Agam Sutra Satik 12 Auppatik UpangSutra 01

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 56

११५
मूलं-२१ तहिति तदंशोक्तमेवाह देशे देशे-अवग्रहभागे, वीप्साकरणं चाधारबाहुल्येन साधुबाहुल्यप्रतिपादनार्थ, 'गच्छागछिंति एकाचार्यपरिवारो गच्छः गच्छेन गच्छेन च भूत्वा गच्छागछि वाचयन्तीति योगः, दण्डादण्डयादिवच्छब्दसिद्धि, एवं 'गुम्मागुम्मिं फड्डाफडिं च' नवरं गुल्मगच्छैकदेशः उपाध्यायाधिष्ठितः फडकं-लघुतरोगच्छदेश एव गणावच्छेदकाधिष्ठित इति ।
___ अथ प्रकृतवाचना 'वायंति'त्ति सूत्रवाचनां ददति 'पडिपुच्छंति'त्ति सूत्रार्थी पृच्छन्ति 'परियटृति'त्ति परिवर्तयन्ति तावेव, 'अणुप्पेहंति'त्ति अनुप्रेक्षन्ते तावेव चिन्तयन्ति ।
_ 'अक्खेवणीओ'त्ति आक्षिप्यते-मोहात्तत्त्वं प्रत्याकृष्यते श्रोता यकाभिरित्याक्षेपण्यः 'विक्खेवणीओ'त्ति विक्षिप्यते-कुमार्गविमुखो विधीयते श्रोता यकाभिस्ता विक्षेपण्यः 'संवेयणीओ'त्ति संवेज्यते-मोक्षसुखाभिला, विधीयते श्रोता यकाभिस्ता संवेजन्यः 'निव्वेयणीओ'ति निर्वेद्यते संसारनिर्विण्णो विधीयते श्रोता यकाभिस्ता निर्वोदिन्यः
तथा 'उहंजाणू अहोसिर'त्ति शुद्धपृथिव्यासनवर्जनादौपग्रहिकनिषद्याय अभावाबोत्कुटुकासनाः सन्तोऽपदिश्यन्ते ऊर्ध्वंजानुनी येषांतेऊर्ध्वजानवः,अधःशिरसो-अधोमुखा, नोज़ तिर्यग्वा क्षिप्तद्दष्टय इत्यर्थः, 'झाणकोट्ठोवगय'त्ति ध्यानरूपो यः कोष्ठस्तमुपागता ये ते तथा, ध्यानकोष्ठप्रवेशनेन संवृतेन्द्रियमनोवृत्तिधान्या इत्यर्थः, संयमेन तपसाऽऽत्मानं भावयन्तो विहरन्तीति।
म. (२१-वति) संसारभउब्बिग्गा भीआ जम्मणजरमरणकरणगंभीरदुखपक्खुब्मिअपउरसलिलं संजोगविओगवीचीचिंतापसंगपसरिअवहबंधमहल्लविउलकल्लोलकलुणविलविअलोभकल कलंतबोलबहुलं अवमाणणफेणतिव्वखिंसणपुलपुलप्पभूअरोगवेअणपरिभवविणिवायफरुसधरिसणासमावडिअकढिणकम्मपत्थरतरंगरंगंतनिघ चुभयतोअपहुं कसायपायालसंकुलं।
भवसयसहस्सकलुसजलसंचयं पतिभयं अपरिमिअमहिच्छकलसमतिवाउवेगउद्धम्ममाणदगरयरयंधआरवरफेणपउरआसापिवासथवलं मोहमहावत्तभोगभममाणगुपमाणुच्छलंत पश्योणियत्तपाणियपमायचंडबहुदुइसावयसमाहउद्धायमाणपङमारघोरकंदियमहारवरवंतभेरवरवा
इ. प्रकारान्तरेण स एवोच्यते-'संसारभउविग्ग'त्ति प्रतीतं 'जंमणजरमरणकरणगंभीरदुकखपक्खुब्मियपउरसलिलं' जन्म जरामरणान्येव करणानि-साधनानि यस्य तत्तथा, तच तद्गम्भीरदुःखं च तदेव प्रक्षुमितं-प्रचलितं प्रचुरं-प्रभूतं सलिलं-जलं यत्र स तथा तं, संसारसागरं तरन्तीति योगः, “संजोगविओगवीइचिंतापसंगपसरियवहबंधमहल्लविउल-लकलुणविलविअलोभकलकलिंतबोलबहुलं संयोगवियोग एव वीचयः-तरङ्गा यत्र स तथा।
चिन्ताप्रसङ्गः-चिन्तासातत्यमित्यर्थ स एव प्रसृतं-प्रसरोयस्य स तथा, वधाः-हननानि बन्धाः-संयमनानितान्येव महान्तो-दीर्घा विपुलाश्च-विस्तीर्णा कल्लोला-महोर्मयोयत्र सतथा, करुणानि विलपितानि यत्रं सतथा, सचासौ लोभश्च, स एव कलकलायमानो यो बोलोध्वनिस बहुलो यत्र सतथा।
ततः संयोगादिपदानां कर्मधारयोऽतस्तम्, 'अवमाणणफेणतिव्वखिंसणपुलंपुलप्पभूयरोगवेअणपरिभवविणिवायफरुसधरिसमासमावडियकढिणकम्मपत्थरतरंगरंगंतनिच