________________
ભારતનું નાટયશાસ : પાડુલિપિ, “N” - એક સમીક્ષા
૧૩૩
नाम चतुर्दशोऽध्यायः ।
g. O. s. અધ્યાય ૧૫ તે N. અધ્યાય ૧૬ છે. N. અધ્યાય ૧૬ના લિવ્યંતરકારે તેના ૮૦મે પાને નોધ્યું છે કે, ૨૦૭ વ પૃષ્ઠ પઢા નહીં ના સ” શકય છે કે તે ખૂબ જર્જરિત હોય. g. O. s. ના શ્લોક ૧૫૧ થી ૧૭૫ “N'. માં વાંચવા મળતા નથી, પણ લિખંતરકારે તો સળંગ સંખ્યાક્રમ જ આપ્યો છે. આ અધ્યાયમાં g. O. s. આવૃત્તિમાં ૨૨૭ શ્લોકો છે. જ્યારે N' પાડુલિપિમાં ૧૩૫ શ્લોકો જ છે. N. ની પુપિકા આ પ્રમાણે છે : તિ મારતી નારી કવિધિનમ ડરાઃ | g. O. s. અધ્યાય ૧૫ની પુપિકા પ્રમાણે - તિ મારતી नाटयशास्त्रे छन्दोविधिति माध्यायः पञ्चदशः ।
g. O. s. અધ્યાય ૧૬ તે “N' અધ્યાય ૧૭ છે. આ અધ્યાય અલંકારશાસ્ત્રની દષ્ટિએ મહત્ત્વનો છે, કેમ કે તેમાં ગુણ, દોષ, લક્ષણ તથા અલંકારની ચર્ચા છે. 'N' માં લક્ષણો મૂળ g. O. s. ના અનુવ” (Supplement) પ્રમાણે વાંચવા મળે છે, જે 9 O. s. પૃ. ૩૪૮-૩૬૪ ઉપર છે. આ બન્ને વચ્ચેના શ્લોકોનું સામ્ય લગભગ એકરૂપ જ છે. જે ફેરફાર ક્યારેક પણ જોવા મળે છે તેમાં 'N' નો પાઠ ‘’ માતૃકા જેવો બહુધા વંચાય છે. વળી ઘણે સ્થળે g. O. s. માં [ ] કૌસમાં સૂચવાયેલા તથા હેમચન્દ્ર જેને ટેકો આપે છે, એવા પાઠો 'N' વાંચે છે એવું પણ જોવા મળે છે. "N' માં કોઈ અનુબન્ધ નથી. તેની પુષ્પિકામાં - તિ મારી નવા વામન બૈત્ર: સતવણા: એમ વંચાય છે, જ્યારે g. O. s. માં - “તિ મારતી નાટકરાશે વામન ફાવ્યનાળો નામ થોડોધ્યાપક એવું વંચાય છે.
g. O. s. અધ્યાય ૧૭ તે N. નો અધ્યાય ૧૮ છે. 9. O. s/૧૭ માં ૧૫૦ શ્લોકો છે. જ્યારે N./૧૮ માં ૧૩૫ શ્લોકો છે. 9. O. s./૧૭ ની પુષ્પિકા - इति भारतीये नाटयशास्त्रे वागभिनये काकुस्वरव्यञ्जनो नाम सप्तदशोऽध्यायः | N. અધ્યાય ૧૮ની પુપિકા છે તિ વામન સ્વપ્નો નામ Sધ્યાયોડા
g. O. s. અધ્યાય ૧૮ તે N. અધ્યાય ૧૯ છે. g. O. s. માં ૧૨૭ (ab) શ્લોકો છે. N. ૧૯ માં ૧૨૪ શ્લોકો છે. પણ N. ની પુષ્પિકા - “તિ તરીક્ષાનામધ્યાયઃ નિર્વિર:' વાંચે છે જ્યારે તુ, ૦. s. ૧૮માં “તિ મારતી નાયરાધે રાનિri નામાવડર: સમતદ” એમ વંચાય છે.
g. O. s. શ્લોક ૧૨૫ (cd), V. 126 (ab) = N. ૧૧૦ શ્લોક છે. V. ૧૧૦ (N) ના વ. ચરણમાં “મિતિ વક્તિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
