Book Title: Sanskrit Shloak Sangraha Part 01
Author(s): Suryamuni
Publisher: Dharmdas Jain Mitra Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020647/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharva Shri Kailassagarsuri Granmandir 890 90 91 92 ange as DOCOGNG CARDOINGER 984ROCEBO0BOOLOONGAROORangeangeanga SA SOCSONASAN saMskRta-zloka-saMgrahaH (prathama bhAga) GER 839 saMgrAhaka pUjya jainAcArya zrI 1008 ( zrI dharmadAsajI ma. sA kI sampradAya ke zAnta svabhAvI OM pra. mu. zrI tArAcandrajI ma. sA. ke zrAkSAnuvartI kaviratna paM. mu. zrI sUrya munijI ma. sAhaba 82908 prakAzakazrI dharmadAsa jaina mitra maMDala, ratalAma (mAlavA ARTHATA prathamAvAtta 2000 bI. saM. 2466 vi.saM..1666 RESO RELUANCES pan SHA DAINE DIL VNITTIMATAT RAMANANDANATANDNESSBANARABAN66080 For Private And Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMskRta-zloka saMgrahaH // maMgalAcaraNam // 7 | ahaMto bhagavanta indramahitAH siddhAzca siddhisthitAH / | zakkyA'nantajino vinaSTavRjino dhrmshcidaanNddH|| mAjhI caMdana bAlikA bhagavatI rAjImatI draupdii|| prAcAryA jinazAsatikarAH pUjyA upAdhyAyakAH // | zAntiAkundhurarazca mabirarighastrailokyacintAmaNiH // kauzalyA ca mRgAvatI ca sulasA sItA subhadrA zivA // | zrIsiddhAntasupAThakI munivarA khatrayArAdhakAH / | ahaMn zrImunisuvrato namivibhuH shuddhsvruupsthito| | kuntI zIlavatI nalasya dayitA cUDA prbhaavtypi| pamcaite parameSThinaH pratidinaM kurvantu no maGgalam // | nemiHpArzvajinazca vIrabhagavAn kurvatu no maGgalam // padmAvatyapi sundarI pratidinaM kurvantu no maMgalam // | vIraHpArzvanAmI supaarshvsuvidhaashreyaaNsmaanaashaashii| kailAze prathamo gataH zivapadaM campApuri dvaadshH| dhIrassarvasurAsurendramahito vIraM budhAH sNshritaaH| nemi bhijavAsupUjyavimalI: padmaprabhaH zItalaH // dvAviMzo bhagavAngataHzivapuraM zrIraivatAkhye girI / vIreNAbhihataH svakarmanicayo vIrAya nityaM namaH // kunthuH zAntyabhinandanAInmunidharmojitaH saMbhavo' / zrIpAvApurapattane'ntimajinaH zaile smetaabhidhe| vIrAtIrthamidaM pravRttamatulaM bIrasya ghoraM tpo| nantaHzrIsumatizca tIrthapatayaH kurvantu no maGgalam // zeSA viMzatayo gatAHzivapathaM kurvantu no maGgalam // | vIre zrIratikIrtikAnti nicaya; zrIvIra bhadraM diza // nAbheyA'jitasaMbhavAcyutabhavAH zrIsaMvarasthAtmaja- | indrAgnyA''zugabhUtayaH samakulA vyaktaHsudharmA tthaa|| prodyat sUryasamaM surAsuranaraH saM-sevitaM nirmlN| stIrthezaH sumatiH kuzezayaruciH SaSThaH supArzvastathA // SaSTho maNDitaputrako gaNadharo mAryAtmajaH saptamaH // zrImatpArzvajinaM jinaM jinapati kalyANavalIdhanam // zrIcandraprabhatIrthakRcca suvidhiHzrIzItalaHsaurapadaH / zreyo dRSTirakampito gunnmnnidhiiro'clbhraatRkH| tIrthezaM surarAjavaMditapadaM lokatraye pAvanaM / / zreyAMsaprabhubAsupUjyavimalAH kurvatu no maGgalam // | metAryoM dazamaH prabhAsagaNabhRtkurvantu no maGgalam // | vande'haM guNasAgaraM sukhakara vizvaikaciMtAmaNim // For Private And Personal use only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit . 14 nAmeyAdijinA prazastavadanA khyaataashcturviNshtiH| no kIrti tridivAdhipatyamapi no no cakravartizriyaM / | saMsAradAvAnaladAhanIram zrImanto bharatezvaraprabhRtayo ye cakriNo dvAdaza // saundarya na ca pATavaM na vibhavaM no viSTapaprAbhavaM // saMmohadhUlIharaNe samIram / / ye viSNuprativiSNulAgaladharA sptaadhikaaviNshtiH| | no sauSadhimukhyalabdhinivahaM no muktimbhyrthye| mAyA-rasAdAraNa sArasIraM sarve te'bhayadAstriSaSThipuruSAH kurvantu no maGgalam // | kintu tvacaraNAravindayugale bhakiM jina zreyasIM // namAmi vIraM girirAjadhIram // pAzcoM duHkhavidArakatribhuvane pAca raTante surAH / *hI zrI dharaNoragendramahitaH zrIsaptabhogollasa- | yaH sarvANi carAcarANi vividhadravyANi teSAM guNAn / pAnA'bhihataM kaSAyakaTakaM pArthAya tasmai namaH // mANikyAvalikAntisaMcaya iva dhvAntaprapaMcAruNaH // | paryAyAnapi bhUtabhAvibhavataH sarvAn sadA sarvataH // pArthAtmApasukhaM bhujaGgayugalaM pAcaspa dhairya mahana / zrIvAmodaracArupaMkajavanImArtaNDabimbAyito / jAnIte yugapatpratikSaNamataH sarvajJa ityucyte| pAve dhyAnarato labhecchivapadaM hepArzva ! vai pAhi naH // vinazreNivimaMthano vijayatAM zrIpAvavizvaprabhuH // | sarvajJAya jinezvarAya mahate vIrAya tasmai namaH // yo bAlye calayAcakAra caraNAMguSThena devAcalaM / patraM vyoma masI mahAdhisarirakulyAdikAnAM jalaM / | kA; kalpataruH sumeruracalacintAmaNiH prastaraH / yo hatvA gaganAGgaNocchUitatarnu kubjIcakArAmaram |||lekhinyH surabhUrUhAH suragaNAste le khitAraH same // sUryastIvakaraH zazI AyakaraH cAro hi vArAMnidhiH // bhAsvaccandramasau vimaanshit| yaM stotumabhyAgatau / AyuH sAgarakoTayo bahutarAH sphItA tathApi prbho| | kAmo naSTatanurghano'nilavazo nityaM pazuH kAmagau / taM vande tridazAdhirAjamahitam zrIvardhamAnaM jinam // naikasyApi guNasya te jina bhavetsAmastyato lekhanaM // naitAste tulayAmi bhoH jinapate kasyopamA dIyate? // | kiM mantramaNimiH kimauSadhagaNaiH kiM kiM rssphaatibhiH| | harIzapUjyo'pyaharIzapUjyaH kalpANAni samukhasanti jagatAM dAridrayavidrAvaNa| kiM vA saMvananaiH kimaMjanavaraH kiM devatArAdhana surezavanyo'pyasurezavandhaH / dvApIyaH padavIpravarhaghaTanAkalyANakalpadrumAt // jaMtUnAmiha pArzvanAtha iticennityaM manomaMdire / anaGkaramyo'pi zubhAnAmyaH kalyANapraguNIbhavatpravacanazrIsiddhasArasvata- / kalyANI caturakSarA nivasati zrIsiddhavidyAdbhutA // zrIzAntinAthaH zubhamAtanotu // | zrImatpArvajinezvarasmaraNataH kalyANamAhAtmyataH // For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit sthita dezaka / dattaM na dAnaM parizIlitaM ca, yaM zavAH samupAsate ziva iti brahmeti cedAntino / bhidyate hRdayagranthiH , chidyante sarvasaMzayAH / nazAli zIlaM na tapo'bhitaptam / bauddhA buddha iti pramANapaTavaH kati naiyAyikAH ||shiiynte cAsya karmANi, tasmindaSTe parAvare // zubhonabhAvo'pya bhavadbhavesmin , yaha nityatha jainazAsanaratAH karmeti mImAMsakAH / / vibhomayAnAntamaho mudhaiva // so'yaM no vidhAta vAJchita phalaM zrIvItarAgojinaH // jitasaMmoha sarvajJa, yathAvasthita lokyamahita svAmin , vItarAga namostute ||dgdhogninaa krodhamayena daSTo, zroMkAraM bindu saMyukaM, nityaM dhyAyanti yoginaH / duSTena lobhAkhyamahorageNa / kAmada mokSadaM caiva, oMkArAya namonamaH // anadhyayanavidvAMso nidravyaparamezvarAH / yasto'bhimAnAjagareNa mAyAanalaMkArasubhagAH pAntu yupmAjhinezvarAH // jAlena baddho'smi kathaM bhaje tvAM // karAmalakavatsarva, pratyakSaM yena dRzyate / / vande kaivalyacidjJAna, sarvAjJAnanivRttaye // valokyaM sakala trikAla viSayaM sAlokamAlokitam / carAgyarazaH paravacanAya, sAkSAyena yathA svayaM karatale rekhograyaM sAGgulaM // dharmopadezo janaraJjanAya / jinendraprANidhAnena, gurUNAM vandanena ca / rAgadvepamayA-bhayAntaka jarA lola va lobhAdayo / vAdAya vidyA'dhyayanaM ca me'bhUta , tiSThanti na ciraM pApaM, chidrahaste yathodakam // nAlaMyatpadalaMghanAya sa mahAdevo mayA baMdyate // kiyad huye hAsyakara svamIza! // 36 tava dAso'smi bhRtyo'smi, sevako'smyasmi kiMkaraH / kiM bAlalIlAkalito na bAlaH, parApavAdena mukha sadoSaM netraM parastrIjanavIkSaNena / zromiti pratipadyasva nAtha ! nAtaH paraM ve // pitroH puro jalpatinirvikalpaH / cetaH parApAya vicintanena kRtaM bhaviSyAmi kathaM vimo'haM / tathA yathArtha kathayAmi nAtha !, janma janma kRtaM pApaM, janmakoTisamArjitaM / nijAzayaM sAnuzayastavAgre // AyugalatyAzunapApabuddhirgataM vayo no viSaya bhilaassH| [4 janmamRtyurjarAyogaH, hanyate jinadarzanAt // 33 yasaba bhaiSajyavidhInadharma,svAminmahAmoha viDaMbanA me | For Private And Personal use only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | zivAdhvayAne pravarA turaGgI, na devapUjA na ca pATha pUjA na zrAddharmazca na saadhudhrmH| zrIma jinendrAnanapadmabhRGgI // bhavabIjAMkurajananA, rAgAdyAH tayamupAgatA yasya / labdhvApi mAnuSyamidaMsamantaM kRtamayAraNya vilApatulyaM | 43 brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // khajAndhamUkabadhirAH kRNapAH kurUpAH, sadmogalIlA na ca rogakIlAdhanAgamono nidhanAgamazca graMthivyathAvidhurakuSTakadayamAnAH / pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / dArA nakArA narakasya citte vyacinti nityaM mayakA'dhamena | vanAmatopi makaradhvajamanmathAre, maryAbhavanti makaradhvaja tulya rUpA // yukrimad vacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // azokavRkSaH su puSpavRSTiH, | mAtaMgakesarihutAzanadaMtrazUka, sarvajJo jitarAgAdidoSakhalokyapUjitaH / divyadhvanizcAmaramAsanaM ca / yuddhAmburAzigabaMdhanabhUtamugraM / / yathAsthitArthavAdI ca, devo'In paramezvaraH // bhAnaMdalaM duMdubhirAtapatram , ___ samAtihAryANi jinezvarAzAma / eti kSayaM bhayamazeSa vizeSadakSa, yastAvakaM stava minaM matimAnadhIte // rAgadveSI mahAmahI, durjayo yena nirjitI / deva zrIpArzvanAtho bhavapApatApaH, mahAdevaM tvato manye, zeSAzca nAmadhArakAH // mahAjJAnaM bhavedyasya, lokAlokaprakAzakam / prazAntadhArAdharavArarUpaH mahAdayA imodhyAnaM, mahAdevaH sa ucyate // viSTaupahantA praNatoragendraH, namostute mahAdeva, mahAdoSavivarjita / samastakalyANakaro jinendraH // vimukrimArgapratipAdako yo, mahAlobhavinirmukra mahAguNasamanvita // yo janmamRtyuvyasanAd vyatItaH / 5 zrI dvAdazAMgI vividhArthabhanI triloka lokI vikalo'kalakaH, mahArAgo mahAledho, mahAmohastathAparaH / 5 maGgIkarotu sphuttbuddhirnggii|| sa devadeyo hadaye mamAstAm // kaSAyAzcahato yena, mahAdevaH sa ucyate / / 42 For Private And Personal use only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 karayugamapi yat te zakha sambandhavandhyaM, mahAkrodho mahAmAno, mahAmAyA mahAmadaH / / tadasi jagati devo vItarAgasvameva / pramadA bhASate kAma, dveSamAyudhasaMgrahaH / mahAlobhohato yena, mahAdevaH sa ucyate / / japasAlAsarvajaM, zaucAbhAvaM kamaNDaluH // nirAtako nirAkAMkSo, nirvikalpo niraMjanaH / mahAkAmo hato yena, mahAbhayavivarjitaH / paramAtmA'kSayo'tyakSo, jJeyo'nantaguNo'vyayaH / nirmalasya kutaH snAna, vastraM vizvodarasya ca / mahAvratopadezana, mahAdevaH sa ucyate // nirAlampasyopavItaM, puSpaM nirvAsanasya ca / sugasurendrasaMpUjyaH, sadbhUtArthapradezakaH / mahAdhairyo'mahAbIryo, mahAzIlo mahAguNaH / kRsnakarmakSayaM kRtvA, saMprAptaH paramaM padam // nirlepasya kuto gandho, ramyasyAbhAraNaM kutaH / / mahApUjAkRtAyasya, mahAdevaH sa ucyate // nirgadhasya kuto dhUpaH, svaprakAzasya dIpanam // svayaMbhUtaM ca yajjJAnaM, lokAlokaprakAzakaM / ko devo? vItatamAH, kaH suguruH zuddhamArgasaMbhASI / nityatRptasya naivedya, tAmbUlaM ca kuto vibhoH / anaMtavIrya cAritraM, svayaMbhUH so'bhidhIyate / kiM paramaM ? vijJAnaM, svakIyaguNadoSavijJAnam // svayaM prakAzamAnasya, kuto nIrAjanaM vibhoH / paramajJAnayogena parAsmA paramavyayaH / devo'STAdazabhirdoSairmukto dharmo dayA'nvitaH / antarbahizca pUrNasva, kathamudrAsanaM bhavet / paramajJAntisaMyukraH, paramAtmA sa ucyate // guruzca brahmacAyeMva, nirArambhaparigrahaH // evameva parA pUjA, sarvAvasthAsu sarvadA // devatAgaNa bhogyAstu, cAmarAdivibhUtayaH / / | ye strIzastrAkSasUtrAdirAgAdyaGkakalaMkitAH / / antagayA dAnalAbhavIryabhogopabhogagAH / mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no mahAn // nigrahAnugrahaparAste devAH syunaM munaye // hAso ratyaratIbhItirjugupsA zoka eva ca // 22 25 prazabharasanimagnaM dRSTiyugmaM prasanna, yajJANAM ca pizAcAnAM, madyamAMsa bhujAM tathA / kAmo mithyAtvamajJAnaM nidrA cAviratistathA / vadanakamalamakaM kAminIsaGgazUnyam / / divaukasAM tu bhajana, surApAnasabhaM smRtam // | rAgo dveSana no doSAsteSAmaSTAdazApyamI // For Private And Personal use only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yaH smaryate sarvamunIndravRndaiH yaH stUyate srvnraamrendrH| mahAvratadharA dhIga. bhaikSa mAnnopajIvinaH |niicN zayyAsanaM cAsya, sarvadA gurusannidhau / yogIyate vedapurANazAstraiH sa devadevo hRdaye mamAstAm / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH // | gurostu cakSuviSaye, na yatheSTAsano bhavet // yo darzanajJAnasukhasvabhAvaH samastasaMsAravikAra baahyH| | bAlaH pazyati liGga, madhyama buddhinicArayati vRttam / tyajedam dayAhIna, vidyAhInaM guruM tyajet / samAdhigamyaH paramAtmasaMjJaHsa devadevo hRdaye mamAmtAm "pAgamatatvaM tu budhaH, parIkSate sarvayatnena // yajeta kocamI bhAryA, niHsnehAnbAmdha stajet // 31 yo vyApakovizvajanInavRttiH siddho vivuddhodhutakarmabaMdhaH yogIndraH zrutapAragaH samarasAmbhodhau nimagnaH sadA / | guravo viralAH santi, shissysntaaphaarkaaH| dhyAto dhunIte sakalaM vikArasa devadevo hRdaye mamAstAm // zAntikSAntinitAntadAntinipuNo dhamaikaniSTArataH // guravo bahavaH santi, ziSya vittApahArakAH // 32 14 naspRzyate karmakalaGkadoSaH yodhvAntasaMdhairiva tigmarazmiH ziSyANAM zubhacittazuddhijanakaH saMsargamAtreNa yH| niraJjanaM nityamanekamekaM taM devamAptaM zaraNaM prapadye ||so'nyaaNstaaryti svayaM ca tarati svArthaM vinAsadguruH // pUNe taTAke tRSitaH sadaiva,bhRte'pi gehe kSudhitaH sa mUDhaH / guru1 | kalpadra me satyapi vaidaridro,gurvAdiyoge'pi hi yHprmaadii| ajJAnatimirAndhAnAM, jnyaanaanyjnshlaakyaa| yaH samaH sarvabhUteSu, virAgI gatamatsaraH / caturunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave namaH |||jitntriyH zucirdakSaH, sadAcArasamanvitaH // | pitA mAtA bhrAtA priyasahacarI sUnunivahaH / suhRt svAmI mAdyaskaribhaTarathAzvAH parikaraH // ekamapyattaraM yastu guruH ziSye nivedayet / satyaM gaNAti ziSyebhyaH, ityevaM yonirucyate / nimajantaM jantuM narakakuhare ratitumalaM / pRthivyAM nAsti tadvyaM, yahatvA hyanRNI bhavet // hitopadezakazcaiva, guruzabdArtha eva saH // gurordharmAdharmaprakaTanaparAtko'pi na paraH / 10 | ekAkSarapradAtAraM, yo guruM nAbhimanyate / | vidyA'bhyAsatapayo jJAnamindriyANAM ca sNymH| | veSaM na vizvasetyAjJo, veSo doSAya jAyate / / 7 |zunAM yonizataM gavA, pAgadAlevabhijAyate |||ahiNsaa gurusevA ca, niHzreyaskaraM param / | rAvaNo miturUpeNa, jahAra janakAtmajAm // For Private And Personal use only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir guruH vinA bhAti na caiva ziSyaH, yathA caturbhiH kanaka parIcyate, zamena vidyA nagarI janena ||srvaabhilaassinnH sarvabhojinaH saparigrahAH / nigharSavacchedanatApatADanaiH / abrahmacAriNo mithyopadezA guraSo na tu // tathA caturbhiH puruSaH parIcyate, 28 guruvamA gururviSNurgururdevo mahezvaraH / tyAgena zIlena guNena karmaNA parigrahArambhamanAstArayeyuH kathaM parAn ! / guruH sAkSAt paraM brahma, tasmai zrIgurave namaH // svayaM daridro na paramIzvarIkartumIzvaraH // vinA gurubhyo guNanIradhibhyo, jAnAti tattvaM na vicakSaNo'pi / dharmajJo dharmakatA ca, sadA dharmaparAyaNaH / vaidyo guruzca mantrI ca, yasya kasya priyaH sadA / bhAkarNadIrghAyitalocano'pi, taravebhyaH sarvazAstrArtha dezako gururucyate ||shriirdhrmkoshebhyH, kSipraM sa parihIyate // dIpaM vinA pazyati nAMdhakAre // 15 | nivartayatyanyajanaM pramAdataH, guruprajJAprasAdena, mukhoM vA yadi paNDitaH / asita girisamaM syAt kajala sindhupAne svayaM ca niSpApapathe pravartate / yastu saMyudhyate tatvaM, virako bhavasAgarAt // surataruvarazAkhA lekhinI patramurvI / gaNAti tatvaM hitamiccharaGginA, likhati yadi gRhItvA zAradA sarvakAle, zivArthinAM yaH sa ganiMgayate |||gurushbdo hi loke syAdadhikArthasya vAcakaH / tadapi tava guNAnAmIzapAraM na yAti // sarvasmAdadhiko hyAtmA, tadIyazca tato guruH // zubhopadezadAtAro, vayovRddhA gu zabdasvandhakArastha, ru zabdastazirodhakaH / bahuzrutAH / prAkRtaH saMskRtavApi, gadyapadyAcaraistathA / kazalA dharmazAstreSu, paryupAsyA muhumuhuH // | dezabhASAdibhiva, bodhayetsa guruH smRtaH andhakAra nirodhasvAdguru rityabhidhIyate // |dugdhana dhenuH kusumenavallI, na snAnena na maunena, naivAgniparicaryayA / kimatra bahunoktena, zAstrakoTizatena ca / zIlena bhAryA kamajenatoyam / brahmacArI divaM yAti, sa yAti gurupUjanAt // durlabhA cittavizrAMtivinA gurukRpAparam // For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAvatsvasthamidaM dekheM, yAvanmRtyuzca dUrataH / / vidyA rUpaM dhanaM zaurya, kuliintvmrogtaa| zrutismRtimavijJAya, kevalaM gurusevakAH / / tAvadAtmahitaM kuryAtvANAnte kiM kariSyati // 5 // | rAjyaM svargaca mokSazca, sarva dharmAdavApyate // 18 // te vai saMnyAsinaH prokkA itare veSadhAriNaH // yuvaiva dharmazIlaH syAdanityaM khalu jIvitam / sarveSAM yaH suhRnnityaM, sarveSAM ca hite rtH| kohi jAnAti kasyAdya, mRtyukAlo bhaviSyati // 4 // karmaNA manasA vAcA, sa dharma veda netaraH // 16 // dhrm| jIvantaM mRtavanmanye, dehinaM dharmavarjitam / zradrohaH sarvabhUteSu, karmaNA manasA giraa| eka eva suhaddharmoM, nidhane'pyanuyAti yaH / mRto dharmeNa saMyuno, dIrghajIbI na saMzayaH // 10 // anugrahazca dAnA, satAM dharmaH sanAtanaH // 20 // zarIreNa samaM nAza, sarvamanyaddhi gacchati // 1 // ajarAmaravatprAjJo, vidyAmarthana cintayet / caturdadyAnmano dadyAdvAcaM dadyAtsubhASitam / nAmutra hi sahAyArtha, pitA mAtA ca tisstthtH|| gRhIta iva kezeSu, mRtyunA dharmamAcaret // 1 // utthAya cAsanaM dadyAdeSa dharmaH sanAtanaH // 21 // putro dArA na jJAtirvA dharmastiSThati kevalaH // 2 // utthAyotthAya boddhavyaM, kimadya sukRtaM kRtam / ahiMsA satyamakrodho, dAnametaJcatuSTayam / mRtaM zarIramutsRjya, kASThaloSThasamaM kssitii| AyuSaH khaNDamAdAya, ravirastaM gamiSyati // 12 // ajAtazatro ! sevastra, dharma eSaH sanAtanaH // 22 // asthiraM jIvitaM loke, basthire dhnyauvne| vimukhA bAndhavA yAnti, dharmastamanugacchati // 3 // satyaM yAtriyaM yAt, na AyAt satyamapriyaM / / asthirAH putra dArAzca, dharmaH kIrtidvayaM sthiram // 13 // priyaJja nAnRtaM brUyAt , eSa dharmaH sanAtanaH // 23 // tasmAddharma sahAyArtha, nityaM saMcinuyAcchanaiH / | muhUrtamapi jIvecca, naraH zuklena krmnnaa| brahmacarya tathA satya-manukozo tiH smaa| dharmeNa hi sahAyena, tamastarati dustaram // 4||n kalpamapi pApena, lokadvayavirodhinA // 14 // sanAtanasya dharmasya, mUlametatsanAtanam // 24 // sakatA'pi kalA kalAvatA,vikalA dharmakalA vinA khalu yauvanaM jIvitaM citta,chAyA lacamIzca svaamitaa| akRtyaM naiva kartavyaM, prANatyAge'pyupasthite / / sakale nayane vRthA yathA, tanubhAjAM hi kanInikA vinAcalAni SaDetAni, jJAtvA dharmagto bhavet // 1 // na ca kRtya parityAjya-meSa dharmaH sanAtanaH // 22 // AyuH kSaNalavamAnaM, na labhyate hemakoTibhiH kApi / | divasenaiva tatkuryAdhena rAtrI sukha vaset / | adhruveNa zarIreNa, pratikSaNavinAzinA / tazcaitadgacchati sarva, mRSA tataH kA'dhikA hAniH // 6 // aSTamAsena tatkuryA-dhana varSA sukhaM vaset // 16 // dhuvaM yo nArjayeddharma, sa zocyo mUDhacetanaH // 26 // anityAni zarIrANi, vibhavo naiva shaashvtH| pUrva vayasi tatkuryA-dhana vRddhaH sukhaM vaset / dharma eva hato hanti, dharmo rakSati rakSitaH / / nityaH saMnihito mRtyuH, kartavyo dharmasaMgrahaH yAvajjIvena tatkuryA-yenAmugna sukhaM vaset // 14 // tasmAddharmona hAtavyo, mA no dharmo hto'vdhiit||27|| For Private And Personal use only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra , dharmasya tasya liGgAni, dayA kSAntirahiMsanam / tapo dAnaJca zIlaJca, satyaM zaucaM vitRSNatA // 28 // zaktimAnapyazakro'sau dhanavAnapi nirdhanaH / zrutavAnapi mUrkhazva, yo dharmavimukho naraH // 26 // na hartavyaM paradhanaM, dharma eSa sanAtanaH / manyante balavantastaM durbalaiH saMprakIrtitam // 30 // dharmo mAtA pitA caiva dharmo bandhuH suhRttathA / dharmaH svargasya sopAnaM dharmAtsvargamavApyate // 31 // satyamArjavamakrodha-manasUyAM damaM tapaH / ahiMsA cAnRzasyaM ca kSamAM caivAnupAlaya // 32 // sopAnabhUtaM svargasya, mAnuSyaM prApya durlabham / tathAtmAnaM samAdhatsva bhrazyase na punaryathA // 33 // SkRtiH camA damossteyaM, zaucamindriyanigrahaH / dhIrvidyA satyamakrodho, dazakaM dharmalakSaNam // 34 // ijyAdhyayanadAnAni tapaH satyaM camA damaH alobha iti mArgoyaM, dharmasyASTavidhaH smRtaH // 35 // saMkSepAtkathyate dharmo janAH kiM vistareNa naH / paropakAraH puNyAya, pApAya parapIDanam // 36 // zrUyatAM dharmasarvasvaM zrutvA caivAvadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret // 37 // 1 www.kobatirth.org yathA yathA hi puruSaH, kalyANe kurute manaH / dharmo mAteva puSNAti, dharmaH pAti piteva ca / tathA tathA'sya sarvArthAH sidhyante nAtra saMzayaH // 38 // dharmaH sakheva prINAti, dharmaH khiti bandhuvat // 48 // bAlo vA yadi vA vRddho, yuvA vA gRhamAgataH / kathamutpadyate dharmaH ?, kathaM dharmo vivardhate ? / tasya pUjA vidhAtavyA, sarvasyAbhyAgato guruH // 31 // kathaM ca sthApyate dharmaH ?, kathaM dharmo vinazyati // 46 // rAjyaM susampadA bhogAH kule janma surUpatA / satye notpadyate dharmo, dayAdAnena vardhate / pANDityamAyurArogyaM dharmasyaitatphalaM viduH // 40 // umAyAM sthApyate dharmo, krodhalobhAdvinazyati // 10 // na putrAtparamo lAbho, na bhAryAyAH paraM sukham / dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti mAnavAH / na dharmAt paramaM mitraM nAnRtAtpAtakaM param // 41 // kSamA tulyaM tapo nAsti, na saMtoSAtparaM sukham / " phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarAH // 11 // chinnamUlo yathA vRkSo, gatazIrSo yathA bhaTaH / na tRSNAyAH paro vyAdhinaM ca dharmo dayA'paraH // 42 // dharmahIno dhanI tadvat, kiyatkAlaM jaliSyati ||12|| yAti kAlo gacatyAyurvibhUtirati caJcalA / priyeSu kSaNikaM prema, keyaM dharme'vadhIraNA // 53 // kathaM caret kathaM tiSThed, dhAsIta ca zayIta ca / kathaM bhuJjIta jalpeca, pApakarma na badhyate // 54 // dayAcaryA dayAsthAnaM, dayAsssanaM dayAzayaH / dayAbhukriyAjalpaH pApakarma na badhyate // 21 // dharma prasaGgAdapi nAcaranti, pApaM prayatnena samAcaranti / zrAzrametaddhi manuSyaloke' na klezena vinA dravyaM, vinA dravyeNa na kiyA / kriyAhIne na dharmaH syAt, dharmahIne kutaH sukham // 43 // anya sthAne kRtaM pApaM dharmasthAne vimucyate / dharmasthAne kRtaM pApaM, vajralepo bhaviSyati // 44 // pradoSe dIpakacandraH prabhAte dIpako raviH / trilokadIpako dharmaH, suputraH kuladIpakaH // 42 // durgatiprapatajjantUn dhAraNAd dharma ucyate / dhatte caitAn zubhasthAne, tasmAddhamaM iti smRtaH // 46 // paJcatAni pavitrANi sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsAsatyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 47 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only mRtaM parityajya viSaM pivanti // 26 // 10 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AhAranidrAbhayamaithunana, anantaduHkhaH saMsAro, mokSo'nantasukhaH punH|| kiMvA mitraM pravAse ca, kiMvA mitraM gRheSu c| ___sAmAnyametat pazubhirnarANAm / tayostyAgapariprAptI, hetuM dharma vinA nahi // 6 // | vyAdhimatazca kiM mitraM, kiM vA mitraM mRtasya ca // 7 // dharmo hi teSAmadhiko vizeSo, rAjannasAre saMsAre, sAramanyanna kiNcn| vidyA mitra pravAse ca, bhAryA mitraM gRheSu ca / dharmeNa hInAH pazubhiHsamAnAH // 27 // sAro'sti dharma evaikaH, sarojamiva kardame // 6 // rogiNavauSadhaM mitraM, bharmoM mitraM mRtasya ca // 72 // dAnaM supAtre subhagaM ca zIlaM, nAgo bhAti madena ke jalaruhaiH pUrNendunA zarvarI / / arthAH pAdarajopamA girinadIvegopamaM yauvanaM, tapo vicitraM zubhabhAvanA ca / vANI vyAkaraNena haMsamithunainadyaH sabhA paNDitaiH / AyuSyaM jalalojabiMducapalaM phenopamaM jIvitam / bhavArNavottAraNayAnapAtraM, zIlena pramadA javena turago nityotsavaimandiraM / / dharma yo na karoti ninditamatiH svargArgalodghATanaM, dharmazcaturdhA munayo badanti // // satputreNa kulaM nRpeNa vasudhA lokatrayaM dhArmikaiH // 66 // pazcAttApayuto jarAparigataH zokAgninA dayate // 73 // dIpo yathAlpopi tamAMsi haMti, dharmaH kalpataruNirviSaharo staM ca cintAmadhi- yAvatsvasthamidaM zarIramarujaM yAvajarA dUrato, lavo'pi rogAn harate sudhaayaaH| dharmaH kAmadudhA sadA sukhakarI sajIvanI cauSadhiza yAvandriyazakrirapratihatA yAvatvayo nAyuSaH tRNaM daityAzu kaNo'pi cAme dharmaH kAmaghaTazca kalpanatikA vidyAralAnAM khniH| Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatro mahAn dharmasya lezo'pyamalastAMhaH // 26 // premsInaM parameNa pAlaya hRdA noce vRthAjIvanam // 6 // saMdIpte bhavane tu kUpa khananaM pratyucamaH kIdRzaH // 7 // grAmo nAsti kutaH sImA, bhAryA nAsti kutaH sutaH / / mama gRhavanamAlA vAjizAlA mameyaM, dharmAjanma kule zarIrapaTutA, prajJA nAsti kuto vidyA, dharmo nAsti kutaH sukham // 10 // gajavRSabhagaNA me bhRtyasAryA mmeme|| saubhAgyamAyubalam, yaH prApya mAnuSaM janma, durlabhaM bhvkottibhiH| vadati sati mameti mRtyumApadyate ce- dharmeNava bhavanti nirmalayazodharma zarmakaraM kuryAt , saphalaM tasya jIvitam // 11 // nahi tava kimapi sthAddharbhamekaM vinA'nyat // 6 // vidyArthasaMpattayaH ko jIvati guNA yasya, yasya dharmaH sa jiivti| narakAndhamahAkUpe, patatAM prANinAM svayam / kAntArAdha mahAbhayAca satataM, guNadharmavihInasya, niSphalaM tasya jIvitam // 12 // dharma evaM svasAmarthyAitte hastAvallambanam // 66 // dharmaH paritrAyate, saMpattau niyamaH zakrau sahanaM yauvane vratam yasya na rAgadveSI, nApi svArthoM mmtvleshovaa| dharmaH samyagupAsatAM bhavati, dAriNo dAnamapyarUpaM, mahAlAbhAya jaayte||63|| tenoko yo dharmaH, satyaM pathyaM hitaM manye // 7 // hi svargApavargapradaH // 7 // | 11 For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit dharmaH sarvasukhAkaro hitakaro, dharma budhAzcimvate, dharmeNaiva samApyate zivasukhaM, dharmAya tasmai namaH / dharmAcAssyaparaH suhRd bhavabhUtAM, dharmasya tatvaM mahat , dhameM cittamahaM dadhe pratidinaM, he dharma! mAM pAlaya // 7 // dharmoyaM dhanavajameSu dhanadaH, kAmArthinAM kAmadaH, saubhAgyArthiSu tatpadaH kimaparam:, putrArthinAM putrdH| rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimarthavA, nAnAvikalpairnRNAm , tat kim yaca dadAti vAJchitaphalaM, svargApavargAvadhi // 7 // dharmaH zarma bhujaGgapuGgavapurI sAraM vidhAtuM samo, dharmaH prApitamartyalokavipula prItistadAzaMsinAm / dharmaH svanagarI nirantarasukhA pratyakSaM cAnumAnaM ca, zAstraM ca vividhAgamam / svAdodayasyAspadam, vayaM suviditaM kArya, dharmazuddhimabhIpsatA // 4 // dharmaH kina karoti muktilalanA kSaNaM cittaM kSaNaM vittaM, paNaM jIvati maanvH| sambhogayogyaM janam // 7 // yamasya karuNA nAsti, dharmasva svaritA gatiH // 8 // yadi narakanipAtastyaktumatyantabhiSTa dharmeNa hanyate vyAdhihanyante vai tathA prhaaH| stridazapatimaharddhiH prAptumekAntato vA / dharmeNa hanyate zatruryato dharmastato jayaH // 8 // yadi caramapumarthaH prArthanIyastadAnIM, anena gAtraM nayanena vaktraM, kimaparamabhidheyaM nAma dharma vidhatta 7n nayena rAjyaM lavaNena bhojyam / te dhastUrataruM vapanti bhavane pronmUlya kalpadrumaM, dharmeNa hInaM bata jIvitavyaM, cintAratamapAsya kAcazakalaM svIkurvate te jaDAH / na rAjate candramasA nizIthaM nom vikrIya dviradaM girIndrasadRzaM koNaMti te rAsabhaM, zasyena dezaH payasAbjakhaNDaM, ye labdhaM parihatya dharmamadhamA dhAvanti bhogaashyaay80|| zauryeNa zastrI viTapI phalena / apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nRbhavaM, dharmeNa zobhAmupayAti mayoM, na dharma yaH kuryAdviSayasukhatRSNAtaralitaH / madena dantI turago javena 44u buDan pArAvAre pravaramapahAya pravahaNaM, zasyAni bIja salilAni mecaM, sa mukhyo mUrkhANAmupalamupalabdhuM prayatate // 8 // ghRtAni dugdhaM kusumAni vRcaM / prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / kAMzatyahAnyeSa vinA dinezaM, tRtIye nArjitaM puNyaM, caturthe kiM kariSyati // 2 // dharma vinA kAMkSati yaH sukhAni // 86 // manasazcendriyANAca, nigrahaH paramaM tpH| harati jananaduHkhaM muktisaukhyaM vidhatte, sa jyAyaH sarvadharmebhyaH, sa dharmaH para ucyate // 3 // | racayati zubhadi pApabuddhiM dhunIte / For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit avati sakalajantUn karmazatrUnnihanti, 100 // dhamamAhuH // 10 // dharmAmRtaM sadA peyaM. duHkhAtavinAzanam / dharmasya durlabho jJAtA, samyagvakA tato'pi ca / vyAdhijanmajarAmRtyuprastAnAM prANinAmiha / / yasmin pIte paraM saukhyaM, jIvAnAM jAyate sdaa|| zrotA tato'pi zraddhAvAn , kattI ko'pi tataH sudhIH / / vinA jinoditaM dharma, zaraNaM ko'pi nAparaH // 3 // sa dharmo yo dayAyukraH, srvpraannihitprdH|| sa pavottAraNe zakro, bhavAmbhodheH sudustarAt // 2 // saMyamaH sUnRtaM zaucaM, brahmAkijanatA tapaH / / vilambo naiva kartavya, zrAyuryAti dine dine / paJjaitAni pavitrANi, sarveSAM dhrmcaarinnaam| zAntidivamRgutA, muktizca dazadhA sa tu // na karoti yamaH zAnti, dharmasya tvaritA gatiH // ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // 13 // ahiMsAsUnRtAsteya-brahmAkijanatAmayaH / / zrathA'hiMsA pamA satyaM, hIzraddhendriyasaMyamAH / duHkhaM pApAta sukhaM dharmAta, sarvazAmyeSu saMsthitiH / kevalyupajJaH 'paramo, dharmazca zaraNaM mama dAnabhijyA tapodhyAna, dazakaM dharmasAdhanam // na kartavyamataH pApaM, kartavyo dharmasaMcayaH // dharmo maGgalamutkRSTaM, dharmaH svrgaapvrgdH|| dharmaH saMsArakAntArokane mArgadezakaH // 6 // dargatiprapatajjantudhAraNAddharbha ucyate / / anantaduHkhaH saMsAro mokSo'nantasukhaH punaH / calA lacamIzcalAH prANAcale jiivitmndire| dAnazIlatapobhAvabhedAt sa tu caturvidhaH / / tayostyAgapariprAptihetudharma vinA na hi // canAcale ca saMsAre, dharma eko hi nizcalaH // 6 // 104 apAre vyasanAmbhodhI, patantaM pAti