________________
જીમ દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૩
ની અય. છ સૂગ-૧૦ થી ૧૯ - ईश्वरा धर्मप्रियाऽन्यत्रोच्यते धर्मशीले इत्यादिना, अन्यथा च यथा न लोकोपघात इति (
સૂત્રાર્થ: II ૨૭ જ ટીકાર્થ : કાંઈક કારણસર સ્ત્રીને ઉદ્દેશીને બોલવું પડે તો નામથી બોલાવવી. જેમકે
દેવદત્તે ! વગેરે. જો નામ યાદ ન આવે કે નામ ખબર જ ન હોય તો પછી સ્ત્રીને ગોત્રથી . | બોલાવવી. જેમકે “કાશ્યપગોત્ર !” વગેરે. (બોલાવવી = એ રીતે એની સાથે વાત
કરવી...) ટુંકમાં જે રીતે યોગ્ય હોય એ રીતે એટલે કે ઉંમર, દેશ, ઐશ્વર્ય વગેરેની | અપેક્ષાએ ગુણો અને દોષોને વિચારીને આલપન કે લપન કરવું.
કંઈક બોલવું કે એકવાર બોલવું તે આલપન. એનાથી વિપરીત (એટલે કે વધુ બોલવું કે અનેકવાર બોલવું) તે લપન. .
તેમાં મધ્યદેશમાં વયોવૃદ્ધ સ્ત્રી ઈશ્વરા એ પ્રમાણે કહેવાય છે. અન્ય ક્ષેત્રમાં | ધર્મપ્રિયા સ્ત્રી ધર્મશીલે” એ પ્રમાણે કહેવાય છે.
હવે આ રીતે બોલવું કે અન્યથા = બીજી રીતે બોલવું. જે રીતે લોકોપઘાત ન થાય તે એટલે કે લોકોમાં નિંદાવગેરે દોષો ન થાય એ રીતે બોલવું. (આશય એ છે કે અહીં તો “ દર્શાવ્યા પ્રમાણે જ બોલવું એવું ન સમજવું. બધો ભાર દોષો ઉત્પન્ન ન થવા ઉપર છે. શ્રી
જે ભાષા બોલવાથી અત્યારે એવું અનુભવાય છે કે સાધુ “ધર્મિષ્ઠા, અલકા, લતા...” | વગેરે નામો બોલે, તો બેહુદુ લાગે. નામ બોલવા જ હોય ત્યારે ધર્મિષ્ઠાબહેન, નિ અલકાબહેન... એમ “બહેન” શબ્દ જોડવાપૂર્વક બોલાય છે... એટલે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, જિ Rભાવાદિને નજર સામે રાખીને વિચાર કરવો...) શા ' उक्तः स्त्रियमधिकृत्यालपनप्रतिषेधो विधिश्च, साम्प्रतं पुरुषमाश्रित्याह- शा
अज्जए पज्जए वावि, बप्पो चुल्लपिउत्ति अ । माउलो भाइणिज्ज त्ति, पुत्ते स| णत्तुणिअत्ति अ॥ १८ ॥ हे भो हलित्ति अन्नित्ति, भट्टे सामिअ गोमिअ । ना होल गोल वसुलि त्ति, पुरिसं नेवमालवे ॥१९॥ સ્ત્રીને આશ્રયીને આશ્રયીને આલપનનો પ્રતિષેધ અને વિધાન કહ્યું. હવે પુરુષને આશ્રયીને કહે છે.
ગા.૧૮-૧૯ આર્યક, પ્રાર્યક, બાપા, કાકા, મામા, ભાણિયો, પુત્ર, પૌત્ર, હે ! ભો , ! હલ ! અન્ન ! ભટ્ટ ! સ્વામી ! ગોમિન્ ! હોલ ! ગોલ ! વસુલ ! આ પ્રમાણે પુરુષને બોલાવવો નહિ.
સ
૯
૯
જી
