Book Title: Vichar Saptatika
Author(s): Hemchandrasuri
Publisher: Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023431/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArtha prakAza (bhAga 20) _ IdyAsakhaMtikA padArthasaMgraha tathA mULagAthA-vRtti parama pUjya verAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArtha prakAza bhAga 20 zrIvicArasaptatikA padArthasaMgraha tathA mULagAthA - vRtti saMkalaka + saMpAdaka parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja vi.saM. 2070 vIra saM. 2540 I. san 2014 prakAzaka saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika sthApaka - zrAddhavaryA mULIbena aMbAlAla zAha TrasTa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna) pI.e. zAha kvelarsa 110, hIrApannA, hAjIalI, muMbaI-400016 phonaH 23522378, 23521108 dilIpa rAjendrakumAra zAha 4, naMdita epArTamenTa, bhagavAna nagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-380 007 phona : 26670189 bAbubhAI saremalajI beDAvAlA hIrA jaina sosAyaTI, siddhAcala baMgalojha, sAbaramatI, amadAvAda-380 005 mo. 9426585904 caMdrakAMtabhAI esa. saMghavI 6/bI, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa-384265, (u.gu.) phona : 02766-231603 DaoN. prakAzabhAI pI. gAlA bI/6, sarvodaya sosAyaTI, sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa. mArga, ghATakopara, muMbaI-400086 phona : 25005837, mo. 9820595049 akSayabhAI je. zAha 506, padma epArTamenTa, jaina maMdiranI sAme, sarvodayanagara, muluMDa (pa.), muMbaI-400080. phonaH 25674780, mo. 9594555505 prathama AvRtti 0 nakala : 3500 mUlya rU. 50/TAipaseTiMga H virati grAphiksa, amadAvAda, mo. 85305 20629 mudraka : paramagrAphiksa, muluMDa, muMbaI, mo. 9222244223 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divyavaMdanA parama pUjya siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjya vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya samatAsAgara panyAsapravara zrI padmavijayajI gaNivarya A pUjyonA caraNomAM anaMtazaH vaMdanA. zubhAziSa parama pUjya siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI amIdraSTi sadA amArI upara varasatI raho.. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'upakArI upakAra tamAro kadIya na visarIe amArA kuTuMbamAMthI dIkSita thayela pa.pU. vairAgyadezanAdala AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pU. pravartinI zrI vaMsata prabhAzrIjI mahArAja pU.sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI mahArAja pU. sAdhvIjI zrI divyayazAzrIjI mahArAja A pUjyonA caraNomAM bhAvabharI vaMdanA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya padArthaprakAza bhAga 20 saharSa prakAzita karIe chIe. A pustakamAM aMcalagacchIya zrImahendrasUrijI racita zrIvicArasaptatikA graMtha ane tenI zrIvinayakuzalajI racita vRttinA padArthasaMgraha ane mULagAthA-TIkAnuM saMkalana karyuM che. A pUrve padArthaprakAzanA bhAga 1 thI 19 mAM ame cAra prakaraNa, traNa bhASya, cha karmagraMtha, bRhatsaMgrahaNi, kSetrasamAsa, karmaprakRti, bAra prakIrNaka graMtho, tattvArthAdhigamasUtra, zrAvakavratabhaMgaprakaraNa, gAMgeyabhaMgaprakaraNa, siddhaprAmRta, siddhapaMcAzikA ane saMskRta niyamAvalInA padArthasaMgraha ane mULagAthA-zabdArtha-avasUri-TIkAnuM prakAzana karyuM che. A padArthaprakAzazreNinuM saMkalana-saMpAdana parama pUjya vairAgyadezanAdakSa gurudeva AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAje karela che. pUjyazrIe sa2La ane rasALa zailImAM A zreNimAM pustakonuM saMkalana-saMpAdana karI ApaNI upara asIma upakAra karyo che. pUjyazrInA caraNomAM A avasare ame kRtajJabhAve vaMdanA karIe chIe. saTIka zrIvicArasaptatikA granthanuM A pUrve pUjyapAda pravartaka zrIkAMtavijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI caturavijayajI mahArAje khUba parizrama karI saMzodhana-saMpAdana karyuM hatuM. te vi.saM. 1969mAM zrIAtmAnaMdajainasabhA, bhAvanagara taraphathI prakAzita thayuM hatuM. tyArapachI vi.saM. 2058mAM A graMthanuM zrIjinazAsanaArAdhanA TrasTa dvArA punaH prakAzana thayuM hatuM. A punarmudraNa prasaMge pUrvenA saMzodhako, saMpAdako ane prakAzakone kRtajJabhAve yAda karI dhanyavAda ApIe chIe. A pustakanuM suMdara ane jhaDapI TAIpaseTIMga karanAra viratigrAphiksavALA akhilezabhAI mizrAjIne, suMdara mudraNakArya karanAra paramagrAphiksavALA jIgarabhAIne ane AkarSaka TAITala taiyAra karanAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 malTIgrAphiksavALA mukezabhAIne paNa A avasare dhanyavAda ApIe chIe. AgaLa paNa uttarottara caDhiyAtI zrutabhakti karavAno lAbha amane maLato rahe evI zrutAdhiSThAyikA zrIsarasvatIdevIne prArthanA. A pustakanA abhyAsa dvArA sahu koI jinazAsananA marmane jANI AtmakalyANa sAdhe eja zubhabhAvanA lI. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa TrasTIo (1) tArAcaMda aMbAlAla zAha (2) dharaNendra aMbAlAla zAha (3) puMDarIka aMbAlAla zAha (4) mukeza baMsIlAla zAha (5) upendra tArAcaMda zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAco jJAnI koNa? koIke sokreTIsane pUchayuM, "badhA tamane grIsanA sarvazreSTha jJAnI mAne che. A vAta tame svIkAro cho?' sokreTIse hA pADI. pUchanArane Azcarya thayuM ke, "sokreTIsa potAnI jAtane mahAna mAne che. mahAna to te kahevAya ke je potAne laghu mAne. sokreTIsane potAnA jJAnanuM abhimAna lAge che." pUchanAranA moDhA parathI ene thayelA Azcaryane pArakhI jaIne sokreTIse khulAso karyo, "ApaNe badhA ajJAnI chIe. paNa mane mArA ajJAnanuM bhAna che ane lokone potAnA ajJAnanuM bhAna nathI. eTale huM sarvazreSTha jJAnI chuM. jene potAnA ajJAnanuM jJAna thAya e ja sAco jJAnI che." pUchanAra sokreTIsanA javAbano hAI pAmI gayo. vAta A che. dunyavI jJAnane meLave te jJAnI nathI. paNa potAnA ajJAnane, doSone, pApone, truTIone, vibhAvadazAne, sAcA svarUpane, DhaMkAyelA guNone, apragaTa svabhAvadazAne jANe te jJAnI che. sAco jJAnI bahirmukha na hoya, paNa aMtarmukha hoya. potAnA svarUpanuM jene jJAna nathI tene duniyAnuM jJAna keTaluM upayogI banavAnuM? samyajJAna dvArA potAnA ajJAnanuM jJAna ane potAnA sAcA svarUpanuM jJAna thAya che. samyajJAna jinazAsananA zAstronA avagAhanathI maLe che. jinazAsanamAM aneka zAstro che. temAM eka zAstra eTale zrIvicArasaptatikA. "zrIvicArasapratikA' graMthanI racanA aMcalagacchIya zrI mahendrasUri mahArAje karela che. teo zrI dharmaghoSasUri mahArAjanA ziSya hatA. teo vikramanI teramI sadImAM thayA hatA. temaNe manaHsthirIkaraNaprakaraNa, AyuHsaMgraha, parigrahapramANa vagere graMthonI paNa racanA karI che. zrIvicArasaptatikA graMthanI 81 gAthAo che. te prAkRta bhASAmAM racAI che. A graMthamAM bAra vicArone saMkSepamAM rajU karAyA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 A mULagraMtha upara zrIvinayakuzala mahArAje saMskRta vRttinI racanA karI che. teo zrIsenasUri mahArAjanA ziSya hatA. teo vikramanI sattaramI sadImAM thayA hatA. temaNe svopajJa vRtti sahita zrImaMDalaprakaraNa vagere graMthonI racanA karI che. zrIvicArasaptatikAnI vRttimAM temaNe mULagAthAmAM batAvelA vicArone spaSTa rIte samajAvyA che. prastuta pustakamAM ame pahelA zrIvicArasaptatikAnA padArthonuM saraLa gujarAtI bhASAmAM saMkalana karyuM che. jarUra paDe tyAM koThAo ane citrathI spaSTatA karI che. padArthasaMgrahanA saMkalana pachI ame mULagraMtha ane tenI TIkAnuM paNa saMkalana karyuM che. A graMthamAM kahelA bAra vicAro dvArA ghaNA navA padArtho jANavA maLe che. A pustakamAM padArthonuM saMkalana eTalI saraLa zailImAM karyuM che ke sAmAnya manuSya paNa temane sahelAIthI samajI zake che. A pustakanA mAdhyame sahu koI sUkSma padArthonuM talasparzI jJAna pAmI AtmAmAMthI ajJAnanA aMdhakArane ulecI saMpUrNajJAnavAna bane eja ja abhyarthanA. parama pUjya paramagurudeva karmasAhityaniSNAta AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjya pragurudeva nyAyavizArada AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya gurudeva samatAsAgara panyAsapravara zrIpadmavijayajI mahArAjA-A traNa zreSTha gurudevonA anarAdhAra anugrahathI ja A pustakanuM saMkalana-saMpAdana thayuM che. te pUjyonA caraNomAM anaMtazaH vaMdanAvali. A pustakamAM matimaMdatA ke presadoSanA kAraNe koI paNa kSati rahI gaI hoya to tenI ame kSamA yAcIe chIe ane tene sudhAravA bahuzrutone vinaMti karIe chIe. surendranagara, budhavAra, vi.saM. 2069, Aso suda 5 li. parama pUjya samatAsAgara paM. padmavijayajI mahArAjano caraNopAsaka AcAryavijayahemacandrasUri Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA likhita-saMpAdita-saMkalita-prerita graMthonI sUci gujarAtI sAhitya (1) padArthaprakAza bhAga-1 (jIvavicAra-navatattvano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (2) padArthaprakAza bhAga-2 (daMDaka-laghusaMgrahaNIno padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (3) padArthaprakAza bhAga-3 (1lA, rajA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) padArthaprakAza bhAga-4 (3jA, 4thA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (5) padArthaprakAza bhAga-5 (traNa bhASyano padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (6) padArthaprakAza bhAga-6 (pAMcamA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) padArthaprakAza bhAga-7 (chaThThA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (8) padArthaprakAza bhAga-8 (bRhatsaMgrahaNino padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (9) padArthaprakAza bhAga-9 (bRhaetrasamAsa ane laghukSetrasamAsano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (10) padArthaprakAza bhAga-10 (karmaprakRti baMdhanakaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (7) pata, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 (11) padArthaprakAza bhAga-11 (karmaprakRti saMkramakaraNa, udghartanAkaraNa, apavartanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (12) padArthaprakAza bhAga-12 (karmaprakRti udIraNAkaraNa, upazamanAkaraNa, nittikaraNa, nikAcanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthAzabdArtha) (13) padArthaprakAza bhAga-13 (karmaprakRti udayAdhikA2 tathA sattAdhikArano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (14) padArthaprakAza bhAga-14 (zrIkSullakabhavAvaliprakaraNa, zrIsiddhadaMDikAstava, zrIyonistava ane zrIlokanAlidvAtriMzikAno padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (15) padArthaprakAza bhAga-15 (zrIkAyasthitistotra, zrIlaghualpabahutva, zrIdehasthitistava, zrIkAlasaRtikAprakaraNa, zrIvicArapaMcAzikA, zrIpudgalaparAvartastotra, zrIaMgulasattarI, zrIsamavaraNastavano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (16) padArthaprakAza bhAga-16 (zrItattvArthAdhigamasUtrano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (17) padArthaprakAza bhAga-17 (zrIzrAvakavratabhaMgaprakaraNa ane zrIgAMgeyabhaMgaprakaraNano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avasUri) (18) padArthaprakAza bhAga-18 (zrIsiddhaprAkRta ane zrIsiddhapaMcAzikAno padArthasaMgraha tathA mULagAthA-TIkA-avasUri) (19) padArthaprakAza bhAga-19 (saMskRta niyamAvalI) (20) muktinuM maMgaladvAra (catuHzaraNa svIkAra, duSkRtagaha, sukRtAnumodanAno saMgraha) (21) zrIsImaMdharasvAmInI ArAdhanA (mahimAvarNana-bhaktigIto vagere) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 (22) cAturmAsika ane jIvananA niyamo (23) vIza viharamAna jina sacitra (24) vIza viharamAna jina pUjA (25) baMdhanathI mukti tarapha (bAvrata tathA bhava-AlocanA viSayaka samajaNa) (26) namaskAra mahAmaMtra mahimA tathA jApa noMdha (27) paMcasUtra (sUtra 19) sAnuvAda (28) tattvArtha uSA (le. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.) (29) sAttvikatAno teja sitAro (pU.paM. padmavijayajI ma.nuM jIvanacaritra) (30) premaprabhA bhAga-1 (pU.A. premasUri ma.nA guNAnuvAda) (31) premaprabhA bhAga-2 (vividha viSayonA 160 zloko sAnuvAda) (32) premaprabhA bhAga-3 (brahmacarya samAdhi aMge zAstrIya zloko-vAkyo sAnuvAda) (33) sAdhutAno ujAsa (le.pU.paM. padmavijayajI ma.) (premaprabhA bhAga-4) (34) vairAgyazataka, indriyaparAjayazataka, siMdUraprakaraNa, gautamakulaka sAnuvAda (pU.A. jayaghoSasUri ma.sA.) (premaprabhA bhAga-5) (35) guru dIvo, guru devatA (premaprabhA bhAga-6) (36) prabhu ! tuja vacana ati bhaluM (premaprabhA bhAga-7) (37) samAdhi sAra (premaprabhA bhAga-8) (38) prabhu ! tuja vacana ati bhaluM bhAga-2 (premaprabhA bhAga-9) (39) kAma subhaTa gayo hArI (premaprabhA bhAga-10) (40-41) gurunI zIkhaDI, amRtanI velaDI bhAga-1, 2 (premaprabhA bhAga11, 12) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra (42) paramaprArthanA (arihaMta vaMdanAvalI, ratnAkara paccIzI, AtmaniMdA dvatrizikA Adi stutiono saMgraha) (43) bhaktimAM bhIMjANA (pU.paM. padmavijayajI gaNivarya) (upADavIravijayajI ma. kRta snAtranuM gujarAtImAM vivecana) (44) AdIzvara alabelo re (pU. gaNi kalyANabodhivijayajI) (zatruMjaya tIrthanA caityavaMdano-stutio-stavanono saMgraha) (45) upadhAnatapavidhi (46) ratnakuNI mAtA pAhiNI (47) satI-sonala (48) nemidezanA (49) naraka duHkha vedanA bhArI (50) paMcasUtranuM parizIlana (51) pUrvajonI apUrva sAdhanA (mULa) (52) pUrvajonI apUrva sAdhanA (sAnuvAda) (53) adhyAtmayogI (pU.A. kalApUrNasUrijInuM saMkSipta jIvanadarzana) (54) citkAra (55) manonuzAsana (56) bhAve bhajo arihaMtane (57) lakSmI-sarasvatI saMvAda (58-60) arihaMtanI vANI haiye samANI bhAga-1, 2, 3 (61-64) rasathALa bhAga-1, 2, 3, 4 (65) samatAsAgara (pU.paM. padmavijayajI ma.nA. guNAnuvAda) (66) prabhu darisaNa sukha saMpadA (67) zuddhi (bhava-AlocanA) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 (68) RSabha jinarAja muja Aja dina atibhalo (69) jayavIyarAya (70) pratikAra (71) tIrtha-tIrthapati (72) vedanA-saMvedanA aMgrejI sAhitya (9) A Shining Star of Spirituality | (sAttvikatAno teja sitArono anuvAda) (2) Padartha Prakash Part-1 (jIvavicAra-navatattva) (3) Pahini-A Gem-womb Mother (ratnakukSI mAtA pAhiNIno anuvAda) saMskRta sAhitya samatAsIravaritam (pU.paM. padmavijayajI ma.nuM jIvana caritra) uparokta pustakomAMthI koIpaNa pustakanI pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone tathA zrAvaka-zrAvikAone jarUra hoya to amane jANa karazo. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 viSayAnukrama | viSaya pAnA naM. | 8 naM 1-59 1-2 3-11 12-21 4 22-23 24-30 4 us $ 31-34 35-38 $ zrIvicArasatikAno padArthasaMgraha bAra vicAronA nAmo vicAra pahelo - zAzvatajinapratimAonI saMkhyA vicAra bIjo - IriyAvahinA micchAmi dukkaDanA pramANano vicAra vicAra trIjo - koTizilAnA svarUpano vicAra vicAra cotho - zAzvatajinacaityonI saMkhyAno vicAra vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra vicAra chaThTho - cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra vicAra sAtamo - audArika - vaikriyaAhAraka zarIromAM paryAptino vicAra vicAra AThamo-kRSNarAjIonA svarUpano vicAra vicAra navamo - mAnuSottara parvata - kuMDala parvata - rucaka parvata - A traNa valayAkAra parvatono vicAra 11. vicAra dazamo - AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra 12. | vicAra agiyAramo - zrAvakonI dharmakriyAono vicAra 13. vicAra bAramo - cauda guNasthAnakono vicAra B | zrIvicArasaptatikAnA mULagAthA ane vRtti 39-41 $ 42-45 9 46-50 51-53 54-55 56-59 60-94 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahendrasUriviracita ( zrIvicArasapratikA) zrIvinayakuzalaracitavRttiyukta padArthasaMgraha aMcalagacchIya zrI mahendrasUrijIe zrIvicArasaptatikA granthanI racanA karI che. tenI upara zrIvinayakuzalajIe vRtti racI che. A bannenA AdhAre A padArthono saMgraha karyo che. A graMthamAM bAra vicArono saMgraha karyo che. te A pramANe - 1) zAzvata jinapratimAonI saMkhyAno vicAra. 2) iriyAvahinA micchAmi dukkaDanA pramANano vicAra. 3) koTizilAnA svarUpano vicAra. 4) zAzvata jinacaityonI saMkhyAno vicAra. 5) prAsAdonA AkArano vicAra. 6) cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra. 7) audArika-vaikriya-AhAraka zarIromAM 7 paryAptiono vicAra. 8) pAMcamA devalokamAM rahela kRSNarAjIono vicAra. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra vicAro 9) mAnuSottara parvata-kuMDala parvata-rucaka parvata - A traNa valayAkAra parvatono vicAra. 10) AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra. 11) zrAvakonI dharmakriyAono vicAra. 