dehinam / sadA savidhavako bandhurdharmo'tivatsalaH // 1 // bhavyajIve dayAdAnaM, dharmakalpatarUpamam / na klezena vinA dravya, dravyahIne kutaH kriyA / abandhUnAmasau bandhurasakhInAmasau skhaa| dAnazIlatapobhAvaM zAkhA munisukhaM phalam // kriyAhIne na dharmaH syAddharbhahIne kutaH sukham // anAthAnAmasau nAtho, dharmo vizkavatsalaH // 18 // sukhArtha sarvabhUtAnAM, matAH sarvAH prvRttyH| chinnamUlo yathA vRtto, gatazIrtho yathA bhaTaH / | dharmakAyeM matistAvadyAvadAyu tava / / sukhaM nAsti vinA dharma, tasmAdarmaparo bhavet // 1 // dharmahIno dhanI tadvat, kiyatkAlaM lalipyati? // | zrAyuH karmANi saMkSINe, pazcAvaM kiM kariSyasi / // For Private And Personal use only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 112 bAlyAdapi careddharmama nityaM khalu jIvitam phalAnAmiva pakAnAM zazvatpatanato bhayam 113 vidyA tapo dhanaM zaurya, kulInatyamarogatA rAjyaM svargazca mokSazca sarva dharmAdavApyate 114 1 // 1 santatiH zuddhasaujanyA, vibhUtibhagabhAsurA vidyA vinayavikhyAtA, phalaM dharmataroridam // svargApavargasaMpattikArAM karuNAmayaH jina evaM satAM dharmaH karmadharmaghanAghanaH 115 1 zrIrghamAyuryazazcAru, zuddhAM buddhi zubhAM zriyam mAjyaM rAjyaM sukhaM zazvad datte dharmasuradrumaH // 195 117 14 ameyo vAdibhijainaH, kuMjarariva mandaraH jIvaracAmayaH sAcAdeSa dharmaH sanAtanaH I 1 " 1 11 www.kobatirth.org 118 jinadharmavinirmuko mA bhUvaM cakratrapi svAM ceTo'pi daridro'pi, jinadharmAdhivAsita: 136 jinazAsanasya sAro, jIvadayA nigrahaH kapAyANAm dharmika vAtsalyaM bhakrizra tathA jinendrANAm 120 blAyati puSpanicayAH prahArArdhakena, vaigandhyameti divasena kRto'GgarAgaH jIryanti ramyavasanAnyapi bhUrivarSaiH, no jIryate yugazatairjina dharma sevA 121 myaM rUpaM karaNapaTutA''rogyamAyuvizAlaM kAntA rUpAnamitaratayaH sUno bhakrimantaH bakhavatala parivRDhatvaM yazaH kSIrazubhraM saubhAgyazrIritiphalamaho dharmavRkSasya sarvam For Private And Personal Use Only // 11 1 122 dharmAjamma kule kalaGka vikale jAtiH sudharmAtparA dharmAdAyurakhaNDitaM gurubalaM dharmAca nIrogatA 1 1 11 // 1 11 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 dharmAdvittamaninditaM nirupamA bhogAH sukIrtiH sudhIH dharmAdeva ca dehinAM prabhavataH svargApavargAvapi taroH phalAni sukule janmAnavaM jIvitaM sacchrIrbuddhile pratApayazasI saubhAgyamArogyatA / mAbhRrakezava cakrizakazazabhRtpradyotanAnAM padaM sarvazrIgaNabhRtpadaM zivaramA salabdhayo dehinAm 11 124 vijJAya naro dharmaM, duHkhamAyAti yAti ca manuSyajanmasAphalyaM, kevalaM dharmasevanam 125 kulaM rUpaM kalAbhyAsaM vidyA lakSmIrbarAMganA zvarya ca prabhutvaM ca dharmeNaiva prajAyate // / 1 muni guNAH / vitIrNA bhavavAridhi munivarAstebhyo namaskurmahe vivAMno viSaye gRdhyati mano no vA kaSAyaiH plutam sAmyAsadvayaM rAgadveSavimukU prazAntakaluSaM nityaM khejati cAptasaMyamaguNaH kauDe bhajadbhAvanAH 1 | || 1 " Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ziyA bhUmitalaM dizo'pi basanaM jJAnAmRtaM bhojanayassindeze bhavedyogI, dhyAnayogavicakSaNaH / catubhyA hasate vidvAn , vantoda Tena madhyamAH mete yasya kuTumbino vada sakhe kasmAdyaM yoginaH / so'pi dezo bhave pUtaH, kiM punaryasya bAndhavaH ||dhmaa aTTahAsena na hasanti munIzvarA // kaupInaM zatakhaNDajarjarataraM kanthA punastAdazI zrudhAspRSTvA pa raSTvA ca, bhuktvA prAtvA ca yo naH / na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM, nizcintaM sukhasAdhyabhaizamazanaM zayyA zmazAne vane naSpati glAyati vA, sa vizeyo jitendriyaH // na ca vRttibhayaM na viyogabhayam / | mitrAmitrasamAnatA jinapatezcintAtha zUnyAlaye // ihalokasukhaM paralokahitaM, svAramAnandamadapramodamudito yogI sukhaM titi / sthAnopavezanasvApa-nikSepagraha yAdiSu / zramaNatvamidaM ramaNIyataram // jantupramArjanAtha hi, rjohrnnmissyte| "ekarAmra vased grAme, pattane tu dinatrayam viro tyAgaH kSamA zakro, duHkhe dainya vihInatA / / pure dinadvayaM mithunagare paJcarAtrakam" ... saMpAtimAvisatvAnA, sAthai mukhavatrikA, nirdabhatA sadAcAre, svabhAvo'yaM mahAtmanAm // bhanapAnasthajaMtUnAM, parIkSAyai ca pAtrakam // adveSTA sarvabhUtAnAM, maitraH karuNa eva ca . pAzA nAma nadI manorathajalA tRssnnaatrnggaakulaa| nirmamo nirahaMkAraH, samaduHkhasukhakSamI samudrAH sthiti mugranti, calanti kulaparvatAH, vicalati pralaye nApi mahatAMgIkRtaM vratam / rAgamAhavatI vitarkavihagA dhairydrumdhvNsinii|| mohAvartasudustarA'ti gahanA protluGga cintaatttii|| yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyAH citte vAci kriyAyAM ca sAdhUnAmekarUpatA tasyAH pAragatA vizuddhamanaso nandanti yogIzvagaH caleca meruH pracalelu mandaraM, calentu tArAgrahacandrabhAnuH / | kadApi kAle pRthivii| caleddhi, dharya yasya pitA samA ca jananI zAntizciraM gehinI, cid bhUmau zayyA kvacidapi ca paryazayanam tathApi vAkyaM na caleddhi sAdho | satyaM sUnurayaM dayA ca bhaginI mAtA manaH saMyamaH / krAcinchAkAhArI kacidapi ca zAkyodanaruci: Ty 13 For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kvacitkaMthAdhArI kvacidapi ca divyAmbaradharo- / / kha na ca sukham // yasya cittaM dravIbhUtaM, kRpayA sarvajantaSa / sudurlabha prApya munisvamArga, muJcanti mUDhAH sukhadaMsahAya sa dhanyaH saMsRtI puNyaH, kiM jaTAbhasmavalkalaiH / te yAnti ghoraM narakaM narA hi, yathA prapede kija kuNddriikH| tuSyanti bhojanairviprAH, mayUrA ghanagajitaiH / / sAdhavaH parasaMtoSaiH, khalAH prvipttissu|| gRhasthAnAM sahasreNa, vAnaprasthazatena ca / / paramyeSu yo'ndhaH syAt, parastrISu napuMsakaH / makSikA vraNamicchanti, dhanamicchanti pArthivAH / brahmacArisahasreNa, yogAbhyAsI viziSyate // | parApavAde yo mUkaH, sarvadA vijitendriyaH / / nIcAH kalahamicchanti, zAntimicchanti sAdhavaH // kRtArthoM pitarau tena, dhanyo dezaH kulaJca tat / / sukhino viSayatRptA, nendropendrAdayopyaho / bAhya AdhyAtmike vApi, duHkha utpAdite paraiH / / jAyate yogavAnyatra, dattamakSayyatAM vrajet // | bhikSurekaH sukhI loke, jJAnatRpto niraJjanaH // na kupyati na cAhaMti, dama ityabhidhIyate // 21 brahmacaryama hiMsA ca, satyAsteyAparigrahAn / yo dAtamAnastutivandanAbhina modatenyainaM tu durmnaayte| na yama yamamityAhu-rAtmA vai yama ucyate / / seveta yogI niSkAmo, yogyatAM manaso nayan ||bhlaabhlaabhaadipriisshaan sahana, AtmA saMyamito yena, taM yamaH kiM kariSyati // yatiH sa tatvAdaparo viDambakaH / upakAriSu yaH sAdhuH, sAdhutve tasya ko guNaH / karmaNA manasA vAcA, paradrabyeSu niHspRhA / asteyamiti apakAriSu yaH sAdhuH, saH sAdhuH sadbhirucyate // sammojamRpibhistattvadazibhiH // sadA zAzvatadharmavRttiH, santo na sIdanti na ca vyathante / 16 sulabhAH puruSA loke, sAdhavaH sAdhukAriSu / jIyatAM durjayA dehe, pivazcakSurAdayaH / / satAM sadA nAphalasaGgamo'sti, | asAdhupu punaH sAdhurdurlabhaH puruSo bhuvi / / jiteSu teSu loko'yaM, nanu kRtsnastvayA jitaH / / sapo bhayaM nAnubhavanti santaH // 22 16 For Private And Personal use only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 32 41. 1 padamanuttamam zrIrayeva tu satAmAhuH, santaH nodeti nAstamAyAti, sukhe duHkhe mukhaprabhA na caiva mAdyAtsasyaM caiva sadA vadet // yathAprApte sthitiryasya sa jIvanmuka ucyate 42 36 sarvatra dayAvantaH, santaH karuNavedinaH 1 gacchantyatIva santuSTA, dha panthAnamuttamam vidyAmado dhanamadastRtIyo'bhijato bhadraH 1 madA ete'valiptAnAmeta eva satAM damAH // 38 yato yato nivartate, tatastato vimucyate nivartanAdi sarvato na vetti duHkhamavapi 36 zAntA mahAnto nivasanti santo santokahitaM H tIrNAH svayaM bhImabhavArNavaM janAna, w www.kobatirth.org / kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasundharA puNyavatI ca tena / apArasaMvitsukhasAgare'smin, lInaM pare brahmaNi yasya cetaH 50 17 vajrAdapi kaThorANi, mRdUni kusumAdapi / lokottarANAM cetAMsi ko hi vijJAtumarhati // 3 carantaH na hetunAnyAnapi tArayantaH 43 nirvairaH sadayaH zAnto dambhAhaGkAravarjitaH nirapekSo munirvItarAgaH sAdhurihocyate , 46 indro'pi na sukhI, tAdRgyAdagbhistu niHspRhaH ko'nyaH syAdiha saMsAre, trilokItribhave sati 1 For Private And Personal Use Only 1 // 1 na prahRpyati sammAne nApamAne ca kupyati na kruddhaH paruSaM brUyAdetaddhi sAdhulakSaNam // parikaviSa jagaddhitAya jAyante sAdhavA bhuvi 42 svasukhAya gataspRhAH 11 1 // 47 rAtricandramasA vinA'bjanivahaina bhAti padmAkaro yadvatvarita lokavarjitasabhA detIva dantaM vinA u puSpaM gaMdhavivarjitaM mRtapatistrIveha tadvanmuniH cAritreNa vinA na bhAti satataM yadyapyasau zAstravAn // 48 nirIhA nirahaGkArA mahAvavadharA dhIrAH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir he nirmamatA gurau vinayatA nityaM zrutAbhyAsatA cAritrojjvalatA mahopazamatA saMsAraniveMgatA aMtarvA hyaparigrahatya janatA dharmajJatA 11 sAdhutA 1 sAdho ! sAdhujanasya lakSaNamidaM saMsAravicchedakRt // 4 hai nirmamAH samacetasaH sAdhavaH zaraNaM mama 50 1 dhyAnI yastapyate tapaH sidhyati mahAmuniH // 21 | samyagjJAnI dayAvAMstu namazvIvaradhArI vA sa // / na yasya bhitraM na ca ko'pi zatrurnijaH, paro vA'pi na kazvanAste // 1 1 11 17 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 28 na cendriyArtheSu rameta cetaH, kaSAyamukraM paramaH sa yogI // prAtmaupamyena sarvatra, samaM pazyati yo'rjuna! / aSTauM mAsAn vihAraH syodhatInAM saMyattAsmanAna . | sukhaM vA yadi vA duHkhaM, sa yogI paramo mataH // ekatra caturo mAsAn , vArSikAn nivaset punaH / samaH zatrau ca mitre ca, tathA mAnApamAnayoH / / zItoSNasukhaduHkheSu, samaH saGgavivarjitaH // na devarAjasya na cakravartinastadvai sukhaM rAgayutasya manyemInAna munirbhavati, "nAraNyavasanAnmanaH yagItarAgarUSa muneH sadAramaniSThasya citte sthiratA prayAti | svalakSaNaM nu yo vetti sa muniH zreSTha ucyate duHkheSvanudvimamanAH, sukheSu vigataspRhaH / svairaM viharati svaraM zete svairaM ca jalpati vItarAgabhayakodhaH, sthitadhIrmunirucyate // satyaM mAtA pitA jJAnaM, dharmo bhrAtA dayA sakhA / / vAbhicurekaH sukhI loke rAjacaurabhayojjhitaH zAntiH patnI kSamA punaH paDete mama bAndhavAH // ye na hRSyanti lAbheSu, nAlAbheSu vyathanti ca / asminnapArasaMsAre sAgare majartA satAm nimamA nirahadvArA: savasthAH samadrAsanA // pitA yAgAbhyAsA viSayAvarAtaH pAca jananA, kiM samAlambanaM sAdho! rAgadveSaparicayaH | vivekaH sodayaH pratidinamanIhA ca bhaginI / / yaH samaH sarvabhUteSu, vaseSu sthAvareNu ca / priyA kSAntiH putro vinaya upakAraH priyasuhata, / dAna mhimaa| tapazcarati zuvAmA, zramaNo'sau prakIrtinaH // mahAyo vairAgyaM gRhamupazamo yasya sa mukhI // dAnaM dAridyanAzAya, zIlaM durgatinAzanam / mitra nandati naiva nava pizune vairAnuro jAyata, sUkSmANi jantUni jalAzrayANi, | tapaH karmavinAzAya, bhAvanA bhavanAzinI bhoga lubhyati naiva naiva tapasi klezaM samAlambate / jalasya varNAkRtisaMsthitAni / | ratne jyati maiva naiva dRSadi pradveSamApadyate, tasmAjalaM jIvadayAnimittaM . |gauravaM prApyate dAnAna tu vittasya saMcayAt , 18 yeSAM zuddhahadA sadaiva hRdayaM te yogino yoginaH // nigrantha zUrAH parivarjayanti / sthitiruJcaH payodAnAM, payodhInAmadhaH sthitiH / / . For Private And Personal use only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | dAtavyamiti yahAnaM, dIyate'nupakAriNe dAnena bhUtAni vazIbhavagni, iyaM mokSaphale dAne, pAtrApAtravicAraNA deze kAle ca pAtre ca, taddAnaM sAtvikaM viduH // . dAnena vairAgyapi yAnti nAzam / dayAdAnaM tu sarvajJaiH, kutrA'pi na niSibhyate / "paro'pi bandhutvamupaiti dAnadani hidaridvAna bhara kaunteya, mA prayacchezvare dhanam / sarvavyasanAni hanti ||nnaahaarii payaHsnehI, payohArI viSapradaH / vyAdhitaspauSadhaM pathyaM, nIrujasya kimauSadhaiH ? aMtaraM pAtrA'pAtrANAM, dhenupannagayorina / turaMgazanasahasra gogajAnAM ca vakSa, ___ kanakarajatapAtraM medinI sAgarAstA / upArjitAnAM bitAnA, tyAga eva hi rakSaNam / / " dInadAnAdbhavedbhogI, sukhI satpAtradAnataH / surayuvatipamAnaM koTikanyApradAnaM, taDAgodarasaMsthAnAM, parIvAha ivAmbhasAm // / na hi bhavati samAnaM cAnnadAnArapradhAnam // abhItidAnAdIrghAyuH, jJAnI syAt jJAnadAnataH // dAnaM bhogo nAzastimro, gatayo bhavanti vittasya / hAmI / dInaduHsthitadAridyaprAptAnAM prANinAM sadA / dAnaM ca nijahastena, mAtuI stena bhojanam / yo na dadAti na bhukre, tasya tRtIyA gatirbhavati // // // duHkhasya vAraNe vAgchA, sAnukampAbhidhIyate // tilakaM svasahastena, parahastena mardanam // | yo na dadAti na bhule, sati vibhave nava tasya tadvyam |tantra nyAyArjitaM kSetre, kAlabhAvaradaHkhitaM / kubhojane dina naSTa, kunAryA yauvanaM hatam / tRNamayakRtrimapuruSo, rakSani zastra parasyArthe / deyaM dharmArthinA dAnam, vinA kIrtyAdikAraNam kuputreNa kulaM naSTa, dhanaM naSTaM na dIyate // | dAtavyaM bhokravya, sati vibhave saMcayo na karttavyaH / dAnena paJcamazcakrI, dAnena prathamo jinaH / zudhyati bhasmanA kAMsya, nArI zIlena zudhyati / pazyeha madhukarINAM, saMcitamartha harantyanye dAnena saMgamo bhogI, dAnena kRtapuNyakaH // zudhyati tapasA sAdhuhI dAnena zudhyati // For Private And Personal use only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit yojane dhUyate bherI, megho dvAdaza yojane / AnaMdo'zrUNi romAJco, bahumAnaH priyaM vacaH / dAnato vairiNo'pi syumitrANyeva na saMzayaH / dAtAro dAnazabdena, dhyante sacarAcare ||tthaanumodnaa pAtre, dAnabhUSaNapaJcakam // dAne sarvamidaM vizvaM, pratitiSThati sarvadA // uSNakAle takradAna, varSAkAle ca mandiram / bhAvika tauSTikaM zrAddhaM, savijJAnamalolupam / prazaMsanti prajA niyaM, karNavalyAdikAniha / zItakAle vastradAnaM, sarvakAle ca bhojanam // sAttvika kSamakaM santo, dAtAraM saptadhA viduH // vadAnyA dAnataH svarga, vrajanti satataM narAH // 22 byAje spAdiguNaM visa, vyavasAye caturguNam / divyeNa kuberasya, kiM samudrasya bAriNA / dAnena prApyate svargoM, dAnena sukhamaznute / kSetre zataguNaM prota, pAye'naMtaguNaM bhavet // kiM gRheNa gRhasthasya, bhukriyaMtra na yoginAm // ihAmutra ca dAnena, pUjyo bhavati mAnavaH / thAkAze tArakAsaMkhyA tRNasaMkhyA mahItale / pAmena zobhate yogI, saMyamena tapodhanaH / yadAti yadanAti, tadeva dhanino dhanam / gaGgAyAM bAlukAsaMkhyA pAnasaMkhyA na vidyate // satyena vacasA rAjA, gRhI dAnena cAruNA ||anye mRtasya krIDanti, dArairapi dhanerapi // citta vittaM ca pAtraM ca, trayamekana saGgatam / kAle dadAti yo'pAne, vittINaM tasva nazyati / bhavanti narakAH pApAtpApaM dAridyasaMbhavam / durlabha labhyate yena, tajanma saphalaM matam // nikSiptamUSare bIjaM, kiM kadAcidavApyate ||daariymprdaanen, tasmAddAnaparo bhavet // 3. 