Dharti Mata

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Acharya J B Krupalani & Maganbhai Desai Memorial Trust

Page 39

ધરતી માતા બાંધી, પગથિયાં પાડી, ખેતી કરવાની પદ્ધતિ અખત્યાર કરવામાં આવી હતી. એ દીવાલ બનાવવા માટે પથ્થર એવા સરસ ઘડીને બેસાડેલા હોય છે કે, ચપુની પાતળી ધાર પણ એમાં પેસી શકે નહીં. પર્વતના ઢોળાવ ઉપરનાં તે ખેતરો કઈ કઈ દાખલામાં તો પચાસ પચાસ પગથિયાંનાં બનેલાં હતાં. દરેક પગથિયામાં, નીચે થોડાક કાંકરા ભરી, ઉપર દૂરનાં જંગલોમાંથી ઊઝરડી આણેલી ફળદ્રુપ જમીન ભરવામાં આવતી. ઊંચાણમાં બાંધેલા જળાશયમાંથી ઊંચી નહેરો મારફત છેક ઉપરના પગથિયામાં પાણી વાળવામાં આવતું. એવી એક ૪૦૦ થી ૫૦૦ માઈલ લાંબી નહેર જમીન-તળથી સેંકડો ફૂટ ઊંચે પાણી વહન કરતી મળી આવી છે. એ પગથિયાંનો ઢાળ એટલો ઓછો રાખવામાં આવતો કે ઉપરને પગથિયેથી ઊતરતું પાણી નીચેના કોઈ પણ પગથિયાની જમીનનું ધોવાણ ન કરે.
આવી કપરી સગવડવાળા પ્રદેશો પણ “મય” સંસ્કૃતિ જેવી પ્રાચીન સંસ્કૃતિનાં ધામ બનેલા છે. તીવ્ર મહેનતથી ઊભાં કરેલાં ફળદ્રુપ ખેતરોની પેદાશથી જે માનવ સમુદાય પોષાતો, તે શારીરિક શકિત તેમ જ બુદ્ધિશક્તિની બાબતમાં ભાત પાડે તેવો નીવડત. લોખંડ જેવી કઠણ ધાતુનો પરિચય પેરુ દેશના પ્રાચીન લોકોને હતો જ નહિ. તે પણ આવાં પગથિયાંવાળાં ખેતરોની દીવાલો અને લાંબી લાંબી નહેરો બાંધવામાં તેમણે કેટલી તીવ્ર મહેનત અને કુશળતા રેડી હશે, તેની કલ્પના જ કરવી રહી.
ગિલ્બીટ એજન્સીની ઊંચી પર્વતીય ખીણમાં રહેતી હંઝા જાતિએ પણ કુદરતના નિયમો સમજીને, તેમનું પાલન કરી, પોતાની જીવનવ્યવસ્થા ઊભી કરી છે. અને તેથી જ તેમની શારીરિક તાકાત બીજા કેટલાય દેશના લોકો કરતાં બહુ ઉત્તમ કટીની પુરવાર થઈ છે. એક હુંઝો પર્વત ઓળંગી ૬૦ માઈલ દૂર આથેલા ગિલ્બીટ શહેરમાં જઈ, પિતાનું કામકાજ પરવારી, ખાસ થાક્યા વિના પોતાના રહેઠાણે પાછો આવી જાય છે. ફળદ્રુપ જમીનની પેદાશ અને સારા આરોગ્ય અથવા