Book Title: Apbhramsa Vyakarana Gujarati
Author(s): H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૧૫૩
ટિપ્પણ ૩૭૩-૩૭૪. કામચલાઉ ઉદાહરણ. તુઠ્ઠાણું દિલ પ્રાકૃત છે. ૩૭૫થી ૩૮૧ એ સૂત્રો પહેલા પુરુષ સર્વનામનાં વિશિષ્ટ રૂપો આપે છે. ૩૭૬. શëને હકાર હમે જેવા ઉચ્ચારણમાં જળવાઈ રહ્યો છે.
(૧) જોવાનું મૂળ સં. સ્તો-, પ્રા. યોગ છે. બે સ્વર વચ્ચે ‘વશ્રુતિ આવી છે. સુમ–પ્રત્યય લાગી ગુજ. ડું” થે.
(૨) વળ- સ. અકસ, પ્રા. શંa-, નામધાતુ ચં-ખાટું કરવું,' ક્રિયાવાચક નામ ચંવા. અનુમાને ખટસવાદ' અર્થ કર્યો છે. જૂની ગુજરાતીમાં અંગ શા બિયામના બર્થ માં મળે છે. ત્યારૂ –સર. મરાઠી રાવ.
(૩). કામચલાઉ ઉદાહરણે.
૩૭૭. (૧) મફેંarળë અપભ્રંશને લાક્ષણિક રૂઢિપ્રયોગ છે. “વિક્રમોર્વશીયના ચોથા અંકમાં આવતા અપભ્રંશ પદોમાં પણ આ પ્રયોગ છે. હેમચંદ્રનાં ઉદાહરણોમાં ત્રણ વાર આવે છે (૪૦ ૧/૬, ૪૨૩/૧). અર્વા. ગુજ. બોલીઓમાં તે જીવંત છે : “મેં જાણ્યું જે ભૂલી મુજને માત જે, “મેં ઘેલીએ એમ જાણ્યું કે સોડમાં
દીવ મેલ
ધર સં. ધ્રા “ધરાવું” ઉપરથી ધાતુનામ ધરા, ઘા. મિચંદુ = મયંક સ્વકાઢઃ -સર. “ખેગાળે; “કેરીગાળે,” “લગનગાળો.” “ગાળે.' જુએ સૂત્ર ૩૯.
૩૭. (૧). કામચલાઉ ઉદાહરણે દતક માટે જુઓ સત્ર ૩૫૫ પરનું ટિપણ. જો શૌરસેની રૂપ. જુઓ સત્ર ૩૯૬.
| (૨). વૈત =દેતાં, કુતરો =ઝૂઝતા. - પરથી પાછલા વ્યંજનની અસર નીચે જ>જૂ થતાં “ઝવું.'
વ્યાજસ્તુતિનું ઉદાહરણ છે. નિંદાના પરદા નીચે સ્તુતિ છે. દાનની સંપૂણતામાં એટલી ઊણપ કે પત્ની આપી દેવી બાકી રહી. પૂર્ણ વીરતામાં એટલી ઊણપ કે સવ’ શત્રુને નાશ કર્યો, પણ તલવાર તે બાકી રહી ! બીજા શબ્દોમાં, અનન્ય દાનવીર અને યુદ્ધવીર.
૩. શા- અને રાશિ –માં સ્વાર્થિક –-પ્રત્યય છે. પારદ અને બાઁ તા એ કમર સમજવા. હારજીતને સમગ્ર આધાર માત્ર પ્રિય ઉપર જ છે. જીત થઈ હોય તે પ્રિયના પરાક્રમથી, હાર થઈ હોય તો પ્રિયના રણમાં પડવાથી.
૩૮. કામચલાઉ ઉદાહરણ ૩૮૧. કામચલાઉ ઉદાહરણ, તે પણ પ્રાકૃત.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
