બેઠા બેઠા રડાય નહીં. ઊભા થઈને દવાખાને જવું પડે. દુ:ખતું હોય તો દવા લેવી પડે. વાગ્યું હોય તો મલમપટ્ટી કરવા પડે. પડ્યા ત્યાં બેઠા રહેવાથી તકલીફ ઉકેલાતી નથી. તમને હાર ખમવી પડી છે તે વસમી વાત છે. તમે પહેલીવાર આટલો માર ખાધો છે. ગઈકાલ સુધીની નાની મોટી સફળતામાં તમારું ભાગ્ય તમારી સાથે હતું. તમારાં ભાગ્યને આ વખતે કરવટ બદલવાનું મન થયું. તમે લાચાર છો. ભાગ્ય ફરીવાર કરવટ બદલી શકે છે. ભાગ્યને દોષ આપીને તમે રડતા રહો છો. તમારાં રડવાથી ભાગ્ય સુધરી જવાનું નથી. તમારા નિસાસા તમારી જિંદગીનાં વર્તમાન દુઃખોને ઓછા કરી શકવાના નથી. તમે ઢીલા પડશો તો ભાગ્ય તમારી દયા ખાવાનું નથી. તમે દુ:ખમાં ફસાયા છો. તમને ઘણાબધા માણસો પાસેથી ઘણી બધી સહાનુભૂતિ મેળવવાની અદમ્ય ઇચ્છા થતી હોય છે. તમે આ રીતે દુ:ખી થયા એ તમે સ્વીકારી શકતા નથી માટે તમને એવું લાગે છે કે મારું દુ:ખી થવું બીજા કોઈને ના ગમવું જોઈએ. તમને દિલાસો આપવા ઓછો લોકો મળે છે તો તમે એકદમ અકળાઈ ઉઠો છો. તમે દુ:ખી છો તે બધાને કબૂલ છે તેવું તમારા અજ્ઞાત માનસમાં તમે અનુભવો છો. તમારું દુઃખ જોઈને કોઈને દુઃખ થતું નથી તે પણ તમે સહન કરતા નથી. તમે તમારાં દુઃખની ખોટી કલ્પનામાં ફસાયેલા રહો છો. તમને લાગે છે. મારું કોઈ નથી. હકીકત જુદી છે. તમે દુઃખને એટલું બધું ગંભીરતાથી આત્મસાત કરી લીધું છે કે તમે કોઈને પોતાના માની શકતા નથી. દુ:ખની ફરિયાદો સતત કરતા રહીએ તો નજીકના માણસો દૂર ભાગે છે. તમે તો વળી દુઃખના સમયે સાવ જ વેગળી સૃષ્ટિમાં પહોંચી જાઓ છો. તમે તમારા વિચારોને દુઃખથી થોડા જુદા પાડો. તમે દુ:ખને ઘડીબેઘડી માટે ભૂલી શકાય તેવા વિચારો શોધી કાઢો. તમે તમારા મનને તમારા જ વિચારો દ્વારા આશાવાદી બનાવો. તમને જ રડવાનું ગમતું હોય તો કોઈ તમને બચાવી શકવાનું નથી.