12) cauda guNasthAnakono vicAra. manasA'pi pareSAM yaH, kalatrANi na sevate / sa hi lokadvaye dhanya-stena vai sA dharA dhRtA // je manuSya manathI paNa parastrIne sevato nathI te ja kharekhara Aloka ane paraloka ema banne lokamAM dhanya che ane AvA naravIra vaDe ja pRthvI TakI rahI che. mAtRvat paradArAn ye, manyante vai narottamAH / na te yAnti narazreSTha ! kadAcidyamayAtanAm // he rAjA ! je uttama puruSo parastrIne mAtA tulya mAne che te puruSo kadApi yamarAjanI karelI pIDAne pAmatA nathI. saMyogA viprayogAntAH, patanAntA ivocchrayAH / / jema caDatIne aMte patana thAya che tema saMyogane aMte viyoga thAya che. tat tathyamapi no tathyamapriyaM cA'hitaM ca yat / je apriya ane ahitakArI vacana che te sAcuM hovA chatAM sAcuM nathI. antareNopadeSTAraM pazavanti narA api / upadezaka vinA manuSyo paNa pazu jevA banI jAya che. ante yA matiH sA gatiH kila / aMte jevI mati hoya che. kharekhara tevI gati thAya che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra pahelo - zAzvata jinapratimAonI saMkhyA vicAra pahelo - zAzvatajinapratimAonI saMkhyA ahIM traNa mata che. (I) granthakArano mata - vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvatajinapratimAo che. te sivAyanI traNa lokamAM 15,42,55,25,540 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe - UrdhvalokamAM 1,52,94,44,760 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe che - devaloka zAzvatajinacaityo kula zAzvatajinapratimAo eka zAzvata jinacaityamAM zAzvatajinapratimAo 180 180 180 180 saudharma | 32,00,000 IzAna | 28,00,000 sanakumAra | 12,00,000 mAhendra | 8,00,000 brahmaloka | 4,00,000 | lAMtaka 50,000 mahAzukra 40,000 6,000 180 57,60,00,000 50,40,00,000 21,60,00,000 | 14,40,00,000 | 7, 20,00,000 90,00,000 72,00,000 10,80,000 72,OOO 180 180 sahasrA. 180 Anata 4OO 180 prANata Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakArano mata devaloka | zAzvatajinacaityo eka kula zAzvatajinapratimAo zAzvata jinacaityamAM zAzvatajinapratimAo 300 180 54,000 AraNaazruta nIcenA traNa raiveyaka 111 | 120 13,320 120 12,840 madhyama traNa raiveyaka 100 | 120 12,OOO uparanA traNa raiveyaka 5 | 120 6OO pAMca anuttara kula 84,97,023 1,52,94,44,760 adholokamAM 13,89,60,00,000 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe - aMjU samAhi / jyAM saraLatA che tyAM samAdhi che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakArano mata bhavanapati- | zAzvatajinacaityo | eka zAzvata | kula zAzvatanikAya jinacaityamAM | jinapratimAo zAzvatajina pratimAo dakSiNa 34,00,000 180 61,20,00,000 asurakumAra 30,00,000 | 180 pa4,00,00,OOO uttara asurakumAra dakSiNa nAgakumAra 44,00,000 | 180 79, 20,00,000 40,00,000 uttara nAgakumAra 180 2O 72,00,00,000 40,0,000 | 180 72,00,00,000 36,00,000 | 180 | 64,80,00,000 dakSiNa vighukumAra uttara vighukumAra dakSiNa suvarNakumAra uttara suvarNakumAra 38,00,000 | | 180 68,40,00,0OO 34,00,000] 180 61,20,00,000 dakSiNa 40,O,00 | 180 72,00,0,00 agnikumAra uttara agnikumAra 36,00,000 | 180 | 64,80,00,000 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakArano mata kula zAzvatajinapratimAo 90,00,00,000 82,80,00,000 72,0,0,000 64,80,00,000 bhavanapati- | zAzvatajinacaityo eka zAzvata nikAya jinacaityamAM zAzvatajina pratimAo dakSiNa 50,00,000 180 vAyukumAra uttara 46,00,000 180 vAyukumAra dakSiNa 40,00,000 180 svanitakumAra uttara 36,00,000 180 svanitakumAra dakSiNa 40,00,000/ udadhikamAra uttara 36,00,OOO udadhikamAra dakSiNa 40,00,000 180 dvIpakumAra 36,00,000 dviIpakumAra dakSiNa 40,00,000 dikumAra uttara 36,00,000 dikumAra kula | 7,72,00,000 18O 72,00,00,000 180 64,80,00,OOO 72,00,00,000 uttara 18O 64,80,00,OOO 18) 180 72,0,0,000 180 ) 64,80,0,000 | 13,89,60,00,OOO Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha mata titilokamAM 80,780 zAzvatajinapratimAo che. temAMthI kAM keTalI zAzvatajinapratimAo che ? e vicArasaptatikAnI TIkAmAM batAvAyuM nathI ane anya granthomAM jovAyuM nathI. tethI te ahIM ame batAvyuM nathI. granthakAranA mate vyaMtara-jyotiSa sivAya traNalokanI zAzvata jinapratimAo sthAna Urdhvaloka adholoka tirdhvaloka - zAzvatajinapratimAo 1,52,94,44,760 13,89,60,00,000 80,780 kula 15,42,55,25,540 (ii) prasiddha mata - vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvatajinapratimAo che. te sivAyanI traNalokamAM 15,42,58,36,080 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe - UrdhvalokamAM 1,52,94,44,760 zAzvatajinapratimAo che. te pUrve kahyA pramANe jANavI. adholokamAM 13,89,60,00,000 zAzvatajinapratimAo che. te pUrve kahyA mujaba jANavI. tirAlokamAM 3,91,320 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe - tyAgenaikenAmRtatvamaznute / sAMsArika sukhono tyAga karavAthI AtmA amarapaNuM pAme che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha mata kula jina caityo zAzvata 17) ra0 120 ( 70 120 sthAna zAzvata | eka zAzvatajinacaityamAM | zAzvatajina pratimAo jinapratimAo 30 varSadharaparvato | 30 120 3,600 170 dIrghavatAThyaparvato 120 20,400 20 vRttavaitAdyaparvato 120 2,400 30 varSadharaparvata paranA 30 | 3,600 sarovaramAM kamaLa para 70 mahAnadIonA kuMDo para 8,400 80 vakSaskAraparvato para | 80 120 9,600 60 aMtaranadIonA kuMDo para | 60 120 7, 200 160 vijayomAM nadIonA 320 120 38,400 kuMDo para 20 gajadaMtaparvato 2,400 citra-vicitra-yamaka 20 | 120 2,400 parvato 50 devaku-uttarakurunA 6,000 sarovaro 1,000 kaMcanagiri 120 1,20,000 5 devakumAM 5 | 120 600 5 uttarakurumAM | 5 | 120 | 600 | pa85 jaMbavRkSo para | pa85 | 120 | 70, 200 20 pa0 120 Q | R | Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha mata kula sthAna zAzvata eka zAzvata- | jina- | jinacaityamAM | zAzvatajinacaityo zAzvata pratimAo jinapratimAo 585 zAlmalIvRkSo para | 585 120 70, 200 5 meruparvatanI cUlikAo | 5 | 120 600 5 somanasavana 20 120 2,400 5 naMdanavana 20 120 2,400 5 pAMDakavana 2,400 | 5 bhadrazAlavana | 60 | 120 7, 200 1 mAnuSottaraparvata 120 480 1 kuMDalaparvata 124 496 1 cakaparvata 124 1 naMdIzvaradvIpa 124 6,448 naMdIzvaradvIpamAM IMdrANInI 120 1,920 16 rAjadhAnI 4 iSakAraparvato | 4 | 120 480 3,259 3,91,320 prasiddhamate vyaMtara-jyotiSa sivAyanI traNa lokamAM rahelI zAzvatajinapratimAo - sthAna zAzvatajinapratimAo Urdhvaloka - 1,52,94,44,760 48 ' kula Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 caityavaMdanabhASyano mata sthAna adholoka tiauloka zAzvatajinapratimAo 13,89,60,00,000 3,91,320 15,42,58,36,080 (ii) caityavaMdanabhASyano mata vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvatajinapratimAo che. te sivAyanI traNalokamAM 15,42,58,38,000 zAzvatajinapratimAo che. te A pramANe - UrdhvalokamAM 1,para,94,44,760 zAzvatajinapratimAo che. te pUrve kahyA mujaba jANavI. adholokamAM 13,89,60,00,000 zAzvatajinapratimAo che. te pUrve kahyA mujaba jANavI. tilokamAM 3,93, 240 zAzvatajinapratimAo che. te pUrve prasiddha matamAM kahyA mujaba jANavI, paNa naMdIzvaradvIpamAM iMdrANInI rAjadhAnInA 16 caityonI badale ahIM 32 caityo jANavA. tethI naMdIzvaradvIpamAM iMdrANInI rAjadhAnInI zAzvatajinapratimAo = 32 X 120 = 3,840 che. tethI tiSNulokanI zAzvatajinapratimAo = 3,91,320 + 1,920 = 3,93, 240 che. caityavaMdanabhASyanA mate vyaMtara-jyotiSa sivAyanI traNa lokamAM rahelI zAzvatajinapratimAosthAna zAzvatajinapratimAo Urdhvaloka 1,52,94,44,760 adholoka 13,89,60,00,000 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azAzvatajinapratimAo sthAna tiloka zAzvatajinapratimAo 3,93, 240 15,42,58,38,000 kula azAzvatajinapratimAo jaMbUdvIpamAM, dhAtakIkhaMDamAM ane puSkaravarArdhadvIpamAM bharatakSetramAM, airavatakSetramAM ane mahAvidehakSetramAM gAmomAM, khANomAM ane nagaromAM jinacaityomAM ane gRhajinacaityomAM devoe banAvelI ane manuSyoe banAvelI utkRSTathI 500 dhanuSya pramANavALI ane jaghanyathI aMgUThAnA parva jeTalI ghaNA lAkho karoDa karoDa azAzvatajinapratimAo che. devoe banAvela jinapratimAo - vidyummAlI deve banAvelI jIvita mahAvIrasvAmInI jinapratimA vagere. manuSyoe banAvela jinapratimAo - bharatacakravartIe aSTApada parvata upara banAvelI covIza jinezvaronI jinapratimAo vagere. eka paNa jinapratimAnA darzana-vaMdana-snAtra-pUjA-dhyAna vagere karatA bhavyajIvoe vicAravuM ke, "huM upara kahelI badhI zAzvatajinapratimAo ane azAzvatajinapratimAonA paNa ekasAthe darzana-vaMdana-snAtra-pUjA-dhyAna vagere karuM chuM." uttamAnAM prasaGgena, laghavo yAnti gauravam / puSpamAlAprasaGgena, sUtraM zirasi dhAryate // uttama puruSonA saMgathI nIcapuruSo paNa gauravane - AdarasatkArane pAme che. jemake puSpanI mALAnA saMgathI sUtarano doro paNa mastaka para dhAraNa karAya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vicAra bIjo - IriyAvahinA micchAmidukkaDanA pramANano vicAra vicAra bIjo - IriyAvahinA micchAmi dukkaDanA pramANano vicAra - (1) jIvonA pa63 bheda - (1) nArakInA 14 bheda che. te A pramANe - naraka 7 che - ratnaprabhA, zarkarAmabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama.prabhA, tamatama prabhA A 7 narakanA nArakIonA paryAptA - aparyAptA ema be-be bhedo che. eTale 7 8 2 = 14 bheda thayA. (i) tiryaMcanA 48 bheda che. te A pramANe - (a) sthAvaranA 22 bheda che. te A pramANe - pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAyukAya ane sAdhAraNa vanaspatikAyanA sUkSma-bAbara ema be-be bhedo che. pratyeka vanaspatikAya bAdara ja hoya che. eTale 5 X 2 = 10, 10 + 1 = 11. A 11 nA paryAptA-aparyAptA ema be-be bhedo che. eTale 11 X 2 = 22. (b) vikalendriyanA 6 bheda che. te A pramANe - beindriya, teindriya, caurindriyanA paryAptA-aparyAptA ema be be bhedo che. eTale 34 2 = 6. (c) paMcendriya tiryaMcanA 20 bheda che. te A pramANe - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jalacara, uraparisarpa, bhujaparisarpa, catuSpada, khecaranA garbhajasaMmUkima ema be-be bhedo che. eTale 5 X 2 = 10. A 10 nA paryAptA-aparyAptA ema be-be bhedo che. eTale 10 x 2 = 20. tiryaMcanA bhedo manuSyanA 303 bheda jIvo sthAvara vikalendriya paMcendriya tiryaMca bheda 12 6 20 kula 48 (ii) manuSyanA 303 bheda che. te A pramANe - 5 bharatakSetra, 5 airavatakSetra ane 5 mahAvidehakSetra - A 15 karmabhUmi che. 5 himavaMtakSetra, 5 hiraNyavaMtakSetra, 5 harivarSakSetra, 5 ramyakakSetra, 5 devakuru ane 5 uttarakuru - A 30 akarmabhUmi che. laghuhimavaMtaparvata ane zikharIparvata nA pUrva cheDA ane pazcima cheDAmAMthI lavaNasamudramAM dADha AkAranA bhUminA be-be TukaDA nIkaLelA che. kula dADhA 8 che. dareka upara 7 aMtaradvIpo che. kula 8 X 7 = 56 aMtaradvIpo che. Ama 15 + 30 + 56 = 101 sthAna thayA. A 101 sthAnamAM utpanna thanArA manuSyo paNa 101 prakAranA che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 devanA 198 bheda A 101 prakAranA garbhaja-saMmUcchima ema be-be bhedo che. eTale 101 4 2 = 202 bhedo thayA. garbhaja manuSyonA paryAptA-aparyAptA ema be-be bhedo che. saMmUcchima manuSyo aparyAptA ja hoya che. eTale 101 42 = 202, 202 + 101 = 303 bhedo thayA. manuSyanA bhedo - bheda 101 jIvo paryAptA garbhaja manuSya aparyAptA garbhaja manuSya aparyAptA saMmUcchima manuSya 101 101 kula 303 () devanA 198 bheda che. te A pramANe - (a) bhavanapatidevonA 25 bheda che. te A pramANe - (A) asurakumAra vagere 10. teo ratnaprabhA pRthvImAM upara-nIce 1,000-1,000 yojana choDIne vaccenA 1,78,000 yojanamAM rahe che. te A pramANe - 1) asurakumAra 2) nAgakumAra 3) vidyukumAra 4) suvarNakumAra 5) agnikumAra 6) vAyukumAra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapatidevonA 25 bheda 7) svanitakumAra 8) udadhikumAra 9) dvIpakumAra 10) dikumAra (B) 15 paramAdhAmI. teo eka prakAranA asurakumAradevo che. teo narakanA jIvone duHkha Ape che. te A pramANe - 1) aMba 2) aMbarSi 3) zAzvata 4) sabala 5) rudra 6) uparudra 7) kAla 8) mahAkAla 9) asipatra 10) dhanu 11) kuMbha 12) vAlu 13) vaitaraNI 14) kharasvara 15) mahAghoSa bhavanapatidevonA bhedo - 10. devo | bhedo asurakumAra vagere paramAdhAmI 15 kula 25 (b) vyaMtaradevonA 26 bheda che. te A pramANe - (A) 8 vyaMtara. teo ratnaprabhA pRthvInA pahelA 1,000 yojanamAM upara-nIce 100-100 yojana choDIne vaccenA 80) yojanamAM rahe che. te A pramANe - 1) pizAca 2) bhUta Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 vyaMtaradevonA 26 bheda 3) yakSa 4) rAkSasa 5) kiMmara 6) kiMpuruSa 7) mahoraga 8) gaMdharva (B) 8 vANavyaMtara. teo eka prakAranA vyaMtaradevo che. teo ratnaprabhA pRthvInA pahelA 100 yojanamAM upara-nIce 10-10 yojana choDIne vaccenA 80 yojanamAM rahe che. te A pramANe - 1) aNapatnI 2) paNapanI 3) RSivAdI 4) bhUtavAdI 5) kaMdita 6) mahAkaMdita 7) kohaMDa 8) pataMga (C) 10 tiryarjubhaka. teo eka prakAranA vyaMtaradevo che. teo dIrghatAThyaparvata para rahe che. te A pramANe - 1) annakUMbhaka 2) pAnabhaka 3) layanarjubhaka 4) vasubhUMbhaka pa) zayanabhraMbhaka 6) puSpavRMbhaka 7) phalarjubhaka 8) vidyAvidyArjubhaka 9) puSpaphalarjubhaka 10) avyaktazRMbhaka vyaMtaradevonA bhedo - | bheda devo vyaMtara vANavyaMtara Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSadevonA 10 bheda 17. devo | bheda tiyajbhaka | 10 kula | 26 (c) jyotiSadevonA 10 bheda che. te A pramANe - candra, sUrya, graha, nakSatra, tArA - A 5 nA cara ane sthira ema be-be bheda che. eTale 5 X 2 = 10 bheda thayA. (d) vaimAnikadevonA 38 bheda che. te A pramANe - (A) 12 devalokanA devo. te A pramANe - 1) saudharma 2) IzAna 3) sanakumAra 4) mAhendra 5) brahmaloka 6) lAMtaka 7) mahAzukra 8) sahastrAra 9) Anata 10) prANata 11) AraNa 12) azruta (B) 9 lokAMtika devo. te A pramANe - 1) sArasvata 2) Aditya 3) vahinA 4) varuNa 5) gaItoya 6) tuSita 7) avyAbAdha 8) Agneya 9) riSTa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vaimAnikadevonA 38 bheda (C) 3 kilbiSiyA devo. te A pramANe - 1) saudharma-IzAna devalokonI nIce. teo 3 palyopamanA AyuSyavALA dhastana madhyama sanakumAra-mANendra devalokonI nIce. teo 3 sAgaropamanA AyuSyavALA che. 3) lAMtaka devalokanI nIce. teo 13 sAgaropamanA AyuSyavALA che. (D) 9 raiveyakanA devo. te A pramANe - 1) adhatanaadhatana 3) adhatanauparitana ( 4) madhyamaadhatana 5) madhyamamadhyama 6) madhyamauparitana 7) uparitanaadhatana 8) uparitanamadhyama 9) uparitanauparitana (E) 5 anuttaranA devo. te A pramANe - 1) vijaya 2) vaijayaMta 3) jayaMta 4) aparAjita 5) sarvArthasiddha vaimAnikadevonA bheda - devo bheda 12 devaloka lokAMtika kilbiSiyA raiveyaka anuttara kula | | pa 38 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devonA 10 prakAra devonA bheda devo bhavanapati vyaMtara jyotiSa vaimAnika kula 99 A 99nA paryAptA-aparyAptA ema be-be bhedo che. eTale 99 8 2 = 198 anya graMthomAM devonA aneka bhedo batAvyA che. te A pramANe - bhavanapati ane vaimAnika 10 prakAranA che. te A pramANe - 1) indra 2) sAmAnika 3) trAyazciMza 4) pArSadya 5) AtmarakSaka 6) lokapAla 7) sainya 8) prakIrNaka 9) Abhiyogika 10) kilbiSika vyaMtara ane jyotiSa trAyazciMza-lokapAla sivAyanA 8 prakAranA che. jIvonA pa63 bheda jIvo nArakI | | bheda 14 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jIvo tiryaMca manuSya deva kula (2) iriyAvahimAM kahela 10 prakAranI hiMsA - 1) abhihata - sAme AvatAne pagathI Thokara lagAvavI ke upADIne pheMkavA. 2) vartita - Dhagalo karavo ke upara dhULathI DhAMkavA. 3) 4) iriyAvahimAM kahela 10 prakAranI hiMsA bheda 48 303 198 563 zleSita - jamIna sAthe dabAvavA ke alpamAtra cUravA. saMghAtita - ekabIjAnA avayavo ekabIjAthI dabAya tema saMkaLAvavA. 5) 6) 7) lAmita - bebhAna karavA. 8) saMghaTTita - saheja sparza karavo. paritApita - ghaNI rIte pIDA karavI. apadrAvita - atyaMta trAsa pamADavo. 9) saMkrAmita - eka sthAnathI bIjA sthAne laI javA. 10) vyaparopita - mArI nAMkhavA. 