20 banAiro bilambaca, vaimukhyaM niSThuraM vacaH |taain pIDana steya, roSaNaM dRSaNaM bhavam / dvAvimI puruSI rAjan , svargasyopari tidhataH / / 20 pazcAttApazca paJcApi, dAnasya dUSaNAni ca // yaH kRtvA dadate dAnaM, sa dAtA na mato jinaiH // prabhuzca kSamayA yukro, daridrazca pradAnavAn // For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 51 yathA badantIha budhAH pradhAnaM, dAnaM priyavAksahitaM, jJAnamagarva kSamA'nvita zauryam / abhayAmoSadhajJAna-bhedatastacaturvidham sarvapradAnevabhayapradAnam // vittaM dAnasametaM durlabhametacaturbhadram // dAnaM nigadyate sadbhiH, prANinAmupakArakam // zrInAmeyajinezvaro dhanabhave zreyaH zriyAmAzrayaH / apAtrebhyastu dattAni, dAnAni subahunyapi / pUjAyAmapamAne, saukhye duHkhe samAgame vigame / zreyAMsaH sa ca mUladevanRpatiH sA nandanA candanA // |vRthA bhavanti gajendra !, bhasmayAjyAhutiryathA // cubhyati yasya na ceto, pAnamasAvuttamaH sAdhuH ||dhnyo'yN kRtapuNyakaH zubhamanAH zrIzAlibhadrAdikaH / sarvepyuttamadAnamAnavidhinA jAtA jagadvizrutAH // pAtrebhyo dIyate nityamanapeya prayojanam / prAdeyaH subhagaH saumyastyAgI bhogI yazonidhiH / | kevalaM tyAgabuddhayA yat, dharmadAnaM taducyate // bhavatyabhayadAnena, cirajIvI nirAmayaH ||daanN khyAti 28 abhigampottama nRNAM prItikaraM guNAkarakaraM lakSmIkara kiGkaraM // dAnamAhUta va madhyamam / |yatphalaM dadataH pRthvI, prAsukaM yaca bhojanam / svargAvAsakaraM gatikSayakaraM nirvANa sampaskaraM / adharma yAcyamAnaM syAt sevAdAnantu niSphalam // anayorantaraM manye, tRNAdhijalayoriva ||vaayublbuddhivrddhnkrN dAnaM pradeyaM budhaiH / dAnaM vAcastathA buddhevittasya vividhasya ca / zarIrasya ca kutrApi, kecidicchanti paNDitAH / sarveSu gAtreSu ziraH pradhAnaM, deyaM bho hyadhane dhanaM sukRtibhirno saJjitaM sarvadA / sandriyANAM nayanaM pradhAnam / zrIkarNasya balezca vikramapatesthApi kIrtiH sthitA // godugdhaM vATikApuSpaM, vidyA kupodakaM dhanam / sarveSu peyeSu payaH pradhAnam , Azcarya madhu dAnabhogarahitaM naSTaM cirAt saJcitam / dAnAdvivardrate nityamadAnAca vinazyati / sauMpadhInAmazanaM pradhAnam // nirvedAditi pANipAdayugalaM gharSantyaho makSikA: // 21 deyaM bheSajamArtasya, parizrAntasya cAsanam |n gopradAnam na mahIpradAnam , tRSitasya ca pAnIyaM, sudhitasya ca bhojanam // na cAnnadAnaM hi tathA pradhAnam / zateSu jAyate zUraH sahasreSu ca paNDitaH / / vakrA zatasahasreSu, dAtA bhavati vA na vA // For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 55 62 |na raNe vijayAccharo'dhyayanAnna ca paritaH / pAne tyAgI guNe rAgI, bhogI parijanaiH saha / hastAdapi na dAtavyaM, gRhAdapi na dIyate / na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA cArthadAnataH // zAne boddhA raNe yoddhA, puruSaH paJcalakSaNam // | paropakaraNArthIya, vacane kA daridratA // indriyANAM jaye zUro, dharma carati paNDitaH ||shriivRddhi khavacchedyA, naiva dhAryA kadAcana / sukSetre vApayebIja, supAtre nikSipeddhanam / hitaprAyonibhirvakA, dAtA sammAnadAnataH // pramAdAt skhalite kvApi, samUlA sA vinazyati // sukSetre ca supAne ca, yuptaM dattaM na nazyati // 64 mAtApinnorgurI mitre, vinIte copakAriNi / hastasya bhUparNa dAnaM, satyaM kaNThasya bhUSaNam / saMgrahaikapa: prApa, samudro'pi rasAtalam / dInAnAthaviziSTeSu, dattaM tasaphalaM bhavet // |zrotrasya bhUSaNaM zAstra, bhUSaNe kiM prayojanam // dAtA tu janadaH pazya, bhuvanopari garjati // nyAyAgatena dravyeNa, kartavyaM pAralaukikam / dAnena prApyate svargo dAnena sukhamaznute / kadaryopAttavittAnAM, bhogo bhAgyavartA bhavet / dAnaM hi vidhinA deyaM, kAle pAtre guNAnvite // ihAmutra ca dAnena pUjyo bhavati mAnavaiH // dantA dalanti kaSTena, jihvA gilati lIlayA / / mithyAdRSTisahasrebhyo, varameko jinAzrayI / sArthaH pravasato mitraM, bhAryA mitraM gRhe sataH / uttamo'prArthito datte, madhyamaH prArthitaH punaH / jinAzrayisahasebhyo, varameko aNuvratI // Aturasya bhiSaD mitraM, dAnaM mitraM mariSyataH // yAcakAMcyamAno'pi, datte na svadhamAdhamaH // aNuvratisahasrebhyo, mahAbattisahasrebhyo, varameko varameko mahAvratI / annadAtaravastIrtha-karo'pi kuto kareM / garjitvA bahudaramunnati-bhRto muvanti meghA jalaM / jinezvaraH // tacca dAnaM bhavet pAna-dattaM bahukalaM yataH // bhadrasyApi gajasya dAnasamaye saMjAyate'ntarmadaH / 18| jinezvarasamaM pAtraM, na bhUto na bhaviSyati / alpamapi kSitI, kSiptaM baTavIjaM pravardhate / puSpADambarayApanena dadati prAyaH phalAni dramAH / | 22 | ataH pAtravizeSeNa, deyaM dAnaM zubhAtmabhiH // jalayogAt yathA dAnAt , puNyavRkSo'pi vardhate ||oche ko na mado na kAlaharaNaM dAnapravRttau satAm // For Private And Personal use only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 76 78 anyAyAjitavitapUrNamudaraM garveNa tujhaM ziro / / vig dhig dAnamasatkAraM, pauruSaM dhikalaGgitam / | rere jambuka ! muJca muca sahasAnIcaspa niMcaM vapuH // azanAdIni dAnAni, dharmopakaraNAni ca / jIvitaM mAnahInaM dhig, dhikanyAM bahubhASiNIm // sAdhubhyaH sAdhuyogyAni, deyAni vidhinA budhaiH / / yadi tAta! dhanaM nAsti, pUrvaduSkRtakarmaNA / priyavAkyapradAnena, saveM tuSyanti jantavaH / tathApi lalitA vANI, vacane kA daridvatA // yadi cAstamite sUrye, na darI dhanamarthinAm / / tasmApadeva vakraya, vacane kA daridratA / taddhanaM naiva jAnAmi, prAtaH kasya bhaviSyati // dAtA nIco'pi sevyaH syAnniSphalo na mahAnapi / upabhoktuM na jAnAti, zriyaM prApyApi mAnavaH / janArthI vAridhiM tyaktavA, pazya kUpaM niSevate // mAyA'haMkArala jAbhiH, pratyupakriyayA'thavA zAkaNThaM jalamano'pi, zvA hi lebveva jihvayA // yarikaciddIyate dAnaM, na taddharmasya sAdhakam // jale telaM khale guhyaM pAye dAnaM manAgapi / rakSanti kRpaNA pANI, dradhyaM prANamivAramanaH / prAjJe zAstraM svayaM yAti, vistAra vastuzaktiH // tadeva santaH satatamutsRjanti yathA malam // sudAnAt prApyate bhogaH, sudAnAt prApyate yazaH sudAnAjAyate kIrtiH, sudAnAt prApyate sukham // aho eSAM varaM janma, sarvaprANyupajIvanam / arthipraznakRtau loke, sulabhI to gRhe gRhe / phalaM yacchati dAtRbhyo, dAnaM nAnAsti saMzayaH / dhanyA mahIruhA yebhyo, nirAzA yAnti nArthinaH ||daataa cottaradazcaiva, durlabhau puruSI bhuvi // sAtha // phalaM tulyaM dadAtyetadAzcayaM tvanumodakam // 80 chAyAmanyasya kurvanti, tiSThanti svayamAtape / nAnA dAnaM mayA datta, ratnAni vividhAni ca ||daanen zatrana jayati, vyAdhinina nazyati / / phalAnyapi parAya, vRttAH satpuruSA iva // no darAM madhuraM vAkyaM, tenAha zUkarI mukheM // dAnena jabhyate vidyA, dAnena yuvatIjanaH // 1 12 sahastau dAnavivarjitau zrutipuTau sArathutidrohiNI / pazya saGgamako nAma, sampadaM vatsapAlakaH / supAnadAnAca bhaveddhanADhyo, dhanaprabhAveNa karotipuNyam nene sAdhuvilokanena rahite pAdI na tIrtha gatau // camatkArakarI prApa, munidAnaprabhAvataH // puNyaprabhAvAta suralokavAsI, punardhanAnyaH punareva bhogI For Private And Personal use only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kupAtradAnAcca bhaveddaridro, dAridyadoSeNa karoti pApam / mAryamANasya hemAdi rAjyaM vA'tha prayacchatu / yo bhUtevabhayaM dadyAd bhUtebhyastasya no bhayam / pApaprabhAvAnnarakaM prayAti, punardaridraH punareva pApI // tadaniSTa parityajya jIvo jIvitumicchati // yAdag vitIryate dAnaM tAhagAsAdyate phalam // cAritraM cinute tanoti vinayaM jJAnaM nayasyunitiM / varamekasya satvastha dattA bhayadakSiNA / abhayaM sarvasatvebhyo yo dadAti dayAparaH / puSNAti prazamaM tapaH prabalayatyulAsayatyAgamam ||n tu viprasahasrebhyo gosahasramalaGkRtam // tasya dehAdvimutrasya bhayaM nAsti kutazcana // puNyaM kandalayatyaghaM dalayati svarga dadAti kramAnirvANAzriyamAtanoti nihitaM pAne pavitra dhanama hamadhanudharAdAnA dAtAraH sulabhA bhuvi / yo dadAti sahasrANi gavAmanazatAni ca / dalabhaH puruSo loke yaH prANipvabhayapradaH ||abhyN sarvasatvebhyastahAnamiti cocyate // satpAnaM mahatI zraddhA kAle deyaM yathocitam / dharmasAdhanasAmagrI dhanyAsyeyaM prajAyate // yo dadyAt kAJcanaM meruM kRnAM caiva vasundharAm / bhUtAbhayapradAnena sarvAnkAmAnavApnuyAt / ekasya jIvitaM dadyAnna ca tulyaM yudhiSThira // dIrghamAyuzca labhate sukhI caiva sadA bhavet // abhaya daan| uttamiSTaM tapastaptaM tIrthasevA tathA zrutam / zIlam / sarve'pya bhayadAnasya kalAM nArha nti SoDazIm // jIvAnAM rakSaNaM zreSThaM jIvA jIvitakAMkSiNaH / mahatAmapi dAnAnAM kAlena kSIyate phalam / dhIrANAM bhUSaNaM vidyA, maMtriyAM bhUSaNaM nRpaH / tasmAtsamatadAnebhyo'bhayadAna prazasyate // IT "bhItA'bhayapradAnaspa taya TET saya eva na vidyate // bhUSaNaM ca pani eva na vidyate // bhUSaNaM ca patiH strINAM, zIlaM sarvasva bhUSaNaM // 24na svarga brahmaloke vA tatsukhaM prApyate naraH / ekataH kAjano merurbaharalA vasuMdharA / 'brahmacarya sadA rate-daSTadhA maithunaM pRthak / / 24 [yadArtajantunirvANadAnorathamiti me matiH // ekato bhayabhItasya prANinaH prANarakSaNam // |smaraNoM kIrtanaM keliH, prekSaNaM guhyabhASaNam // . For Private And Personal use only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkalpo'dhyavasAyazca, kriyAniSpattireva ca / khyAtaH zreSThisudarzanazca vijayazreSTistathA nAradaH / zIlato na paro bandhuH, zIlato na paraH suhRt / etanmaithunamaSTAMgaM, prabadanti manISiNaH' sItA rAjamatI satIca sulasA cUlA subhadrA punaH // zIvato na parA mAtA, zIlato na paraH pitA // kauzalyA ca mRgAvatI timati padmAvatI draupadI / (varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, zIlana pratipedire zubhagati prApya pratiSThAM parAm // bhaMgasthAnaparityAgI. bataM pAlayate'malam / na cApi bhagnaM cirasaMcitaM pratam / taskaraluMTyate kutra, dUrato'pi palAyitaH // varaM hi mRtyuH suvizuddhacetasaH, kiM kulena vizAlena, zIlamevAtra kAraNam / / zIlasvalitasya jIvanam // kRmayaH kiM na jAyante, kusumeSu sugandhiSu // "zaucAnAM paramaM zaucaM, guNAnAM paramo guNaH / zradrohaH sarvabhUteSu, karmaNA manasA girA prabhAvo mahimA dhAma, zIlamekaM jagattraye // zIlaM nAma nRNAM kulonnatikaraM zIlaM paraM bhUSaNam / anugrahazca dAnaJca, zIlametadvidurbudhAH // zIlaM cAzu karoti pAvakajalaM zIlaM sugatyAvahaM // vyartha mAnajIvanaM savibhavaM zIlaM vinA zobhanam / zAla dugatinAzana ca vipula zAta yazaH pAvana / videzeSa dhanaM vidyA vyasanepa dhanaM matiH / vyarthA zIlaguNaM vinA nipuNatA zAstrekalAyAM tathA // zIla nitihetureva paramaM zIlaM tu kalpadrumaH ||prloke dhanaM dharmaH, zIlaM sarvatra vai dhanam vyartha sAdhupaI sevAdharmasamAdaro na sulabhaH zIlaM vrataM cAntarA // zIlena rakSito jIvo, na kenA'pyabhibhUyate / ekameva vrataM zlAdhyaM, brahmacarya jagattraye / / mahAdanimanasya, kiM karoti davAnalaH / yadvizuddhi samApannAH, pUjyante pUjitairapi ||aishvrysy vibhUSaNaM sujanatA zauryasya vAksaMyamo / jAnasyopazamaH kulasya vinayo vitasya pAtre vyayaH // vAndhavAH suhRdaH sarve niHzIlasya parAGmukhAH / abhivAdanazIlasya, nityaM vRddhopase vinaH |akrodhstpsH kSamA balavatAM dharmasya nirvyAjatA / 25 zatravo'pi durArAdhyAH, saMmukhAH santi zI linaH // catvAri tasya vardhante, AyurvidyA yazo balam ||srvessaampi sarvakAraNamidaM zIlaM paraM bhUSaNam // For Private And Personal use only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 16 vahnistasya jajjAyate jalanidhiH kuzyAyate tatkSaNAmeruH svalpazilAyate mRgapatiH sadyaH kuraGgAyate vyAlo mAjhyaguNAyate viSarasaH pIyUSavarSAyate yasyAM ge'khila lokavallabhatamaM zIlaM samunmIlati 20 vizyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhIrasairbhojanam saudhaM dhAma manoharaM vapuraho navyo vayaHsaMgamaH kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM vande yuvatIprabodhakuzalam zrIsthU libhadraM munim batAnAmapi zeSANAM caturthavrata bhaGga ke lIlayA bhedatAmAhustasmAd duHzIlatAM tyajet 27 22 pRthvI satpuruSaM binA na rucirA candraM vinA zarvarI lakSmIrdAnaguNaM vinA vanalatA puSpaM phalaM vA binA Adityena vinA dinaM sukhakaraM putraM vinA satkulam dharmo naiva dhRtaH sadA zrutadharaH zIlaM vinA zobhate 23 26 na mukrAbhirna mANikyainaM vastrairna paricchadaiH alakriyeta zIlena kevalena hi mAnavaH www.kobatirth.org 24 agnirjalaM dviSanmitraM, tAlapuDhaM sudhAnibham // sandhuH sthalaM giribhUnirhetuH zIlasya tatra ca 25 // nizAnAM ca dinAnAM ca yathA jyotirvibhUSaNam satInAM ca yatInAM ca tathA zIlamakhaNDitam / // 26 / marAH kiGkarAyante, siddhayaH saha saGgatAH samIpasthAyinI saMpacchIlAmaGkArazAlinAm // sanoti dharma vidhunoti kama, 4 tapa / 1 / vizuddhayati hutAzena sadoSamapi kAJcanam // tadvat tathaiva jIvo'yaM tapyamAnastapo'gninA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 1 satra brahma-jinAca ca kaSAyANAM tathA hatiH // sAnubandhA jinAjJA ca tattapaH zuddhamidhyate For Private And Personal Use Only | 11 yasmAdvimaparamparA vighaTate dAsyaM surAH kurvate 1 // kAmaH zAmyati dAmyatIndriyagaNaH kalyANamurasarpati // unmIlanti maharddhayaH kalayati dhvaMsaM ca yatkarmaNAM svAdhInaM tridivaM karoti ca zivaM zlAdhyaM tapastapyatAm . 