Book Title: Gyandhara 06 07
Author(s): Gunvant Barvalia
Publisher: Saurashtra Kesari Pranguru Jain Philosophical and Literary Research Centre
View full book text
________________
જિનાગમ : આત્મ સુધારણાનો અમત્ર કરતાવેજ,
શ્રી કેતકીબેન જૈન ધર્મના િડૉ. કેતકી યોગેશ શાહ અભ્યાસુ છે. એમ.એ., પીએચ.ડી. કરેલ છે. અવારનવાર લેખો લખે છે. સંત-સતીજીઓની વૈયાવચ્ચ કરે છે.
શાસનની સ્થાપના કેવળજ્ઞાનના આધારે થાય છે પરંતુ આ શાસનની વ્યવસ્થા તો શ્રુતજ્ઞાનના આધારે જ આજ સુધી થતી આવી છે. શ્રુતજ્ઞાનનો સ્ત્રોત અને પ્રવાહ જિનાગમ જ છે. ભગવાન મહાવીરે શ્રુતજ્ઞાનની જલતી જ્યોત ચતુર્વિધ સંઘને આપી, જે જ્યોત પાંચમા આરાના છેડા સુધી સાધકોને આત્મજ્ઞાનઆત્મસુધારણાનો પ્રકાશ પાથરતી રહેશે.
આત્મસુધારણા એટલે શું? અનાદિકાળથી આત્મા ઉપર લાગેલી કમરનો જ્યારે આત્માને ભાર લાગવાનો શરૂ થાય છે અને દૂર કરવાનો વિચાર સરખો પણ આવે છે ત્યારે આત્મસુધારણાની શરૂઆત થાય છે. “હું કોણ છું? ક્યાંથી થયો? શું સ્વરૂપ છે મારું ખરું?' તેવું જાણવાની ઈચ્છા માત્ર થાય છે ત્યારે તેની આત્મજાગૃતિની સવાર પડી ગઈ હોય છે. આત્મસુધારણા કરવા બહાર જવું પડતું નથી. આત્મા સાથે જ યુદ્ધ કરવાનું હોય
જિનાગમમાં આત્મસુધારણાનો અમૂલ્ય દસ્તાવેજ છે. જિનાગમને ચાર અનુયોગમાં વિભક્ત કર્યા છે. દ્રવ્યાનુયોગ, ચરણકરણાનુયોગ, ગણિતાનુયોગ, ધર્મકથાનુયોગ). તેમ જ નિશ્ચય અને વ્યવહારમાર્ગનો સુભગ સમન્વય પ્રભુ મહાવીરે આગમોમાં દર્શાવ્યો છે. આગામોમાં ધર્મનો મર્મ સમજાવવામાં પ્રભુ મહાવીરે કુશળ ઉપદેષ્ટાની ભૂમિકા ભજવી છે. ક્યાંક પ્રેમથી ગોયમા ગોયમા કહી બોધ આપ્યો છે તો ક્યાંક નરક ગતિના દુઃખોનું વર્ણન કરીને કરાવ્યા છે, તો ક્યાંક સિદ્ધનાં સુખોનું વર્ણન કરી લલચાવ્યા છે, તો ક્યાંક વિવિધ
જ્ઞિાનધારા ૬-૭,
૮
%
જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-૭)