563 jIvonI 10 prakAre hiMsA thAya che. tethI 563 x 10 = 5,630 (3) rAga-dveSa = 2 te hiMsA rAga-dveSathI thAya che. tethI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 18,24,120 rIte micchAmidukkaDa 5,630 x 2 = 11,ra60 (4) mana-vacana-kAyA = 3 te hiMsA mana-vacana-kAyAthI thAya che. tethI 11, 260 X 3 = 33,780 (5) karaNa-karAvaNa-anumodana = 3 te hiMsA karaNa-karAvaNa-anumodanathI thAya che. tethI 33,780 x 3 = 1,01,340 bhUtakALa-bhaviSyakALa-vartamAnakALa = 3 bhUtakALanI hiMsAnI niMdA, bhaviSyakALanI hiMsAnuM paccakmANa, vartamAnakALanI hiMsAnuM saMvaraNa karavAnuM che. tethI 1,01,340 X 3 = 3,04,020 (7) arihaMtasAkSI-siddhasAkSI-sAdhusAkSI-devatAsAkSI-guru sAkSI AtmasAkSI = 6 te hiMsAnuM chanI sAkSIe micchAmi dukkaDe ApavAnuM che. tethI 3,04,020 X 6 = 18, 24, 120 eTale IriyAvahimAM micchAmidukkaDanuM pramANa=18, 24, 120. eTale ke iriyAvahivaDe 18, 24, 120 rIte micchAmidukkaDa apAya che. keTalAka iriyAvahimAM micchAmi dukkaDanuM pramANa 36,48, 240 kahe che. te A pramANe - hiMsA be rIte thAya che. AbhogathI (jANIne) ane anAbhogathI (ajANatA). tethI 18, 24,120 X Abhoga - anAbhoga = 36,48, 240. vikArahetau sati vikriyante yeSAM na cetAMsi ta eva dhIrAH / / vikAranA kAraNo hAjara hovA chatAM jemanA mana vikRta thatAM nathI te ja ja dhIra puruSo che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 vicAra trIjo - koTizilAnA svarUpano vicAra vicAra trIjo - koTizilAnA svarUpano vicAra | bharatakSetramAM madhyakhaMDamAM magadhadezamAM dazArNaparvata pAse utsadhAMgulathI banela 1 yojana pramANa lAMbI-pahoLI ane 1 yojana pramANa UMcI vRttAkAra koTizilA che. tenI upara aneka munio siddha thayA. te A pramANe - konA tIrthamAM siddha pATaparaMparAmAM keTalAmAM keTalA siddha thayA? thayA? puruSa sudhI siddha thayA? zAntinAthaprabhu 32mAM saMkhyAtA karoDa munio kuMthunAthaprabhu 28 mA saMkhyAtA karoDa munio aranAthaprabhu 24 mA 12 karoDa mallinAthaprabhu 20 mA 6 karoDa munisuvrataprabhu 3 karoDa naminAthaprabhu | 1 karoDa pahelA zAMtinAtha prabhunA cakrAyudha nAmanA gaNadhara aneka sAdhuo sAthe siddha thayA. pachI 32 mI pATa sudhI saMkhyAtA karoDa munio siddha thayA. ema AgaLa paNa jANavuM. A sivAya paNa te zilA uparathI karoDo munio siddha thayA che. mATe tene koTizilA kahevAya che. 9 vAsudevoe A koTizilAne DAbA hAthathI upADIne potAnA zarIranA bhinna bhinna aMga sthAno sudhI lAvI. te A pramANe - vAsudeva | koTizilA kyAM sudhI upADI? tripRSTha | mastakanI upara chatranA sthAna sudhI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsudevoe koTizilAne kayAMsudhI upADI ? + vAsudeva dvipRSTha svayaMbhU puruSottama puruSasiMha puruSapuMDarIka + datta lakSmaNa kRSNa koTizilA kayAMsudhI upADI ? mastaka sudhI gaLA sudhI chAtI sudhI peTa sudhI keDa sudhI sAthaLa sudhI ghuMTaNa sudhI ghuMTaNanI kaMIka nIce sudhI 23 bhayathI vyApelA A saMsAramAM te ja manuSya haMmezA nirbhaya rahI zake che je badhA jIvo para dayA kare che. + vAstavika sukhanI parAkASThAe pahoMcavuM e ja sAcI Atmonnati che. + loDhAnI beDIne zArIrika baLathI toDI zakAze, paNa mohanI beDIne to vairAgyathI ja toDI zakAze. UMDe sudhI peThelA kAMTAne kADhavA UMDe sudhI khotaravuM paDe ne vedanA sahevI paDe. cIkaNA karmone haTAvavA tIvra sAdhanA karavI paDe, khUba sahana karavuM paDe. + bIjA pratye ApaNane durbhAva thAya che tenuM kAraNa enI duSTatA nathI paNa ApaNA mananI duSTatA che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vicAra cotho - zAzvatajinacaityonI saMkhyAno vicAra vicAra cotho - zAzvatajinacaityonI saMkhyAno vicAra - ahIM traNa mata che - (i) granthakArano mata- vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvatajinacaityo che. te sivAyanA traNa lokamAM 8,pa6,97,534 zAzvatajinacaityo che. UrdhvalokamAM 84,97,023 zAzvatajinacaityo che. te A pramANe - devaloka vimAna zAzvatajinacaityo saudharma 32,00,000 32,00,000 IzAna 28,00,000 28,00,000 sanakumAra 12,00,000 12,,OOO mAhendra 8,00,000 8,00,000 brahmaloka 4,00,000 4,00,000 lAMtaka 50,000 50,000 mahAzukra 40,000 40,000 sahasrAra 6,000 6,OOO Anata-prANata 400 400 3OO 3OO 111 111 AraNa-arcyuta nIcenA traNa grevayaka madhyama traNa grevayaka uparanA traNa grevayaka anuttara 107 107 100 10) kulA 84,97,023 84,97,023 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakArano mata dareka vimAnamAM 1-1 zAzvatajinacaitya hoya che. adholokamAM 7,72,00,000 zAzvatajinacaityo che. te A pramANe - bhavanapatinikAya dakSiNa asurakumAra uttara asurakumAra dakSiNa nAgakumAra uttara nAgakumAra dakSiNa vidyutkrumAra uttara vidyutsumAra dakSiNa suvarNakumAra utta2 suvarNakumA2 dakSiNa agnikumAra uttara agnikumAra dakSiNa vAyukumAra uttara vAyukumAra dakSiNa stanitakumAra uttara stanitakumAra dakSiNa ukuimAra uttara udadhikumAra dakSiNa dvIpakumAra 25 bhavana 34,00,000 30,00,000 44,00,000 40,00,000 40,00,000 36,00,000 38,00,000 34,00,000 40,00,000 36,00,000 50,00,000 46,00,000 40,00,000 36,00,000 40,00,000 36,00,000 40,00,000 zAzvatajinacaityo 34,00,000 30,00,000 44,00,000 40,00,000 40,00,000 36,00,000 38,00,000 34,00,000 40,00,000 36,00,000 50,00,000 46,00,000 40,00,000 36,00,000 40,00,000 36,00,000 40,00,000 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 bhavanapatinikAya uttara dvIpakumAra dakSiNa dikumAra uttara dikumAra kula sthAna 30 varSadha2parvato 170 dIrghavaitADhya parvato dareka bhavanamAM 1-1 zAzvatajinacaitya hoya che. tirdhvalokamAM 511 zAzvatajinacaityo che. te A pramANe - 20 gajadaMtigira 10 jaMbUvRkSa vagere | vRkSo 80 vakSaskA2parvato 16 meruparvatanA vano 5 meruparvatanI cUlikAo bhavana 36,00,000 40,00,000 36,00,000 7,72,00,000 4 iSukA25rvato 1 mAnuSotta25rvata 1 kuMDalaparvata zAzvata- laMbAI pahoLAI UMcAI jinacaityo 30 170 20 90 80 80 5 graMthakArano mata zAzvatajinacaityo 36,00,000 40,00,000 36,00,000 7,72,00,000 4 4 4 50 yojana | 25 yojana |36 yojana 1 gAu dezona 1 1 gAu gAu 50 yojana | 25 yojana |36 yojana 1 gAu dezona 1 gAu gAu 50 yojana | 25 yojana 50 yojana |25 yojana 1 gAu dezona 1 gAu |36 yojana |36 yojana 1 gAu 50 yojana | 25 yojana |36 yojana 50 yojana |25 yojana |36 yojana 100 yojana 50 yojana |72 yojana Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakArano mata 27. sthAna zAzvata- | laMbAI | pahoLAI | UMcAI jinacaityo 1 cakaparvata | 4 | 100 yojana | 50 yojana | 72 yojana naMdIzvaradvIpa | 20 | 100 yojana / pa0 yojana | 72 yojana kula 511 manuSyakSetramAM 30 varSadharaparvato che. dareka upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetramAM 170 dIrghavaitADhayaparvato che. dareka upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetramAM 20 gajadaMtagiri che. dareka upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetramAM kurukSetramAM jaMbUvRkSa vagere 10 vRkSo che. te dareka vRkSanI UbhI zAkhA upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. te dareka vRkSanI cAra dizA ane cAra vidizAmAM rahelA 8 kUTo upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. Ama 1 vRkSanA 9 zAzvatajinacaityo che. eTale 10 vRkSonA 90 zAzvatajinacaityo che. manuSyakSetramAM 80 vakSaskAraparvato che. te dareka upara 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetramAM 5 meruparvato che. dareka meruparvatanA cAra vana che - bhadrazAlavana, naMdanavana, saumanasavana, pAMDakavana. A dareka vanamAM cAra dizAmAM 1-1 zAzvatajinacaitya che. dareka meruparvatanI cUlikA upara paNa 1-1 zAzvatajinacaitya che. Ama 1 meruparvatanA 17 zAzvatajinacaityo che. eTale 5 meruparvatonA 85 zAzvatajinacaityo che. manuSyakSetramAM 4 iSakAraparvato che. te dareka upara 1-1 zAzvata Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prasiddha mata jinacaitya che. manuSyakSetranI sImA karanAro valayAkAra mAnuSottaraparvata che. tenI upara cAre dizAmAM 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetranI bahAra kuMDala dvIpanI madhyamAM valayAkAra kuMDalaparvata che. tenI upara cAre dizAmAM 1-1 zAzvatajinacaitya che. manuSyakSetranI bahAra rucaka dvIpanI madhyamAM valayAkAra rucakaparvata che. tenI upara cAre dizAmAM 1-1 zAzvatajinacaitya che. granthakAranA mate vyaMtara-jayotiSa sivAyanA traNa lokanA zAzvatajinacaityosthAna zAzvatajinacetyo Urdhvaloka 84,97,023 adholoka 7,72,00,000 ticchaloka 511 kula 8,pa6,97,534 (ii) prasiddha mata - vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvatajinacaityo che. te sivAyanA traNa lokamAM 8,57,00, 282 zAzvatajinacaityo che. te A pramANe - UrdhvalokamAM 84,97,023 zAzvatajinacaityo che. te pUrve kahyA pramANe jANavA. adholokamAM 7,72,00,000 zAzvatajinacaityo che. te pUrve kahyA pramANe jANavA. tilokamAM 3, 259 zAzvatajinacaityo che. te pUrve pahelA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 caityavaMdanabhASyano mata vicAramAM prasiddhamatamAM kahyA mujaba jANavA. prasiddhamate vyaMtara-jyotiSa sivAyanA traNa lokanA zAzvatajinacaityo - sthAna zAzvatajinacetyo Urdhvaloka 84,97,023 adholoka 7,72,00,000 tioloka - 3, 259 8,57,00, 282 kula (iii) caityavaMdanabhASyano mata - vyaMtara ane jyotiSamAM asaMkhya zAzvata-jinacaityo che. te sivAyanA traNa lokamAM 8,57,00, 298 zAzvatajinacaityo che. te A pramANe - UrdhvalokamAM 84,97,023 zAzvatajinacaityo che. te pUrve kahyA pramANe jANavA. adholokamAM 7,72,00,000 zAzvatajinacaityo che. te pUrve kahyA pramANe jANavA. ticchalokamAM 3, 275 zAzvatajinacaityo che. te prasiddhamatamAM kahyA pramANe jANavA, paNa naMdIzvaradvIpamAM IMdrANInI rAjadhAnInA 16 zAzvatajinacaityonI badale 32 zAzvatajinacaityo jANavA. tethI tirthAlokanA zAzvatajinacaityo = 3, 259 + 16 = 3, 275 che. caityavaMdanabhASyanA mate vyaMtara-jyotiSa sivAyanA traNalokanA zAzvatajinacaityo - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanabhASyano mata sthAna Urdhvaloka adholoka zAzvatajinacaityo 84,97,023 7,72,00,0OO. 3, 275 8,57,00, 298 ticchaloka - kula + + + mAruM mAruM ma kara jIva tuM, tAruM jagamAM nahIM koya re, Apa svArathe sahu milyA, hRdaya vicArI tuM joya re. dina dina Ayu ghaTe tAharuM, jima jala aMjali hoya re, dharmanI veLA na Avyo TukaDo, kavaNa gati tAharI hoya re ? + aSTakaramanA othane re, tapa TALe tatkAla, avasara lahIne tehano re, khapa karajo ujamALa. + te tarIyA bhAI te tarIyA, je nArIsaMgathI DarIyA re, te bhavasamudrane pAra UtarIyA, jaI zivaramaNI varIyA re. + vItarAganuM nAma visArI, durgati hAtha dharI, naraka-nigodanA kArAgrahamAM, hasIza kema tuM karI? evo re divasa e to kyAre Avaze? bhUlI re jaIzuM A saghaLo saMsAra jo, viSayo viSTA tulya ja kyAre lAgaze ? aMdha bane che jemAM nara ne nAra jo. mananI jIte jItavuM che, mananI hAre hAra, mana laI jAya mokSamAM re, mana hI narakamAM mojhAra. + Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra 31 vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra 1) devatAnA mULa prAsAdAvataMsakathI IzAnakhUNAmAM sudharmAsabhA che. te kacerI jevI hoya che. temAM mANavaka caityastaMbho hoya che. temAM tIrthaMkaronI dADhAvALI peTIo hoya che. 2) sudharmasabhAthI IzAnakhUNAmAM siddhAyatana (jinAlaya) che. 3) siddhAyatanathI IzAnakhUNAmAM upapAtasabhA che. temAM te te vimAnanA devo utpanna thAya che. 4) upapAtasabhAthI IzAnakhUNAmAM nirmaLa pANIvALuM sarovara che. temAM devo snAna kare che. 5) sarovarathI IzAnakhUNAmAM abhiSekasabhA che. temAM devo te te vimAnanA adhipatidevono abhiSeka kare che. 6) abhiSekasabhAthI IzAnakhUNAmAM alaMkArasabhA che. temAM abhiSeka pachI devo alaMkAra pahere che. 7) alaMkArasabhAthI IzAnakhUNAmAM vyavasAyasabhA che. temAM rahelA pustaka vagerene vAMcIne devo dhArmika vyavasAya vagere kare che. 8) vyavasAyasabhAthI IzAnakhUNAmAM naMdA puSkariNI (vAvaDI) che. temAM hAtha-paga dhoIne temAM utpanna thayelA kamaLo laIne jinAlayamAM AvIne devo gabhArAmAM rahelI 500 dhanuSya UMcI 108 jinapratimAonI 17 prakArI vagere pUjA kare che, stuti kare che, namaskAra kare che ane zakrastava bole che. tyArapachI devo saMpUrNa vimAnane caMdananA chaMTakAvathI pUje che. 9) naMdApuSkariNIthI IzAnakhUNAmAM balipITha che. vimAnane pUjIne Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra devo balipITha pAse AvIne baline mUke che. matAMtara-jIvAjIvAbhigamasUtranI vRttimAM vijayadevanA adhikAramAM AThamA sthAnamAM balipITha kahI che ane navamA sthAnamAM vAvaDI kahI che. dareka vimAnamAM A navasthAno traNa dhAravALA ane nava killAvALA hoya che tathA mULa prAsAdAvataMsakathI anukrame IzAnakhUNAmAM rahelA che. jIvAbhigama upAMga, rAjapraznIya upAMga vagere graMthomAM paNa te pramANe kahyuM che. siddhAyatana ane pAMca sabhAomAM pazcima sivAyanI traNa dizAomAM 1-1 dvAra che. dareka dvAramAM 1) pahelA mukhamaMDapa che. 2) tenI AgaLa prekSAmaMDapa che. 3) tenI AgaLa sUpa che. te stUpanI upara aSTamaMgala che. stUpanI cAre dizAomAM cAra maNipIThikAo che. dareka maNipIThikAnI upara sUpane abhimukha 1-1 jinapratimA che. te A pramANe - RSabha, vardhamAna, caMdrAnana ane vAriSeNa. 4) tenI AgaLa caityavRkSa che. pa) tenI AgaLa Indradhvaja che. 6) tenI AgaLa jalathI bharelI vAvaDI che. pUrve kahelA 9 sthAno ane upara kahelA 6 sthAnonA pramANa rAjapraznIya upAMga vageremAMthI jANI levA. saudharmadevalokanA (vaimAnikadevalokanA) vimAnonI cAre bAju killo che. te 300 yojana UMco che, mULamAM 100 yojana pahoLo che, madhyamAM 50 yojana pahoLo che ane upara 25 yojana pahoLo che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra bhavanapatinikAyanA bhavanomAM A killAnI UMcAI ane pahoLAI aDadhI che. killAnI aMdara madhyamAM "upakArikAlayana' nAmanI pIThikA che. tenI madhyamAM adhipati devanA kyAMka 85 prAsAdo che, kyAMka 341 prAsAdo che ane kyAMka 1,365 prAsAdo che. te A pramANe - 1) sarvamadhyavartI mULaprAsAdAvataMkanI cAre dizAmAM 1-1 prAsAdAvatuMsaka che. kula 1 + 4 = 5 prAsAdAvataMtaka thayA. 2) A cAra prAsAdonI darekanI cAre dizAmAM 1-1 prAsAda che. kula 5 + 16 = 21 prAsAdo thayA. ( 3) A 16 prAsAdonI darekanI cAre dizAmAM 1-1 prAsAda che. kula 21 + 64 = 85 prAsAdo thayA. 4) A 64 prAsAdonI darekanI cAre dizAmAM 1-1 prAsAda che. kula 85 + 256 = 341 prAsAdo thayA. 5) A ra56 prAsAdonI darekanI cAre dizAmAM 1-1 prAsAda che. kula 341 + 1,024 = 1,36pa prAsAdo thayA. prAsAdonI pAMce paMktiomAM uttarottara paMktionA prAsAdo pUrva pUrva paMktinA prAsAdo karatA laMbAI-pahoLAI-UMcAImAM aDadhA pramANavALA che. eTale ke jyAM mULa prAsAdAvataMkanI laMbAI-pahoLAIUMcAI pa00 yojana hoya tyAM pahelI paMktinA prAsAdonI laMbAIpahoLAI-UMcAI 250 yojana hoya, bIjI paMktinA prAsAdonI laMbAIpahoLAI-UMcAI 125 yojana hoya, trIjI paMktinA prAsAdonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI 62 yojana hoya, cothI paMktinA prAsAdonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI 31 yojana hoya, pAMcamI paMktinA prAsAdonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI 15 yojana hoya. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vicAra pAMcamo - prAsAdonA AkArano vicAra keTalAka vimAnomAM prAsAdonI pAMca paMktio hoya che. temAM pAMca paMktiomAM 1,365 prAsAdo hoya che. temAM dareka dizAmAM 341 prAsAdo hoya che. keTalAka vimAnomAM prAsAdonI cAra paMktio hoya che. temAM cAra paMktiomAM 341 prAsAdo hoya che. temAM dareka dizAmAM 85 prAsAdo hoya che. keTalAka vimAnomAM prAsAdonI traNa paMktio hoya che. temAM traNa paMktiomAM 85 prAsAdo hoya che. temAM dareka dizAmAM 21 prAsAdo hoya + mAta pramANe mAnIza sarve mAninI, kAca pramANe jANIza dhAtu sarva jo, mohamAyAnA daDha baMdhana kyAre jaze? kayAre jaze aMtarano A garva cho? bhalabhalA paNa UThI cAlyA, jone keIka cAle, bIlADInI doTe caDIyo, uMdaraDo zuM mahAle. rAgIthI to rAga na kIje, dveSathI nahIM Sa, samabhAve sahu jIvane gaNIe, to zivasukhano leza. + tuM nahIM kerA, koI nahIM terA, kyA kare merA merA, terA hai so terI pAse, avara saba anerA. + munivara manamAMhI ANaMdyA, parISaha Avyo jANI re, karma khapAvavAno avasara eDavo, pharI nahIM Ave prANI re. | + karmathI nAThA jAya pAtALe, pese agni mojhAra, meruzikhara upara caDhe paNa, karma na mUke lagAra. | + rAgIthI to rAga na kIje, dveSIthI nahIM Sa, samabhAve sahu jIvane gaNIe, to zivasukhano leza. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra chaTTho-cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra vicAra chaTTho-cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra meruparvatanI cAre bAju pradakSiNAkrame bhamatA sUryanI pAchaLa pUrvadizA che, AgaLa pazcimadizA che, jamaNA hAthe meruparvata che, DAbA hAthe lavaNasamudra che. A sUryanI dizAo che, lokonI dizAo nahIM. 35 lokonI dizAo sUryanI apekSAe thAya che. badhA kSetromAM te tApadizAo kahevAya che. kSetradizAo svAbhAvika dizAo che. meruparvatanI madhyamAM samabhUtale gAyanA stananA AkAre ATha AkAzapradezo che. te rucakapradezo kahevAya che. tyAMthI kSetradizAonI zarUAta thAya che. temAM pUrva vagere cAra mahAdizAo be pradezathI zarU thanArI, uttarottara be pradezonI vRddhivALI ane gADAnI udhanA AkAre rahelI che. cAra vidizAo eka pradezathI zarU thanArI ane motInI paMktinA AkAranI che. UrdhvadizA ane adhodizA cAra-cAra pradezavALI che. tethI jaMbudrIpanI jagatImAM vijayadvAra pUrvadizAmAM che, vaijayantadvAra dakSiNadizAmAM che, jayantadvAra pazcimadizAmAM che, aparAjitadvAra uttaradizAmAM che. karkasaMkrAntinA pahelA divase sUryanA kiraNono prasAra pUrvamAM 47,263 2 yojana sudhI che ane pazcimamAM 47,263 3 yojana sudhI che. tyAre udayAstanuM aMtara =47,263 0 + 47,263 = 94,52642 yojana che. 60 21 karkasaMkrAntinA pahelA divase sUrya pahelA maMDalamAM che. sUryanuM paheluM maMDala jaMbudvIpanI jagatIthI 180 yojana aMdara pravezeluM che. tethI uttaramAM sUryanA kiraNono prasAra meruparvata sudhI che, eTale ke 45,000 - 180 = 44,820 yojana sudhI che. joke maMDalanI samazreNIe Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 vicAra chaTTo-cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra meruparvatanI pahoLAI 10,000 yojana nathI paNa kaMIka nyUna che, chatAM vyavahArathI tyAM paNa meruparvatanI pahoLAI 10,000 yojana mAnI gaNatrI karI che. karkasaMkrAntinA pahelA divase sUryanA kiraNono prasAra dakSiNamAM jaMbUDhIpamAM 180 yojana sudhI che ane lavaNasamudramAM 33,333 yojana sudhI che eTale kula 33,333 + 180 = 33,513 yojana sudhI che. makarasaMkrAntinA pahelA divase sUryanA kiraNono prasAra pUrvamAM 31,83130 yojana sudhI che ane pazcimamAM 31,83136 yojana sudhI che. tyAre udayAstanuM aMtara =31,83139 + 31,831 = 63,66ra yojana che. dararoja pUrva-pazcimamAM sUryanA kiraNono prasAra 86 7 yojana ghaTe che ane udAstAMtara 172 10 144 yojana ghaTe che. makarasaMkrAntinA pahelA divase sUrya sarvabAhya maMDalamAM che. sarvabAhya maMDala lavaNasamudramAM 330 yojana pachI che. tethI uttaramAM sUryanA kiraNono prasAra meruparvata sudhI che, eTale ke 45,000 + 330 = 45,33) yojana sudhI che. makarasaMkrAntinA pahelA divase dakSiNamAM sUryanA kiraNono prasAra 33,003 yojana sudhI che. koI paNa maMDalamAM rahelA sUryanA kiraNono prasAra nIce 1,800 yojana sudhI che. sUryanI nIce 80) yojane samabhUtala che. samabhUtalanI apekSAe adhogrAma 1,000 yojana nIce che. sUryanA kiraNo tyAM sudhI pahoMce che. mATe 800 + 1,000 = 1,800 yojana sudhI nIce sUryanA kiraNono prasAra che. jaMbUdvIpamAM pazcimamahAvidehakSetramAM meruparvatathI jagatI tarapha 42,000 yojana sudhI bhUmI nIcI nIcI thatI chellI be vijayo pAse samabhUtalanI apekSAe 1,000 yojana nIcI che, tethI tyAM rahelA gAma vagerene adhogrAma kahevAya che. jaMbUdIpanI chellA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra chaThTho-cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra 3,000 yojananI bhUmI samabhUtalatulya che. sItodA nadI jayaMtadvAranI nIcethI thaIne aneka hajAra yojano jaIne lavaNasamudramAM praveze che. jaMbudrIpanA sUryanA kiraNono prasAra nIce 1,800 yojana che. anya dvIponA sUryonA kiraNono prasAra nIce 800 yojana che, kemake tyAM bhUmi samAna che, tyAM adhogrAma nathI. koI paNa maMDalamAM rahelA sUryanA kiraNono prasAra u52 100 yojana sudhI che. jaMbUDhIpamAM sUryanA kiraNono prasAra uttara-dakSiNamAM kula 78,333 yojana che, upara-nIce kula 1,900 yojana che ane pUrvapazcimamAM badhA maMDalomAM hAni-vRddhi thavAthI aniyata che. u52 kahelo sUryanA kiraNono prasAra jaMbudrIpamAM che. lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDa, kALodidha samudra, puSka2varArdhadvIpanA sUryanA kiraNono prasAra vadhu che. te vinayakuzalajIe racela zrImaMDalaprakaraNamAMthI jANI levo. manuSyalokanI bahAranA caMdra-sUrya sthira che. sUryanA kiraNono prasAra pUrvamAM pazcimamAM pUrva-pazcimamAM (udayAstAMtara) uttaramAM dakSiNamAM uttara-dakSiNamAM karmasaMkrAntinA pahelA divase 47,263 21/60 yo. 47,263 21/60 yo. 94,526 42/60 yo. 37 44,820 yojana 33,513 1/3 yo. 78,333 1/3 yo. makarasaMkrAntinA pahelA divase 31,831 30/61 yo. 31,831 30/61 yo. 63,662 60/61 yo. 45,330 yojana 33,003 1/3 yo. 78,333 1/3 yo. