Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

Author(s): Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay

Page 12

૬૦
૨૬૨
છે
કે
આ
અનુક્રમ ઉપોદઘાત
ધાવણને શુદ્ધ કરનાર ઔષધદ્રવ્યો . ૨૫૬
ઉપર્યુકત પાઠાદિ કષાયનાં દોષાનુસાર અનુપાને ૨૫૭. મંગલાચરણ ૧) ઉપક્રમ સહિત આયુર્વેદ સંબંધી વિવરણ ,
ધાવણના શોધનકાળે પથ્ય-અપથ્ય . ૨૫૮ (૨) ગ્રંથના પરિચય સાથે આચાર્યોનું વિવરણ
સુકાતા ધાવણને વધારવાના ઉપાયો (૩) પ્રતિસંસ્કારની તુલના અને
ધાવણ વધારનાર ક્ષીરિવૃક્ષ–વલ્કલકષાય
૨૫૯ વિષયોનો વિભાગ
.
ધાવણ વધારનાર બીજો પ્રયોગ
૧૩૩ (૪) ભારતીય ઔષધચિકિત્સાનું સમર્થન ૧૭૫
શુદ્ધ ધાવણનાં લક્ષણ
શુદ્ધ-અશુદ્ધ ધાવણના લાભ-અલાભ .. સૂત્રસ્થાન
ઉપચારથી કહેવાતાં વો લેહાધ્યાય
૨૪૫
ઉપર્યુકત વા ખાવામાં આવવાથી થતું નુકસાન લેહનવિષયમાં શ્રીવૃદ્ધજીવકના શ્રી કશ્યપ પ્રત્યે
ઉપર્યુકત વજાથી થતા વિકારો પ્રશ્નો
ઉપર્યુકત ‘સ્તનકીલક” તથા “વજ’ સંબંધ શ્રી કશ્યપને ઉત્તર
વધુ જાણવા જેવું
સ્તનકીલક રોગની ચિકિત્સા સગર્ભા સ્ત્રીની રસધાતુના ત્રણ વિભાગ
સ્તનકીલક ન થાય તેવી ધાત્રી ત્રણ રસવિભાગનાં ત્રણ કાર્યો
સ્તનકીલક રોગ લગભગ થાય તેમાં કારણ પ્રાણીઓની પ્રકૃતિ થવામાં કારણ અને ત્રણ
સ્તનરોગનું તાંત્રિક અવચારણ પ્રકૃતિઓ લોકો સાત પ્રકૃતિવાળા હોય છે . ૨૪૭ ‘દંતજન્મિક’: અધ્યાય ૨૦મો ઉપર્યુકત પ્રકૃતિઓના જ્ઞાનની આવશ્યકતા
દાંતની ઉત્પત્તિ સંબંધે વૃદ્ધજીવકના પ્રશ્નો ઔષધ માત્રાની ક્રમશ: યોજના .
ભગવાન કશ્યપે આપેલા પ્રત્યુત્તરો .. , ઔષધ ચટાડવા યોગ્ય બાળકો ...
છોકરા કરતાં છોકરીઓને દાંત જલદી અને જેઓને ઔષધ ન ચટાડાય એવાં બાળકો
થોડી પીડાએ આવે છે . ૨૬૪ સગર્ભાએ સેવેલ અન્નપાન બાળકને માફક આવે ૨૫૦
દાંતની અમાંગલિક ઉત્પત્તિ અને તેની શાંતિ વગેરે બાળકોને સુવર્ણ ચટાડવાની વિધિ
૨૫૧ દાંતની ચાર પ્રકારની ઉત્પત્તિ
• ૨૬૫ બીજાં મેધાજનક ચાટણ
૨૫૨
માસવાર નિષિકત દાંતના ફળ અને મેધા, આયુષ્ય તથા બલને વધારનાર સમંગાદિલેહ ૨૫૩
“દંતસંપત’નાં લક્ષણો ઉત્તમ મેધાજનન કુષ્ટાદિ ધૃત ભૂતબાધા આદિથી રક્ષા કરનાર અભયધૃત
ચૂડાકરણીય : અધ્યાય ૨૧મો બાળકોને માટે સંવર્ધન વૃત
બાળકોની કાનની કિનાર વધારવાના બે ઉપાયો બ્રાહ્મી સ્વરસપકવ વૃત
| અજાણ્યાએ કાન ન વધવા ક્ષીરોત્પત્તિ: અધ્યાય ૧૯ મે
અનુભવીએ જ બાળકના કાન વીંધવા ... : દૂષિત થયેલ માતાના દૂધનાં લક્ષણો
સ્નેહાધ્યાય: અધ્યાય ૨૨ મે દુષ્ટ બનીને જુદા જુદા રસયુકત બનેલ
સ્નેહનાં બે ઉત્પત્તિસ્થાને ધાવણથી થતા વિકારો
ઉપર્યુકત સ્નેહમાં કોણતા કોની કોની? : ધાવણ શુદ્ધ કરવાનાં સાધનો
ઘીના સામાન્ય ગુણો ધાવણને શુદ્ધ કરનાર શ્રેષ્ઠ શોધન
તેલના સામાન્ય ગુણ ધાવણની શુદ્ધિ માટે બીજો ઉપાય
મજજાના તથા વસાના સામાન્ય ગુણો .. ધાવણનું ઉત્તમ શોધન
તલનું તેલ અને ઘીને નિત્યપ્રયોગ જરૂરી છે ધાવણને વધારનારા પ્રયોગો
ઋતુપરત્વે સ્નેહપ્રયોગ
४८
”
૨૫૪
૨૦