27. | 5 | dattastena jagatyakIrtipaTaho gotre maNIkRkaH cAritrasya jalAJjalirguNagaNArAmasya dAvAnalaH saGketaH sakalApadAM zivapuradvAre kapATaye dRDhaH / zIlaM yena nijaM viluptamakhilaM trailokyacintAmaNiH // kAntAraM na yathetaro jvalayituM dakSo davAziM vinA dAvAgniM na yathetaraH zamayituM zakro vinAmbhodharam niSNAtaM pavanaM binA nirasituM nAnyo yathA'mbhodharam / kamadhaM tapasA vinA kimaparaM hantu samartha tathA 1 # 11 T 11 hinasti duHkhaM vidadhAti saMmadam 1 / cinoti savaM vinihanti tAmasaM, 11 tapo'thavA kiMna karoti dehinAm // 1 / upa-samIpe yo vAso, nijAtma-paramAtmanoH // upavAsaH sa vijJeyo, na tu kAyasya zoSaNam // 26 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit bhaav| | mAsapakSopavAkhena, manyante yattapo janAH / sadoSamapi dIplena, suvarNa vahninA yathA / aAtmavidyopaghAtastu, na tapastatsatAM matam // tapo'gninA tapyamAnastathA jIbo vizudhyati // 14 |mA kArSIt kopi pApAni,mA ca bhUta kopi duHkhitaH / viSayAzAvazAtIto, nirArambho'parigrahaH / zAntyA zudhyanti vidvAMso, dAnenAkAryakAriNaH / mucyA jagadapyevA, matimaitrI nigayate / jJAnadhyAnataporakastapasvI sa prazasyate // pracchannapApA jApena, tapasA sarva eva hi // vastutaravAvalokinAm / rAgadveSI yadi syAtAM, tapasA ki prayojanama / malaM svarNagataM vadviIsaH vIragataM jalama |apaastaashessdossaannaaN, tAveva yadi na sthAtAM, tapasA kiM prayojanam // yathA pRthakarotyevaM, jantoH karmamala tapaH // guNeSu pakSapAto yaH sa pramodaH prakIrzitaH // ahiMsA - satyavacanamAnRzaMsyaM damo ghRNA / anA anazanamUnodaratA, vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / dIneSvArgeSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam / etattapo vidu(rA, na zarIrasya zoSaNam // kAyakleza: salInateti bAhyaM tapaH prokrama // pratIkAraparA buddhiH, kAruNyamabhidhIyate // 1. prAyazcittaM vaiyAvRtya svAdhyAyo vinayo'pi ca |krkrmsu yad dUraM yad durArAdhyaM, yacca dUre vyavasthitam / / niHzaMka, devtaagurunindissu| | vyatsargo'tha zubhadhyAnaM poDhetyAbhyantaraM tapaH // miSa yopekSA. tanmAdhyamadhyamadIritama tatsarva tapasA sAdhyaM, tapo hi duratikramam // manaHprasAdaH saumpatvaM, maulamAramavinigrahaH / mandISaNaddhaprahArijuThalA dhanyo munirADhaNaH / bhAvasaMzuddhirityetat, tapo mAnasamucyate // nandati mandAjiyama cANDAlo harakezinAmavidito bhUpaH pradezI tathA // paraM viSIdanti vipadgRhItAH / / 27| ekastrInaraSaTkahA pratidina ro'rjuno mAlikaH / yaskicit triSu lokeSu, prArthayanti narAH sukham / / vivekadRSTayA caratAM janAnAM, kRyA kSAntiyutaM tapo hatamalA ete gatAH sadgatim // | tatsarva tapasA sAdhyaM, tapo hi duratikramam / / niyo na kiJcid vipado na kiJcit // For Private And Personal use only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra M prAptavyamartha labhate manuSyo, devo'pi taM laGghayituM na zakraH / tasmAd na zocAmi na vismayo me, yadasmadIyaM na hi tat pareSAm // . jIvantu me zatrugaNAH sadaiva, yadA yadA mAM bhajate pramAda yeSAM prasAdena vicakSaNo'ham / stadA tadA te pratibodhayanti // 8 tyakrasaMgo jIrNavAsA, mala nikalevaraH / bhajan mAdhukarIM vRtti, municayAM kadA zraye // tyajan duHzIlasaMsarga, gurupAdarajaH spRzan / kadAshaM yogamabhyasyan, prabhaveyaM bhavacchide // virAdhitaiH saMyama sayogaH, patiSyataste bhavaduHkharAzau / 28 zAstrANi ziSyopadhipustakAdyA, 10 bhaktAzca lokAH zaraNAya nAlam // www.kobatirth.org 11 adhItya caturo vedAnnyA kRtyASTAdazasmRtIH / zraho ! zramasya vaiphalyamAtmApi kalito na cet // 12 gate zoko na kartavyo bhaviSyaM naiva cintayet / varttamAneSu kAryeSu 13 satyeSu maitrIM guNiSu pramodaM, kriSTeSu jIyeSu kRpAparatvam / mAdhyasthabhAvaM viparItavRttI, sadA mamAtmA vidadhAtu deva // 14 15 ca 1 dhanAni putramitrakalatrAdi, vastUni ca vartayanti vicakSaNAH // sarvathA'nyasvabhAvAni bhAvaya evaM pratikSaNam // dhanaM dattaM vittaM jinavacanamabhyastamakhilaM / kriyAkANDaM caNDaM racitamavanau suptamaskRt // tapastIcaM tataM caraNamapi cIrNa cirataram / na ceccite bhAvastuSacapanayatsarvama phalam // 15 tarkavihIno vaidyo lakSaNahInazca pariDato loke bhAvavihIno dharmoM, nUnaM hasyante trINyapi // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 stokamapyanuSThAnaM, bhAvavizuddhaM hanti karmamalam / laghurapi sahasrakiraNastimiranitambaM praNAzayati // For Private And Personal Use Only 17 na kASThe vidyate devo na zikSAyAM na mRNamaye / bhAveSu vidyate devastasmAd bhAvo hi kAraNam // 18 parahita cintA maitrI, paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTibhuditA, paradoSopecaNamupekSA // 20 eka eva padArthastu tridhA bhavati vIkSitaH / kAminI kuNapaM mAMsa, kAmibhiryogibhiH zrabhiH // 21 zatrurdahati saMyoge, viyoge mitramapyaho / ubhayorduHkhadAyitvAt ko medaH zatrumitrayoH // 22 ko dezaH kAni mitrANi, kaH kAlaH kau vyayAgamau / kazcAhaM kA ca me zaktiriti cintyaM muhurmuhuH // 28 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 35 38 zAkhAbhyAso jinapadanatiH saMgatiH sarvadAyaiH / zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhuutgnnaaH| dAnamijyA tapaH zaucaM, tIrtha vedA zrutaM tathA / savRttAnAM guNagaNakathA doSavAde ca maunam // | doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH // sarvANyetAni tIrthAni, yadi bhAvo'sti nirmalaH // sarvasyApi priyahitavaco bhAvanA cAtmatattve / sampadyantAM mama bhavabhave yAvadApto'pavargaH // kastvaM ko'haM kuta AyAtaH, kA mejananI ko me tAtaH / bhavyaizca bhAvanA bhAjyA, bharatezvaravadyathA / | iti paribhAvaya sarvamasAraM, sarva tyaktvA svmvicaarm|| phalanti dAnazIlAdyA, vRSTayA yatheha pAdapAH / / janmaiva vyarthatAM nItaM, bhavabhogapralobhinA / kAcamUlyena vikrIto, inta cintAmaNimayA // | vastrahInamalakAraM, ghRtahInaM ca bhojanam / / | kriyAzUnyasya yo bhAvo, bhAvazUnyA ca yA kriyA | svaradInaM ca gAndharva, bhAvahInaM ca maithunam ||anyorntrN dRSTa, bhAnukhadyotayoriva // purANAnte zmazAnAnte, maithunAnte ca yA matiH / sA matiH sarvadA cetsyAko na mucyeta bandhanAtva layAvalidRSTAntAjIvo bahaparigrahI |pkhNddraajye bharato nimagnastAMbUlavaktraH savibhUSaNaca / duHkhaM vedayate nUnaM, baramekAkitA tataH ||shraadrshhrye jaTite suratnaniM salebhe varabhAvato'mra // | yasmin sarvANi bhUtAni yAtmaivAbhUdvijAnataH / tatra ko mohaH kA zoka ekatvamanupazyataH // | pRthvIcandranRpo muniH kuragaDaracetAtiputrastathA ||jvaalaabhishshlbhaa jalajalacarAstiryagajaTAbhiTAH / cakrI zrIbharatezvaravA kapilaH zrImArudevI tathA |||munnddreddkkaaH samastapazavo nannAH kharA bhasmabhiH // | ekAkI cintaye nityaM vivikte hitamAtmanaH / ASADho guNasAgaro ruSabhRdAcAryasya ziSyo na vo / kASTAbhistakalA drumAH zukavarAH pAThAda bakA dhyaanto| | ekAkI cintamAno hi, paraM zreyo'dhigacchati // bhAvenaiva bhavAbdhipAramagama nete'khilA mAnavAH ||no zudhyanti vizuddhabhAvacapalA naite kriyAtatparAH // 28 kAsaM ka ca gamiSyAmi, kazvAhaM kimihAgataH / dAnazIlatapaHsaMpadAvena bhajate phalam / sarve bhavantu sukhinaH sarve santu nirAmayAH / ko bandhurmama kasyAhamityAtmAnaM vicintaya ||svaadH prAdurbhavedrogye kiM nAma lavaNaM vinA ? // sarve bhadrANi pazyantu, mA kazcitpApamAcaret // | For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41 anityAdyAH prazasyante dvAdazaitA mumukSubhiH / | akrodhavairAgyajitendriyasvaM, yadajJajIvo vidhunoti karma, yA muktisaudhasopAnarAjayo'tyantavandhurAH // ___ kSamA dayA sarvajanapriyatvam / ___ tapomiruprairbhavakoTila kSaH / nirlobhadAnaM bhayazokahAnaM, | jJAnI tu caikakSaNato hinasti, tadatra karmeti jinA vadanti // vidhyAti kaSAyAgnirvigalati gago vilIyate dhvAntam / jJAnasya cihaM dazalakSaNaM ca // unmipati bodhadIpo hRdi puMsAM bhAvanAbhyAsAt // | na devaM nAdevaM na zubhagurume na kuguruM, ajJAnaM narako ghora-stamorUpatayA mataM / na dharma nAdharma na guNapariNa na viguNam / samavaM bhaja bhateSu nirmamatvaM vicintaya ||ajnyaanmev dAridya-majJAnaM paramo ripuH // na kRtyaM nAkRtyaM na hitamahitaM nApi nipuNaM, apAkRtya manaHzalyaM bhAvazuddhiM samAzraya // vilokante lokA jinavacanacakSurvirahitAH // ajJAnaM rogasaMghAto, jarA prajJAnamucyate / cinu citte bhRzaM bhavya ! bhAvanA bhAvazuddhaye / ajJAnaM vipadaH sarvA, ajJAnaM maraNaM matam // saMsArasAgaraM ghoraM, tartumicchati yo naraH / yAH siddhAntamahAtanne devadevaiH pratiSTitAH // jJAnanAvam samAsAdya, pAraM yAti sukhena saH // kAryAkArya na jAnanti, gamyAgamyaM ca tatvataH / jnyaan| kiM garjitena vRSabheNa parAjitena, bhacyAbhayaM na budhyante, peyApeyaM ca sarvathA // kiM kokilasvarakRtena vinA vasantam / kiM kAtareNa bahuzAstraparigraheNa, na jJAnatulyaH kila kalpavRtto, ratnatrayIM rakSati yena jIvo, kiM jIvitena puruSeNa nirakSareNa // na jJAnatulyA kila kAmadhenuH / virajyate'tyantazarIrasaukhyAt / 1.na jJAnatalyaH kila kAmakambho, yadi pAeM karate vihiM yathaidhAMsi samiddho'gnirbhasmasAskurute'rjuna ! / | 30 jJAnena cintAmaNirapyatulyaH // | jJAnaM tadiSTaM sakalArtha vidbhiH // |jJAnAgniH sarvakarmANi, bhasmasArakurute tathA // For Private And Personal use only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 10 23 carmacakSurbhUtaH sarve, devAcAvadhicanuvaH / kiM kriSTendriyarodhena, kiM sadA paThanAdibhiH |biijaani badvidagdhAni, na rohanti yathA punaH / / sarvacakSurdharAH siddhA, sAdhavaH zAstracakSuSaH // kiM sarvasvAdAnena, tavaM nonmIlitaM yadi // jJAnadagdhaistathA klezairnAmA sambadhyate tathA // ye dveSarAgAzrayalobhamohapramAdanidrAmadakhedahInAH / jJAnAjIrNamRtAH kecijjJAnadandhAstathA'pare / jJAnAdvidanti khalu, kRtyamakRtyajAtaM, | vijJAtaniHzeSapadArthatattvAmteSAM pramANaM vacana vidheyam anye tu jJAnabAhIkAH kecijjJAnamayAH punaH / / jJAnAcaritramamalaM ca samAcaranti / 18 jAnAca bhavyabhavinaH zivamApnuvanti, tamo dhunIte kurute prakAzaM, zamaM vidhatte vinihanti kopam jJAnaM nAma mahAratna, yantra prAptaM kadAcana / jJAnaM hi mUlamatulaM sakAzriyAM tat // tanoti dharma vidhunoti pApaM,jAnana kiM kiM kurutenarANAm saMsAre bhramatA bhIme, nAnAduHkhavidhAyini // yathA yathA zAnabalena jIvo pUrvIparavirodhana jitaM yana santu zAstrANi sarvANi, sarahasyAni darataH / jAnAti tavaM jinanAyaTaSTam / tadeva bhuvane jJAnaM, bhavyAnAM locanaM paraM // ekamapyataraM samyak, zikSitaM niSphalaM na hi // tathA tathA dharmamati: prazastA, prajAyate pApavinAzazakA / jIvAnAM sudayA yatra, sthApyate zarmakAriNI / / bhuvane hi paraM jJAnaM, jJAnaM sarvArthasAdhakam / / tajjJAnaM subudhaiH prokta, sarvasaMpadvidhAyakam // aniSTavastuvistAravArakaM jJAnamIritam ||kssetre prakAza niyataM karoti, ravirdine'staM punareti rAtrau / sAmAyikavizuddhAramA, sarvathA ghAtikarmaNaH |jnyaanN triloke sakale prakAza, sajjJAna jinabhASitaM zubhataraM kujJAnavidhvaMsanaM / yAtkevalamApnoti, lokAlokaprakAzakam // karoti nAcchAdanamasti kijit // lokAlokavilokanakanayanaM saMdehanirNAzanam // jIvAjIvasutatvabhedakathakaM sajJAnisaMjIvanam / sarva dvandaM parityajya, nibhRtenAntarAtmanA / pUjyaM svadeze bhavatIha rAjya, sarvaprANisukhaM pramodajanakaM kuryAssatAM maGgalam // jJAnAmRtaM sadA peyaM, cittAvAdanamuttamam // jJAnaM triloke'pi sadArcanIyam / / For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zAnaM vivekAya madAya rAjyaM, 32 tato na te tulyaguNe bhavetAm // ajJAnI kSapayet karma, yajammazatakoTibhiH / tajjJAnI tu triguptAtmA nihantyantarmuhUrtake // 28 jAnanti kecica tu kartumIzAH 33 kartuM mA yena ca te vidanti / janmajarAmaraNa bhayairabhidrute jAnanti tavaM prabhavanti karta te kespi loke viralA bhavanti // 26 mohAndhakAre bhramatIha tAvat saMsAraduHkhaizva yAvadvivekArka mahodayena kadamAnaH / yathAsthitaM pazyati nAtmarUpam // 30 zAnaM syAt kumatAndhakArataraNirzAnaM jagalocanaM / zAnaM nItitaraGgiNIkulagirizanaM kaSAyApaham // zAnaM nirvRtibazyamantramamalaM jJAnaM manaH pAvanaM zAnaM svargagatiprayANa paTahaM jJAnaM nidAnaM zriyaH // / 31 32 azAnatamasAcchco, naraH / mUvAntaHkaraNo na jAnAti kutaH ko'haM kvAhaM gantA kimAtmakaH // www.kobatirth.org vyAdhivedanAgrasta / jinavaravacanAdanyannAsti zaraNaM kacilloke // darzana / zvAdhyaM na , darzanam / hi caraNajJAnaviyukramapi punarjJAna cAritre, mithyAvadUSite // samyakazAstraparijJAnA-dvignA bhavato janAH 1 labdhvA darzanasaMzuddhi, te yAnti paramAM gatim // * dhyAnaM duH khanidhAnameva, tapasaH saMta mAtra phalaM / svAdhyAyospi hi baMdha eva kudhiyAM te'bhigrahAH kumahA / zrazlAdhyA khaludAnazIlatulanAtIrthAdiyAtrA vRthA / samyaktvena vihInamanyadapi yattatsarvamaMtargaDuH // For Private And Personal Use Only samyaktvasahitA eva, zuddhA dAnAdikAH kriyAH / tAsAM mocaphalaM prokraM yadasya sahacAritA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 pidhAnaM durgatidvAre, nidhAnaM sarvasampadaH / vidhAnaM moca saukhyAnAM, puNyaiH samyaktvamApnuyAt // 6 samyaktvarakhAna paraM hi ratnaM samyaktvamizrA paraM hi mitram 1 samyakasvabandhorna paro hi bandhuH samyaktvalAbhAnna paro hi lAbhaH // antarmuhUrttamapi yaH samupAsya jantuH samyaka varatnamamalaM vijahAti sacaH / bambhramyate bhavapathe suciraM na ko'pi tad vibhratazvirataraM kimudIrayAmaH // 8 bhASA buddhivivekavAkyakuzalaH zaGkAdidoSojjhitaH / gambhIraH prazamazriyA parigato vazyendriyo dhairyavAn // prAvINyaM hRdi nizcayena sahito bhaktizca deve gurau / kAruNyAdiguNairalaMkRtatanuH samyaksvayogyo bhavet // 32 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org zraddhayA sApyate dharmo, mhdbhirnaarthraashibhiH|| yA deve devatAbuddhi-nArI ca gatAmatiH / / ci gatasya saMsAre, bahuyo nisamAkule / akizanA hi munayaH zraddhAvanto divaM gatAH // | dharma ca dharmadhIH zuddhA, samyaksyamidamucyate // prAptA sudurla mA bodhiH, zAsane jinbhaassite|| zraddhAvAMkhabhate jJAna, tatparaH saMyatendriyaH / zAnaM labdhvA parAM zAntimacireNAdhigacchati // naravaM durlabhaM loke, vidyA tatra sudurlabhA / puravanAgana surendranAgendranarendra saMpadaH, sukhena sarvA labhate bhraman bhane dharmitvaM durlabhaM tatra zraddhA tatra sadalabhA azeSaduHkhakSayakArazaM para, na darzanaM pAvanamaznute janaH] 25 ghanadA paramaM pApaM zraddhA paapprmocinii| mUlaM bodhidramasyaitad, dvAraM puNyapurasya ca / jahAti pApaM zraddhAvAn , soM jINomiva vacam // | samyagdarzanasaMpanaH, karmaNA na hi badhyate / | pIThaM nivANahaya'sya, nidhAnaM sarvasaMpadAm // 12 darzanena vihInastu, saMsAra pratipadyate // nalinyAM ca yathA nIraM, bhinantiSThati sarvadA / mUlaM dharmasya samyaktvaM, svargasaukhyaphalapradam / ayamAtmA svabhAvena, dehe tiSThati nirmalaH // | vinaikakaM zUnyagaNA vRthA yathA anukrameNa mokSasya, sukhada bhaNitaM dhruvam // vinA tejo nayane vRthA yathA / zaGkA kAMkSA nindA, parazaMsA saMstavo'bhilApazca / vinA suvRSTiM ca kRSithA yathA kanInikeva netrasya, kusumasyeva saurabham / parihartavyAH sadbhiH, samyaktvavizodhibhiH satatam // vinA sudRSTiM vipulaM tapastathA / samyaktvamucyate sAraM, sarveSAM dharmakarmaNAm // narasvepi pazUyante, mithyAtvagrastacetasaH / 2. varaM narakavAso'pi, samyaktvena samAyutaH / pazutve'pi narAyante, samyaktvamyAcetanAH // | na taddhanaM yena na jAyate sukhaM na tu samyaktvahInastha, nivAso divi rAjate / na tatsukhaM yena na toSasambhavaH / |amApte bodhirasne hi, cakravartyapi rakavat / na toSaNaM tanna yato vratAdaro zamasaMveganirvedAnukampAstikyalakSaNaiH 33 | saMprApte bodhiratne tu, raGkopi syAttato'dhikaH // vataM na samyaktvayutaM bhavenna cet // | lakSaNaiH paJcabhiH samyak samyaksvamupalapapate // | For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 33 38 2 upadeza smyktv| 7 vistAraruci samyaktva / paNDito'sau vinIto'sau, dharmajJaH priyadarzanaH / yaH sadAcArasampannaH, samyaktvaraDhamAnasaH // yaH pareNopadiSTastu, badmasthena jinena vA / iNyAoM nikhilA bhASA:, pramAaurakhilainayaiH / tAneva manyate bhAvAtupadezaruciH smRtH|| | upajambhagatA yasya, sa vistArarucirmataH // samyaktvena hi yukrasya, dhruvaM nirvANasaMgamaH / / 3AkSA samyaktva / 8kriyAruci samyaktva / mithyArazo'sya jIvasya, saMsAre bhramaNaM sadA / rAgo dveSazca mohazca, yasyAjJAnaM kSayaM gatam / | jJAnadarzanacAritratapaHsamitiguptiSu / / samyaktvaM paramaM snaM, zaGkAdimalavarjitam / / jinAjJAyAM ruciM kurvanihAjJAruciriSyate // yaH kriyAsu rato nityaM, sa vijJeyA kriyAruciH / saMsAraduHkhadAridacaM, nAzayet suvinizcitam / 4 sUtraruci samyaktva / saMkSeparuci samyaktva / dhanena hIno'pi dhanI