________________
આંતરિક સુખ આપનારાં થતાં નથી.
પોતે પરપદાર્થથી, દેહાદિથી ભિન્ન કોઈ ધ્રુવ, કેવળ સુખમય તત્ત્વ છે તેનો નિર્ણય ન હોય તો તેને ચિત્તની પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થતી નથી.
પોતે પરદ્રવ્ય કે પરભાવનો કર્તા નથી કે ભોક્તા નથી આમ જ્યારે તેની સ્પૃહા છૂટી જાય છે ત્યારે તે આંતરિક સુખને માણે છે. પુણ્યના યોગમાં જીવ ભૂલ ખાઈ જાય છે. અંતરમાં તો કેટલીયે અપેક્ષાઓ પડી હોય, ઈચ્છા સ્પૃહા પડી હોય પણ જીવને લાગે પોતે અપેક્ષારહિત છે.
એક ધનપતિના મૃત્યુ પછી તેની અંતિમ ઈચ્છા પ્રમાણે જાહેરાત કરાઈ કે નગરીમાં જે સહુથી વધુ સંતોષી હશે તેને ધનપતિની તિજોરી આપી દેવામાં આવશે.
સંતીષીઓની લાઇન લાગી તેમાં શ્રેષ્ઠ સંતોષીને પસંદ કરવામાં આવ્યો. એને તિજોરીની ચાવી આપવામાં આવી. તેણે તિજોરી ખોલી, તિજોરી હતી ખાલીખમ ? અંદરથી એક માત્ર ચિઠ્ઠી નીકળી. તેમાં લખેલું હતું કે જો તમે સંતોષી હોત તો તિજોરી મેળવવાનો શ્રમ ન જ કર્યો હોત. સંતોષીને શું જોઈએ ?”
મારા સુખ, સંતોષ અને આનંદનું સાધન બહાર તો છે જ નહિ. ઇન્દ્રિયોના વિષયો પણ નહિ. મારા આનંદનું સાધન મારો જ્ઞાન સ્વભાવ છે. આવી પ્રતીતિ કરીને જીવે પોતાના સ્વભાવનું આલંબન કરવાનું છે, પરાવલંબન છૂટતું જાય છે. અંતરંગ શુદ્ધિ વધતી જાય છે. તેમ તેમ આનંદ, સુખ, સંતોષ, સ્વાભાવિક બને છે.
હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં ૧૪૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
