________________
ખ્યાલે માણસ ધંધામાં કરોડો રૂપિયા રોકવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને ? સંબંધ બાંધવાની લાલચમાં માણસ સર્વસ્વ ન્યોછાવર કરવા તૈયાર થઈ જ જાય છે ને?
ટૂંકમાં, કાચીંડો જેમ પળે પળે રંગ બદલે છે તેમ મન પળે પળે પોતાનું વલણ ફેરવે છે. મનના વિચિત્ર ગણિતનો મને બરાબર ખ્યાલ છે અને એ હિસાબે જ તને મેં લખ્યું છે. કે સંપત્તિને ફૂટબૉલ જેવી બનાવી દે. શી રીતે એ શક્ય બને ? એ વાત હવે પછીના પત્રમાં.
દર્શન, જે હકીકત બિયારણ માટે છે એ જ હકીકત સંપત્તિ માટે છે. ટી.વી. ખરીદવામાં કે પિશ્ચરો-નાટકો જોવામાં જતી સંપત્તિ એ સંપત્તિનો વેડફાટ છે. ઘઉંજુવાર-ધી-ગોળ-વસ્ત્ર-જગ્યા વગેરેમાં જતી સંપત્તિ એ સંપત્તિનો વપરાશ છે તો કો'કનું જીવન બચાવવામાં, કો'કનાં આંસુ લૂછવામાં, કો'કના જીવનને ઉત્સાહસભર બનાવવામાં, ઉપકારીઓની ભક્તિ કરવામાં, કમજોરોને સાચવી લેવામાં જતી સંપત્તિ એ સંપત્તિની વાવણી છે.
તપાસજે તારા જીવનને સંપત્તિનો વધુ ઉપયોગ શેમાં થઈ રહ્યો છે ? વેડફાટમાં ? વપરાશમાં ? કે પછી વાવણીમાં?
S
A
દર્શન,
પોતાની પાસે આવી ગયેલા મસ્ત બિયારણને જો કો'ક ખેડૂત મૂર્ખાઈ આચરીને ડામરની સડક પર ફેંકી દે છે તો ખેડૂતની એ ચેષ્ટા અંગે આપણે કહી શકીએ કે એ ખેડૂતે બિયારણ વેડફી નાખ્યું. ડામરની સડક પર બિયારણ ન ફેંકતા કો” ક ખેડૂત જો પોતાના પેટમાં બિયારણ પધરાવી દે છે તો ખેડૂતની એ ચેષ્ટા અંગે આપણે કહી શકીએ કે એ ખેડૂતે બિયારણ વાપરી નાખ્યું પણ ડામરની સડક પર બિયારણ ન ફેંકતા અને સાથોસાથ પોતાના પેટમાં ય બિયારણ ન પધરાવતાં કો'ક ખેડૂત બિયારણને જો કાળી જમીન પર નાખે છે તો ખેડૂતની એ ચેષ્ટા અંગે આપણે કહી શકીએ કે એ ખેડૂતે બિયારણ વાવી દીધું.
હું તને જ પૂછું છું. ખેડૂતને સૌથી વધુ આનંદ શેમાં ? ખેડૂત સૌથી વધુ ઉત્સાહિત શેમાં ? બિયારણ વેડફવામાં ? વાપરવામાં ? કે પછી વાવવામાં ? કહેવું જ પડશે તારે કે ‘વાવવામાં.' ડાહ્યો ખેડૂત પોતાની પાસે રહેલ કુલ બિયારણમાંથી વધુમાં વધુ બિયારણ વાવે છે. ઓછામાં ઓછું બિયારણ વાપરે છે અને વેડફતો તો બિલકુલ નથી.
કારણ ? એને બરાબર ખયાલ હોય છે કે જે બિયારણ વેડફાયું એ નકામું ગયું. જે બિયારણ વપરાયું એણે શરીરને થોડોક ટેકો આપ્યો પણ જે બિયારણ વવાયું એણે તો પોતાને શ્રીમંત બનાવી દીધો. પોતાને જીવનભર માટે શ્રીમંત બનાવી દે એવી ચીજ હાથમાં આવ્યા પછી કયો મૂરખ માણસે એ ચીજના વેડફાટમાં કે વપરાશમાં પાગલ બને ?
મહારાજ સાહેબ,
ખેડૂત વાવે છે ઘણું, વાપરે છે ઓછું અને વેડફતો લગભગ નથી. જ્યારે અમારા જેવા અનેકની હાલત આનાથી સાવ જ વિપરીત છે. અમે વેડફીએ છીએ ચિક્કાર, વાપરીએ છીએ ઓછું અને વાવવાની વાત આવે છે ત્યારે ગલ્લાતલ્લા કર્યા વિના રહેતા નથી. આપ તો સંત બની ગયા છો એટલે અમારા જાલિમ ખર્ચાઓની આપને શી ખબર હોય ? પણ અમારી પાસે ટી.વી. લાવવા માટે રકમ છે. ગાડી લાવવા માટે વ્યવસ્થા છે. ફૅશન બદલાતાંની સાથે જ નવી ફૅશનનાં કપડાં લાવવાની અમારી પાસે ગોઠવણ છે. હૉટલોમાં જઈને અમે આસાનીથી ૨૦૦૫00 ઉડાડી શકીએ છીએ. હિલ સ્ટેશન પર જઈને જલસા કરવાની અમારી પાસે સગવડ છે, થિયેટરોમાં જવામાં અમને કોઈ વાંધો નથી. લારીઓ પાસે ઊભા રહીને પ૦૧૦Oખરચવામાં અમને કોઈ તકલીફ નથી. આ છે અમારો સંપત્તિનો વેડફાટ !
શરીર અને કુટુંબ લઈને અમે બેઠા છીએ એટલે એને સાચવવા અમે જીવન જરૂરી સામગ્રીઓ ખરીદવામાં પણ સંપત્તિનો વ્યય કરીએ જ છીએ. અનાજ-વસ્ત્ર-મકાન-દવા
૫