manuSyo, zrIsarvajJAgamo yena, dRSTaH spaSTArthato'khinaH / AjJApravacane jaine, kuraSTAvanabhigrahaH / yasyAsti samyaktvadhanaM pradhAnam / zrAgamabhigamarucireSo'bhidhIyate // | yaH syAd bhadrabhAvena, taM saMkSeparuci viduH // dhanaM bhavedekabhave sukhAya, 5 bIjaruci samyaktva / 1.dharmaruci samyaktva / bhave bhave'nantasukhI sudRSTiH // daza prakAra samyaktva kI ruci| |sa bIjarucirAsAdya, padamekamanekadhA / yo dharma zrutacAritrAstikAyaviSayaM khalu / yo'dhyApayati samyaktvaM, tailabindurivodake / zraddadhAti jinAkhyAtaM, sa dharmaruciriSyate / 1nisarga smyktv| 6adhigamaruci samyaktva / caaritr| 34 dravyakSetrAdibhAvA ye, jinaiH khyAtAstathaiva ca / | gurUpadezamAlambya, prAdurbhavati dehinAm / cAritreNa vihInaH, zrutavAnapi nopajIvyate sadbhiH / | 34 zradatte svayamevaitAn , sa nisargaruciH smRtaH // | yattu samyakcaddhAnaM, tat syAdadhigamajaM param // | zItalajalaparipUrNaH, kukhajaizvANDAla kUpa iva // | For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 35 sadarzanajJAnabalena bhUtA, 1 pApakriyAyA viratistridhA yA // jinezvarastad gaditaM caritraM / samastakarmakSayahetubhUtam // vinauSadhaM zAmyati no gado yathA / vinA'zanaM zAmyati no cudhA yathA // vinAmbupAnena tRSAvyathA yathA / satyaM tapo jJAnamahiMsatA ca vidvatpraNAmaM ca suzIlatA ca // etAni yo dhArayate sa vidvAn / na kevalaM yaH paThate sa vidvAn // X svaritaM kiM karttavyaM ?, viduSA saMsArasantaticchedaH / kiM mokSatarorbIjaM ? samprajJAnaM kriyAsahitam // 6 zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA - sucintitaM yastu kriyAvAnpuruSaH sa vidvAn / www.kobatirth.org cauSadhamAturANAM na nAmamAtreNa karotyarogam // binA vrataM karmarugAtravastathA // sarvAgamAnAmAcAraH, AcAraprabhavo dharmo, 4 zrAcArAnnabhate zrAcArAddhanamattayyamAcAro 18 hyAyurAcArAdIpsitAH prajAH / tiryaSu tRnududhabandhavedanaintyalakSaNam // 5 aerrprabhavo dharmo, nRNAM zreyaskaro mahAn / iha loke parA kIrtiH paratra paramaM sukham // & prathamaM dharmasya 10 parikarate / prabhuracyutaH // AcAraH paramo dharmaM zrAcAraH paramaM tapaH / zrAcAraH paramaM jJAnamAcArArika na sAdhyate // 11 13 icchAM vinA yatkila zIlapAlana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir majJAnakaSTaM narake ca tADanam garbhe vilInaM varamatra mAtuH, prasUtikAle'pi varaM vinaashH| asaMbhavo vA varamaMgabhAjo, na jIvitaM cArucaritramukraM // 12 veSadhAraNaM siddheH kAraNaM na ca tatkathA / kriyaiva kAraNaM siddheH satyametanna saMzayaH // For Private And Personal Use Only metairakAmA bhavatIha nirjarA ra kriyAvirahitaM hanta !, jJAnamAzramanarthakam / gatiM vinA pathajJo'pi nApnoti puramIpsitam // 14 1 / IryAbhASaiSaNA''dAna nikSepotsargasaMjJikAH paJcAhuH samitIstisro guptIstriyoganiprahAt // 16 nordhvaM na tiryag dUraM vA, nirIkSan paryaTed budhaH / yugamAtraM mahIpRSThaM naro gacchedvilokayan // r AtmaprazaMsA paradoSahAsapaizunya kArkazyaviruddhavAkyam / vivarNya bhASAM vadatAM munInAM, vadanti bhASAsamiti jinendrAH // 35 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 36 15 dvicatvAriMzata bhikSA doSairnityamadUSitam / muniryadannamAdatte, saiSaNAsamitirmatA // 16 zrAsanAdIni saMvIkSya, pratilisya ca yatnataH / gRhIyAnikSipedvA yat sA''dAnasamitiH smRtA // kaphamUtramalaprArtha, yatnAdyadutsRjetsAdhuH, vimukra kalpanA jAla, AtmArAmaM 20 nirjantu jagatItale / sotsargasamitirbhavet // 21 sama supratiSThitam / manastajjJairmanogu sirudAhRtA // upasargaprasaGge'pi, sthirIbhAvaH 22 saMjJAdiparihAreNa yanmaunasyAvalam znam | vAgvRtteH saMvRttirvA yA sA vAgguptirihocyate // 23 kAyotsargajuvo muneH / zarIrasya, kAyagutirnigadyate // 24 kaphavipraramalAmarzasabaiSadhimaharddhayaH / saMmizrotaladhiva, yogaM tANDavaDamvaram // www.kobatirth.org 25 brahmastrI bhrUNa goghAtapAta kAnarakA titheH / dRDhaprahAriprabhRteryogo, hastAvalambanam // 26 upadeSTuM ca vaktuM ca, janaH sarvo'pi paMDitaH / tadanuSThAnakartRsve munayo'pi na paMDitAmA 27 paThakaH pAThakazcaiva ye cAnye zAstraciMtakAH / sarve vyasanino jJeyA yaH kriyAvAn sa paMDitaH // 28 sAmAyikamityAdyaM chedo |sthApanaM dvitIyaM tu / parihAravizuddhikaM sUkSmasamparAyaM yathAkhyAtam // 23 pajJAsravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 30 cAritrarakhAna paraM hiravaM, cAritravAnna paraM hi vittam / cAritralAbhAnna paro hi lAbhazcAritrayogAnna paro hi yogaH kSititalazayanaM sahajaparibhavo 31 vA vA prAnta bhaitAzanaM nIcadurbhASitaM For Private And Personal Use Only baa| vA // mahati phala vizeSe, na manasi na zarIre 32 mukti / dIcA gRhItA dinamekameva, yenopracittena zivaM sa yAti na tat kadAcit tadavazyameva vaimAnikaH syAt tridazapradhAnaH 1 munimicchasi cettAta, kSamAssvadyAzaucaM satyaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 abhAvAdandhahetUnAM kRH karmapramokSo hi, nityamabhyudyatAnAM / duHkhamutpAdayanvi viSayAnviSavazyaja / pIyUSavatya // yastAnmocasukhAdanyatsukhaM kApi na vidyate / tasmAnmumukSu bhAgyaM naiva bhogecchunA kvacit // 1 baMdha nirjarayA tthaa| moda ityabhidhIyate / dagdhe bIje yathA'tyantaM prAdurbhavati nAkuraH / karmabIje tathA dagdhe, na rohati bhavAGkuraH // 36 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1. pIyUSavattopadayAtramArjava na pakSasevAzrayaNena muktiH, saMsAraviSayAtItaM, siddhAnAmavyayaM sukham / prazAntidAntIrbhaja nityamAdarAt // kaSAyamukriH kila mukrireva // anyAbAdhamiti prota, paramaM paramarSibhiH // | mokSasya hetuH prathamo nigadyate, surAsuranarendrANAM, yatsukhaM bhuvanatraye / jJAnAvaraNahAnAnte, kevalajJAnazAlinaH / vairAgyamatyantamanityavastuSu / / tatsyAdanantabhAgo'pi, na mokSasukhasampadAm // darzanAvaraNacchedAdudyatkevaladarzanaH // tataH zamazcApi damastitikSA, nyAsaH prasakAkhilakarmaNAM bhRzam // saMsAre nivasan svArtha-saja: kajalavezmani / | vedanIyasamucchedAdacyAbAdhatvamAzritAH / lipyate nikhilo loko, jJAnasiddho na lipyate / mohanIyasamucchedAtsamyaktvamacalaM zritAH ||dhrmaadhii sukha duHkha, mAnasAni na te vibho / na kartAsi na bhokAsi, mukta evAsi sarvadA ||n nindati na ca stIti, na dRSyati na kupyati mAyuHkarmasamucchedAdavagAhanazAlinaH / na dadAti na gRhNAti, muktaH sarvatra nIrasaH // nAmakarmasamucchedAtparamaM saucamyamAzritAH // layavikSeparahitaM manaH kRtvA sunizcalam / / | etajjJAnaM ca mokSaM ca, zeSAstu granthavistarAH // gotrakarmasamucchedArasadA'gauravalAghavAH / mokSasya na hi vAso'sti, na prAmAntarameva vA / antarAyasamucchedAdanantaM vIryamAnitAH // vadantu zAstrANi yajantu devAn, ajJAna hRdayagranthi-nAzo mokSa iti smRtaH // __ kurvantu karmANi bhajantu devatAH / yasya cittaM nirviSayaM, hRdayaM yasya zItalam / Atmaikyabodhena vinApi muktina kAmAnAM hRdaye vAsaH, saMsAra iti kIrtitaH / tasya mitraM jagatsavaM, tasya mukriH karasthitA // siddha yati varSazatAntare'pi // teSAM sarvAtmanA nAzo, mokSa uko manISibhiH / mokSasya kAkSA yadi vai tavAsti, nAzAmvaratve na sitAmbaratve, nilepo niSkalaH zuddho, niSpakSo'tyantanivRtaH / / 37 tyajAtidUrAdviSayAn viSaM yathA / __na tarkazAstre na ca tatvavAde / nirvikalpazca zuddhAtmA, paramAtmeti varNitaH // " For Private And Personal use only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirmamAvaM paraM tavaM, nirmamatvaM paraM sukham / / zItoSNAdibhiratyugreyasya bAdhA na vidyate / | janmamyekA duHkhAya. rogo dhvAntaM ripurviSam / / nirmamatvaM paraM bIjaM, mokSasya kathitaM budhaH na bhItimeti cAnyebhyastasya siddhirupasthitA // | api janmasahasraSa, mithyAtvamacikitsitam / / jantUnAmavanaM jinezamahanaM bhaktyA''gamAkarNanaM | na jJAnaM kevalaM muktyai, na kriyA kevalA bhavet / | adeve devabuddhiyA~, gurudhIragurau ca yA / sAdhUnAM namanaM madApanayanaM samyag gurormAnanam / saMyogAdubhayoH samyaga, mukrimAhurmanISiNaH // dha dharmavavica, mithyAtvaM tadviparyayAt // mAyAyA hananaM ca krodhazamana lobhadrumonmUlanaM | kevalaM kevalajJAnaM, prApnuvanti svavIryataH / / cetaHzodhanamindriyasya damanametacchivopAyanam // pradeve deva saGkalpa-madhameM dharmamAnitAm / svavIryeNaiva gacchanti, jinendrAH paramaM padam // | atatve tattvabuddhiM ca, vidhatte suparisphuTam // devo dalitarAgAriH, gurustyAparigrahaH / svargApavargoM bhavato vibhinnau, | dharmaH praguNakAruNyo, mukkimUlamidaM matam / svargAd yataH syAt patanaM na mozAt / apa sAta apAtre pAvatAropa-maguNeSu guNagraham / svarge sukhazrIH punarindriyotthA, saMsArahetau nirvANa-hetubhAvaM karotyayam / sarvasaGgaparityAgaH, sarvadvandvasahiSNutA / jJeyA parabrahmamayI tu mokSe // sarvadvandvasamatvaM ca, mokSasya vidhiruttmH|| mithyAtvapaGkama lino, jIvo viparItadarzano bhavati / kRtsnakarmakSayAnmokSo, janmamRtvAdivarjitaH / zraddhatte na ca dharma madhuramapi rasaM yathA caritaH / / gatapata yathA tumba, jale yAtyupari svayam / / sarvabAdhA vinirmukta ekAntasukhasaGgataH // kSINakarmamalo jIvastathA yAti zivAlayam / mithyAtva svruup| paTotpattimUlaM yathA tntuvRnd| ghaTotpattimUlaM yathA mRtsamUhaH // | nirmamatvaM virAgAya, vairAgyAyogasaGgatiH / mithyAtvaM paramo rogo, mithyAvaM paramaM tamaH / tRNotpattimUlaM yathA tasya bIjaM / | yogAtsaJjAyate jJAna, jJAnAnmuktiH prjaayte| mithyAtvaM paramaH zatru-mithyAtvaM paramaM viSam // | tathA karmamUlaM ca mithyAtvamukram / / | 36 For Private And Personal use only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zasyAni voSare kSetre, nikSiptAni kadAcana / durvacanaM parAdhInaM, zarIre kaSTakArakam / vairiNopi hi mucyante, prANAnte tRNabhakSaNAt / / na vratAni prarohaMti, jIve mithyAtvavAsite / zalyaM zalyataraM tasmAt, mithyAtvaM zalyamAtmani // | tRNAhArA sadaivaite, hanyante pazavaH katham ? // bhujaGgaviSazastrAniyAghrasiMhaH paMcendriyANi trividhaM balaM ca, zatrubhirnihitaM zastraM, zarIre jAti nRNAm / zarIriNAm / / vinAzayati janmaka, mithyAvaM koTizo bhavAn // yathA vyathA karotyeva, tathA mithyAtvamAtmanaH / / ucchvAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhirukAsteSAnAsti nityo na kartA ca, bhokrAramA na nivRtaH / viyojIkaraNaM tu hiMsA // mithyAvazalyamunmUlya, svAtmAnaM nirmalIkuru / tadupAyazca netyAhumithyAtvasya padAni SaT // yathA'jasra susiMdUrarajasA bhuvi darpaNaH // yUpaM chitvA pazUnhattvA, kRtvA rudhirakardamam / yadyevaM gamyate svarge narake kena gamyate // svAdhyAyena gurorbhayA, dIkSayA tapasA tathA / karoti doSaM na tamatra kesarI / yena kenogramenaiva, mithyAtvazalpamuddharet // na daMdazUko na karI na bhUmipaH // 'dhanaM phalati dAnena jIvitaM jIvarakSaNAt / atIva ruSTo na ca zatruruddhato / rUpanArogyamaizvarya-mahiMsA phalamaznute / mithyAtvamaviratizca, kaSAyA duHkhadAyinaH / yamatra mithyAtvaripuH zarIriNAm // "| pramAdA duSTayogAzca, paJcaite bandhakAraNam // anumantA vizasitA, nihantA pavikrayI yathA'ndhakArAndhapaTAvRto jno| ahiNsaa| saMskartA copahartA ca, khAdakazceti ghAtakAH // vicitracitraM na vilokituM kSamaH // yathokatavaM jinanAthabhASitaM / amadhyamadhye kITa sya, surendrasya suraalye| yo na hi kurute pApaM, sarvabhUteSu karhi cit / / 36 nisargamithyAtvatiraskRtastathA // samAnA jIvitAkAMkSA, samaM mRtyubhayaM dvyoH||| karmaNA manasA vAcA, sa jJAnI kathyate budhaiH / / For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir indriyANi pazUn kRtvA, vedI kRtvA tapomayIm / na yatpramAdayogena, jIvitavyaparopaNam / / sarvayajJeSu vA dAnaM, sarvatIrtheSu vA''plutam / / ahiMsA pAhutIrdadyAdeSa yajJaH sanAtanaH // | sAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvataM matam // sarvadAnaphalaM vA'pi, naitat tulyamahiMsayA // jale jantuH sthale janturAkAze jantureva ca / / karmaNA manasA vAcA, sarvabhUteSu sarvadA |ahi trasya tapo'kSayyamahiMsro yajate sadA / / jantumAnAkule loke kathaM micarahiMsakaH // | aklezajananaM prokkA, svahiMsA paramarSibhiH // ahiMsraH sarvabhUtAnAM, yathA mAtA yathA pitA // 24 sacamA na pratipIyante, prANinaH sthalamartayaH |jraayjaannddjaadiinaaN, vAmanaHkarmabhiH kacit / / ahiMsA paramaM dAnamahiMsA paramo damaH / ye zakyAste vivaya'nte, kA hiMsA saMyamAtmanaH ? // yunaH kurvIta na drohaM, sarvasaGgAMzca varjayet // ahiMsA paramo yajJastathA'hiMsA paraM padam / duHkhotpattirmanaHklezaH, tatparyAyasya ca kSayaH / jarAyujANDajodbhijasvedajAni kadAcana / ahiMsA paramaM dhyAnamahiMsA paramaM tapaH / yasyAH syAt sA prayatnena, hiMsA heyA vipazcitA // ye na hiMsanti bhUtAni, zuddhAramAno dayAparAH // ahiMsA paramaM jJAnamahiMsA paramaM padam / 18 prANI pramAdataH kuryAt , yatprANavyaparopaNam / ahiMsArthAya bhUtAnAM, dharmapravacanaM kRtam / ahiMsA paramo dharmastathA'hiMsA paraM tapaH / sA hiMsA jagade prAjhaibIjaM saMsArabhUruhaH // yaH syAdahiMsAsaMyuktaH, sa dharma iti nizcayaH // ahiMsA paramaM jJAnamahiMsA paramaM padam nityAnitye tato jIve, pariNAme viyujyate / ahiMsA paramo dharmastathA'hiMsA paro damaH / ahiMsA paramo dharmo, ahiMsaiva paraM tapaH / hiMsA kAyaviyogena, pIDA'taH pApakAraNam // ahiMsA paramaM dAnamahiMsA paramaM tapaH // | ahiMsA paramaM dAnamityAhumunayaH sadA # 20 zarIrI mriyatAM mA vA, dhruvaM hiMsA pramAdinAm |ahiNsaa paramo yajJastathA'hiMsA paraM phalam / ahiMsA paramaM dAnamahiMsA paramo damaH / sA prANavyaparope'pi, pramAdarahitasya na // ahiMsA paramaM mitramahiMsA paramaM sukham // |ahiMsA paramo jApaH, ahiMsA paramaM zubham // 14 4. For Private And Personal use only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sarvayajJeSu sarvadAnaphalaM 23 etatphalama hiMsAyA na hi zaktA guNA yadAnaM sarvatIrtheSu vA'pi, takSa 30 bhUyazva kurupuGgava ! / vaktumapi varSazatairapi // kuryAdvarSasahasraM tu zrahanyahani majjanam / sAgareNApi kRtsnena vadhako naiva zudhyati // 31 yatphalam / tulyamahiMsayA // sarvatIrthAvagAhanam sarvavedAdhigamanaM sarvayajJaphalaM caiva naiva tulyamahiMsayA 12 1 I nAstyahiMsAparaM puNyaM nAstyahiMsAparaM sukham / nAstya hiMsAparaM jJAnaM, nAstyahiMsAparo damaH // www.kobatirth.org dIrghamAyaH paraM rUpamArogyaM zlAghanIyatA / ahiMsAyAH phalaM sarvaM kimanyat kAmadeva sA // * hiMsA / 1 damo devagurUpAstirdAnamadhyayanaM tapaH / sarvamapyetadaphalaM hiMsAM cenna parityajet // 2 3 zamazIladayAmUlaM hitvA dharmaM jagaddhitam / aho ! hiMsA'pi dharmAya, jagade mandabuddhibhiH // V pramAdena yathA vidyA, kuzIlena yathA dhanam / kapaTena yathA maitrI, tathA dharmo na hiMsayA // 5 15 41. lakSmIH pANitale tasya, svargastasya gRhAGgaNe / pagu-kuSThi-kuNitvAdi, dRSTvA hiMsAphalaM sudhIH / kurute yo janaH sarvajIvaratAM sadA''darAt // nirAgastrasajantUnAM hiMsAM For Private And Personal Use Only zilAM samadhirUDhAkha, nimajanti jalAntare / hiMsAzritAzca te tadvat samAzrayanti durgatim // 8 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAvanti pazuromANi, pazugAtreSu bhArata ! tAvadvarSasahasrANi pacyante narake narAH // 4 sa kamalavanamajhervAsaraM bhAskarAstA damRtamuragavaktrAt sAdhuvAda vivAdAt / rugapagamama jIrNAjIvitaM kAlakUTA dabhilaSani vadhAd yaH prANinAM dharmamicchet // dayA / 1 ye bhakSayantyanyapalaM, svakIyapapuSTaye / parasmimyandhuvarge vA mitre dveSye ripau tathA / ta eva ghAtakA yana, vadhako bhaekaM vinA // AtmavadvartitamyaM hi dayaiSA parikIrtitA // 6 satyaM tIrthaM kSamA tIrtha, tIrthamindriyanigrahaH / 41 saMpatastyajet // sarvabhUtadayA tIrthaM sarvatrArjavameva nca // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 kSAntitulyaM tapo nAsti, saMtoSAnna sukhaM param / dayAhInaM niSphalaM syAnnAsti dharmastu tatra hi / zrAyurdIrghataraM vapurvarataraM gotraM garIyastaraM / nAsti tRSNAsamo vyAdhinai ca dharmo dayAparaH // ete vedA avedAH syurdayA yatra na vidyate // | vittaM bhUritaraM balaM bahutaraM svAmitvamuccastaram // ArogyaM vigatAntaraM trijagati zlAghyatvamalpetaraM na ca vidyAsamo bandhunaM ca vyAdhisamo ripuH / sa vedA na tat kuryuH, sarve yajJAzca bhArata! / saMsArAmbunidhiM karoti sutaraM cetaH kRpAntaram / na cApatyasamaH snehI, na ca dharmo dayAparaH // sarve tIrthAbhiSekAca, yat kuryAt prANinAM dayA // | saMsAre mAnuSyaM, sAraM mAnuSye ca kaulInyam / prazastAcaraNa nityamaprazastavisarjanam na sA dIkSA na sA bhikSA, na tahAnaM na tattapaH / kolInye dhamivaM, dharmitve cApi sadayatvam / eladdhi maGgalaM prokaM, munibhistatvadarzibhiH // na tad dhyAna na tanmaunaM, dayA yatra na vidyate // dharmo jIvadayAtalyo, na kApi jagatItale ||yo bandhana-vadhaklezAna , prANinAM na cikIrSati / | nihatasya pazoryajJe svargaprAptirSadISyate / tasmAt sarvaprayatnena, kAryA jIvadayA'nibhiH // | sa sarvasya hitaprepsuH, sukhamatyantamaznute // | svapitA yajamAnena kiM na tasminnihanyate // lAvaNyarahitaM rUpaM, vidyayA vajitaM vapuH / jalatyanaM saro bhAti, tathA dharmo dayAM vinA // ahiMsApUrva ko dharmo, yasmAtsarSahite rataH / | avaM naiva gaja naiva vyAnaM naiva ca naiva ca / yUkA--matkuNa-daMzAdIstaramAsAnapi rakSayet // | ajAputraM baliM dadyAd devo durbala ghAtakaH dayA'janA sadA sevyA, sarva kAmaphalapradA / 14 sevitA'sau karotyAzu, mAnasaM karuNAmayam // | dayAM vinA devagurukamArcA nAhaM svargaphalopabhogatRSito nAbhyarthitastvaM mayA / rUpAMsisandriyayantraNAni / | saMtuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yukraM tava / ahiMsAlakSaNo dharmo'dharmazca prANinAM vadhaH / dAnAni zAsrAdhyayanAni sarva, svarge yAntiyadi tvayA vinihatA yajJe dhruvaM prANino / tasmAddharmArthibhirlokaH, kartavyA prANinAM dayA // | sainyaM gatasvAmi yathA tathaiva // | yajJaM kiM na karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAndhavaiH! For Private And Personal use only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir dharmazcet paradArasaGgakaraNAddharmaH sugasevanAt / satyaM vyApriyaM byAnna yAtsatyamapriyam / nAsti satyasamo dharmo, na satyAdbhidyate param / / saMpuSTiH pazumatsyamAMsanikarAhArAcca he vIra ! te|| | nAsatyaM ca priyaM yAt, epa dharmaH sanAtanaH / na hi tIvrataraM kiJcida-nRtAdiha vidyate / hatvA prANicayasya cetava bhavet svargApavargAptaye / ko'satkarmatayA tadA paricitaH syAnneti jAnImahe // | na putrAsparamo lAbho, na bhAryAyAH paraM sumbam / | satyena pUyate sAkSI, dharmaH satyena varddhate / satya / na dharmAtparama mitraM, nAnRtAtpAtakaM param / / | tasmAtsatyaM hi vaktavyaM, sarvavarNeSu sAkSibhiH / satyena dhAryate pRthvI, satyena tapate raviH / satyena vAyavo vAnti, sarva satye pratiSThitam // satyaM janavirAdhAya, asatyaM janaraJjanam / / satyaM svargasya sopAnaM, pArAvArasya naurikha / surA vikrIyate sthAne, dadhi kSIraM gRhe gRhe ||n pAvanatamaM kiJcitsatyAdadhyagama kacit / / sadayaM hRdayaM yasya, bhASitaM satyabhUSitam / kAyaH parahite yasya, kalistasya karoti kim // satyameva jayate nAnRtam ,satyena panthA vitato devayAnaH | satyadharma samAzrisya, yerakarma kurute naraH / yenAkramantuSyo hyAramakAmA,yatra tatsatyasya paramaM nidhAnam tadeva sakalaM karma, satyaM jAnIhi subate / satyaM satsu sadA dharmaH, satyaM dharmaH sanAtanaH / RSayazcaiva devAzca, satyameva hi menire / satyameva namasveta, satyaM hi paramA gatiH / satyavAdI hi loke'smin , padaM gacchati cAkSayam / vizvAsAyatanaM vipattidalanaM devaiH kRtArAdhanaM / / muktaH pathyadanaM alAgnizamanaM vyAghoragastaMbhanam // zreyaH saMvananaM samRddhijananaM saujanyasaMjIvanam / / kItteM: kelivanaM prabhAvabhavanaM satyaM vacaH paavnm|| satyaM mRdu priyaM vAkyaM, dhIro hitakaraM vadet / / bhUmiH kIrtiryazo lakSmIH , puruSaM prArthayanti hi / pAsmotkarSa tathA nindA pareSAM privrjyet|| satyaM samanuvartante, satyameva bhajettataH / 43 nAnRtAtpApakaM kiJcinna satyAtsukRtaM param / | satyameva vrataM yasya, dayA dIneSu sarvadA / ye vadantIha satyAni, prANatyAge'pyupasthite / vivekAna paro bandhuriti vedavido viduH||| kAmakrodhau vaze yasya, sa sAdhuH kathyate budhaiH|| pramANabhUtA bhUtAnAM, durgANyati taranti te For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 26 na tasvavacanaM satyaM, nAtatvavacanaM mRSA / | satye pratiSThitA lokAH, dharmaH satye pratiSTitaH / kanyA-go-bhUmya lokAni, nyAsApaharaNaM tathA / yadbhUtahitamatyantaM, tatsatyamiti kathyate // | satye pratiSThitaM jJAnaM, sarva satye pratiSThitam // | kUTasAcyaM ca paJceti, sthUlAsatyAni saMtyajet // satyahInA vRthA pUjA, sasyahIno vRthA japaH / nAsti satyAda paro dharmo, nAnRtAt pAtakaM param / sarvalokaviruddhaM yad, yad vizvasitaghAtakam / satyahInaM tapo vyarthamUSare vapanaM yathA // sthitirhi satya dharmasya tasmAtsatyaM na lopayet // yadvipakSazca puNyasya, na vadet tadanRtam / nAsatyavAdinaH sakhyaM, na puNyaM na yazo bhuvi |tsthaa'gnirjlmrnnvH sthalamarimitraM surAH kiMkarAH / yAraNye rodanAt siddhiyA, siddhiHjIvakopanAt / dRzyate nApi kalyANa, kAlakUTamivAmataH // kAntAraM nagaraM giriguhamahiAvaM mRgArimaMgaH // | kRtaghnasevanAt siddhiH, sA sidiH kUTabhASaNAt // pAtAlaM vilamatramutpaladalaM vyAlaH zagAlo viSaM / / yathArthakadhanaM yaza, sarvaloke sukhapradam / pIyUSaM viSama samaM ca vacanaM satyAzritaM vakri yaH // | vaNik paNyAGganA dasyuetakRt pAradArikaH / tatsatyamiti vijJeyamasatyaM tadviparyayam // dvArapAlazca kaulazca, saptAsasyasya mandiram // cajanmastakamauliratnavikaTajyotizchaTADambara- / satyena racyate dharmo, vidyA'bhyAsena racyate / devAH pannavayanti yaccaraNayoH pIThe lurunto'pyamI // | nigodevadha tiryachu, tathA narakavAsiSu / mRjyayA rayate rUpaM, kulaM vRttena rayate // kurvanti prahalokapAlakhacarA yayAtihArya nRNAm / | utpadyante mRSAvAdaprasAdena zarIriNaH // priya pathyaM vacastathya, sRnRtavatamucyate / | zAmyanti jvalanAdayazca niyataM tatsatyavAcaH phalam // pAradArika-dasyUnAmasti kAcit pratikriyA / tattadhyamapi no tathyamapriyaM cAhitaM ca yat // shrmty| asatyavAdinaH puMsaH, pratIkAro na vidyate // 5 44 agninA sicyamAno'pi, to vRddhiM na cApnuyAt / kAmAllobhAyAtkrodhAt sAnnivAdAttathaiva ca |maanaadvaa yadi vAlomAt, krodhAdvAyati vA bhavAn / / 44 / tathA satyaM vinA dharmaH, puSTiM nAyAti karhi cit // | mithyA badati yatpA, tadasatyaM prakIrtitam meM | yo myAcamanyathA te, sa yAti narakaM naraH // For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmahAniravizvAso, dehArthavyasanaM tathA / | maNimukApravAlAni, hatvA lomena mAnavaH / / anAdAnamadattasyAsyavratamudIritama asatyabhASiNAM nindA, durgatizcopajAyate // vividhAni ca rakhAni, yamadvAreSu jAyate // bAdyaprANA nRNAmoM, haratA taM hRtA hi te // | . asatyavakturbhuvi pakSapAtaM,kuryAna vidvAn kila saGkaTe'vi cauryakarmaprabhAveNa, satyaghoSo dvijottamaH / tena dhruvaM hi vasurAjavat sa, ihApavAdaM narakaM paratra // | duHkhaM hi paramaM prApto, pAtakaM kimataH param // | parArdhagrahaNe yeSAM, niyamaH zuddhacetasAm / abhyAyAnti zriyasteSAM, khayameva svayaMvarAH // mUkatA mativaikalyaM mUrkhatA bodhavicyutiH / / zUlikArohaNaM kecicchirazveda tathA pare / bAdhirya mukharogitvamasatyAdeva dehinAm // | nAsikAkarNacchedAdi, kecidai caturaGgatAm // | yadA sarva paradravyaM, bahirvA yadi vA gRhe / adattaM naiva gRhNAti, brahma saMpadyate tadA / kuTumbaM jIvitaM vittaM yadyasatyena ca te / / dhanahAniH rAjadaNDaM, kIrtinAzaM tathaiva ca / / tathApi yujyate vaktuM nAsatyaM shiilshaalibhiH|| cauryakarmaprasAdena, prApyate duHkhakoTayaH / / patitaM vismRtaM naSTaM sthitaM sthApitamAhitam / acaurya / adattaM gRhyate yacca, cauryakarma tadeva hi / adattaM nAvadIta svaM parakIyaM kacirasudhIH // nyAsA'pahArajaM pApaM, na bhUtaM na bhaviSyati // pracchannaM vA prakAza vA, nizAyAmathavA divA / anye ye ye narA loke, cauryakarmaprabhAvataH / / hRdi yasya padaM dhatte paravittAmiSaspRhA / syAt paradravyaharaNaM steyaM tatprakIrtitam // karoti kiM na ki tasya, karaThalameva sarpiNI // duHkhaM hi paramaM prAptA, kastAMstAn kathayituM zamaH / / 45] durbalasya balaM rAjA, bAlAnAM rodanaM balam / / vittameva mataM sUtre, prANA vAhAH zarIriNAm / / guravo lAghavaM nItA, guNino'pyatra khaNDitAH / balaM mUrkhasya maunisvaM, caurANAmanRtaM balam / tasyApahAramAtreNa, syuste prAgeva ghAtitAH // caurasaMzrayadoSeNa, yatayo nidhanaM gatAH // For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 16 viSayaviratimUlaM saMyamoddAmazAstram, yamadastazamapuSpaM jJAnalIlAphalADhyam / vidudhajanazakunteH sevitaM dharmavRkSaM, dahati munirapIha steyatIvAnalena // caurya / tadAyaM svAminAsdattaM tRtIyaM tu 1 jIvAdataM tathA'param / jinAdattaM gurvadattaM turIyakam // 2 5 daurbhAgyaM pratyatAM dAsyamaGgacchedaM daridvatAm / nIrogaH zradattAttaphalaM jJAtvA sthUlasteyaM vivarjayet // brahmacArI 46 adattAdAnamAhAtmyamaho yadarthamAda dAvAnAmanartho'bhyeti www.kobatirth.org 6 yAtanAM vividhAmatra, paratra narake gatim / daurbhAgyaM ca darivaM labhate cauryato naraH // ekasyaikaM kSaNaM duHkhaM, mAryamANasya jAyate / brahmacaryaM saputrapautrasya punaryAvajjIvaM hRte dhane // 3 kAtarANAM yathA dhairya, vandhyAnAM saMtatiryathA / na vizvAsastathA loke, nRNA madattahAriNAm // 7 vAcAmagocaram / samudrataraNe sadmani // saMsArataraNe brahmacaryam / , / aniSTaH khecare dhUkaH, svAmidrohI nareSu ca / dhammaM yazasyamAyuSyaM lokadvayarasAyanam zraniSTAdapyaniSTaM ca, zradattamapalakSaNe // anumodAmahe brahmacarya me kAnta nirmalam // 4 3 yadvadupAyo nauH prakIrtitA / tadvat, brahmacaryaM prakIrtitam // For Private And Personal Use Only 4 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAntisampannaH sarvaduHkhavivarjitaH / bhavejhoke, pApmanA ca vivarjitaH // 5 kiM bahUkrena loke'smin sAdhanaM yaddhi vidyate 1 brahmacarye tu tatsarvamantarbhavati sarvathA // 6 yathA gajapade sarve, pAdA antarbhavanti hi / naitasmAdadhikaM kiJcid brahmacaryAddhi vidyate // 7 4 1 paraM zauca, brahmacarya parantapaH karmaNA manasA vAcA sarvAvasthAsu sarvadA / | ye sthitA brahmacaryeNa brAhmaNAste divaM gatAH // sarvatra maithuna tyAgo, brahmacarya pracakSate // 2 sarvasAdhanasampannA brahmacaryavivarjitAH 1 klezaM hi munayo bhejurvidvAMso'pi ca koTizaH // F 8 zrajanmamaraNAdyastu, brahmacArI bhavediha 1 na tasya kiJcidaprApyamiti viddhi narAdhipa ! // 10 zrAyustejo balaM vIrya, prajJA zrIzca mahAyazAH puNyaJca prItimavaM ca hanyate'brahmacaryayA // 46 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maraNaM vindupAtena jIvanaM vindudhAraNAt / zAnti kAnti smRti jJAna-mArogyazcApi santatim / maithunaM ye na sevanti, brahmacArI hadavratAH / tasmAdyatiH prayatnena, kurute vindudhAraNam ||y icchati mahaddharma, brahmacarya carediha // te saMsArasamudrasya, pAraM gacchamita zIghrataH // | yAvadvinduH sthito dehe, tAvanmRtyobhayaM kutaH / brahmacarya paraM jJAnaM, brahmacarya paraM balam / devamAnupatiyatu, maithunaM evaM saMrakSayedvindu, mRtyuM jayati yogavit // brahmacaryamayo jhAramA, brahmacaryeva tiSThati // kAmarAgavirakrazca, brahma varjayed samadyate yadA / tadA // 2. zukra tasmAdvizeSeNa, rakSannArogyamicchati / puSpaM dRSTvA phalaM dRSTvA, dRSTvA yoSityauvanam / dibyaudArikakAmAnAM kRtAnumatikAritaiH / dharmArthakAmamokSANAmArogyaM mUlakAraNam // trINi ratnAni dRSTvaiva, kasya nocalate manaH? // manovAkAyatastyAgo, brahmASTAdazadhA matam // 14 28 sukhaM zayyA sUcanavastraM, tAmbUlaM sAnamaJjanaM / pitA yasya zucirbhUto, mAtA yasya pativratA / saMtoSaH sveSu dAreSu, tyAgazcAparayoSitAm / dantakASTaM sugandhaJca, brahmacaryasya dUpaNam // | tAbhyAM yaH sUnurutpannastasya nocalate manaH // prathayanti gRhasthAnAM, caturthaM tadaNuvratam // 22 brahmacaryapratiSThAyAM vIryalAbho bhavatyapi / agnikuNDasamA nArI, ghRtakumbhasamo naraH / | rAmAsaGgaM parityajya, vrataM brahma samAcaret / suravaM mAnavo yAti, cAnte yAti parAM gatim // jAnusthitA parastrI cetkasya noccalate manaH ? // brahmacArI sa vijJeyo, na punarbaddhaghoTakaH // 21 cirAyuSaH susaMsthAnA, dRDhasaMhananA narAH / mano dhAvati sarvatra, madonmattagajendravat / sAnamudvartanAbhyanaM. nakhakezAdisakriyAm / tejasvino mahAbI bhaveyubrahmacaryataH // jJAnAkuze samutpanne, tasya noccalate manaH // gandha-mAlyaM pradIpaM ca tyajanti brahmacAriNaH // 47 mRtyugyAdhijarAnAzI, pIyUSaM brahmacaryamahadyanaH, satyameva paramauSadham / brahmacarya bhavenmUlaM, sarveSAM vratadhAriNAM / brahmacarya dhruvaM yajJaH, parabrahmaikakAraNam / vadAmyaham brahmacaryasya bhaMge tu, vrataM sarva nirarthakam // dehazobhA tadartha hi, syajyate brahmacAribhiH // For Private And Personal use only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 yaH svadAreSu santuSTaH, paradAraparAGmukhaH / varaM hAlAhalaM bhukta, viSaM tad bhavanAzanam / yAsAM sIma stinInAM kurabakatilakAzokamAkandavRkSAH, sa gRhI brahmacAritvAd yatikalpaH prakalyate // na tu bhogaviSaM bhukramanantabhavaduHkhadam // prApyoccavikriyante lalitabhujalatAliGganAdInvilAsAn tAsAM pUrNendugauraM mukhakamalamalaM vIkSya lIlArasAyama, yoniyantrasamutpannAH, susUcamA janturAzayaH / tadindriyajayaM kuryAnmanaHzuddhayA mahAmatiH / ko yogI yastadAnIM kalayati kuzalo mAnasaM nirvikAram E pIDhyamAnA vipadyante yatra tanmaithunaM tyajet // yAM vinA yamaniyamaiH, kAyaklezo vRthA nRNAm // tAvaddhatte pratiSTha pariharati manazcApalaM caiSa tAvat , ramyamApAtamAtre yat pariNAme'ti dAruNam / tAvasiddhAntasUtraM sphurati hRdi paraM vizvatasvaikadIpam / / kiMpAkaphalasaMkAzaM tat kA seveta maithunam // indriyANi pravartante, viSayeSu