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 vicAra chaTTo-cha dizAomAM sUryanA kiraNonA prasArano vicAra sUryanA kiraNono prasAra upara karkasaMkrAntinA pahelA divase 10) yojana 1,800 yojana 1,900 yojanA makarasaMkrAntinA pahelA divase 100 yojanA 1,800 yojanA 1,900 yojana nIce | upara-nIce | + khajAnA mAla ne maMdira, kyuM kahetA tuM merA merA, IhAM saba choDa jAnA che, na Ave sAtha kucha terA. + vaibhava vilAsI bhUlA bhamo cho, marI tiryaMca thAzo rAnamAM re, rAganA raMgamAM bhUlA bhamo cho, paDazo corAzInI khANamAM re. | + upazama amRta rasa pIjIe, kIjIe sAdhu guNagAna re, adhama vayaNe navi khIjIe, dIjIe sajjanane mAna re. + deha mana vacana pudgala thakI, karmathI bhinna tuja rUpa re, akSaya akalaMka che jIvanuM, jJAna-AnaMda-svarUpa re. + suranara jana sevA kare re, tribhuvanapati vikhyAta, te paNa karme viDaMbIyA re, to mANasa kaI vAta re. + vijAtIyano saMga na karajo, sApa taNI pareDarajo ho munivara, kAma kuTilano nAza karIne, avicala sukhaDA varajo ho munivara. mAruM kAMI baLatuM nathIjI, baLe bIjAnuM eha, pADozInI AgamAMjI, ApaNo alago geha. | + caDa caDa cAmaDI teha utAre, muni samatArasa jhIle re, kSapakazreNi ArohaNa karIne, kaThiNa karamane pIle re. + Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra sAtamo - paryAptino vicAra 39 vicAra sAtamo-dArika-vaikriya-AhAraka zarIromAM paryAptino vicAra paryApti - AhAra vagerenA pugalone grahaNa karavAnI ane pariNamAvavAnI AtmAnI zakti te paryApti. te pugalanA upacayathI puSTa thAya che. te 6 prakAranI che. te A pramANe 1) AhAraparyApti - je zaktithI jIva AhArane grahaNa karIne tene rasa ane khala rUpe pariNamAve te AhAraparyApti. 2) zarIraparyApti - je zaktithI jIva rasarUpe pariNamela audArikazarIra-vaikriyazarIra-AhArakazarIra yogya pudgalorUpa AhArane yathAsaMbhava rasa-lohI-mAMsa-meda-hADakA-majjA-vIryarUpa sAta dhAtu tarIke pariNamAve te zarIraparyApti. 3) indriyaparyApti - je zaktithI jIva dhAtu rUpe pariNamela AhAramAMthI 1,2,3,4 ane 5 Indriyone yogya pagalone grahaNa karIne te te indriyarUpe pariNamAvIne temane avalaMbIne te te viSayone jANavA samartha bane te indriya paryApti. 4) prANaparyApti - je zaktithI jIva ucchavAsa-niHzvAsayogya dalikone grahaNa karIne, temane pariNAvIne, temane avalaMbIne choDavA samartha bane te prANaparyApti. 5) bhASAparyApti - je zaktithI jIva bhASAyogya dalikone grahaNa karIne, temane bhASA tarIke pariNamAvIne, temane avalaMbIne choDe te bhASAparyApti. 6) manaparyApti - je zaktithI jIva manovargaNAnA dalikone grahaNa karIne, temane mana tarIke pariNAvIne, temane avalaMbIne vicAravAne samartha thAya te manaparyApti. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kayA jIvone keTalI paryAptio hoya? kayA jIvone keTalI paryAptio hoya? jIvo paryAptio ekendriya AhAra, zarIra, indriya, prANa | vikalendriya, AhAra, zarIra, indriya, saMmUcchima paMcendriya prANa, bhASA tiryaMca garbhaja tiryaMca, AhAra, zarIra, indriya, garbhaja manuSya prANa, bhASA, mana saMmUchima manuSya AhAra, zarIra, indriya deva, nAraka AhAra, zarIra, indriya, prANa, bhASA-mana devo ane nArakone bhASAparyApti ane manaparyApti ekasAthe pUrNa thAya che. tethI temane te banne bhegI maLIne eka paryApti kahI che. audArikazarIra, vaikriyazarIra ane AhArakazarIramAM paryAptino kALa manuSyo ane tiryaMcone dArikazarIramAM paryAptino kALabadhI paryAptio eka sAthe zarU thAya. AhAraparyApti prathama samaye pUrNa thAya. tyAra pachI zarIraparyApti aMtarmuhUrtamAM pUrNa thAya. tyAra pachI indriyaparyApti aMtarmuhUrta pUrNa thAya. 1. A aMtarmuhUrtA asaMkhya samayonA che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAptino kALa 41 tyAra pachI prANaparyApti aMtarmuhUrta pUrNa thAya. tyAra pachI bhASAparyApti aMtarmuhUrta pUrNa thAya. tyAra pachI manaparyApti aMtarmuhUrta pUrNa thAya. badhI paryAptio pUrNa thavAno kula kALa paNa moTuM aMtarmuhUrta che. manuSyo ane tiryaMcone vaikriyazarIramAM ane manuSyone AhArakazarIramAM paryAptino kALa badhI paryAptio ekasAthe zarU thAya. AhAraparyApti prathama samaye pUrNa thAya. tyAra pachI aMtarmuhUrta zarIraparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye indriyaparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye prANaparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye bhASAparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye manaparyApti pUrNa thAya. badhI paryAptio pUrNa thavAno kula kALa paNa moTuM aMtarmuhUrta che. devo ane nArakone vaikriyazarIra ane uttaravaikriyazarIramAM paryAptino kALa - badhI paryAptio ekasAthe zarU thAya. AhAraparyApti prathama samaye pUrNa thAya. tyAra pachI aMtarmuhUrta zarIraparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye indriya paryApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye prANaparyApti pUrNa thAya. tyAra pachInA samaye bhASAparyApti ane manaparyApti ekasAthe pUrNa thAya. badhI paryAptio pUrNa thavAno kula kALa paNa moTuM aMtarmuhUrta che. 1. A aMtarmuhUrto asaMkhya samayonA che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 vicAra AThamo - kRSNarAjIonA svarUpano vicAra vicAra AThamo - kRSNarAjIonA svarUpano vicAra brahmaloka nAmanA pAMcamA devalokamAM trIjA riSTa prataramAM sacittaacitta pRthvInA pariNAmarUpa bhIMtanA AkAre rahelI 8 kRSNarAjIo che. riSTa prataranA IndrakavimAnanI cAre dizAmAM be-be kRSNarAjIo che. pUrvapazcimanI kRSNarAjIo uttara-dakSiNa lAMbI che ane pUrvapazcima pahoLI che. uttara-dakSiNanI kRSNarAjIo pUrva-pazcima lAMbI che ane uttaradakSiNa pahoLI che. A kRSNarAjIo akhADAnA AkAre rahelI che. pUrvapazcimanI bahAranI be kRSNarAjIo pakoNa che. uttara-dakSiNanI bahAranI be kRSNarAjIo trikoNa che. aMdaranI cAra kRSNarAjIo laMbacorasa che. pUrvanI aMdaranI kRSNarAjI dakSiNanI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. dakSiNanI aMdaranI kRSNarAjI pazcimanI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. pazcimanI aMdaranI kRSNarAjI uttaranI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. uttaranI aMdaranI kRSNarAjI pUrvanI bahAranI kRSNarAjIne sparze che. A kRSNarAjIonI laMbAI asaMkhya hAjara yojana che, pahoLAI saMkhyAtA hajAra yojana che ane paridhi asaMkhya hajAra yojana che. koI deva traNa capaTImAM je gatithI jebUdvIpane 21 vAra pradakSiNA Ape te deva te gatithI 15 divasa sudhI jAya to eka kRSNarAjane oLaMge ane bIjIne na oLaMge. uttaranI ane pUrvanI aMdaranI kRSNarAjIonA aMtaramAM arci vimAna che. pUrvanI be kRSNarAjIonA aMtaramAM arcirmAlI vimAna che. pUrvanI ane dakSiNanI aMdaranI kRSNarAjIonA aMtaramAM vairocana vimAna che. dakSiNanI be kRSNarAjIonA aMtaramAM prabhaMkara vimAna che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNarAjIonuM citra 43 kRSNarAjI uttara na 0. 0 che 0 ka pazcima ka 0kha a * 0 dakSiNa 2 = supratiSThAbha vimAna = = riSTAbha vimAna che = arci vimAna = acihmalI vimAna va = vairocana vimAna * = prabhaMkara vimAna ragha = candrAbha vimAna na = sUrAbha vimAna = sukAbha vimAna 1. bRhatsaMgrahaNimAM AnuM nAma acimAlI vimAna kahyuM che. 2. bRhatuMsaMgrahaNimAM AnuM nAma rijha vimAna kahyuM che. 3. bRhatsaMgrahaNimAM AnuM nAma sUryAbha vimAna kahyuM che. 4. bRhatsaMgrahaNimAM AnuM nAma zukrAbha vimAna kahyuM che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 kRSNarAjIomAM lokAMtika devonA vimAno dakSiNanI ane pazcimanI aMdaranI kRSNarAjIonA aMtaramAM caMdrAbha vimAna che. pazcimanI be kRSNarAjIonA aMtaramAM sUrAbha vimAna che. pazcimanI ane uttaranI aMdaranI kRSNarAjIonA aMtaramAM sukAbha vimAna che. uttaranI be kRSNarAjIonA aMtaramAM supratiSThAbha vimAna che. badhI kRSNarAjIonI madhyamAM riSTAbha vimAna che. riSTAbha vimAna goLa che. anya vimAno vicitra AkAranA che, kemake teo AvalikA praviSTa nathI. A vimAno pachI asaMkhya hajAro yojano pachI aloka che. A vimAnonA svAmI devo ane temanA parivAranA devo A pramANe che - vimAna svAmIdeva parivAranA devo vicArasapratikA- pravacanasAroddhArAdi nA mate graMthonA mate 707 707 | arci | sArasvatI arcirmAlI Aditya virocana vati 14,014 14,014 prabhaMkara varuNa gatoya caMdrAbha 7,007 7,07 | sUrAbha | tuSita Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAMtikadevono parivAra vimAna svAmIdeva sukAbha supratiSThAbha | Agneya riSTAbha riSTa kula avyAbAdha + + vicArasaRtikA nA mate 20) 909 20-2 parivAranA devo 24,455 + konA choru ne konA vAcharu, konA mAya ne bApa, aMtakALe jAvuM jIvane ekaluM, sAthe puNyane pApa. 22,637 A devo lokanI eTale brahmalokanI najIkamAM rahelA hovAthI temane lokAMtika kahevAya che. athavA A devo 7-8 bhavomAM mokSe janArA hovAthI temane lokAMtika kahevAya che. A devo tIrthaMkarabhagavaMtone temanI dIkSAnA 1 varasa pUrve AvIne temane tIrtha pravartAvavAnI vinaMtI kare che. tIrthaMkarabhagavaMto svayaMsaMbuddha che, chatAM paNa A devono tevo AcAra hovAthI teo vinaMti kare che. A devonuM ajadhanyaanutkRSTa AyuSya 8 sAgaropamanuM che. paisA paisA paisA tArI, vAta lAge nyArI re, rAtadivasa paisAne mATe, bhaTake nara ne nArI re. karavuM hoya te thAya karamane, karavuM hoya te thAya, jIve jAgyuM kAma na Ave, dhAryuM nirarthaka thAya. 45 pravacanasArodvArAdi graMthonA mate 909 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vicAra navamo - valayAkAra parvatono vicAra vicAra navamo - mAnuSottara parvata - kuMDala parvata - rucaka parvata - A traNa valayAkAra parvatono vicAra mAnuSottara parvata - kALodadhisamudra pachI 16 lAkha yojana pahoLo valayAkAra puSkaravadvIpa che. tenA be vibhAga che - atyaMtara ardhabhAga ane bAhya ardhabhAga. tenA bAhya ardhabhAgamAM mAnuSottara parvata che. te beThelA siMhanA AkArano che, eTale ke AgaLathI bhIMta jevo sapATa che ane pAchaLathI kramazaH ghaTato trAMso che. te aDadhA yavanA AkArano ke yavanA aDadhA DhagalAnA AkArano che. tenI upara cAre dizAmAM 1-1 jinacaitya che. te 50 yojana lAMbA, 25 yojana pahoLA ane 36 yojana UMcA che. mAnuSottara parvata 1,721 yojana UMco che, 430 yojana 1 gAu bhUmimAM avagADha che, mULamAM 1,022 yojana pahoLo che, madhyamAM 723 yojana pahoLo che ane u52 424 yojana pahoLo che. kuMDala parvata - jaMbudrIpathI 11 mo (matAMtare 13 mo) kuMDaladvIpa che. tenA bahAranA ardhabhAgamAM valayAkAra kuMDala parvata che. te 42,000 yojana UMco che, 1,000 yojana bhUmimAM avagADha che, mULamAM 1,022 yojana pahoLo che, vacce 723 yojana pahoLo che ane u52 424 yojana pahoLo che. kuMDala parvatanI upara cAre dizAmAM 1-1 jinacaitya che. te 100 yojana lAMbA che, 50 yojana pahoLA che ane 72 yojana UMcA che. rucaka parvata - jaMbudrIpathI 13 mo (matAMtare 18 mo) rucIpa che. tenA bahA2nA ardhabhAgamAM valayAkAra rucaka parvata che. te 84,000 yojana UMco che, 1,000 yojana bhUmimAM avagADha che, mULamAM 10,022 yojana pahoLo che, madhyamAM 7,023 yojana pahoLo che ane u52 4,024 yojana pahoLo che. rucaka parvatanI uparanI 4,024 yojananI pahoLAInA cAra bhAga karavA. te dareka bhAga 1,006 yojana pahoLo che. bIjA bhAgamAM cAre dizAmAM 1-1 phUTa che. cothA bhAgamAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadizAnA kUTo ane dikyumArikAo 47 cAre dizAmAM 9-9 kUTo che. temAMthI vaccenuM 1-1 phUTa te siddhakUTa che. tenI upara 1-1 jinacaitya che. te jinacaityo 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA ane 72 yojana UMcA che. cothA bhAgamAM vidizAmAM 1-1 phUTa che. A badhA kUTo 1,000 yojana UMcA che, mULamAM 1,000 yojanA pahoLA che, vacce 700 yojana pahoLA che ane upara 500 yojana pahoLA che. A badhA kUTo upara bhavanapati nikAyanI 40 dikakumArikAo parivArasahita rahe che. pUrvadizAnA 8 kUTonA nAmo ane tenI upara vasanArI 8 dikumArikAonA nAmo A pramANe che - 8 dikakumArikAo 8 kUTo riSTa naMdottarA tapanIya naMdA kiMcana sunaMdA rajadizA naMdivardhinI svastika | vijayA pralaMba vaijayantI aMjana | jayantI aMjanapulaka aparAjitA dakSiNadizAnA 8 kUTonA nAmo ane tenI upara vasanArI 8 dikumArikAonA nAmo A pramANe che - svArthabhraMzo hi mUrkhatA / svArthathI bhraSTa thavuM e kharekhara mUrkhatA che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dakSiNadizA ane pazcimadizAnA kUTo ane dikumArikAo kanaka kaMcana padma nalina zazI divAkara vaizramaNa virya 8 dikakumArikAo samAhArA supradattA suprabaddhA yazodharA lakSmIvatI zeSavatI citraguptA vasuMdharA pazcimadizAnA 8 kUTonA nAmo ane 8 dikakumArikAonA nAmo A pramANe che - ( 8 kUTo 8 dikumArikAo susthita IlAdevI sukhada | surAdevI himavaMta | pRthvI maMdara | padmAvatI caka ekanAzA cakottama navamikA caMdra | bhadrA sudarzana | azokA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttaradizAnA kUTo ane dikyumArikAo 49 uttaradizAnA 8 phUTonA nAmo ane 8 dikumArikAonA nAmo A pramANe che - 8 kUTo 8 dikakumArikAo ratna alaMbusA ratnoccaya mitakazI sarvaratna puMDarIkA ratnasaMcaya vANI vijaya hAsA vaijayaMta sarvaprabhA jayaMta | aparAjita vidizAnA 4 phUTo upara vasanArI 4 dikakumArikAonA nAmocitrA, citrakanakA, sutejA, sudAminI. rucaka parvatanA aMdaranA 4 kUTo upara vasanArI 4 dikumArikAonA nAmo - rUpA, rUpAMzikA, surUpA, rUpakAvatI.' 1. tIrthakaronA janma vakhate sUtikarma karavA mATe pa6 dikumArikAo Ave che. temAMthI 40 dikumArikAonA nAmo ane sthAno upara jaNAvyA che. bAkInI 16 diSumArikAonA nAmo ane sthAno nIce mujaba che - adholokamAM rahenArI 8 dikyumArikAo gajadaMtaparvatonI nIce potAnA bhavanamAM rahe che. temanA nAma A pramANe che - (1) bhogaMkarA, (2) bhogavatI, (3) subhogA, (4) bhogamAlinI, (5) suvatsA, (6) vatsamitrA, (7) puSpamAlA ane (8) naMditA (aniMditA). UrdhvalokamAM rahenArI 8 dikumArikAo meruparvata paranA naMdanavanamAM kUTo para rahe che. te kUTo ane dikumArikAonA nAmo A pramANe che - Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 valayAkAra parvatonI vigata | parvata | | UMcAI | pahoLAI UMDAI jina- jinacaityanI mULamAM | madhyamAM | upara cityalaM- paho-| UM bAI | bAI cAI mAna- 1,721 | 1,022 | 723 | 424 | 430 | 4 | 50| 25 Sottara | yo. | yo. | yo. | yo. | yo. | 1 gAu, kuMDala 42,000 | 1,022 | 723 | 424 /1,000| 4 | yo. | yo. | yo. | yo. | yo. | sucaka |84,000 |10,022, 7,023|4,024|1,000| 4 | | yo. | yo. | yo. | yo. | yo. nIcAH svArthakatatparAH / nIca manuSyo svArthamAM ja eka mAtra tatpara hoya che. kRtaM tena kRtenA'pi, gurvAjJA yatra labhyate / jyAM gurunI AjJAnuM ullaMghana thAya che te karavA vaDe paNa saryuM. | 8 kUTo | naMdana maMdara niSadha himavaMta 8 dikumArikAo meghaMkarA meghavatI sumeghA meghamAlinI suvatsA vatsamitrA bilAhakA vajasenA (vAriSaNA) 2jata | sUcaka sAgaracitra vaja Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra dazamo - AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra vicAra dazamo - AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra jaMbudvIpathI AThamo naMdIzvaradvIpa che. te 1,63,84,00,000 yojana pahoLo che. te devo ane asurone AnaMda (naMdi) pamADanAro che ane suMdara jinamaMdira-udyAna-vAvaDI-parvata vagere padArthonI RddhithI samRddha (Izvara) che. tethI tene naMdIzvaradvIpa kahevAya che. temAM cAre dizAmAM madhyamAM 1-1 aMjanagiri che. kula 4 aMjanigari che. te A pramANe - dizA aMjaniri pUrva devaramaNa dakSiNa nityodyota pazcima svayaMprabha uttara ramaNIya aMjanigira UbhI karelI gAyanI pUchaDInA AkAranA che, eTale ke mULamAM pahoLA ane upara sAMkaLA che. te aMjanaratnanA che. te 84,000 yojana UMcA che, 1,000 yojana bhUmimAM avagADha che ane mULamAM 10,000 yojana pahoLA che, u52 1,000 yojana pahoLA che. temanI mULamAM piridha dezona 31,623 yojana che ane uparanI piridhi sAdhika 3,162 yojana che. A cAra aMjanigiranI darekanI cAra dizAmAM 1 lAkha yojana pachI 1-1 vAvaDI che. te A pramANe - dizA vAvaDIo pUrva dakSiNa pUrvamAM naMdottarA bhadrA dakSiNamAM naMdA vizAlA pazcimamAM AnaMdA kumudA 51 uttaramAM naMdivardhanA puMDarIkiNI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vicAra dazamo - AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra dizA vAvaDIo pUrvamAM | dakSiNamAM | pazcimamAM | uttaramAM pazcima | naMdiSeNA | amoghA | gaustubhA | sudarzanA uttara | vijayA | vaijayantI | jayantI | aparAjitA A vAvaDIo 10 yojana UMDI che ane 1 lAkha yojana lAMbIpahoLI che. temanI paridhi jaMbUdvIpanI paridhinI samAna che. te nirmaLa, zItaLa, svAdiSTa pANIthI bharelI che. te prAyaH jalacararahita che. temanI cAre dizAmAM bhinnabhinna maNinA pagathiyAvALA, maNinA aneka thAMbhalAo para rahelA, vividha pUtaLIovALA toraNo che. dareka vAvaDInI cAre dizAmAM 1-1 vana che. pUrva vagere dizAnA krame temanA nAma A pramANe che - azokavana, saptacchadavana, campakavana ane Amravana. kula 64 vana che. A vAvaDIonI darekanI madhyamAM 1-1 dadhimukhaparvata che. kula 16 dadhimukhaparvato che. te 64,000 yojana UMcA che, 1,000 yojana bhUmimAM avagADha che, sarvatra 10,000 yojana pahoLA che. te pyAlA (anAjanI koThI)nA AkAranA che. te cAMdInA che. temanA nAma vAvaDIne anusAre jANavA. 