Bij Ne Ketar Joi Che

Author(s): Ratnasundarsuri
Publisher: Ratnasundarsuriji

Page 6

કરી દેનારાં ભાષણો મેં સાંભળ્યા છે ઘણી વાર, પણ તાળીઓ પાડીને પાછા ફરી જવા સિવાય મેં બીજું કાંઈ કર્યું નથી. કમ્યુટરની કરામતો નિહાળીને આંખો આશ્ચર્યથી પહોળી જરૂર થઈ ગઈ છે પણ ‘ગજબ’ ‘ગજબ” આટલું બોલવા સિવાય મેં બીજું કાંઈ કર્યું નથી. સરઘસમાં જીવસટોસટના ખેલો નિહાળતા હું બેઠક પરથી અનેકવાર ઊભો જરૂર થઈ ગયો છું પણ ઉત્તેજના સિવાય બીજું મેં કાંઈ જ અનુભવ્યું નથી. ટી.વી. પર આવતા દુનિયાભરના માથું કામ ન કરે એવા પ્રસંગો મેં માહ્યા છે ધણીવાર પણ બુદ્ધિની કરામત સિવાય એમાં મને બીજું કાંઈ જ દેખાયું નથી.
પણ, કો'ક સંતનું એકાદ પણ હૃદયસ્પર્શી પ્રવચન મેં સાંભળ્યું છે અને જીવનમાં નાનકડો પણ સમ્યક સુધારો કરવાનો તુર્ત જ મેં ચાલુ કરી દીધો છે. કો'ક ગરીબના મુખે એના જીવનની લાચારીની વાત ક્યારેક પણ સાંભળવા મળી છે અને અલ્પાંશે પણ એની એ લાચારીને ઘટાડવા હું સક્રિય બન્યા વિના રહ્યો નથી. | તીર્થસ્થળમાં જીવનમાં ભલે એક જ વખત પરમાત્માની શાંત સુધારસ મૂર્તિ નિહાળી છે, પણ એનાં દર્શનનો નશો મગજ પર આજ સુધી છવાયેલો છે. વરસો પહેલાં ઘરે આવેલા કચ્છના એક માલધારીના મુખે ત્યાં પડેલા દુષ્કાળની ભયંકરતાની વાતો સાંભળેલી, અને રડતી આંખે મેં એને મારી પોતાની બચાવેલી મૂડીમાંથી પાંચસો રૂપિયા આપી દીધેલા કે જેની સ્મૃતિ આજે ય મારી આંખોને અશ્રુસભર બનાવી રહી છે.
ટૂંકમાં, બુદ્ધિને ચમત્કૃત કરનાર પ્રસંગોએ મને વધુમાં વધુ સુખી બનાવ્યો છે પણ, હૃદયને ઝંકૃત કરનારા પ્રસંગોએ તો મને સુખીની સાથે આનંદિત પણ બનાવ્યો છે.
અલબત્ત, જીવનમાં કરુણતા તો એ સર્જાઈ છે કે લાગણીશીલતાના આટઆટલા સુખદ અનુભવો છતાં ય કોણ જાણે કેમ, મન આજેય બુદ્ધિને નંબર એક પર જ રાખવા માગે છે. અને એમ કરવા જતાં જીવન રુક્ષ અને શુષ્ક બની જાય તો ય એની એને ચિંતા નથી. પત્રમાં છેલ્લે આપે જે લખ્યું છે ને એ જ હાલત છે અત્યારે મારી. આજ સુધીમાં મેં છોડ્યું છે ઘણું, આપ્યું છે બહુ ઓછું. મશીન પર ઊભા રહીને કાણામાં પૈસા નાખવાથી મશીન જે રીતે જીવનની નોંધ સાથેની ટિકિટ હાથમાં પકડાવી દે છે બસ, એ જ રીતે બુદ્ધિના કહેવાથી કો'કના હાથમાં મેં ૫૦-૧00 રૂપિયા પકડાવી દીધા છે. નથી એમાં ક્યાંય અનુભવી પ્રસન્નતા કે નથી એમાં ક્યાંય પ્રવિષ્ટ કરી લાગણશીલતા, કારણ એક જ, પ્રેમનો અભાવ. અને એનું પણ કારણ એક જ, ઋણસ્મરણ કે ગુણસ્મરણનો સર્વથા અભાવ !
