Apbhramsa Vyakarana Gujarati

Author(s): H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 237

૧૭૪
અપભ્રંશ વ્યાકરણ
જ્યાં વટકલનાં વસ્ત્ર, વિસ્તીર્ણ શિલાતલની પથારી ને ફળોનું ભોજન (સુલભ) છે, તે અરય કેમ રમણીય ન માનવું) ?' ૩૪૩/૨ સાથે સરખાવો :
जेण विणा ण जिविज्जइ अणुणिज्जइ सो कआवराहो वि। पत्ते वि णअरदाहे भण करस ण वल्लहो अग्गी ॥
(સપ્તશતક, ૨/૬૩) જેના વિના જીવી ન શકાય, તેને અપરાધ કર્યો હોય તો યે મનાવ પડે. નગર સળગતું હોય ત્યારે પણ અગ્નિ કેને વહાલે ન હોય ?
“વજલગમાં (પપ૭) મળતી આ જ ગાથામાં વસ્ટિકaછું “(શરીર) ન વળે- ન સારું થાય એવું પાઠાંતર છે. પ્રાકૃતપંગલમાં (માત્રાવૃત્ત ૫૫) પણ આ ગાથા મળે છે. ૩૫૦/ર સાથે સરખાવો :
स्वकीयमुदरं मित्त्वा निर्गतौ च पायोधरौ । परकोयशरीरस्य भेदने का कृपालुता ॥
(સુભાષિત રત્નભાંડાગાર, પૃ. ૨૫૬, શ્લેક ૨૬૪)
સ્તને પિતીકું ઉદર ભેદીને નીકળ્યા છે, (તો) પારકું શરીર ભેદવામાં (એ) શું દયાળુ થવાના હતા !' ૩૫૧૧ સાથે સરખાવો ?
अन्ना पई नियच्छइ जह पिढिरणमुहे न देसि तुमं । मा सहियणस्स पुरओ ओगुलिं नाह काहिसिमो ॥
(પઉમચયિ, પ૬/૧૫) બીજી પતિને એમ દબાણ કરે છે કે તમે સંગ્રામને મોખરે પીઠ ન ફેરવશે. નાથ, રખે આપણે સખીઓની આગળ હલકા પડીએ.” ૩પ૨ “શૃંગારપ્રકાશ', પૃ. ૧૨૨૨ ઉપર આ દેહો મળે છે. ઉપરાંત સરખા :
पासासंकी काओ णेच्छदि दिण्णं पि पहिअ-घरणीए । ओणंत-करअलोगलिअ-वलअ-मज्झ-ट्टि पिंडं ।।
| (સપ્તશતક, ૩/૫) નમતી હથેળીને કારણે સરી ગયેલા બયાની વચ્ચે રહેલે પિઠ પથિકગૃહિણીએ આપ્યાં છતાં, પાશની આશંકાથી, કાગ (ખાવા) ઇરછત નથી.