4 aMjanagiri ane 16 dadhimukhaparvato - A 20 parvato upara cAra dvAravALuM 1-1 jinacaitya che. kula 20 jinacaityo che. matAMtare A 20 jinacaityo uparAMta 32 ratikaraparvato upara paNa 1-1 jinacaitya che. tethI kula 20+ 32 = para jinacaityo che. A jinacaityo 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA ane 72 yojana UMcA che. temanA dareka dvAre mukhamaMDapa, prekSAmaMDapa, caityastUpa, caityavRkSa, mahendradhvaja ane vAvaDI - A cha padArtho che. mukhamaMDapa ane prekSAmaMDapa 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra dazamo - AThamA naMdIzvaradvIpano vicAra pa3 ane 16 yojana UMcA che. caityastUpa 16 yojana lAMbo-pahoLo che. caityavRkSa ane mahendradhvajanI pIThikAo 8 yojana lAMbI-pahoLI che. vAvaDIo 100 yojana lAMbI-pahoLI ane 10 yojana UMDI che. A vAvaDIomAM jalacaro hoya che - ema prajJApanAnA trIjA padanI vRttimAM kahyuM che. caityavRkSa ane IndradhvajanuM pramANa jIvAjIvAbhigamasUtramAMthI jANI levuM. A 20 parvatonuM svarUpa sthAnAMgamAM ane jIvAjIvAbhigamasUtramAM kahyuM che. naMdIzvaradvIpamAM cAre vidizAomAM 1-1 ratikaraparvata che. kula 4 ratikaraparvato che. temanI upara jinacaitya nathI. pravacanasAroddhAra vagere granthonA mate naMdIzvaradvIpamAM cAre dizAmAM rahelI 4-4 vAvaDIonA AMtarAmAM ra-2 ratikaraparvato che. eka dizAmAM 8 ratikaraparvato che. cAra dizAmAM 32 ratikara parvato che. temanI upara 1-1 jinacaitya che. kula 32 jinacaityo che. ratikaraparvato sarvatra 10,000 yojana lAMbA-pahoLA che, 1,000 yojana UMcA che ane 250 yojana bhUmimAM avagADha che, eTale ke jhAlaranA AkAranA che. AmanuM svarUpa sthAnAMgamAM kahyuM che. jinacaityonI laMbAI-pahoLAI-UMcAI jinacetyo laMbAI pahoLAI | UMcAI devalokanA 10) yo. 50 co. 7ra yo. asurakumAranA 5) yo. 25 yo. | 36 yo. nAgakumAra vagere 25 yo. 12 yo. | 18 yo. navanA vyaMtaranA 12 yo. | 6 yo. | 9 yo. jyotiSanA ane | vividhapramANavALA ticchalokanA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 vicAra agiyAramo - zrAvakonI dharmakriyAono vicAra vicAra agiyAramo - zrAvakonI dharmakriyAono vicAra zrAvakonI dharmakriyA 37 prakAranI che. te A pramANe - jinAjJA mAnavI. 2) mithyAtvano tyAga karavo. 3) samyakatvane dhAraNa karavuM. 4) dararoja cha AvazyakomAM udyamavALA thavuM. 5) parvadivase pauSadha karavo. 6) dAna ApavuM. 7) zIyaLa pALavuM. 8) tapa karavo. 9) zubha bhAva bhAvavo. 10) svAdhyAya karavo. 11) namaskAra karavo. (namaskAramahAmaMtranuM smaraNa karavuM.) 12) paropakAra karavo. 13) jayaNA pALavI. 14) jinapUjA karavI. 15) jinastavanA karavI. 16) gustuti karavI. 17) sAdharmikavAtsalya karavuM. 18) vepAramAM nItimattA rAkhavI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 vicAra agiyAramo-zrAvakonI dharmakriyAono vicAra 19) rathayAtrA karavI. 20) tIrthayAtrA karavI. 21) saMgha upara bahumAna karavuM. 22) dhArmikanI maitrI karavI. 23) tIrthanI prabhAvanA karavI. 24-32) nava kSetromAM dhana vAvavuM. 33) zAstro lakhAvavA. 34) parigrahanuM parimANa karavuM. 35) abhigraho levA. 36) zrAvakanI 11 pratimA karavI. 37) sarvaviratinA manoratho karavA. + miTIyA cUna cUna mahela banAyA, baMdA kahe ghara merA, eka dina baMde UTha caleMge, yaha ghara terA na merA. + tapa saMyama kiriyA karo, citta rAkho kAma, samakita viNa niSphala hue, jima vyoma citrAma. + lakaDI kahe suthArase re, tuM kayA chole mohe, eka dina aisA AvegA pyAre, meM bhejuMgI tohe. jugaTIyA mana jugaTuM re, kAmIne mana kAma, AnaMdaghana ema vinave re, aise dharo prabhujI kA dhyAna. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 vicAra bAramo - cauda guNasthAnakono vicAra dvAra 1 luM - 14 guNasthAnakono jaghanya-utkRSTa sthitikALa kra. | guNasthAnaka sthitikALa mithyAdaSTi sAsvAdana samyagdaSTi sabhyamithyAdaSTi 4 aviratasamyagdaSTi 3 vicAra bAramo - cauda guNasthAnakono vicAra jaghanya anAdi-anaMta anAdi-sAMta sAdi-sAMta aMtarmuhUrta 1 samaya ajaghanya-anutkRSTa aMtarmuhUrta utkRSTa dezona ardha pudgalaparAvarta 6 AvalikA aMtarmuhUrta pasAdhika 33 sAgaropama 1. abhavyane ane muktigamana ayogya evA bhavyane. 2. muktigamanayogya evA bhavyane. samyaktva pAmIne tene vAmyA vinA mokSe jAya tene. dA.ta. marudevI mAtA vagerene. 3. samyaktva vamIne mithyAtve jAya, pharI samyaktva pAmI mokSe jAya tene. dA.ta. mahAvIraprabhu vagerene. 4. A aMtarmuhUrta asaMkhya samayonuM che. 5. sAdhika 33 sAgaropama = manuSyAyuSya + sarvArthasiddhavimAnavAsI devanuM AyuSya. 6. kSAyopazamika samyaktvano utkRSTa sthitikALa sAdhika 66 sAgaropama che. te samyaktva hote chate dezavirati vagere guNaThANAomAM saMkramaNathI thAya che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 guNasthAnakono jaghanya-utkRSTa sthitikALa | . guNasthAnaka sthitikALa jaghanya utkRSTa dezavirati aMtarmuhUrta | 1 koDa pUrva - 8 varSa pramattasaMyata 1 samaya aMtarmuhUrta apramattasaMyata | 1 samayara aMtarmuhUrta apUrvakaraNa | 1 samaya aMtarmuhUrta anivRttibAdara- 1 samayara aMtarmuhUrta saMparAya 10| sUkSmasaMparAya | 1 samaya aMtarmuhUrta 11. upazAMtamoha- 1 samaya aMtarmuhUrta vItarAgachabastha 12 | kSaNamoha- ajaghanya-anutkRSTa aMtarmuhUrta vItarAgachabasthA 13| sayogI kevalI | aMtarmuhUrta | 1 kroDa pUrva - 9 varSa 14 | ayogI kevalI | ajaghanya-anutkRSTa aMtarmuhUrta dvAra 2 juM - je guNasthAnakomAM rahelo jIva mare ane na mare te - 1. 1 kroDa pUrvanA AyuSyavALo koI jIva 8 varSa pachI dezavirati pAme tene. 2. upazamazreNimAM caDatAM ke paDatAM maraNa thAya to jaghanya sthitikALa 1 samaya che. 3. 1 kroDa pUrvanA AyuSyavALo koI jIva 8 varSanI vaye cAritra laI 9 varSanI vaye kevaLajJAna pAme tene. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANAomAM rahelA jIvonuM alpabahutva trIjA, bAramA ane teramA guNaThANAomAM rahelo jIva mare nahIM. zeSa guNaThANAomAM rahelo jIva mare. dvAra 3 huM - je guNasthAnako laIne jIva parabhavamAM jAya ane je guNasthAnako lIdhA vinA jIva parabhavamAM jAya te - paheluM, bIjuM ane cothuM guNaThANuM laIne jIva parabhavamAM jAya. zeSa guNaThANA laIne jIva parabhavamAM na jAya. dvAra 4 chuM - guNaThANAomAM rahelA jIvonuM alpabahutva vizeSa guNasthAnaka | alpabahutva 11 mu sarvathI alpa 58 12 mu 10 mu vizeSAdhika 9 mu tulya 8 mu tulya 13 mu saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa no saMkhyAtaguNa 7 mu & utkRSTathI eka sAthe 54 jIvo pravezatA hovAthI. utkRSTathI eka sAthe 108 jIvo pravezatA hovAthI. koTIpRthak pramANa maLatA hovAthI. koTIsahasrapRtha pramANa maLatA hovAthI. pramatta saMyato ghaNA hovAthI ane ghaNA kALa sudhI maLatA hovAthI. 1. 11mA-12mA guNaThANe pravezanArA jIvo utkRSTa hoya tyAre A alpabahutva jANavuM. anyathA kyAreka viparIta paNa hoya, eTale ke 12mA guNaThANe sarvathI alpa jIvo ane 11mA guNaThANe saMkhyAtaguNa jIvo hoI zake. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANAomAM rahelA jIvonuM alpabadutva 59 guNasthAnaka | alpabadutva | vizeSa 5 mu asaMkhyaguNa dezavirati tiryaMco asaMkhya hovAthI. 2 ju asaMkhyaguNa rajA guNaThANAvALA kyAreka na paNa hoya. hoya tyAre paNa jaghanyathI 1 ke 2 ane utkRSTathI dezavirata jIvo karatA asaMkhyaguNa hoya. asaMkhyaguNa | 2 jA guNaThANAnA kALa karatA 3 jA guNaThANAno kALa vadhu hovAthI. 4 thu asaMkhyaguNa cAre gatimAM hovAthI 14 muM | anaMtaguNa ahIM bhavastha kevalI ane abhavastha kevalI banneno samAveza karyo che. abhavastha kevalIrUpa siddho anaMta che. 1 | anaMtaguNa sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvo anaMta hovAthI. zrIvicArasapratikAno padArthasaMgraha samApta A saMpUrNa pustakamAM jinAjJA viruddha kaMIpaNa nirUpaNa thayuM hoya to tenuM trividha trividha micchAmidukkaDa dauM . + A yuganA sAta pApa - (1) kArya vagaranI kamANI. (2) viveka vagaranuM sukha. (3) cAritrya vagaranuM zikSaNa. (4) nIti vagarano vyApAra. (5) mAnavatA vagaranuM vijJAna. (6) tyAga vagarano dharma. (7) mUlyo vagaranuM rAjakAraNa. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImanmahendrasUrisaGkalitA zrIvinayakuzalaviracitavRttisametA zrIvicArasaptatikA prastAvanA idaM vicArasaptatikAkhyaM ciratnaprakaraNaratnaM jinapravacanapArAvArapArINaiH aJcalagacchAparaparyAyavidhipakSabhaTTArakasurasUribhiH zrImahendrasUribhiH sanhabdham, tacca "mahiMda" iti prAntagAthAgatapadAvalokanena sphuTameva vijJAyate / vRttikAraistu-"mahendrasiMhasUribhiH" ityullekhitam, paramebhirevAcAryairvinirmitAnyaprakaraNeSu mahendrasUrirityevopalabhyate'to mayApi tathaiva likhitam, ityetadviSayastvagre sphuTIbhaviSyati / asya racayitAro'JcalagacchIyazrIdharmaghoSasUrivineyAvataMsatAM dhartAro guNabhUrayo mahendrasUrayo vikramArkIyatrayodazazatAbdyAmabhUvan / eteSAM dharmaghoSasUriziSyatvaM sattAsamayazca manaHsthirIkaraNaprakaraNaAyuHsaGgraha-parigrahapramANagatAnAM krameNa "siridhammasUrisugurUvaesao sirimahiMdasUrIhiM / maNathirikaraNapayaraNaM saMkaliaM bAracUlasIe // 166 // " "iya dhammasUrisugurUvaesao sirimahiMdasUrIhiM / kaivayathUlapayAU saMkaliaM bAracUlasIe // 82 // " "sirijayasiMhamuNIsarasaravarakamalANa dhammasUrINa / taccaraNamahuyarANaM mahiMdasUrINa pAsaMmi // 18 // bArasateyAsIe" ityetAsAM sapAdatrayagAthAnAM nivarNanena prakaTamevAvagamyate / etatprakaraNapraNetRbhiruktavyatiriktA anye'pi granthAH kRtA bhaveyuH, paraM kati kiMviSayAH? iti nAdyApi nirNayapathamavatIrNam / prakaraNasyAsya ke vRttyAH praNetAra ityetadviSayanirNayastu Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA "zrItapagaNagaganAGgaNasUrizrIvijayadevasUrINAm / viniyogAdvRttiriyaM vinirmitA vinayakuzalena // 1 // " iti vRttiprAntavarttinA padyena zrImadvinayakuzalA iti prakaTamevAvabudhyate / yadyapi vRttikArakairatra svasattAsamayaH svagurorabhidheyazca kvApi nopanibaddhastathApi etanmunipuGgavavinirmitamaNDalaprakaraNasya svopajJavRttiprazastigatAbhyAm - "gurutamatapagaNapuSkarasUryAH zrIvijayasenasUrIndrAH / zrImadakabbaranaravaravihitaprabalapramodA ye // 1 // 61 teSAM zizunA vRttiH svopajJA vyaraci vinayakuzalena / mUlatrANapure karabANarasendu 1652 mite varSe // 2 // " ityetAbhyAM padyAbhyAM tapagaNagaganAGgaNagabhastimAli zrImadvijayasenasUrIndrANAmantevAsitvaM vikramArkIyasaptadazazatAbdyAM sattAsamayazca prakaTameva pratibhAti / prakaraNe'smin prakaraNakAraiH "paDimA" ityAdyAdyagAthAgatadvAdazavicArANAM svarUpaM prakaTatayA prapaJcitamasti tattu svayamevAvabhotsyate vicAracaturairiti nAsmAkamatrAtikathanIyam / asya saMzodhanasamaye pustakamekaM panyAsa zrImadvIravijayamunisatkam, dvitIyaM punaH pUjyapAdapravartaka zrImatkAntivijayAntevAsimunizrIbhaktivijayasatkam, ete dve eva pustake samupalabdhe / tataH pustakapreSaNena sAhAyyaM vitanvatoretayormanye'haM mahAntamupakAram / etatpustakadvitayanirIkSaNenaiva saMzodhite'pyatra nibandhe yatra kvacanAzuddhiH kRtA jAtA vA bhavettatra saMzodhanIyaM vipazcidapazcimairiti prArthayate prakalpitAJjaliH pravarttakapAdapAthojaparAgaH caturavijayo muniH / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA // arham // zrImahendrasUriviracitA shriivicaarspttikaa| zrIvinayakuzalaracitavRttisametA sarvajJaM zrIjinaM natvA vizvasthitivicArakam / vicArasaptateH kiJcitsaGkSapArtho vidhIyate // 1 // iha sArvajJe pravacane'neke vicArAH santi / paramatrAJcalagacchazRGgArahArazrImahendrasiMhasUribhirvAdaza vicArAH saGgrahItAH / tatra prathamaM dvAragAthAmAha - 'paDimA 'micchA koDI "ceia 'pAsAya ravikarappasaro / "pajjatti kinha valayA 10naMdI gihikiria1 12guNaThANA // 1 // zAzvatapratimAnAM saGkhyAvicAraH 1 / IryApathikImithyAduSkRtavicAra: 2 / koTizilAsvarUpavicAra: 3 / caityAnAM zAzvatasiddhAyatanAnAM saGkhyAvicAra: 4 / prAsAdAnAM devavimAnAnAM AkAravicAra: 5 / SaTsu dikSu sUryakiraNAnAM prasAravicAraH 6 / audArikavaikriyAhArakadehatrike SaTparyAptivicAra: 7 / paJcamasvargasthakRSNarAjIvicAra: 8 / mAnuSottarakuNDalarucakAbhidhavalayAkAraparvatatrayavicAra: 9 / nandIzvarAbhidhAnasyASTamadvIpasya vicAraH 10 / gRhasthAnAmiti zrAvakANAM dharmakriyAvaktavyatAvicAraH 11 / caturdazaguNasthAnakAnAM vicAra: 12 / ebhi'dazabhirairvicArasaptatikAbhidhAno grantho'yamabhidhIyate // 1 // athAdyaM pratimAdvAramAha - usabhAIjiNapaDimaM ikkaM pi nhavaMtapUayaMtehiM / ciMteavvaM eyaM bhavvehi~ vivegamaMtehiM // 2 // RSabhAdyanekajinapratimAnAM madhyAdekAmapi jinapratimA snapayadbhiH pUjayadbhivivekavadbhirbhavyairetaccintayitavyam // 2 // yaccintayitavyaM tadgAthApaJcakenAha - Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrIvicArasaptatikA vRttisametA bhavaNavaIbhavaNesuM kappAivimANa taha mhiivle| sAsayapaDimA panarasa koDisaya bicatta koDio // 3 // paNapannalakkha paNavisa sahasA paMca ya sayAI cAlIsA / taha vaNajoI suresuM sAsayapaDimA puNa asaMkhA // 4 // bhavanapatibhavaneSu tathA kalpAdivimAneSu tathA mahIvalaye iti tiryagloke paJcadazazatakoTayo dvicatvAriMzatkoTayaH paJcapaJcAzallakSAH paJcaviMzatiH sahasrAzcatvAriMzadadhikAH paJcazatapratimAH 15,42,55,25,540 / tathA vyantarajyotiSkabhavaneSu zAzvatyaH pratimAH punarasaGkhyAtAH, teSAM nivAsasthAnAnAmasaGkhyAtatvAt / yattu granthAntare vyantarajyotiSkAtiriktAH zAzvatyaH pratimAH "panarasa koDisayAiM ducatta koDI'Davanna lkkhaaii| chattIsa sahasa asiA tihuaNabiMbANi paNamAmi // 1 // " ityuktA dRzyante tadgranthamate tathaiva, etadgranthakartRmate caitAvatyaH // 3-4 // athAzAzvatI: prAhataha ceva jaMbudIve dhAyaisaMDe ya pukkharaddhe a| bharaheravayavidehe gAmAgaranagaramAIsu // 5 // tathA caiva jambUdvIpe dhAtakIkhaNDe puSkarAddhe ca bharatairAvatavideheSu grAmAkaranagarAdiSu // 5 // eteSu kimityAhasuramaNuehi~ kayAo ceiagihaceiesu jA pddimaa| ukkosa paMca dhaNusaya jAva ya aMguTThapavvasamA // 6 // eteSu pUrvoktasthAnakeSu kAzcana surakRtA vidyunmAlisurakRtazrImahAvIrajIvitasvAmimUrtyAdayaH, kAzcana bharatacakrayAdimanuSyakAritASTApada Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA parvatasthitacaturviMzatitIrthakaramUrtyAdayaH / tathA "ceia" iti caityeSu zrAvakakAritajinAyataneSu / tathA gRhacaityeSu devatAvasatheSu yA yA jinapratimAH santi tAsAM pramANaM utkRSTataH paJca dhanuHzatAni, jaghanyato yAvadaGguSThaparvasamAH // 6 // tAH kiyatya ? ityAhabahukoDikoDilakkhA tAo ciya bhAvao ahaM savvA / samagaM ciya paNamAmi nhavemi pUemi jhAemi // 7 // azAzvatIH pratimA bahukoTikoTilakSAH zAzvatIzca tAH sarvA api samakaM samakAlameva zirasA praNamAmi, sugandhodakaiH snapayAmi, candanapuSpAdibhiH pUjayAmi, manasA dhyAyAmIti cintyam // 7 // vyAkhyAtaM prathamaM pratimAdvAram // adhunA IryApathikImithyAduSkRtadvAraM dvitIyamAhacaudasa paya aDacattA tigahiatisaI sayaM ca addnuaN| caugai dasaguNa micchA paNa sahasA cha saya tIsA ya // 8 // caturdaza padAni narakeSu, aSTacatvAriMzacca tiryakSu, trikAdhikA trizatI manuSyeSu, aSTanavatyadhikaM zataM ca deveSu, evaM caturgatisambhavajIvabhedAn triSaSTyadhikapaJcazatasaGkhyAkAn 563 sammIlyeryApathikIdaNDakasaptamasampadgatAbhihatAdibhirdazapadairguNitAni mithyAduSkRtAni paJca sahasrANi SaT zatAni triMzadadhikAni jAtAnIti 5,630 saGkepeNoktAni // 8 // tAni kathaM bhavantIti vistareNAhaneiA sattavihA pajjaapajjattaNeNa caudasahA / aDacattAIsaMkhA tirinaradevANa puNa evaM // 9 // nairayikAH saptavidhAH ratnaprabhAdisaptanarakabhedena / te ca paryAptAparyAptabhedAbhyAM caturdazadhA / tathA 'aDacatta' iti aSTacatvAriMzadAdayaH saGkhyAH punaH Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 zrIvicArasaptatikA vRttisametA tiryagnaradevAnAM, 'evaM' amunA vakSyamANena prakAreNa jJeyAH // 9 // tA AhabhUdaggivAuNaMtA vIsaM sesataru vigala advaiva / gabbheyara pajjeyara jalathalanahaurabhuA vIsaM // 10 // 'bhUdaggi' iti bhUjalAnalAnilAnantakAyavanaspatayo mUlabhedena paJca, te sUkSmabAdarabhedAbhyAM daza bhedAH / dazApi paryAptAparyAptabhedAbhyAM viMzatiH / 'sesataru' iti zeSavanaspatiH pratyekavanaspatayaH dvitricaturindriyalakSaNavikalendriyatrayamilitAzcatvAro bhedAH, te paryAptAparyAptabhedAbhyAM aSTau / 'gabbheyara' iti garbhajasammUrchanajaparyAptAparyAptabhedaizcatuvidhA api paJcendriyAH paJca, te ke ? jalacara-sthalacara-khecara'-ura:parisarpa-bhujaparisarpAH / paJcaite caturbhedaguNitA viMzatiH / evamekendriyAH pUrvoktA viMzatiH, pratyekavanaspativikalendriyA aSTau, paJcendriyA viMzatiH, mithaH sammilitA aSTacatvAriMzattiryagbhedAH 48 // 10 // atha manuSyabhedAnAhapanarasa tIsa chapannA kammAkammA tahaMtaraddIvA / gabbhA pajja apajjA muccha apajjA tisaya tinni // 11 // paJcabharatapaJcairAvatapaJcamahAvidehasambhavAH paJcadaza karmabhUmijAH / tathA bharatairAvatAntarAlavartiSu paJcahaimavatapaJcaharivarSapaJcaramyakapaJcahairaNyavatapaJcadevakurupaJcottarakuruSu triMzadakarmabhUmijA yugalinaH / tathA kSullahimavacchikharinAmnoH parvatayoH paryantAllavaNodadhau pUrvasyAM pazcimAyAM (ca) dve dve gajadantAkAre daMSTra vinirgate, evamaSTau daMSTrAH, ekaikasyAM sapta sapta dvIpAH, evaM SaTpaJcAzadantaradvIpeSu yugalinaH / tataH paJcadaza, triMzat, SaTpaJcAzat (ca) militeSu ekottarazatakSetreSu garbhasamutpannA manuSyAH / te ca paryAptAparyAptabhedAbhyAM vyadhikaM dvizataM bhavanti / eteSveva pUrvoktasthAnakeSu sammUrchanajA manuSyA ekAdhikaM zataM bhavanti, te cAparyAptA eva, teSAM paryAptatvabhavanAbhAvAt / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA evaM sarve tryadhikA trizatI bhedA manuSyasya // 11 // atha devabhedAnAhabhavaNA paramA jaMbhaya vaNayara dasa panara dasa ya solasagaM / gai Thii joisa dasagaM kivvisa tiga nava ya logaMtA // 12 // kappA gevijaNuttara bArasa nava paNa pajattamapajattA / aDanaua sayaM abhihayavattiyamAIhi~ dasaguNiA // 13 // bhavanapatayo'surAdayo daza prasiddhAH / tathA paramAdhArmikAH paJcadaza asuranikAyajAtIyAH / yathA "aMbe 1 aMbarisI ceva 2 sAsae 3 sabale viya 4 / ruddo 5 varudda 6 kAle a 7 mahAkAlatti 8 Avare // 1 // asipatte 9 dhaNuM 10 kuMbhe 11 vAlUM 12 vearaNI 13 tahA / kharassare 14 mahAghose 15 pannarasa paramAhammiA // 2 // " eteSAM nAmAnvarthaH samavAyAGgavRttyAdibhyo jJeyaH / tathA jRmbhakA dazadhA, yathA "annajRmbhakaH 1 pAnajRmbhakaH 2 layanajRmbhakaH 3 vasujRmbhakaH / 4 zayanajRmbhakaH 5 puSpajRmbhakaH 6 phalajRmbhakaH 7 vidyAvidyAjRmbhakaH 8 puSpaphalajRmbhakaH 9 avyaktajRmbhakaH 10 // " ete vyantarajAtIyA dIrghavaitADhyavAsinaH / tathA vyantarAH SoDaza, yathAratnaprabhAyAM zatayojanAnantaranivAsinaH / ke te?"vaMtara puNa aTTavihA pisAya 1 bhUyA 2 tahA jakkhA 3 / rakkhasa 4 kiMnara 5 kiMpurisa 6 mahoraga 7 aTThamA ya gaMdhavvA 8 // 1 // " iti / dvitIyavyantarA dazayojanAntaraM vasanti / yathA"aNapannI 1 paNapannI 2 isivAia 3 bhUavAie 4 ceva / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA 67 kaMdIa 5 mahAkaMdI 6 kohaMDe 7 ceva payae ya 8 // 1 // " ityaSTau / evaM SoDazabhedAH / dazetyAdIni padAni pratyekaM yojyAni / " gai" iti candrasUryagrahanakSatratArakAlakSaNA: cara 5 sthira 5 bhedAjjyotiSkA daza / tathA saudharmezAnayoradhastripalyAyuSaH 1 sanatkumArAdhastrisAgarAyuSaH 2, lAntakAdhastrayodazasAgarAyuSaH 3, kilbiSAstrayaH / tathA lokAntikA nava, yathA" sArassaya 1 mAiccA 2 vaNhI 3 varuNA ya 4 gaddatoyA ya 5 / siA 6 avvAbAhA 7 aggiccA 8 ceva riTThA 9 ya // 1 // " ityAdi // 12 // tAtsthyAttadvyapadezAt kalpA graiveyakA anuttarAH (ca) devAH / evaM dvAdazanavapaJcabhedaiH SaDvizatiH / ete pUrvoktairdazapaJcadazadazaSoDazadazatrikanavakairmilitA navanavatirbhedA devAnAm / granthAntare ca "iMda 1 sama 2 tAyatIsA 3 pArasiyA 4 rakkha 5 logapAlA ya 6 / aNi 7 painna 8 abhiogA 9 kivvisa 10 dasa bhavaNavemANI // 1 // " ityAdi devabhedA aneke santi, parametadgranthakartrA navanavatireva vivakSitAH / te ca paryAptAparyAptAbhyAM dviguNitA aSTanavatyadhikaM zataM 198 bhavanti / tataH sarve caturgatikA jIvAH 563 // 13 // 'abhihayA' ityAdidazapadairguNitA yadbhavati tadAha abhihayapayAi daha guNa paNa sahasA chasaya tIsaI bheA / terA dosadguNA ikkArasa sahasa dosayA saTThI // 14 // maNavayakA guNiA tittIsa sahassa sattasayasIyA / karakAraNAnumaie lakkhaM sahaso tisaya cAlA // 15 // kAlatigeNaM guNiA tilakkha cau sahasa vIsamahiA ya / 'arihaMtasiddhasAhUdevayaguru appasakkhIhiM // 16 // aTThArasa lakkhAiM cauvIsa sahassa egavIsahiA / iriAmicchAdukkaDapamANameaM sue bhaNiyaM // 17 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIvicArasaptatikA vRttisametA 563 abhihatapadAdibhiH dazabhirguNitAH paJca sahasrAH SaT zatAni triMzadadhikAni jAyante 5,630 / te'pi rAgadveSAbhyAM dviguNitA ekAdaza sahasrAH SaSTyadhike ca dve zate syuH 11,260 // 14 // te ca manovaca:kAyairguNitAstrayastriMzatsahasrANyazItyadhikAni sapta zatAni bhavanti 33,780 / te'pi ca karaNakAraNAnumatilakSaNatrikairguNitA ekaM lakSaM ekaH sahasrazcatvAriMzadadhikAni trINi zatAni ca 1,01,340 // 15 // te ca kAlatrikeNa "atItaM nindAmi, anAgataM pratyAkhyAmi, pratyutpannaM saMvarAmi" iti vacanAdatItAnAgatavartamAnalakSaNena guNitAH tisro lakSAzcatvAraH sahasrA viMzatyadhikAH 3,04,020 / te cArhatsiddhasAdhusamyagdRSTIndrAdidevagurvAtmasAkSikaiH SaDbhirguNitA aSTAdaza lakSAzcaturviMzatiH sahasrA viMzatyadhikazataM 18,24,120 itIryApathikImithyAduSkRtapramANaM zrute bhaNitam / kvacidAbhogAnAbhogabhedadvayaguNitAH SaTtrizallakSA aSTacatvAriMzatsahasrAzcatvAriMzadadhike dve zate 36,48,240 // 16-17 // iti mithyAduSkRtadvAraM dvitIyam // atha koTizilAkhyaM tRtIyaM dvAramAhajoyaNapihulAyAmA dasannapavvayasamIva koDisilA / jiNachakkatitthasiddhA tattha aNegA u muNikoDI // 18 // utsedhAGgalaniSpannaikayojanapRthulAyAmA ekayojanoccA bharatakSetramadhye madhyakhaNDe magadhadeze dazArNaparvatasamIpe vRttA koTizilA nAma zilA Aste / tatra tasyAM koTizilAyAM zrIzAntyAdijinaSaTkatIrthasiddhA anekA munikoTayo jJeyAH // 18 // kathaM siddhAstadAhapaDhamaM saMtigaNaharo ckkaauhnnegsaahupriyrio| battIsajugehi~ tao siddhA saMkhijjamuNikoDI // 19 // saMkhijjA muNikoDI aDavIsajugehi~ kuMthunAhassa / arajiNa cauvIsajugA bArasakoDIo siddhAo // 20 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 zrIvicArasaptatikA vRttisametA mallissavi vIsajugA cha koDi muNisuvvayassa koDitigaM / namititthe igakoDI siddhA teNeva koDisilA // 21 // prathamaM zrIzAntinAthajinezvarasya cakrAyudhanAmA prathamo gaNadharo'nekasAdhugaNaparivRttaH siddhi gataH / tato dvAtriMzadyugairiti dvAtriMzatpaTTapratiSThitapuruSaparamparAbhiH saGkhyeyamunikoTayaH siddhAH / tatra zilAyAmiti zeSaH 1 // 19 // saGkhyeyamunikoTayo'STAviMzatiyugaiH zrIkunthunAthatIrthasambandhinyastatra siddhAH 2 / tathA zrIaranAthajinasya dvAdaza koTayo munInAM caturviMzatiyugAn yAvat siddhAH 3 // 20 // zrImallinAthasyApi viMzatiyugAn yAvat SaT koTayaH sAdhavaH siddhAH 4 / tathA zrImunisuvratajinasya tisraH koTayaH siddhAH 5 / tathA zrInaminAthatIrthaGkarasya ekA koTiH siddhA munInAmiti zeSaH 6 / anye'pi bahavaH sAdhavaH siddhAstena kAraNenaiSA koTizaH siddhabhavanAtkoTiziletyabhidhIyate // 21 // atha sA zilA kairutpATitA tadAhachatte sirammi gIvA vacche uyare kaDIi UrUsu / jANu kahamavi jANU nIyA sA vAsudevehiM // 22 // navabhirvAsudevaiH sA zilA utpATanAvasare eteSu svAGgasthAnakeSu aaniitaa| yathA-prathamena tripRSThavAsudevena vAmahastenotpATya chatrasthAne zirasyUz2a samAnItA 1 / dvitIyena dvipRSThena tathaivotpATya zIrSaM yAvadAnItA 2 // tRtIyena svayaMbhuvA grIvAM yAvadAnItA 3 / caturthena puruSottamena vakSasyAnItA 4 / paJcamena puruSasiMhena udaraM yAvadAnItA 5 / SaSThena puruSapuNDarIkeNa kaTIM yAvadAnItA 6 / saptamena dattanAmnA UrvornItA 7 / aSTamena lakSmaNena jAnvornItA 8 / navamena kRSNena kathamapi jAnvoH kiJcidadhaH samAnItA 9 // 22 // koTizilAdvAraM tRtIyam // atha zAzvatacaityadvAraM caturthamAhaikkAraahiapaNasaya sAsayaceia namAmi mahivalae / tIsaM vAsaharesu veyaDDesuM ca sayarisayaM // 23 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrIvicArasaptatikA vRttisametA ekAdazAdhikAni paJca zatAni 511 zAzvatAni caityAni siddhAyatanAni mahIvalaye tiryagloke namAmi / yato yAnyUrdhvaloke 84,97,023 caityAni, adholoke ca 7,72,00,000 caityAni, vyantarajyotiSkeSvasaGkhyAtAni, tAni granthAntarasugamyAni / atra tu tiryaglokagatacaityasthAnAnyevAha-'tIsaM' iti varSadharaparvateSu triMzat caityAni, pratiparvatamekaikacaityasadbhAvAt / tathA dIrghavaitADhyeSu saptatyadhikaM zataM 170 // 23 // tathA cAhavIsaM gayadaMtesuM kurudumadasage taheva naI a| vakkhAragirisu asiI paNasII merupaNagammi // 24 // isumaNukuMDalaruage cau cau vIsaM ca naMdisaridIve / aDavIsa naMdikuMDaliruage sayapannabAsayarI // 25 // viMzatirgajadantaparvateSu 20 / tathA jambUvRkSAdidazavRkSeSu navati: 90 / yata ekamUrdhvazAkhAyAM vRkSAddigvidikstheSvaSTasu kUTeSu caikaikacaityasadbhAvAt prativRkSaM navaiva, tena dazavRkSeSu navatiH 90 / tathA'zItisaGkhyeSu vakSaskAragiriSu azItizcaityAni 80 / tathA merupaJcake paJcAzItiH / yatazcaturpu vaneSu caturdikSu catuzcaityasadbhAvAt 16, cUlikAyAM caikam, evaM pratimeru 17 // 24 // iSukAramAnuSottarakuNDalarucakAbhidheSu pratyekaM catvAri catvAri / tathA nandIzvaradvIpe viMzatizcaityAni / athaiteSAM caityAnAmuccatvAdipramANamAha-nandIzvarasatkA viMzatiH, kuNDalarucakayoraSTau, sarvANyaSTAviMzatiH / 'sayapanna' iti pUrvapazcimayoH zatayojanadIrghANi, dakSiNottarataH paJcAzadAyAmAni, dvAsaptatiruccAni, caturdArANi // 25 // atha tadardhamAnAnyAhaaTThArAhiya dusaI panaddha chattIsa diihpihuuccaa| mANasaisugayadaMtayavakkhAravAsaharamerusuM // 26 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA paNasaTThiahia sayaduga saMpuNNaM kosamaddha desUNaM / dIhe pihu uccatte kurudumaveaDDacUlAsu // 27 // aSTAdazAdhikAni zatadvayapramitAni caityAni 'pana' iti paJcAzadIrghANi / 'addha' iti paJcaviMzatirAyAmAni / SaTtriMzaduccAni / kAni tAni caityAni ? mAnuSottara 4 iSukAra 4 gajadanta 20 vakSaskAra 80 varSadhara 30 cUlikApaJcavarjameruSu 80 gatAni sarvANyaSTAdazAdhikAni zatadvayacaityAni jJeyAni // 26 / / paJcaSaSTyadhikAni zatadvayamitAni caityAni dIrghatve sampUrNakrozAni, pRthulatve dezonakrozAni, uccatve'rdhakrozAni santi / kAni tAni kurukSetradazakagatajambUvRkSAdiSu navatiH 90 / vijayabharatairAvatagatadIrghavaitADhyeSu saptatizataM 170 / merucUlAsu paJca 5 / sarvANi 265 pUrvoktacaityaiH saha sarvANi 511 jJeyAni / yattu zrIdevendrasUripramukhakRtazAzvatajinastotreSu dvAtriMzacchatAnyekonaSaSTyadhikAni tiryaglokagatAnyuktAni tattu matAntaramavaseyam / yaduktaM vIraM jaya sehareti kSetrasamAse-"jiNabhavaNavisaMvAo jo taM jANaMti gIatthA" // 27 // vyAkhyAtaM caityadvAraM caturtham // atha paJcamaM prAsAdadvAramAhapAsAyA IsANe 'suhamA 'siddhovavAya harae a| 5abhisea alaMkArA vavasAe naMdi balipIDhaM // 28 // devasambandhino mUlaprAsAdAvataMsakAdIzAnakoNe evAsthAnasabhAtulyA jinadADhopetamANavakacaityastambhAdiyutA sudharmA nAma sabhA vartate 1 / tatpurata evezAnakoNe siddhAyatanaM jinagRhaM 2 / tatpurata upapAtasabhA, yasyAM nijanijavimAnagatA devA utpadyante 3 / tadane hudo nirmalajalabhRtaH, yatra devAH snAnaM kurvanti 4 / tadagre'bhiSekasabhA, yatra nijanijavimAnAdhipatInAmabhiSeko devaividhIyate 5 / tadagre'laGkArasabhA, yatrAbhiSekAnantaramAgatyAlaGkArAdi paridadhati 6 / tadane vyavasAyasabhA, yasyAM tatrasthapustakAdikaM vAcayitvA dhArmikaM vyavasAyAdikaM gRhNanti 7 / tadane nandA puSkariNI, yatra pANipAdau prakSAlya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA tanmadhyotpannAni kamalAni lAtvA jinAyatane samAgatya saptadazAdibhedaiH paJcazatadhanurmAnAnAM garbhagRhasthASTottarazatasaGkhyajinapratimAnAM pUjAM stutiM natiM ca zakrastavaM yAvadvitanvanti 8 / tadanu sarvaM vimAnaM candanacchaTAkSepAdinA pUjayitvA nandApuSkariNIto'gre balipIThaM vartate, tatrAgatya baliM muJcanti 9 / jIvAbhigamavRttau vijayadevAdhikAre'STamasthAne balipIThaM dRzyate, navamasthAne ca vApI, tanmatAntaramavasIyate / prativimAnametAni tridvArANi navaprAkArANi mUlaprAsAdAvataMsakAdIzAnakoNa evAnukrameNa vartante, jIvAbhigamarAjapraznIyopAGgAdigrantheSvapItyuktatvAt // 28 // 72 eSAM navAnAM madhye SaTsu sthAnakeSu pratyekaM triSu dvAreSu yadvartate tadAha'muhamaMDa picchamaMDava thUbhaM ceia' 'jhao a ' pukkhariNI / jammuttarapuvvAsuM jiNabhavaNasabhAsu patteaM // 29 // pazcimAM varjayitvA yAmyottarapUrvAsu pratidizaM prathamaM mukhamaNDapaH 1 / tadagre prekSAmaNDapaH 2 / tadagre stUpaM tatstUpasyopari aSTau maGgalAni, stUpAccatasRSu dikSu maNipIThikAH, tanmaNipIThikAsu pratyekamekaikA stUpAbhimukhA jinapratimA RSabha 1 vardhamAna 2 candrAnana 3 vAriSeNA 4 'bhidhAH santi 3 / tadagre caityamiti caityavRkSaH 4 / tadagre indradhvajaH 5 / tadagre puSkariNI vApI jalapUrNA 6 / etAni SaT prakArANi jinabhavane paJcasu sabhAsu ca tridvAreSu pratyekaM santi / jinabhavanasabhAdinavAnAM pramANaM SaNNAM mukhamaNDapAdInAM pramANaM ca rAjapraznIyopAGgAdibhyo jJeyam // 29 // atha mUlaprAsAdAvataMsakaH kvAstItyAha oAriyalayaNaMmi a pahuNo paNasIi huMti pAsAyA / tisaya igacatta katthaya katthavi paNasaTThi terasayA // 30 // saudharmavimAneSu samantAt prAkAraH / sa ca yojanAnAM trINi zatAni uccatvena, mUle caikaM yojanazataM pRthulaH, madhyabhAge paJcAzat, sarvoparitanabhAge paJcaviMzatiyojanAni / bhavanapatinikAyabhavaneSu prAkAraH tadardhamAna uccatva Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA 73 pRthutvAdiSu / tasya sarvatrApi madhye 'upakArikAlayanaM' pIThiketyarthaH / tasyAM sarvamadhye prabhoH paJcAzItiH prAsAdAH 1 | kutrApi upakArikAlayane ekacatvAriMzadadhikAni trINi zatAni prAsAdAH 2 / kutrApi paJcaSaSTyadhikAni trayodaza zatAni prAsAdAH 3 / evaM bhedatrayam // 30 // kathaM varttante te prAsAdA: ? ityAha muhapAsAo caudisi cauhiM te solasehi~ solAvi / causaTThIe sAvi ya chappannehiM duhi saehiM // 31 // -- te'vi a puNa sahaseNaM cauvIsahieNa huMti pariariA / mUluccattapuhuttA addhaddhe paNavi paMtIo // 32 // mukha iti sarvamadhyavarttimUlaprAsAdAvataMsakaH / sa catasRSu dikSu caturbhiH prAsAdAvataMsakaiH parivRta iti prathamA paGktiH / sarve paJca / te'pi catvAraH prAsAdA anyaiH SoDazabhiH prAsAdaizcatasRSu dikSu parivRtAH pratyekaM catvAra eveti dvitIyA paGktiH, sarve 21 bhavanti / te'pi ca SoDaza prAsAdAzcatuHSaSTyA prAsAdaiH parivRtA iti tRtIyA paGktiH, sarve 85 / te'pi catuHSaSTiH prAsAdAH SaTpaJcAzadadhikena zatadvikena parivRtA iti caturthI paGktiH, sarve 341 // 31 // te'pi SaTpaJcAzadadhikazatadvayaprAsAdAzcaturviMzatyadhikena sahasreNa parivRtA bhavantIti paJcamI paGktiH, sarve 1,365 / paJcApi paGktayo mUlaprAsAdAvataMsakasyoccatvapRthutvadIrghatvebhyo'rdhArdhamAnA jJeyAH / kimuktaM bhavati ? yatra mUlaprAsAdAvataMsaH paJcazatayojanamAna uccatvapRthutvAbhyAM tasmAdAdyA catu:prAsAdarUpA yA paGktiH sA sArdhadvizatIyojanamAnA / tato dvitIyapaGktigataprAsAdA ardhamAnA / tato'pyardhA tRtIyA paGktiH / evamanukrameNa paJcApi bhAvanIyAH ||32|| " atha prativimAnaM kati prAsAdA bhavantItyAha terasasaya paNasaTTAia paNapaMtIhi~ huMti pAsAyA / paNasI paMtitigeNaM tisaI igacatta cauhiM tu // 33 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIvicArasaptatikA vRttisametA tAvadvimAneSu paGktiviSayaM bhedatrayamevAsti / yathA keSucidvimAneSu paGktipaJcakaM bhavati / keSucit paGkticatuSkaM / keSucit paGktitrayaM / ato hInaM caturnikAyeSu vimAnaM na bhavati / tatra paJcabhiH paGktibhistrayodaza zatAni paJcaSaSTyadhikAni prAsAdA bhavanti / paGktitrikeNa ca paJcAzItiH prAsAdAH santi / catasRbhiH paGktibhirekacatvAriMzadadhikAni trINi zatAni / vyatyayo gAthAbandhavazAjjJeyo'tra // 33 // atha pratidizaM bhedatraye'pyekaikasmin bhede kiyantaH prAsAdA bhavantItyAhapaNasII egavIsA paNasI puNa egacatta tisiie| terasasaya paNasaTThA tisaI igacatta paikakuhaM // 34 // pratidizamekaviMzatyA prAsAdaiH paGktitrikeNa paJcAzItiH prAsAdAH / tathA catasRbhiH paGktibhiH pratidizaM paJcAzItyA prAsAdairekacatvAriMzadadhikAni trINi zatAni prAsAdA bhavanti / tathA pratidizaM ekacatvAriMzadadhikayA trizatyA prAsAdaiH sarvamadhyavartisahitaiH paJcapaGktivimAneSu paJcaSaSTyadhikAni trayodazazatAni bhavantIti sthApanayA'vagantavyam // 34 // vyAkhyAtaM paJcamaM prAsAdadvAram / / atha kiraNaprasaradvAraM SaSThamAha / tatra prathamaM sUryasya pUrvapazcimadakSiNottaradigvibhAgaM darzayati piDhe puvvA purao avarA valae bhamaMta sUrassa / dAhiNakarammi merU vAmakare hoi lavaNohI // 35 // meruM paritaH pradakSiNAvartena sUryasya bhramataH pRSThe pUrvA dik, purato'parA pazcimA bhavati / sUryasya dakSiNakare meruH, vAmakare lavaNodadhiH / etAH sUryasya dizaH, na tu lokadizaH, lokAnAM sUryApekSayA dizo bhavanti / nikhilakSetreSu tAstApadiza ucyante / svAbhAvikAstu kSetradizaH, tA merurucakaprabhavA bhavanti / rucakA api merusarvamadhyasthitA aSTau AkAzapradezAH samabhUtalasthAne gostanAkArAH / tatra catasro dvipradezAdayo dvyuttarAH zakaToddhisaMsthAnAH pUrvAdyA mahAdizazcatasra eva / ekapradezAdayo muktAvalInibhA vidizaH dve ca catuH Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA 75 pradezAtmike UrdhvAdhodizAviti / tena jambUdvIpajagatyAM vijayadvAri pUrvA dik, evaM vaijayantadvAri dakSiNA, jayantadvAri pazcimA, aparAjite uttarA iti kSetradignirNayaH // 35 // atha SaTsu dikSu prativAsaraM jambUdvIpagatasUryakiraNaprasAraM gAthASaTkenAhasagacattasahasa dusaI tevaTThA tahigavIsasaTuMsA / puvvAvarakarapasaro kakke sUrA ahuttarau // 36 // karkasaGkrAntyAdyadine yojanAnAM