દર્શન,
તારા સ્પષ્ટ આત્મનિરીક્ષણ બદલ તને ખૂબ ખૂબ ધન્યવાદ. કારણ કે આ જગતમાં ઢગલાબંધ જીવો તો એવા છે કે જેઓ આત્મનિરીક્ષણ કરવા જ તૈયાર નથી. રોગનું નિદાન કરાવવા જ જે તૈયાર ન હોય એને ન તો કુશળ ડૉક્ટર તંદુરસ્તી બક્ષી શકે કે નતો અસરકારક ઔષધ પણ એને સાજો કરી શકે,
બસ, એ જ ન્યાયે મનના દોષોને જે જોવા જ તૈયાર ન હોય એને ન તો પરમાત્મા દોષમુક્ત કરી શકે કે ન તો સુંદર મજેનાં પણ ધર્માનુષ્ઠાનો એને દોષરહિત બનાવી શકે. આવા દુર્ભાગી જીવમાં તારો નંબર નથી એ જાણી હું અત્યંત પ્રસન્ન થયો છું. હવે મુખ્ય વાત. છોડવાની ભૂમિકા પરથી તારે આપવાની ભૂમિકા પર પહોંચવું છે ને ? વિચારોને બદલે લાગણીઓને તારે તારા જીવનનું ચાલકબળ બનાવવી છે ને? બુદ્ધિ સર્જિત સુખને બદલે હૃદય સર્જિત આનંદને તારે અનુભૂતિનો વિષય બનાવવો છે ને ?
તો હું તને પૂછું છું, તને પોતાને રસ શેમાં ? તને બધા જાણે એમાં ? કે પછી તને બધા ચાહે એમાં ? તું કરોડપતિ છે, બુદ્ધિશાળી છે, ઑલિમ્પિક ચેમ્પિયન છે, શ્રેષ્ઠ કળાકાર છે કે ગાયક છે એ તારી ખ્યાતિ ચારેય બાજુ ફેલાયેલી હોય અને છતાં તને કોઈ ચાહતું ન હોય એ સ્થિતિમાં તારી પ્રસન્નતા વધુ ટકી રહે ? કે પછી સમાજમાં તારી એવી કોઈ ખ્યાતિ ન પણ ફેલાયેલી હોય અને છતાં તારી આજુબાજુવાળા બધા જ તને ચાહતા હોય એ સ્થિતિમાં તારી પ્રસન્નતા વધુ ટકી રહે ?
તારે કહેવું જ પડશે કે બધા જ જાણે અને છતાં કોઈ ન ચાહે એના કરતાં તો કોઈ જ ન જાણે અને છતાં એકાદ જણ પણ ચાહે એ જ સ્થિતિમાં મનની પ્રસન્નતા વધુ ટકી રહે.
આનો અર્થ શું ? એ જ કે જીવન જીવવાની મજા જળવાઈ રહે છે માત્ર લાગણીના જ માધ્યમે ! બસ, મારે તને આ જ કહેવું છે કે અન્યો તરફથી મળી રહેલ જે લાગણી તારા જીવનને રસસભર બનાવી રહી છે, એ જ લાગણીના પ્રદાન દ્વારા અન્યોનાં જીવનને રસસભર બનાવી દેવાની બાબતમાં તું ઉપેક્ષા સેવે એ તો ચાલે જ શી રીતે ?
‘દાન’ માટેના ઉત્સાહને જીવનમાં પ્રગટાવવા માટેની આ મસ્ત ચાવી છે. ‘લાગણી