________________
૨
ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ
વગેરેની નોંધ લીધી છે. આ બધા શાસ્ત્રોમાંથી કંઈપણુ વિવેચને આપવા પ્રયત્ન કર્યો નથી. ફક્ત તેને મેથમ ઉલ્લેખ જ જ જોવામાં આવે છે. આ બધા ગ્રંથા જુદા જુદા વિષયેાના આકરા છે. શું મા બધા પ્રમાણેા આચાર્યશ્રીની સનતા માટે પૂરતાં નથી ? નતમસ્તકે તેને કબૂલ કર્યાં વગર છૂટકા જ નથી. તેમણે હિંદુ ધર્મ'નાં વિવિધ પુરાણા ઉપર પણ દૃષ્ટિપાત કર્યાં હતા એમ જણુાય છે. * દ્વાશ્રય 'માં તેવી પૈારાણિક ઉપમાએ કેટલેક સ્થળે રજૂ કરતાં, કૃષ્ણને કંસ અને કૅશીનુ કરેલ નિયૂન, વામનઃસ્વરૂપે બલિને ત્યાં યાચના, શિવે કરેલ અંધકાસુરને નાશ, ‘ યર્જુવેદ'ના શુકલકૃષ્ણ વિભાગેાની આખ્યાયિકા જેમાં વેદનુ શિષ્યા પાસે કરાવેલ વમન, ગુરુના ઉપદેશથી બીજા શિષ્યાએ તિત્તિરવરૂપે તેનુ' કરેલ ભક્ષણ્યુ, વગેરે. આખ્યાયિકા આપવામાં આવી છે ૨૭ કૃષ્ણુલીલાનાં વિસ્તૃત વિવેચને ‘ભાગવત ’પુરાણમાં આપવામાં આવ્યાં છે ૨૮ જ્યારે અંધકારસુરના નાથના પ્રસગ મત્સ્યપુરાણુ ’ તયા ‘ સરસ્વતી• પુરાણુ 'માં જોવામાં આવે છે. ૨૯ યર્જુવેદ’ના શુલકૃષ્ણ વિભાગેાની સારીએ આખ્યાયિકા ‘મહાભારત’માં નોંધાઈ છે. ૭૦ આ સિવાય કૃષ્ણ
.
લીલાના વિવિધ નિર્દેશે! તેમણે રચેલ સિદ્ધહેમ માં તેમજ કાવ્યાનુશાસન 'માંથી પશુ મળી આવે છે. આ ઉપરાંત બીન ગ્રંથામાં પશુ તેવા પૈારાણિક, વૈદિક આખ્યાયિકાઓના સંગ્રહે તેમણે મૂકા હશે, પણુ તેમના બધા ગ્રંથૈા વિચારવાનું સાભાગ્ય પ્રાપ્ત થઈ શકયું નહીં હાવાથી આટલા જ નિર્દેશ કરી સતેષ માન્યા છે.
k
ઉપસ'હાર
આ આખાયે નિબંધ ઉપરથી સ્પષ્ટ રીતે જાહેર થાય છે કે ‘થાશ્રય’કાર્ આચાર્ય હેમચંદ્રે વૈદિક સાહિત્ય, દ્વૈતયો, ગૃશ્વકર્મા, ધર્મશાસ્ત્રો અને વિવિધ પુરાણાનું સૂક્ષ્મદર્શી` અવલેાકન કર્યું હતું.
૨૭ એજન સ. ૮ લેા. ૮૮.
૨૮ ‘ ભાગવતપુરાણ ' સ્કંધ ૧૦, પૂર્વા
ર૯ - મત્સ્યપુરાણુ
અધ્યાય
સ ૧૦
૩૦ ‘મહાભારત
Jain Education International
'
'
૧૩૮: અને સરસ્વતીપુરાણ ’
શાંતિપર્વ ' અધ્યાય ૭.
For Private & Personal Use Only
6
www.jainelibrary.org