saptacatvAriMzatsahasrANi dve ca zate triSaSTyadhike yojanasyaikaviMzatiH SaSTibhAgAH 47,263 21/60, etAvAn sUryAt pUrvasyAM karaprasaraH etAvAneva ca sUryAdaparasyAM / pUrvAparamIlane taddine udayAstAntaraM jAtaM 94,526 42/60 / 'ahuttara' iti merudizi karaprasara ucyate // 36 // tadAhaasiIsaUNa sahasA paNayAlIsA'ha jammao dIve / asiisayaM lavaNe'vi a tittIsasahassa satibhAgA // 37 // sarvAbhyAntare maNDale sUryaH san kAMdyadine'zItyadhikaM yojanazataM jagatIto dvIpAntaH pravizati, tena tadUnAni paJcacatvAriMzadyojanasahasrANi jJeyAni / etAvatA catuzcatvAriMzatsahasrANi aSTau zatAni viMzatyadhikAni 44,820 uttarasyAM meruM yAvatkaraprasaraH / yadyapi maNDalasamazreNe#roviSkambho yojanadazasahasrAtmako na labhyate, kintu kiJcinnyUnastathApi vyavahAreNaitAvAn grAhyaH / 'aha jammao' iti atha yAmyato dakSiNadizi tatra dvIpasambandhyazItyadhikaM zatam 180 / lavaNe ca trayastriMzatsahasrANi 'satibhAgA' sahasratRtIyAMzayutAni / ko'rthaH ? trINi zatAni trayastriMzadadhikAni tRtIyabhAgo : yojanasya c| ubhayamIlane jAtam 33,513 / evaM jambUdvIpagatadvitIyasyApi sUryasya karaprasaro bhAvanIyaH // 37 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrIvicArasaptatikA vRttisametA atha makarasaGkrAntau yadavaziSyate tadAhaigatIsasahasa aDasaya igatIsA taha ya tIsasaTuMsA / mayare ravirassIo puvvavareNaM aha udINe // 38 // sarvAbhyantarAnmaNDalAdahiniSkrAman sUryaH krameNa karaprasareNa hIyamAnaH sarvabAhyamaNDalamAgacchati, tatra caikatriMzatsahasrANyaSTau zatAnyekatriMzadadhikAni, triMzaccaikaSaSTibhAgA yojanasya 31,831 30/31 / etAvatpramANo makare pUrvasyAmaparasyAM ca karaprasaro bhavati / pUrvAparamIlane taddinodayAstAntaraM jAtaM 63,663 / atra pratidinaM sAdhikaM dvisaptatizataM yojanAnAM hAni: 172 10/60 144/183 pratipUrvapazcimayozca tadarthaM sAdhikA SaDazItiryojanAnAM 86 5/60 72/183 // 38 // atha makare udIcyAM dakSiNasyAM cAhalavaNe tisaI tIsA dIve paNacattasahasa aha jamme / lavaNammi joaNatigaM satibhAga sahassa tittIsA // 39 // sarvabAhye maNDale sUryo lavaNasamudre triMzadyojanAdhikAM trizatImAgataH, tena lavaNasambandhIni trINi zatAni triMzadadhikAni 330 dvIpasambandhIni paJcacatvAriMzatsahasrANi 45,000 / ubhayamIlane 45,330 udIcyAM karaprasaraH / 'aha jamme' atha yAmye lavaNadizi trayastriMzatsahasrANi ekayojanasya tRtIyabhAgayutayojanatrayAdhikAni 33,003, karaprasaraH // 39 / / athordhvAdhastejaHprasarasvarUpamAhamayarammivi kakkammivi hiTThA aTThArajoaNasayAiM / joyaNasayaM ca ur3e ravikara evaM chasu disAsu // 40 // makare iti makarAdiSu SaTsu saGakrAntiSu / 'kakkammi' iti karkAdiSu SaTsu saGkrAntiSu arthAt sarveSvapi maNDaleSu vartamAnasya sUryAsyAdho'STAdaza yojanazatAni tejo bhavati / yataH sUryAdaSTayojanazateSu samabhUtalam / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 zrIvicArasaptatikA vRttisametA samabhUtalApekSayA cAdho yojanasahasramadhogrAmAH, te hi jambUdvIpAparavidehe merorArabhya jagatyabhimukhaM pradezapradezahAnyA kSetrasyAtinimnIbhavanAdantimavijayadvayasthAne dvicatvAriMzadyojanasahauH santi / yaduktaM laghukSetravicAre "joyaNasayadasagate samadharaNIo ahe ahogAmA / bAyAlIsasahassehiM gaMtuM merussa pacchimao // 1 // " tataH paraM yojanasahasratrayaM samabhUtalatulyatayA samabhUbhAgo vartate / zItodAyAH pravezastu jayantadvArAdho bhUtvA lavaNAbdhAvanekayojanasahasrANi gatvA ca bhavati / idaM cAdha:karaprasaramAnaM jambUdvIpagatasUryApekSayA eva jJeyam / dvIpAntarasUryAstvadho'STazatAni tapanti, tatkSetrasya samatvAditi / UrdhvaM tu sarvatra sarveSAM sUryANAM zatamekaM karaprasaraH, yaduktaM bhagavatyAmaSTamazate'STamoddezake"jambUdIve NaM bhaMte sUriyA kevaiaM khittaM uTheM taveMti ? kevaiaM khittaM aho taveMti ? kevaiaM khittaM tiriaM taveMti ? goyamA ! egaM joaNasayaM uTuM taveMti, heTThA aTThArasa joaNasayAiM taveMti ityAdi" / evamamunA prakAreNa SaTsu dikSu ravikaraprasaraH // 40 // atha jambUdvIpe eva dakSiNottarayoH sarvadA sarvAgramAhapaidiNamavi jammuttara aDasattarisahassa sahasataiaMso / uDDaha guNavIsasayA aThiyA puvvAvarA rassI // 41 // pratidinamapi yAmyottarayoH karaprasaramIlane aSTasaptatisahasrANi trINi yojanazatAni trayastriMzadadhikAni yojanatRtIyAMzazca 78,333 / tathordhvAdhazca ekonaviMzatizatAni 1900 / tathA sUryAtpUrvasyAM aparasyAM ca razmayo raverabhISavo'sthirAH, sarvamaNDaleSu hAnivRddhibhAvAt / ayaM ravitejaHprasaro jambUdvIpe eva jJeyaH / lavaNadhAtakIkAlodapuSkarArdhagatasUryANAM tejaHprasaro'dhikAdhikataro vartate / tena tatsvarUpaM matkRtamaNDalaprakaraNAdavaseyam / manuSyalokAdahi: candrasUryAH sthirAH santi // 41 // vyAkhyAtaM ravikaraprasaradvAraM SaSTham / / atha saptamaM paryAptidvAramAha Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA 'AhAraMsarIriMdiyaUsAsaveormaNo cha pajjattI / 'cau paMca' paMca' "chappia 'igavigalA'maNasamaNatirie // 42 // 78 gabbhayamaNuANaM puNa chappi a pajjatti paMca devesu / jaM tesiM vayamaNANa duve'vi pajjatti samakAlaM // 43 // paryAptirAhArAdipudgalagrahaNapariNamanaheturAtmanaH zaktivizeSaH / sA ca pudgalopacayAdupacIyate / tAzca SaT / tatra yayA zaktyA karaNabhUtayA jantuH AhAramAdAya khalarasarUpatayA pariNamayati sA AhAraparyAptiH 1 / yayA rasIbhUtamAhAramaudArikavaikriyAhArakazarIratrayayogyapudgalarUpaM rasAsRgmAMsamedo'sthimajjAzukra (rUpa)saptadhAtutayA yathAsambhavaM pariNamayati sA zarIraparyAptiH 2 / yayA dhAturUpatayA pariNamitAdAhArAdekasya dvayostrayANAM caturNAM paJcAnAM cendriyANAM yogyAn pudgalAnAdAya svasvendriyarUpatayA pariNamayyAlambya ca svasvaviSayaM parijJAtuM prabhurbhavati sendriyaparyAptiH 3 / yayocchvAsaniHzvAsayogyaM dalikamAdAya tathA pariNamayyAlambya ca niHsraSTuM samartho bhavati sA punaH prANaparyAptiH 4 / yayA bhASAyogyaM dalikamAdAya bhASAtvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA bhASAparyAptiH 5 / yayA manovargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamayyAlambya ca manaHsamartho bhavati sA manaH paryAptiH 6 / etAsvekendriyANAmAdyAzcatasraH / vikalendriyANAM bhASAsahitAH paJca / amanaskAnAmiti sammUcchimapaJcendriyatirazcAM tA eva pnyc| samanaskAnAmiti garbhajatirazcAM manaH sahitAH SaT // 42 // garbhajamanuSyANAM punaH SaDapi paryAptayaH / sammUrchimamanuSyANAM tvaparyAptatvena maraNaM bhavati, (tata: ) teSAmAdyatrikaM sambhavati, karaNAparyAptatvena sarveSAM aparyAptAnAM jIvAnAM maraNAsambhavAt / devanArakeSu paJca, yatasteSAM vacomana: paryAptI dve api samakAlaM bhavatastena paJca // 43 // athAdyatriSu zarIreSu sarvaparyAptikAlapramANaM vivakSurAha-- urAlaviuvvAhAre chanha'vi pajjatti jugavamAraMbho / tinha'vi paDhamigasamae bIA puNa aMtamohuttI // 44 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA 79 audArikavaikriyAhArakazarIreSu pratyekaM pratyekaM yugapatsamakAlaM SaNNAM paryAptInAM prArambho bhavatIti sthitiH niSThAM ca kramAdupayAnti / yathAprathamamAhAraparyAptistato dvitIyA zarIraparyAptiH, tata indriyaparyAptirityAdayaH sarvA jJeyAH / tAsAM madhye prathamaikAhAraparyAptiH zarIratrike'pyekasAmayikI bhavati / ekasamayenaujaAhArarUpaparyAptiH samApti yAtItyarthaH / dvitIyA zarIraparyAptiH triSveva zarIreSvantarmuhUrtapramANA // 44 // ___ atha zeSaparyAptInAmaudArikazarIre eva gAthApUrvArdhena, antyArthena ca vaikriyAhArakayoH kAlapramANamAha pihu pihu asaMkhasamaia aMtamuhuttA urAla cauro'vi / pihu pihu samayA cauro'vi huMti veuvviAhAre // 45 // tRtIyA caturthI paJcamI SaSThI caitAzcatasro'pi paryAptayaH pRthak pRthak audArike zarIre'saGkhyAtasamayAtmakAntarmohUrtikyo bhavanti / sarvA api vRddhAntarmuhUrtena paripUrNA bhavantIti pUrvArdhArthaH / tathA 'cauro'vi' iti vaikriyAhArakazarIrayostu tRtIyApramukhAzcatasro'pi pRthak pRthak ekaikasamayena ekaikA pUrNA bhavatItyarthaH / yathA ekena samayena indriyaparyAptiH, dvitIyenocchAsaparyAptiH, tRtIyena samayena vacanaparyAptiH, caturthena samayena ca manaHparyAptiH // 45 // evaM manuSyatirazcoH proktA atha devanairayikeSvAhachanhAvi samamAraMbhe paDhamA samae'vi aMtamohuttI / ti turia samae samae suresu paNa cha8 igasamae // 46 // suranairayikeSu SaNNAM paryAptInAM yugapatprArambhe'pi prathamA ojAhArarUpA ekA paryAptirekena samayena paripUrNA bhavati / dvitIyA zarIraparyAptirapyAntargauhUrtikI / tRtIyA caturthI ca paryAptiH pRthak pRthak ekaikena samayena bhavati / tathA paJcamI vacanaparyAptiH SaSThI manaHparyAptizcobhe apyekasmin samaye eva bhavatastathAsvAbhAvyAt / uttaravaikriyaM devanArakANAmapItthameva // 46 // gataM paryAptidvAraM saptamam // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA atha kRSNarAjIsvarUpamaSTamaM dvAramAhabaMbhe riDhe taiaMmi patthaDe aTTha knnhraaiio| iMdaya causu disAsuM akkhADagasaMThiA digghe // 47 // brahmalokanAmakaH paJcamaH kalpaH / tatrApi tRtIye riSTAbhidhAne prastaTe'STau kRSNarAjyo bhavanti sacittAcittapRthvIpariNAmarUpA bhittyAkAravyavasthitAH / kimAkArA ityAha-tRtIyariSTAbhidhAnaprastaTagatendrakavimAnAccatasRSu dikSu dve dve kRSNarAjyau staH / tathAhi-pUrvasyAM dakSiNottarAyate tiryagvistIrNe / evaM hi dakSiNasyAM pUrvAparAyate / aparasyAM dakSiNottarAyate / uttarasyAM pUrvAparAyate / sarvA aSTau / kIdRzyaH ? AkhATakasaMsthAnasaMsthitAH AkhATako nAma prekSAsthAne AsanavizeSaH prajJaptiTIkAyAM tathaiva vyAkhyAnAt / dIrgha iti dIrghatve tAH kiyatpramANAH ? // 47 // tadAhajoaNaasaMkha pohatti saMkha IsANi 'acci accimaalii| vairoaNaM "pahaMkara caMdAbhaM sUria "sukAbhaM // 48 // "supaiTTAbhaM rilu majjhe vaDhaM bahiM vicittaTuM / tesiM pahU sArassayapamuhA taddudugaparivArA // 49 // sattasaya satta caudasa sahasA caudahia sagasahasasatta / nava navasaya nava navahia avvAbAhAgiccaritusu // 50 // dIrgha iti lambatve'saGkhyAtayojanasahasrA bhavanti / "pohatti" pRthulatve viSkambhatve tu saGkhyAtayojanasahasrAH / parikSepe tvasaGkhyAtayojanasahasrAH / mahattvaM cAsAM yo devo mahaddhiko yayA gatyA tisRbhizcapuTikAbhirekaviMzativArAn sakalamapi jambUdvIpaM samavRttyA gacchet, sa eva devastayA gatyA'rddhamAsenaikAM vyativrajet netarAmiti / tAsAM kRSNarAjInAmantarAle kimastItyAha-IsANi' iti etAsAM kRSNarAjInAmIzAnAdiSu dikSu vidikSvaSTasvapyantareSu rAjIdvayamadhya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA lakSaNeSvAkAzAntareSvaSTau vimAnAni bhavanti, tAsAM bahumadhyadezabhAge caikaM vimAnam / tadyathA-abhyantarottarapUrvayoH kRSNarAjyorantare'cirnAma vimAnam 1 / evaM pUrvayoracirmAlI 2 / abhyantarapUrvadakSiNayorvairocanam 3 / dakSiNayoH prabhaGkaram 4 / abhyantaradakSiNapazcimayozcandrAbham 5 / pazcimayoH sUrAbham 6 / abhyantarapazcimottarayoH sukAbham 7 / uttarayoH supratiSThAbham 8 / sarvakRSNarAjimadhyabhAge riSTAbham 9 / tacca vRttaM, zeSANvaSTau vicitrAkArANi, anAvalikApraviSTatvAt / tebhyo'saGkhyAtayojanasahajairalokaH / 'tesiM pahU' iti teSAM prabhavaH sArasvatapramukhA devAH / 'tahuduga' iti taddvikadvikaparivArAH teSAM vimAnAnAM yugalaM trikeSu vakSyamANaparivAradevA bhavantItyarthaH // 48-49 // sArasvatAdityayoH samuditayoH saptAdhikAni saptadevazatAni santIti parivAraH / evaM vahnivaruNayozcaturdazAdhikAzcaturdaza sahasrAH / gardatoyatuSitayoH saptAdhikAH sapta sahasrAH / zeSeSu tvavyAbAdhAgneyariSTeSvetadgranthakartRmate pratyekaM navAdhikAni nava zatAni santi / tatra sarvavimAnagatAH sarve devAstajjAtIyAH 24,455 / pravacanasAroddhArAdibahuSu grantheSu tvantyatriSu teSu samuditeSu navAdhikAni nava zatAnyeva, tanmate sarve devAH 22,637 jJeyAH // 50 // atha teSAM devAnAM nAmAnyAhasArassaya mAiccA vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiA avvAbAhA aggiccA ceva rihA ya // 51 // sArasvatAH 1, makAro'lAkSaNikaH / AdityAH 2 / vahnayaH 3 / varuNAH 4 / gardatoyAH 5 / tuSitAH 6 / avyAbAdhAH 7 / AgneyAH 8 / riSTAzceti, tAtsthyAttadvyapadeza iti riSTavimAnAdhArA devA riSTAH 9 / ete ca sArasvatAdayo lokAntikA lokasya brahmalokasyAnte samIpe bhavA lokAntikAH / te ca surAH saMvatsareNArvAk svayaMbuddhamapi jinendraM jitamiti kRtvA pravrajyAsamaye samAgatya "bhagavan ! sarvajagajjIvahitaM tIrthaM pravartaya" iti bodhayanti / te devA ajaghanyotkRSTASTasAgarAyuSaH, tathA saptASTabhirbhavairmuktigAminaH // 51 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA atha kRSNarAjInAM parasparaM sparzanasvarUpaM darzayatipuvvaMtara jammabahiM puTThA jammaMtarA bahiM varuNaM / tammajjhuttarabAhi uINamajjhA bahiM puvvaM // 52 // paurastyAbhyantarA dakSiNabAhyAM spRzati 1 / dakSiNAbhyantarA "bahiM varuNaM" iti pazcimabAhyAM spRzati 2 / "tammajjha" iti tatpazcimAbhyantarA uttarabAhyAM spRzati 3 / "uINamajjhA" iti uttarAbhyantarA pUrvabAhyAM spRzati 4 // 52 // athaitAsAM koNavibhAgAnAhapuvvAvarA chalaMsA taMsA puNa dAhiNuttarA bjjhaa| abbhaMtara cauraMsA savvAvia kaNharAIo // 53 // paurastyapAzcAtye dve bAhye kRSNarAjyau (SaDajhe SaTkoNe / dakSiNottare dve bAhye) tryo trikoNe / abhyantarAzcatasro'pi kRSNarAjyazcaturasrAzcatuSkoNA ityarthaH // 53 // vyAkhyAtaM kRSNarAjidvAramaSTamam // 8 // sAmprataM valayadvAraM navamamAha- . pukkharigArasa tereva kuMDale ruagi tera ThAre vA / maMDaliAcalatinniu maNuuttara kuMDalo ruago // 54 // kAlodasamudrAbahirvalayAkAraH SoDazalakSayojanavistIrNaH puSkaravaradvIpo'sti, tasyApi (dhai) bAhye dale prathamaH 1 / tathA jambUdvIpAdekAdazo matAntareNa trayodazo vA kuNDaladvIpo'sti, tasyArdhe dvitIyaH 2 / tathA "jambUdhAyaipukkhara" iti saMgrahaNIdarzitakramapramANena trayodazo matAntareNASTAdazo vA (rucakadvIpo'sti) tatra tRtIyaH 3 / evaM maNDalAcalA valayAkAraparvatAstrayaH puSkarakuNDalarucakadvIpeSu ardhArdhabhAgeSu ca prAkArAkArAH santi / teSAM nAmAni ca mAnuSottaraH kuNDalo rucaka iti // 54 // gAthAprathamAnaiteSAmuccatvamAha Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA sattarasaya igavIsA bAyAlasahassa' culasisahasuccA / causaya tIsA kosaM sahasaM resahasaM ca ogADhA // 55 // saptadazazatAnyekaviMzatyadhikAni mAnuSottarAcalaH uccaH 1 / tathA kuNDalAcalo dvicatvAriMzatsahasrANyuccaH 2 / tathA rucakazcaturazItisahasrANyuccaH 3 / gAthAntyArdhena teSAM bhUmAvavagADhatvaM nirdizati-prathamo mAnuSottara uccatvacaturthAMzaM pRthivyAmavagADho bhUmau praviSTa ityarthaH / yathA krozottarANi triMzadadhikAni catuHzatayojanAni 430 kroza 1 / zeSau kuNDalarucakaparvatau yojanAnAM sahasraM bhUmAvavagADhau staH // 55 // athaiteSAM parvatAnAmadhomadhyordhvabhAgeSu viSkambhamAnamAhabhuvi dasasaya bAvIsA majjhe satta ya sayA u tevIsA / sihare cattAri sayA cauvIsA maNuakuNDalagA // 56 // prathamaparvatadvayasya viSkambhaM kathayati 'bhuvi' iti samabhUbhAgApekSayA dvAviMzatyadhikaM sahasraM yojanAni 1,022 vistAraH / sarvamadhye trayoviMzatyadhikAni sapta zatAni vistAraH 723 / tathA zikhare iti sarvoparitanabhAge catvAri zatAni caturviMzatyadhikAnIti mAnuSottarakuNDalayorvistAraH // 56 / / atha rucakasya tridhApi vistArametAbhyAmanyamevAhadasasahasA bAvIsA 'bhuvi majjhe sagasahassa tevIsA / sihare cauro sahasA cauvIsA ruagaselaMmi // 57 // dvAviMzatyadhikA daza sahasrAH 10,022 'bhuvi' iti samabhUbhAge vistAraH / sarvamadhye sapta sahasrAstrayoviMzatyadhikAH 7,023 / zikhare sarvoparitanabhAge catvAraH sahasrAzcaturviMzatyadhikA yojanAnAM 4,024 vistAro rucakazaile / etena pUrvoktaparvatadvikayoH zatasthAne'tra sahasramavaseyam // 57 / / atha pUrvoktadvitayAbhyAM rucakaparvatazikhare vizeSamAha Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrIvicArasaptatikA vRttisametA ruage sihare caudisi biasahasegigacautthaaTThaTTha | vidisicaU ia cattA disikumarI kUDa sahasaMkA // 58 // valayAkArasya rucakazailasya caturviMzatyadhikacatuH sahasravistIrNe zikhare catvAro bhAgA vidhIyante / tatraikaikasmin bhAge SaDyojanAdhikaH sahasro bhvti| tatra prathamaM bhAgaM muktvA dvitIye bhAge pUrvAdicaturdikSvekaikaM kUTamasti sahasrAGkam / tathA rucakazailazikharasya SaDadhikasahasramite caturthe bhAge'STAvaSTau kUTAni santi paraM tAni dikkumArINAM sambandhInyeva jJeyAni / anyathA tanmadhyavartisiddhakUTayutAni pratidizaM nava nava kUTAni santIti vRddhAH / siddhakUTe ca siddhAyatanaM jinapratimAlaGkRtam / tathA tasminneva caturthe bhAge vidikSu catvAri kUTAni santi sarvANi sahasrAGkAni / ko'rthaH ? ekasahasrayojanamUlavistArANi saptazataM madhyavistArANi paJcazataM zIrSavistArANi, ekasahasroccAni / teSu sarveSu kUTeSu bhavanapatijAtIyacatvAriMzaddikkumAryaH saparivArA vasanti / tatra pUrvasyAmaSTau yAni kUTAni teSAM nAmAni sthAnAGgoktAnyamUni / yathA " riTTha 1 tavaNijja 2 kaMcaNa 2 rayadisA 4 sotthie 5 palaMbe ya6 / aMjaNa 7 aMjaNapulae 8 ruyagassa puracchime kUDA // 1 // " teSvetannAmyo dikkumAryo vasanti / yathA " nandottarA 1 tathA nandA 2 sunandA 3 nandivardhinI 4 / vijayA 5 vaijayantI ca 6 jayantI 7 cAparAjitA 8 // 2 // " dakSiNasyAmaSTau kUAni / yathA " kaNae 1 kaMcaNa 2 paume 3 naliNe 4 sasI 5 divAyare 6 / vesamaNe 7 verulie 8 ruagassa ya dAhiNe kUDA // 3 // " tatremA devyaH "samAhArA 1 supradattA 2 suprabaddhA 3 yazodharA / lakSmIvatI 5 zeSavatI 6 citraguptA 7 vasundharA 8 // 4 // " Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA pazcimAyAmaSTau kUTAni, yathA"sutthie 1 a suhae 2 himavaMte 3 maMdare 4 tahA / ruage 5 ruaguttame a6 