________________
કરવા જેવી નથી, વાંદરાને દારૂ પીવાની છૂટ જો આપવા જેવી નથી તો મનની ધન પાછળની ઘેલછા પણ સંતોષવા જેવી નથી.
પણ આમ છતાં ય તારું મન એ માટે જો અત્યારે તૈયાર ન હોય તો એ અંગે હું તને એક બીજી જ વાત કરવા માગું છું. તેં ક્યાંય ફૂટબૉલની મૅચ રમાતી તો જોઈ જ હશે ને? એ મૅચના કેન્દ્રમાં એક જ ચીજ હોય છે, ફૂટબૉલ, મૅચ દરમ્યાન એ જે પણ ખેલાડી પાસે જાય છે એ ખેલાડી એક જ કામ કરે છે, જેવો ફૂટબૉલ પોતાની પાસે આવે છે, તુર્ત જ લાત લગાવીને બીજા પાસે ધકેલી દે છે.
અરે, મેદાન પરના ખેલાડીઓ ફૂટબૉલ પાછળ દોડે પણ છે તોય એ દોટ ફૂટબૉલને રાખી મૂકવા માટેની નથી હોતી. ફૂટબૉલને લાત મારવા માટેની જ હોય છે. અને આમાં સૌથી વિચિત્ર વાસ્તવિકતા તો એ હોય છે કે ફૂટબૉલની આ મૅચ ત્યાં સુધી જ ચાલતી રહે છે કે જ્યાં સુધી ફૂટબૉલ એક ખેલાડી પાસેથી બીજા ખેલાડી પાસે ધકેલાતો રહે છે. ભૂલેચૂકે કોઈ ખેલાડી પોતાની પાસે આવેલ ફૂટબૉલને રાખી મૂકે છે તો એ જ પળે ફૂટબૉલની મેંચ સમાપ્ત થઈ જાય છે.
દર્શન, સંપત્તિ મેળવ્યા વિના તને ચેન નથી પડતું ને? એક કામ કર. એને ફૂટબૉલ જેવી બનાવી દે. જેવી આવે તારી પાસે, તું એને સન્માર્ગે વાપરતો જા. ફરીવાર આવે તારી પાસે, ફરીવાર તું એનું દાન કરતો જા. ફરી પાછી આવે તારી પાસે, તું એને બીજા પાસે ધકેલતો જા
ટૂંકમાં, સંપત્તિ ભલે આવતી રહે તારી પાસે, તું એને રાખી મૂકવાની ભૂલ તો ન જ કર. સતત એને ધકેલતો રહે બીજા તરફ. તારી કલ્પનામાં ય નહીં હોય એવી મજા-મસ્તી અને પ્રસન્નતા તને અનુભવવા મળશે, ફૂટબૉલની બેંચની જેમ જ વળી !
મહારાજ સાહેબ,
આપ વાતને ક્યાંથી ક્યાં લઈ ગયા ? ક્યાં રમત ફૂટબૉલની ? અને ક્યાં વાત સંપત્તિની ? પણ, સાચે જ આપની વાતે મને વિચારતો તો જરૂર કરી મૂક્યો છે. સંપત્તિ સાથે વ્યવહાર ફૂટબૉલ જેવો કરવો, એ આવે તો એને આવવા જરૂર દેવી પણ, એને રાખી ન મૂકતા સતત બીજા તરફ ધકેલતા રહેવી.
અલબત્ત, આ વાત આમ તો આકર્ષક લાગે છે પણ એના અમલ માટે મન જલદી તૈયાર થઈ જાય એ શક્યતા બહુ ઓછી છે. કારણ કે મનના જાતજાતના સ્વભાવોમાં એક ખતરનાક સ્વભાવ છે ‘સંગ્રહ'નો. એને બાટલી પરના બિલ્લાના સંગ્રહમાં ય રસ છે તો કવર પરની ટિકિટોના સંગ્રહમાં ય રસ છે. સિગરેટનાં ખાલી ખોખાના સંગ્રહ માટે ય એ લાલાયિત બને છે તો ચલણની બહાર ફેંકાઈ ગયેલા સિક્કાઓના સંગ્રહમાં ય એ પાગલ બને છે. અરે, કો’કે દીધેલી ગાળના શબ્દો ય એ સંગ્રહી બેસે છે તો કો'કના તરફથી મળેલ માહિતીઓને ય એ સંગ્રહી બેસે છે..
આવા સંગ્રહશીલ મનને સંપત્તિના ત્યાગ માટે કે દાન માટે તૈયાર કરવું એ કાંઈ ખાવાના ખેલ નથી. આપ કો'ક એવો વિકલ્પ સૂચવો કે મનને માટે અત્યંત કઠિન ગણાતો આ ત્યાગ કે દાનનો વિકલ્પ સહજરૂપે જ જીવનમાં અમલી બની જાય.
દર્શન, વાત તારી સાચી છે. ‘સંઘર્યો સાપ પણ કામ લાગે” આ કહેવત મનના સંગ્રહશીલ સ્વભાવને હિસાબે જ પડી છે અને તો ય મારે તને કહેવું છે કે ભયના ખ્યાલ કે લાભના ખ્યાલે મન ત્યાગ માટે અને દાન માટે અચૂક તૈયાર થઈ જ જાય છે. આગ લાગે છે તો માણસ જાન બચાવવા બધું ય છોડીને ભાગે જ છે ને? ખૂનની ધમકી મળતાં માણસ કરોડો રૂપિયા છોડી દેવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને ? રોગચાળો ફાટી નીકળતાં માણસે બધું ય છોડીને ત્યાંથી બહાર નીકળી જવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને ? ચોરોના જાલિમ આક્રમણ સામે માણસ સામે ચડીને એમને બધું ય આપી દેવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને?
વ્યાજની લાલચે માણસ લાખો રૂપિયા ધીરવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને? નફાના
