________________
એક બાજુ અન્ય દર્શનોના પ્રકારોને મિથ્યાત્વનું રૂપ આપવામાં આવે છે. બીજી બાજુ ઉત્સવોમાં તેનું અનુકરણ કરવામાં આવે છે. વીતરાગદેવોના પણ પુનઃ લગ્નના જેવા ઉત્સવો રચી જનતાને મનોરંજન પૂરું પાડવા જેવું થાય છે. વાસ્તવમાં નાણાં કેવી રીતે ભેગાં થાય તેવી તરકીબો પ્રાયે કરવામાં આવે છે.
પચાસ પચીસ વર્ષ પહેલાંના ઉત્સવોમાં સાત્ત્વિકતા હતી. નાણાના ભંડોળની ગૌણતા હતી. સંસારી જીવો પણ જ્ઞાનના અભાવે સમજે કે આ જન્મમાં યશ-કીર્તિ ફેલાય છે. પરલોકમાં દેવલોકમાં સુખ મળે પછી કંઈ ગુમાવવાનું નથી. તે જાણતો નથી કે મિથ્યાત્વ સહિત દેવલોકના થોડા કાળમાં દુન્યવી સુખ પછી દુઃખની ભૂતાવળમાં રખડવાનું થશે.
ભગવાન મહાવીરનો ઉપદેશ મૂછ તોડવાનો છે. મૂછ એટલે સાંસારિક સુખની વૃત્તિ, એ મૂછને કારણે ધર્મ ઉત્સવો કે ક્રિયા નિઃસાર, નિરર્થક બને છે.
સામાન્ય જનસમૂહને ધર્મમાર્ગે દોરવા ધર્મઉત્સવો જરૂરી છે પરંતુ ઉત્સવનું પરિણામ જીવોને સાચા ધર્મમાં પ્રવેશ કરાવે તે દૃષ્ટિબિંદુની મુખ્યતા જરૂરી છે. સીતાનું હરણ થયું પણ હરણની સીતા ક્યારે થઈ તે પ્રશ્ન જેવું બને છે, કે ધર્મ ઉત્સવ તો થયો પણ પાછો ધર્મ મળ્યો કે નહિ!
વળી ધર્મ સમાજમાં કોઈ એકનું માર્ગદર્શન ન હોય. દરેક પોતપોતાના મતને પ્રસિદ્ધિ આપવા ઇચ્છતા હોય ત્યાં વીતરાગના ધર્મ કે વૈરાગ્યનું મૂલ્ય શું સચવાય?
સજ્જનો પ્રત્યે તમે શ્રેષ્ઠ વ્યવહાર કરો છો તેમાં તમારું કંઈ મહત્ત્વ નથી. તેમાં સંતત્વનો વિજય નથી. દુર્જનો સાથે તમે શ્રેષ્ઠ વ્યવહાર કરી શકો તો તમારું સંતત્વ બહાર ઊભરેલું કહેવાય.
બહારથી વિરાગ દેખાતો હોય પણ અંદર રાગ જ રાગ હોય. પોતાની જાત પ્રત્યે કૂણી લાગણી છે તે રાગના પથારાને અને તેને
હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં જ ૯૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