caMde 7 aTThame a sudaMsaNe 8 // 5 // " tatra devyo yathA"ilAdevI 1 surAdevI 2 pRthvI 3 padmAvatI 4 tathA / ekanAzA 5 navamikA 6 bhadrA 7 'zokA 8 ca nAmataH // 6 // " athottarasyAmaSTau kUTani, yathA"rayaNe 1 rayaNuccayae 2 savvarayaNe 3 rayaNasaMcae 4 / vijae 5 vejaaMte 6 a jayaMte 7 aparAjie 8 // 7 // " tatra devyo yathA"alambusA 1 mitakezI 2 puNDarIkA 3 ca vAruNI 4 / hAsA 5 sarvaprabhA 6 zrI 7 hI 8 hyaSTAvuttarasaMsthitAH // 8 // " tathA-citrA 1 citrakanakA 2 sutejAH 3 sudAminI 4 etAzcatasropi vidikkUTanivAsinyaH / tathA-rUpA 1 rUpAMzikA 2 surUpA 3 rUpakAvatI 4 ceti catasro rucakamadhyavAsinyaH // 58 // athaiteSAM parvatAnAM punarvizeSamAhapaDhamo sIhanisAI addhajavanibho acaudisiM sihare / pannAI cau jiNagiho sayAi cauceiA dunni // 59 // prathamo mAnuSottarAbhidhaH siMhavanniSIdatItyevaMzIlaH siMhaniSAdI / yathA siMho'gretanaM pAdayugmamuttabhya pazcAttanaM pAdayugaM saGkocya putAbhyAM manAg lagno niSIdati, tathA niSaNNazca ziraHpradeze unnataH, pazcAdbhAge tu nimno nimnataraH / evaM mAnuSottaro'pi jambUdvIpadizi cchinnaTaGkaH sarvonnataH samabhittyAkAraH pazcAdbhAge tUparitanabhAgAdArabhya pradezapradezahAnyA nimno nimnataraH / athavA'rdhayavanibhazca, apagataM ardhaM yasyAsau apArdhaH, sa cAsau yavo rAzizca apArdhayavarAzI, tayoriva Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA yatsaMsthAnaM tena saMsthitaH / yathA yavo yavarAzirvA dhAnyAnAmapAntarAla UrdhvAdhobhAgena cchinno madhyabhAge chinnaTaGka iva bhavati, bahirbhAge tu zanaiH zanaiH pRthutvabuddhyA nimno nimnataraH, tadvadeSa zailo'pi / punaH kiMlakSaNa: ? caturdikSu zikhare paJcAzadAdicaturjinagRhaH / ko'rthaH ? paJcAzadIrghANi paJcaviMzatiyojanapRthulAni SaTtriMzaduccAni catvAri zAzvatAni jinagRhANi yatra sa tathA / tathA "sayAi" iti zatAdicatuzcaityakau zatayojanadIrghANi paJcAzatpRthulAni dvAsaptatiyojanoccAni caturdiA pratyekaM catvAri caityAni yatra tau jinabhavanAlaGkRtau ityarthaH / "dunni" iti prAkRtatvAt dvau kuNDalarucakAhvau zikhariNau staH // 59 // vyAkhyAtaM valayadvAraM navamam // atha nandIzvaradvAraM dazamamAhatevaDhe koDisayaM lakkhA culasIi vlyvikkhNbho| naMdisaraTumadIvo caudisi cauaMjaNA majjha // 60 // ekaM koTizataM triSaSTikoTyazcaturazItilakSAzca 1,63,84,00,000 ityetAvadyojanapramANavalayaviSkambho jambUdvIpAdaSTamaH sakalasurAsuravisarAnandI udArajinamandirodyAnapuSkariNIparvataprabhRtipadArthasArthasamudbhUtayA vibhUtyA cezvaraH sAnvayanAmA nandIzvaradvIpo'sti / tasya valayasarvamadhyabhAge pUrvAdidikSu ekaikasyAM dizi ekaikabhAvena catvAro'JjanagirayaH santi / tannAmAni yathApUrvasyAM devaramaNAbhidhaH 1, dakSiNasyAM nityodyotaH 2, aparasyAM svayaMprabhaH 3, uttarasyAM ramaNIya iti 4 // 60 // athAJjanagirINAM svarUpamAhagopucchA aMjaNamaya culasIsahasucca sahasamogADhA / samabhuvi dasasahasapihU sahasuvari tesiM caudisisu // 61 // UrvIkRtagopucchasaMsthAnasaMsthitAH / yathA dhenoH pucchaM mUle sthUlaM tadanu laghu laghutaraM, tathaite'pi catvAro'JjanaparvatA mUle savistarA upari ca stokA ityarthaH / sarvAtmanA'JjanaratnamayAH / tathA te catvAro'pi caturazItiyojana Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zrIvicArasaptatikA vRttisametA sahasrANyuccA bahiH / ekaM yojanasahasraM bhUmAvavagADhAH / tathA samabhUmau yojanadazasahasraviSkambhAH / tadanantaraM ca parihIyamANA uparyekasahasravistIrNAH / teSAM paridhirmUle ekatriMzadyojanasahasrANi SaT ca zatAni trayoviMzatyadhikAni 31,623 kiJcinnyUnAni / zikhare ca paridhistrINi sahasrANi dviSaSTyadhikaM yojanazataM 3,162 / "tesiM iti" prAkRtatvAt paJcamyarthe SaSThI, tebhyazcatasRSu dikSu // 61 // kimasti ? ityAhalakkhaMtariA cau cau vAvI dasa dasa ya joaNuvviddhA / lakkhaM dIhapihucce tammajjhe dahimuhA sola // 62 // lakSAntaritA iti tebhyo'JjanagiribhyazcaturdikSu pratyekaM yojanalakSaM gatvA catasrazcatasro vApyaH santi / tannAmAnyamUni-pUrvadigbhAgI yo'JjanagiristasmAlakSayojanAni gatvA pUrvasyAM nandottarA 1, dakSiNasyAM nandA 2, aparasyAmAnandA 3, uttarasyAM nandivardhanA 4 / tathA dakSiNasyAM yo'JjanagiristasmAcca pUrvasyAM bhadrA 5, dakSiNasyAM vizAlA 6, aparasyAM kumudA 7, uttarasyAM puNDarIkiNI 8 / tathA pazcimadigbhAge'JjanagiristasmAtpUrvasyAM nandiSeNA 9, dakSiNasyAmamoghA 10, aparasyAM gostubhA 11, uttarasyAM sudarzanA 12 / tathottarAJjanagireH pUrvasyAM vijayA 13, dakSiNasyAM vaijayantI 14, aparasyAM jayantI 15, uttarasyAM aparAjitA 16 / etAH SoDaza vApyaH pratyekaM dazadazayojanodvedhA uNDA ityarthaH / nirmalazItalasusvAdujalasampUrNAH prAyo matsyAdijalacararahitAH / dIrghapRthutvAbhyAmiti viSkambhAyAmAbhyAM yojanalakSapramANA vRttA jambUdvIpaparidhiyutAH pratyekaM catasRSu dikSu vApyo nAnAmaNimayasopAnamaNimayAnekastambhasanniviSTairvividhazAlabhaJjikAvilAsottuGgatoraNairyuktAH / tathA pUrvAdidikkrameNAzoka 1 saptacchada 2 campaka 3 cUtavanaiH 4 pratyekaM parikSiptAH / sarvANi catuHSaSTivanAni / tAsAM sarvAsAM SoDazAnAM vApInAM madhye bahumadhyadezabhAge dadhimukhanAmAno mahIdharAH SoDaza santi // 62 // te ca dadhimukhAH kIdRzAH ? ityAha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrIvicArasaptatikA vRttisametA sahasogADhA causaTThisahassuccA dasasahassa pihulA ya / savvattha samA pallayasarisA ruppAmayA savve // 63 // te ca dadhimukhaparvatA ekaikaM yojanasahasraM bhUmAvadho'vagADhAH / bahizcatuHSaSTiyojanasahasrANi uccAH / dazasahasrayojanAni sarvatra pRthulAH / tenordhvamadhyAdhastulyavistArAH / ata eva palyasadRzAH palyako dhAnyakoSThakaH tatsaMsthAnasaMsthitAH / tathA rUpyAtmakA: sarvAtmanA zvetA ityarthaH / vApInAmAnusAreNa teSAM SoDazadadhimukhAnAM nAmAnyapyavaseyAni // 63 / / athAJjanadadhimukhaparvateSu vizeSamAhaaMjaNadahimuhaceia vIsaM caudAra diipihuuccaa| sayapannA bAvattari joaNa ThANaMgi jiabhigame // 64 // aJjanaparvateSu dadhimukheSu ca SoDazasu pratyekamekaikacaityasadbhAvAt sarvANi caturvArANi viMzatizcaityAni santi / anyeSAM tu mate dvAtriMzadratikaraparvateSvekaikacaityasadbhAvAt dvApaJcAzaccaityAni / tAni siddhAyatanAni pUrvapazcimataH zatayojanadIrghANi dakSiNottarataH paJcAzadyojanavistIrNAni dvAsaptatiyojanoccAni / pratidvAraM ca mukhamaNDapa 1 prekSAmaNDapa 2 caityastUpa 3 caityavRkSa 4 mahendradhvaja 5 puSkariNyaH 6 ete SaT padArthAH santi / mukhamaNDapaprekSAmaNDapau zatayojanadIghauM, paJcAzadA(dyojanA)yAmau, SoDazayojanoccau / caityastUpaM SoDazayojanAyAmavistAram / caityavRkSamahendradhvajayoH pIThike aSTayojanAyAmavistAre / tA api puSkariNIvApyo yojanazatAyAmavistArAH, dazayojanodvedhAH / tAsUparitanavApISu prajJApanAtRtIyapadavRttyuktatvena matsyAdyAH santi / caityavRkSendradhvajayoH pramANaM jIvAbhigamopAGgAdavadhAryam / iti viMzatisiddhAyatanasvarUpaM sthAnAne jIvAbhigame coktamasti // 64 // atha ratikaraparvatavaktavyatAmAhanaMdI vidisiM cauro dsigshssaapihuccpaaohe| jhallarisarisa aceia raikara ThANaMgi suttaMmi // 65 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA _____ nandIzvaradvIpe vidikSu catvAra eva ratikarAH santi / te'pi caityarahitAH siddhAyatanaviyuktAH / pravacanasAroddhArAdigranthamate tu catasRNAM vApInAM antarAleSu dvau dvau ratikarau staH / yAdRzamekasyAM dizi tAdRzaM zeSAsu tisRSu dikSu / sarve dvAtriMzadratikarAH siddhAyatanasaMyuktAzca / atha caturNA dvAtriMzato vA pramANamekamevAha-"dasi" iti dazasahasraM pRthulAH, dazasahasraM vistArA vRttA ekasahasramuccAH, sahasrasya pAdo bhUmAvavagADhAH, sArdhazatadvayayojanAni bhUmau praviSTA ityarthaH / adha upari ca dazasahasrayojanAnAM pRthulatvena sarvatra samAH / tato jhallarirvAdivizeSastattulyAkArA vRttA ityarthaH / iti sarvaM sthAnAGgasUtre proktam // 65 // athoktasthAnAdanyeSAmUrdhvAdholokasthasiddhAyatanAnAmuccatvAdipramANamAhanaMdIsara vva uDhe pannAsAI ya asurajiNabhavaNA / tayaaddhaM nAgAisu vaMtaranagaresu ya tayaaddhaM // 66 // nandIzvaracaityavat devalokasiddhAyatanAni zatayojanadIrghANi, paJcAzadvistIrNAni, dvAsaptatiruccAni, paraM tridvArANi / tathA'suranikAye jinabhavanAni tadardhapramANAni 50-25-36 / tathA nAgAdiSu navanikAyeSu tato'pyardhamAnAni, ythaa-25-12||-18 / tathA vyantaranagareSu tato'pyardhamAnAni 12 // -6 / -9 / tathA jyotiSkeSu tiryaglokeSu ca vividhapramANAni // 66 // ityuktaM nandIzvaradvIpadvAraM dazamam // 10 // ___atha gRhikriyAdvAramekAdazammannaha jiNANa ANaM micchaM pariharaha dharaha sammattaM / chavvihaAvasayaMmi a ujjuttA hoi paidiahaM // 67 // pavvesu posahavayaM dANaM sIlaM "tavo abhAvo a| sajjhAya namukkAro parovayAro ajayaNA ya // 68 // jiNapUA4 jiNathuNaNaM15 16guruthui sAhamiANa vcchlN| vavahArassa ya "suddhI rahajattA titthajattA ya // 69 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA saMghovari bahumANo *dhammeiamittI pabhAvaNA titthe23 / navakhitte 32dhaNavavaNaM 'putthayalihaNaM viseseNa33 // 70 // parigahamANA34 'bhiggahare5 ikkArasasaGkapaDimaphAsaNayA / savvaviI 30maNoraha emAI saDDakiccAI // 71 // spaSTam / / 67-68-69-70-71 // atha caturdazaguNasthAnadvAraM dvAdazamAhaaha caudasasu guNesuM kAlapamANaM bhaNAmi duvihaMpi 1 / na maD mar3a 2 va jesuM saha parabhavu jehi~ 3 no jehiM // 72 // tatrApi pratidvArANi catvAri / tadyathA-atha caturdazaguNasthAnakeSu "duvihaMpi" iti dvividhamapi jaghanyamutkRSTaM ca sthitikAlapramANam 1 / tathA yeSu guNasthAnakeSu vartamAno jIvo mriyate na mriyate veti tatsvarUpam 2 / tathA yairguNasthAnaiH saha jIvaH parabhavagAmI syAt, yaizca na syAt 3 / tathA guNasthAnakAnAmalpabahutvam 4 / etadguNasthAnapratidvAracatuSkaM bhaNiSyAmi // 72 / / tatra prathamaM pratidvAraM vyAcikhyAsurmithyAtvasthitikAlabhedAnAhamicchaM aNAI 'nihaNaM abhavve bhavve vi sivgmaajugge| sivagai aNAisaMtaM sAIsaMtaMpi taM evaM // 73 // anAdyanantaH 1, anAdisAntaH 2, sAdyanantaH 3 sAdisAntaH 4 eteSu caturyu bhedeSu mithyAtvamanAdyanidhanamityanAdyanantaM abhavye bhavati / bhavye'pi zivagamAyogye muktigamanAnae / etAvatA bhavyAbhavye'pyanAdyanantamiti prathamo bhaGgaH 1 / tathA mokSagamane ca yogyasya bhavyasyAnAdisAntaM AdirahitamantasahitamityarthaH / yathA kazcijjIvaH samyaktvaM prApyAvAntvaiva mokSaM yAti. marudevIbhagavatIvaditi dvitIyo bhaGgaH 2 / kasyacinmithyAtvaM sAdisAntamapi, ___ "putthayalihaNaM" iti pratyantare / * itaH paraM "sAmAiyamubhayakAlaMmi" iti pustkaantre|| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA yathA yaH samyaktvaM labdhvA punarmithyAtvaM yAti, punarapi samyaktvaM prApya mokSaM gacchati, zrImahAvIrAdivaditi caturtho bhaGgaH 3 / sAdhanantAbhidhastRtIyo bhaGgo mithyAtve nAsti // 73 // tatra sAdisAntAbhidhastRtIyo bhaGgo mithyAtve kiyatkAlaM tiSThatItyAhalahu aMtamuhU guruaM desUNamavaDDapuggalapaDheM / sAsANaM lahu samao AvalichakkaM ca ukkosaM // 74 // laghu iti sarvathA jaghanyaM tadAntarmuhUrtaM tiSThati / gurukamutkRSTaM dezonamapArdhapudgalaparAvartaM yAvanmithyAtvaM tiSThati 1 / tathA sAsvAdanaM nAma dvitIyaM guNasthAnaM jaghanyaM samayaH, utkRSTaM tvAvalikASaTkaM yAvattiSThati nAdhikam 2 // 74 // ajahannamaNukkosaM aMtamuhU mIsagaM aha cautthaM / samahiatittIsayare ukkosaM aMtamuhu lahuaM // 5 // tRtIyaM mizraguNasthAnaM ajaghanyotkRSTamasaGkhyAtasamayAtmakamekamantarmuhUrta tiSThati 3 / atha caturthaM guNasthAnamaviratAkhyamutkRSTaM samadhikatrayastriMzatsAgaropamasthitikam / bhAvanAtra manuSyAyuradhikasarvArthasiddhavimAnasthityapekSayA'vadhAryam(yA) / yattu kSAyopazamikasya samyaktvasya "sAhiatittIsAyara khaiaM duguNaM khauvasammaM" ityatra SaTSaSTisAgarAdhikasthitiruktA, tat sati samyaktve'pi dezaviratyAdiguNasthAnAntarasaGkramaNena bhAvyam / caturthaguNasthAnakasya jaghanyA sthitirantarmuhUrtapramANA 4 // 75 // desUNapuvvakoDI guru lahuaMca aMtamuhu desaM / chaTThAigArasaMtA lahu samayA aMtamuhu guruA // 6 // tathA paJcamadezaviratiguNasthAnakasyotkRSTA sthitiraSTAbhirvapaiyUMnA pUrvakoTiH / kazcitpUrvakoTyAyuraSTavarSAnantaraM dezaviratiM pratipadyate / jaghanyA cAntarmuhUrtamAnA 5 / tathA SaSThAdyAni ekAdazAntAni pramattA 6 pramatta 7 nivRttya 8 nivRtti 9 sUkSmasamparAyo 10 pazAntamohanAmakAni 11 jaghanyataH Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrIvicArasaptatikA vRttisametA samayasthitikAni / sa ca samayo bhavaparAvRttyA labhyate / yadeteSAmekasamayaM zreNyArohAvarohayoH pratipadyAnantaraM maraNasambhavAt / utkRSTatazcaitAnyantarmuhUrtapramANAni // 6 // aMtamuhuttaM egaM alahukkosaM ajogikhINesu / desUNapuvvakoDI guru lahu aMtamuhu jogI // 77 // jaghanyotkRSTamantarmuhUrtamekamayogi 14 kSINamohayoH 12 sthitiH / tathA sayogikevaliguNasthAnaM 13 utkRSTato navabhirvapaiyUMnA pUrvakoTiH jaghanyatazcAntarmuhUrtam // 77 // atha dvitIyaM pratidvAramAhamIse khINasajogI na maraMta marategArasayaguNesu / taha micchasANaavirai sahaparabhavagA na sesaTThA // 78 // mizre tRtIye guNasthAne, dvAdaze kSINamohe, trayodaze sayogini ca vartamAno jIvo na mriyate / apareSvekAdazasu mithyAtva 1 sAsvAdanA 2 'virati 3 dezavirati 4 pramattA 5 'pramatta 6 nivRttya 7 'nivRtti 8 sUkSmasamparAyo 9 pazAntamohA 10 yogikevaliguNasthAnakeSu 11 vartamAno jIvo mriyate / atha gAthAntyArdhena tRtIyaM dvAramAha-"taha" iti tathA mithyAtvasAsvAdanAviratiguNasthAnatrayeNa saha jIvAH parabhavagAmino bhavanti jIvena sahitAni parabhavaM gacchantItyarthaH / uktavyatirekazeSaguNasthAnasthA jIvA na parabhavagAminaH mizradezaviratipramattApramattanivRttyanivRttisUkSmasamparAyopazAntamohakSINamohasayogyayogiguNasthAnakAni lAtvA parabhavaM na vrajantItyarthaH // 78 // atha caturthamalpabahutvAkhyaM dvAramAhauvasaMtijiNA thovA saMkhijjaguNA u khINamohijiNA / suhumaniaTTianiaTTi tinnivi tulA visesahiA // 79 // guNasthAnasthAne tadvartina eva grAhyAH, AdhArAdheyopacArAt / sarvastokA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 zrIvicArasaptatikA vRttisametA upazAntijinA upazAntamohavartinaH, utkarSata ekasamayapratipadyamAnakAzcatuSpaJcAzato labhyamAnatvAt / tebhyaH kSINamohAH saGkhyeyaguNAH, teSAM pratipadyamAnakAnAmekasamaye'STottarazatasaGkhyatvAt / etadutkRSTapadApekSaM, anyathA viparyayo'pi, yathA-sarvastokAH kSINamohAH, tebhya upazAntamohAH saGkhyeyaguNA ityapi / tebhyaH sUkSmAnivRttyapUrvakaraNAstrayo'pi vizeSAdhikAH / svasthAne mithastulyAH // 79 // jogi apamatta iyare saMkhaguNA desa sAsaNA missA / avirayaM ajogi micchA caura asaMkhA duve NaMtA // 40 // etebhyaH sayogikevalinaH saGkhyeyaguNAH, koTIpRthaktvena teSAM prApyamANatvAt / tebhyo'pramattAH saGkhyeyaguNAH, koTIsahasrapRthaktvena prApyamANatvAt / tebhya itare pramattAH saGkhyeyaguNAH, pramAdavatAM bahUnAM bahukAlaM ca labhyamAnatvAt / tebhyo dezaviratAH sAsvAdanAH mizrA aviratAzca pratyekamasaGkhyeyaguNAH, dezaviratibhAjAM tirazcAmasaGkhyeyatvAt / sAsvAdanAstukadAcinna bhavantyeva / yadi ca syustadA jaghanyata eko dvau vA utkarSato dezaviratebhyo'saGkhyeyaguNAH / tebhyo mizrA asaGkhyeyaguNAH, sAsvAdanasya SaDAvalikArUpAddhAyA AntauhUrtikamizrAddhAyAH prabhUtatvAt / tebhyo'viratA asaGkhyeyaguNAH, teSAM caturgatikAnAmapi bhAvAt / "ajogi" iti aviratebhyo'yogino bhavasthAbhavasthabhedabhinnA anantaguNAH, siddhAnAmAnantyAt / tebhyo mithyAdRSTayo'nantaguNAH, tatrAnantavanaspatikAyaprakSepAt, teSAM mithyAdRSTitvAt / gataM caturthaM pratidvAraM, tena kathanena dvAdazaM guNasthAnadvAraM vyAkhyAtam / / 80 // athopasaMhAramAhacaudasaguNasovANe ia duharohe kameNa ruhiUNaM / narasuramahiMdavaMchiyasivapAsAe sayA vasaha // 81 // ityamunA prakAreNa aho bhavyAzcaturdazaguNasthAnarUpasopAnAni gurukarma Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvicArasaptatikA vRttisametA bhirdurArohANi anukrameNAruhya narasuramahendrairvAcchite samIhite zivaprAsAde mokSamandire sadA vasata nivAsaM kuruta / athavA narasuraiH zrImahendrasiMhasUribhizca vAJchite / etena granthakA svaM nAmApi sUcitam / / 81 // zrItapagaNagaganAGgaNasUrizrIvijayadevasUrINAm / viniyogAdvRttiriyaM vinirmitA vinayakuzalena // 1 // + mUlaga kudaMDagA dAmagANi, ucchUlaghaMTiAo a / piMDeI aparitaMto, cauppayA natthi a pasU vi // taha vatthapAyadaMDaga-uvagaraNe jayaNakajjamujjutto / jassaTTAe kilissai, taM ciya mUDho navi karei // pazune bAMdhavAno khIlo, vAcharaDuM bAMdhavAnuM lAkaDuM, doraDuM, gaLe bAMdhavAnI moraMgI, gaLAnI ghaMTaDIo vagere pazuone yogya upakaraNo koI gRhastha bhegA kare paNa tenA ghare eka paNa pazu na hoya to e upakaraNo tene kazA kAmanA nathI. me 4 rIta sAdhu 459 // bhaatten| pakha, pAtrA, modho, 6ist, daMDAsaNa, pUMjaNI vagere upakaraNo bhegA kare paNa jayaNA na pALe to e upakaraNono tene koI lAbha na thAya. + sati bhUyasi kiM taile, zailAbhyaGgo vidhIyate ? ghaNuM tela hovA para zuM tenAthI parvatane copaDAya che? + kesarI kenacid dattaM, kimaznAti kadAcana ? zuM siMha kyAreya koIe ApeluM khAya che? + sthAH sarathyA api hi, niSphalAH sArathiM vinA / ghoDAvALA ratho paNa kharekhara sArathi vinA niSphaLa che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - N S S T | sukRtanI kamANI karanAra puNyazALI padArthaprakAza bhAga-20nA prakAzanano saMpUrNa lAbha raMjanavihAra, kanyAzALA upAzraya, khaMbhAta nA jJAnanidhimAMthI levAyela che. ame temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. MULTY GRAPHICS (022) 2373227 23884222