________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૫)
પ્રવચન નં-૩ દ્રવ્ય-ગુણ અને પર્યાય-ત્રણેય (કહ્યું!) ઈ જોય! ધ્યેયની વાત કર્યા પછી તરત જ શેયનો
શ્લોક મૂક્યો! આત્મામાં પર્યાય નથી એમ કહેનાર, એ જ પુરુષ એમ કહે છે, દ્રવ્ય-ગુણને પર્યાય-ત્રણેય છે.
કેવળજ્ઞાનની પર્યાયનો કર્તા ને અનુમંતા હું નથી, કેમકે પર્યાય નથી મારામાં (શ્રોતા ) એમ કીધા પછી કહે છે કે શ્રુતજ્ઞાનની પર્યાય મારામાં થાય છે. કે નિજ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના સ્વરૂપમાં ચિત્તને એકાગ્ર કર્યું છે એટલે કે એ.. દ્રવ્યગુણપર્યાયસ્વરૂપ આખા આત્માને, ચિત્તમાં એટલે જ્ઞાનમાં શેય બનાવી દઉં છું! ધ્યાનમાં ધ્યેય અકર્તાને બનાવ્યો, જ્ઞાનમાં શેય દ્રવ્યગુણપર્યાય ત્રણેયને બનાવું છું ત્યારે સમ્યકદર્શન (શ્રોતા: ચિત્તને એકાગ્ર કરું છું એટલે?) (ઉત્તર) ચિત્તને એકાગ્ર કરું છું એટલે જ્ઞાન થાય છે તેને આવા શેયને જાણવામાં રોકું છું (કે જે) દ્રવ્યગુણપર્યાયસ્વરૂપ અભેદ આત્મા મારો છે. ધ્યાન તો કરું છું અકર્તાનું ને જાણવા માટે વિષય કરું છું મારા જ્ઞાનમાં શેયપણે દ્રવ્ય-ગુણ-૫ર્યાયસ્વરૂપ મારો આત્મા છે. પર્યાયથી રહિત કહ્યો હતો એ પર્યાયથી સહિત શેય થઈ ગયો (ધ્યેયપૂર્વક શેયની) સંધિ કરી. ભારતીબેન!
તો, ચિત્તને રોકું છું એટલે મારો આત્મા દ્રવ્યગુણપર્યાયવાળો આત્મા છે અભેદ એમ હવે હું જાણું છું.
(શ્રોતા. ) પર્યાય પરિણત આત્મામાં ચિત્તને એકાગ્ર કર્યું!
(ઉત્તર) હા, એકાગ્ર કર્યું એટલે દ્રવ્યગુણપર્યાયસ્વરૂપ આત્મા છે, એ ય છે એમ હું હવે જાણું છું. (શ્રોતા ) એ ઉપાદેયભૂત છે એમ જાણતો નથી! (ઉત્તર) એમ હું જાણતો નથી, ઉપાદેય તો એકલો સામાન્ય (આત્મા) અકર્તા, એકલો જ્ઞાયક (જ છે.) સામાન્યનું અવલોકન કરતો, હવે સામાન્ય-વિશેષ બેયને જાણું છું.
(શ્રોતા ) સામાન્યનું અવલોકન કરતો હવે સામાન્ય-વિશેષ બેયને જાણું છું! (ઉત્તર) બેયને જાણું છું-સામાન્ય-વિશેષાત્મક અભેદ આખો આત્મા દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયવાળો આખો આત્મા ( જ્ઞયપણે ) લીધો.
(શ્રોતા ) તે ભવ્ય જીવ નિજ ભાવથી ભિન્ન એવા સકળ વિભાવોને છોડી અલ્પકાળમાં મુક્તિને પ્રાપ્ત કરે છે. ૧૦૯.
(ઉત્તર) આ દષ્ટિના વિષયની સાથે જ્ઞાનની સંધિ છે. કોઈ અપૂર્વ ચીજ છે. (ધ્યેય માટે) પર્યાયથી રહિત કહ્યું (mય માટે) ગુણ સહિત કહ્યું. પહેલાં ગુણો જ લેતાં હતાં, પર્યાય નહોતા લેતાં, પહેલાં પર્યાય રહિત કહેતા 'તા, હવે પર્યાયસહિતનો આત્મા લીધો કહ્યો બોલો!
Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com