nirantaram / kSIrAkapAravelAvalayavila sitaimAninInAM kaTAkSa- / sajjJAnabhAvanAsaktA vArayanti hite ratAH // vino hanyamAnaM kalayati hRdayaM dIrghadolAvitAni / kampaH svedaH zramo mUrkhA bhramilA nirvalakSayaH / yeSAM vAgbhuvanopakAracaturA prajJA vivekAspadam , rAjayamAdirogAzca bhaveyumaiMdhunosthitAH // | maradahanasutIvAnantasantApaviddhaM, | dhyAnaM dhvasta samastakarmakavacaM vRttaM kalakosmitam / bhuvanamiti samastaM vIkSya yogipravIrAH / samyagjJAnasudhAtaraGganicayaizcetazca nirvApitam, vAkya-mantra-rasAdInAM siddhiH kIryAdayo guNAH / / vigataviSayasaGgAH pratyahaM saMzrayamte, dhanyAste zamayantyanaGgavizikhavyApArajAtA rujaH // nazyanti taravaNAdeva abrahmasevanAnnRNAm / / prazamajaladhitIraM saMyamArAmaramyam // prigrh| bhoga niSedha / paribhavaphalavallI duHkhadAvAnalAlIm , varaM maunaM kAyaM na ca vacanamuktaM yadanRtaM / viSayajaladhivelA vabhrasIdhapratolIm / / vara klaibyaM puMsAM na ca parakalavAbhigamanaM // 48 | sugandho vanitA vastra, gItaM tAmbUla bhojanam / madanabhujagadaMSTrAM mohatandrAsavitrIm , vara prANatyAgo na ca pizunavAkyeSvabhiruciH / / 48 | mandiraM vAhanaM caiva, aSTau bhogAH prakIrtitAH / / parihara pariNAmaidhairyamAlamaya nArIm // | baraM bhikSAzitvaM na ca paradhanAsvAdanasukham / / For Private And Personal use only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAtri bhojana niSedha / saMsAramUkhamArambhAsteSAM hetuH parigrahaH / citte'stathagahane, bahirnigraMthatA yA / / tammApAsakaH kuryAdapamapaM parigrahe // syAgAt kaMcukamAtrasya, bhujago nahi niviSaH // | ghorAmdhakAra rudAttaH, patanto yatra jantavaH / naiva bhojye nirIcayante, tatra bhuJjIta ko nizi // pasaMtoSamavizvAsamArambha duHkhakAraNam / | sthakaputrakalavasya, mUmukkasya yoginaH / matvA mUrSAphalaM kuryAt, parigrahaniyantraNam // cimmAyapratibaddhasya, kA pagalaniyaMtraNA // | medhAM pipIlikA hanti, yUkA kuryAjalodaram / karoti hai vayasuta! yAvanmAnaM parigraham / kurule makSikA vAnti, kuSTarogaM ca kolikaH / tAvanmAnaM sa evAsya, dukhaM cetami yacchati // yasyakAvA tRNAvad . vAgamatiraM ca parigraham / / udAste tatpadAMbhoja, paryupAste jagattrayI // | kaNTakaM dArukhagaI ca, svarabhanAya jAyate / parigrahArthamAraMbhamasaMtoSAdvitavante / ityAdayo iSTadoSAH, sarveSAM nizi bhojane / saMsAravRddhistenaiva, gRkhIta tadidaM vratam // kAnuSyaM janayan jahasya racayan dhammaMdramonmUlanaM / divasasyATame bhAge, mandIbhUte divAkare / krizyanItikRpAtamAkamalinI khobhAmbudhiM vardhayana parigrahamahasvAdi, majasyeva bhAMbudhau / mahApota iva prANI, tyajet tasmAt parigraham / maryAdAtaTamujan zubhamanohaMsapravAsa dizan / navaM tatra vijAnIyAca yuktaM nizi bhojanam // kiM na klezakaraH parigrahanadIpUraH prvRddhiNgtH| sarvabhAveSu mUchAyAstyAgaH syAdaparigrahaH / astaMgate divAnAthe, po rudhiramucyate / yadasarasvapi jAyeta, mUchAyA cittviplvH| evaM tAvadahaM labheya vibhavaM rakSeyamevaM tata- canaM mAMsasamaM prokaM, maarknnddeymhrssinnaa| stabRdi gamayeyamevamanizaM bhuJjIya caivaM punaH / cchopacadhiyAM, sarva jagadeva parigrahaH / gyAzArasaruddhamAnasa ! bhRzaM nAtmAnamupazyasi, | nodakamapi pAtamya, rAbAvatra yudhiSThira ! mULayA rahitAnA tu, jagadevAparigrahaH // | kucha yaskrUrakRtAntadantapaTalIyantrAntarAlasthitam // tapasvinAM vizeSeNa, gRhiNAM ca vivekinAm / / 46 For Private And Personal use only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 mRte khajanamAtre'pi, sUtakaM jAyate kila |svprsmye gaya, zrAdya vanasya gopuram / kanyAvikrayiNazcaiva, rasavikayiNakhathA / / astaM gate divAnAthe, bhojanaM kriyate katham ? // sarvajJairapi yatsyaktaM pApAtmyaM rAtribhojanam // viSavikrayiNazcaiva, narA nirayagAminaH / ye rAtrI sarvadA''hAraM, varjayanti sumedhasaH / karoti viratiM dhanyo, yaH sadA nizibhojanAt / sAmAyika / | teSAM pakSopavAsasya, phalaM mAsena jAyate // | so'dhaM puruSAyuSasya, syAdavazyamupoSitaH // tyAtaraudradhyAnasya, tyAsAvadyakarmaNaH / rikaM bhavanti toyAni, annAni pizitAni ca / aho mukhe'vasAne ca, yo dve dve ghaTike tyajan / muhUrta samatA yA tAM, viduH sAmAyikavatam // | rAtribhojanasaknasya, grAse tanmAMsabhakSaNam / nizAbhoja nadoSajJo-nAlyasau puNyabhAjanam // | samatA sarvabhUteSu, saMyamaH zubhabhAvanA / / ulUkaH kAkamArjAra-gRdazaMbarazUkarAH / ArtarogaparityAgastaddhi sAmAyikaM vratam // |ahivRzcikagodhAzca, jAyante rAtribhojanAt narka na bhojayedyastu, cAturmAsye vizeSataH / / | sarvakAmAnavApnoti iha loke parana ca // hanAmipadmasaGkoca zvaeDarocirapAyata: muhUrtAvadhisAvadya-vyApAraparivarjanam karmAdAna / ato naktaM na bhoktavyaM, sUkSmajIvAdanAdapi // AyaM zikSAvataM sAmAyika syAt samatAjuSAM // hiMsyante prANinaH sUcamA, yatrAzucyabhibhacyate / aGgAravanazakaTabhATa kasphoTajIvikA / sAmAyikaM syAt trividhaM, samyaktvaM ca zrutaM tathA / tadvAtribhojanaM saMto, na kurvanti dayAparAH // dantalAkSArasakeza viSavANijyakAni ca // | cAritraM tRtIyaM taca, gRhikamanagArikam / 12 50 vAsare ca rajanyAM ca, yaH khAdanneva tiSThati |yntrpiiddaa nilAJchanamasatIpoSaNaM tathA / rAgAdidhvAntavidhaMse, kRte sAmAyikAMzunA / 50 zRGgapucchaparibhraSTaH, spaSTaM sa pazureva hi // davadAnaM saraHzoSa iti paMcadaza tyajet // svasmin svarUpaM pazyanti, yoginaH paramAtmanaH // For Private And Personal use only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pauSadha vrt| dezasAmAyikaM zrAddho, vitanvan ghaTikAdvayam / poSaM dharmasya dhatte yat, tadbhavet pauSadhavratam / danyAdInAM vyayAbhAvAdaho puNyaM mahadbhavet // catuSpacyA caturthAdi-kuvyApAraniSedhanam / / | taccaturdhA samAkhyAta-mAhArapauSadhAdikam // dAnaM sadA yacchati mArgaNebhyaH, brahmacarya kriyAsnAnA-dityAgaH pauSadhavratam // upvaas| suvarNabhUmeH svapatizca kazcit / tato'pyadhikaM gaditaM munIndraH, | catvAri santi pANi, mAse teSu vidhIyate / tyAbhogopabhogasya, sariMbhabimocinaH / sAmAyike puNyamato vidheyam // | upavAsaH sadA yastat, pauSadhavratamIryate // caturvidhAzanatyAga upavAso mato jinaH / mohava himapAka, svIkaratuM saMyamazriyam / sarvArambhaparityAgAt, pAkSikAdiSu parvasu / asakRjalapAnAstu, tAmbUlasya ca bhakSaNAt / chattuM rAgadmodyAnaM samavamavalammyatAm // | vidheyaH pauSadho'jana-miva sUryayazA nRpaH // upavAsaH praduSyeta divAsvApAca maithunAt // birajya kAmabhogeSu vimucya vapuSi spRhAm / caturdazyaSTamIrAko-ddiSTA-parvasu pauSadhaH samatvaM bhaja sarvajJa jJAnalacamIkulAspadam // | vidheyaH saudhasthenetthaM, parvANyArAdhayedgRhI puSpANi cAravastrANi, gandhamAkhyAnulepanam / |||upvaase na zudhyaMti, dantadhAvanamajjanam // sAmyameva para dhyAna praNItaM vizvadarzibhiH / | gRhiNo'pi hi dhanyAste, puNyaM ye pauSadhavatam / / kaSAyaviSayAhAra-tyAgo yatra vidhIyate / tasyaiva vyaktaye nUnaM manye'yaM shaastrvistrH|| duSpAlaM pAlayantyeva, yathA sa culanIpitA // | upavAsaH sa vijJeyaH, zeSaM laGkanakaM viduH / 51 | tasyaivAvicalaM saukhyaM tasyaiva padamavyayam / sarveSvapi tapoyogaH, prazastaH kAlaparvasu / / upAvRttasya pApebhyo, yastu vAso guNaH saha / | tasyaiva bandhavizlevaH samavaM yasya yoginH|| | aSTamyAM paJcadazyAM ca, niyataM pauSadhaM vaset // | upavAsaH sa vijJeyaH, sarvabhogavivarjitaH // / For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kandhana yadajJAnAt, saMcitaM janmakAnane / dharmakRtyeSu sAraM hi, vaiyAvRtya jagurjinAH / pAnamtvatithimAsAya, zIlAvyaM yo na pUjayet / upavAsazikhI sarva, tajamIkurute vayAt / taspunAnasaMbandhi, vinA puNyaM na labhyate // sa davA duSkRtaM tasmai, puNyamAdAya gacchati // atithi vrt| kssaay| vaiyAvRtyaM vitambAnaH, sAdhUnAM gharabhAvataH / banAni tanumAnandiSeNavat karma sundaram // hiraNye vA suvarNa vA, dhane dhAmye tathaiva ca / saMcalanaH pratyAkhyAno mAsacatuSTayam / atithiM taM vijAnIyAyasya lobho na vidyate // apratyAkhyAnako varSa, janmAnantAnubandhakaH // kovido vA'thavA mUryo, mitraM vA yadi vA ripuH / / satyArjavadayAyukraM pApArambhavivarjitam / pani nidAnaM svargabhogAnA-mazanAvasare'tithiH // kaSAyakaluSo jIvo, rAgaraMjitamAnasaH / upratapassamAyukramatithiM viddhi tAdRzam // atithi-stkaarH| caturgatibhavAmbhodhau, bhijanauriva sIdati // tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / saMprAptAya tvatithaye, pradadyAdAsanodake / kaSAyaviSayAtInAM, dehinAM nAsti nirvRttiH / atithi taM vijAnIyA-uddeSamabhyAgataM viduH // anaM caiva yathAzaki, satkRtyavidhi pUrvakam // teSAM ca virame saukhyaM, jAyate paramAdbhutam // sadA cAnnAdisaMprApte, sAdhUnAM dAnapUrvakam / zraddhayA cAnnadAnena, priyapraznottareNa ca / kAmaH krodhazca lobhazca, dehe tiSThanti taskarAH / bhujyate yattadatithi-saMvibhAgAbhidhaM vratam // gacchatazcAnuyAnena, prItimutpAdayeda gRhI // jJAnarabamapAhAri, tammAjAgRta jAgRta // atithibhyo'zanAvAsa--vAsaH pAnAvivastunaH |atithiH pUjito yasya, gRhasthasya tu gacchati / kaSAyAn zatruvat pazyed, viSayAn viSavattathA / / 52 yatpadAnaM tadatithi-saMvibhAgavataM bhavet // nAnyastasmAtparo dharma iti prAhurmanISiNaH // mohaM ca paramaM myAdhimevamUrvicakSayAH // For Private And Personal use only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir krodhAtprItivinAza, mAnAdvinayopadhAtamApnoti / parISahajaye zUgaH zUgazcendriyanigrahe / azvAro yathA duSTo, vAjiH garne nipAtayet / zALyAtpratyayahAni, sarvaguNavinAzanaM lobhAt // kaSAyavijaye zUrAste zUrA gaditA budhaiH // evaM krodho'pi narake, naramAzu nipAtayat // krodha / nityaM krodhAttapo rakSepiyaM rakSecca matsarAt / / kruddhaH pApaM naraH kuryAkruddho hanyAdgurUnapi / vidyA mAnApamAnAbhyAmAtmAnaM ca pramAdataH // kruddhaH paruSayA vAcA, zreyAMsyavamanyate / krodho mUla manarthAnAM, krodhaH saMsAravarddhanaH / / hantavyaH kSamayA krodho, mAno mArdavayogataH / dharmakSayakaraH krodha-stasmAkrodhaM vivarjayet // etAndoSAprapazyadbhirjitaH krodho manISibhiH / / mAyA cArjavabhAvena, lobhaH saMtoSapoSataH / icchadbhiH paramaM zreya, iha cAmutra cottamam // krodhasya kAlakUTasya, vidyate mahadamtaram / kSamayA mRdubhAvena, RjutvenApyanIhayA / svAzrayaM dahati krodhaH, kAlakaTo na cAzrayam // mAtaraM pitaraM putraM, bhrAtaraM cA suhRttamam krodhaM mAna tathA mAyAM, lobhaM rudhyAd yathAkramam // krodhAviSTo naro hanti, svAminaM vA sahodaram // uttame tu kSaNaM kopo, madhyame ghaTikAdvayam / viSayoragadaSTasya, kaSAyaviSamohinaH / dhame syAdahorAtraM, cANDAle maraNAntakaH // krodhaH paritApakaraH, sarvasyodvegakArakaH krodhaH / saMyamo hi mahAmaMtrakhAtA sarvatra dehinaH // virAnuSaGgajanakaH, krodhaH krodhaH sugatihamtA // kaSAyavijaye saukhyAmindriyANAM ca nigrahe krodho nAzayate dhairya, krodho nAzayate zrutam |bii vinazyati rUpeNa, tapaH krodhena nazyati / jAyate paramotkRSTa-mAtmano bhavabhediyat ||odhii nAzayata sarva, nAsti krodhasamo ripuH ||vo daraprasAraNa, hariNI jobhalipsayA // 12 53 anAdikAlaM jIvena, prAptaM duHkhaM punaH punaH |vstu krodhaM samutpanna, prajJayA pratibAdhate dho hi zatruHprathamonarANAM,deha sthito dehavinAzanAya mithyAmohaparItena, kaSAyavazavartinA ||jsvinntN vidvAMso, manyate tasvadarzinaH // yathAsthitaH kASThagato hi vahniH, sa eva vahnidahate cakATham For Private And Personal use only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 24 saMtApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamRtsAdaya- IodhAndhAH pazya nimnanti, pitaraM mAtaraM gurum / / na tathA'sistathA tISaNaH, sarpo vA duraviSThitaH / syudvega janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte klim|| | suhRdaM sodaraM dArAnAtmAnamapi nighRnnaaH|| | yathA krodho hi jantUnAM, zarIrastho vinAzakaH / / kIrti kRtanti durmatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM / datte yaH kugatiM sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // mattaH pramattazcobhAttaH, zrAntaH Rddho bubhukssitH| jIvottApakaH krodhaH, krodho vairasya kAraNam / lubdho bhIrustvarAyuktaH, kAmukazca na dharmavit // durgate yakaH krodhaH, krodhaH zamasukhArgalA // haratyekadinenaiva tejaH, pANmAsikaM jvaraH / krodhaH punaH kSaNenA'pi, pUrvakoTayArjitaM tpH||odhen va karma. dAruNaM bhavavardhanam / / krodho nAzayate buddhi-mAtmAnaM ca kulaM dhanam / mAsopavAsanirato'stu tanotu satyam , zikSA ca kSIyate sadyastapazca samupArjitam // dharmanAzo bhavetkopAt, tasmAttaM parivarjayet // 21 dhyAnaM karotu vidadhAtu bahirnivAsam / kSamI yatkurute kArya, na tatkrodhavazaMvadaH / / suduSTamanasA pUrva yatkarmasamupArjitam / brahmavrataM dharatu bhaicyarato'stu nityam , / kAryasya sAdhanI prajJA, sA ca krodhena nazyati / tadvipAke bhavedugraM, ko'nyeSAM krodhamudhet / / ___ roSaM karoti yadi sarvamanarthakaM tat // krodho nAma manuSyasya, zarIrAjAyate ripuH / / bhramaMgabhaMguramukho vikarAlarUpo, doSaM na taM nRpatayo ripayo'pi ruSTAH, kurvanti kesarikarIndramahoragA vA / / yena tyajanti mitrANi, dharmAcca parihIyate // ___ rakkaikSaNo dazanapIDitadaMtavAsAH / / vAsaMgatoti manujo jananiMdyaveSaH, / dharma nihatya bhavakAnanadAvavahi, utpadyamAnaH prathama, dahatyeva svamAzrayam / krodhena kaMpitatanu dhi rAtaso vA // yaM doSamatra vidadhAti narasya roSaH // " krodhaH kRzAnuvalpanAdanyaM dahati vA na vA // 25 | atyanta krodhasaMtaptA, mRtAste sarpamAgatA / | saMcitasyApi mahato, vatsa ! klezena mAnavaiH / / prAtmaupamyena sarvatra, dayAM kurvIta mAnavaH / / | adhApi tatsvabhAvena, phUskAraiH bhISaNA nanu // | yazasastapasazcaiva, krodho nAzakaraH paraH // apakAriNi cet kopaH, kope kopaH kathaM na te ! // For Private And Personal use only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jvalambUlavajAti, kAyaH prAyo'tikoSitaH / / prAtmAnaM tApayennitya, tApayecca parAnapi / / mammohi vijayaM kRSNe, prazasantIha sAdhavaH / mukhe chAyAntare dAhaH, sarveSAM bhImadarzanaM ubhayorduHkhakRklezo, yathoSNA reNukA kSitI ||[maavto jayo nityaM, sAdhoriha satAM matam / M sannipAtajareNeva, krodhena vyAkulo naraH / eko dharmaH paraM zreyaH, kSamaikA zAntiruttamA / kRtyAkRtyaviveke, hA! vidvAnapi jaDIbhavet / |camA zatraM kare yasya, durjanaH kiM kariSyati / vicakA paramA tRptirahiMsaikA sukhAvahA / kopo'sti yasya manujastha nimittamukro / atRNe patito vahniH, svayamevopazAmyati // no taspa ko'pi kurute guNino'pi bhakim / | svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pAzIviSaM bhajati ko nanu dazU kSa mA balamazakkAnAM, zakAnAM bhUSaNaM samA / pratyakSaM prazamaM sukha na paravazaM na ca vyayaprAptam // nAnograrogazaminA maNinApi yuka! kSamA vazIkRtirloke, kSamayA kima sAdhyate // dadatu dadatu gAlIlimanto bhavantI, yenAndhIkRtamAnaso na manute prAyaH kulIno'pi san |nrspaabhrnnN rUpaM, spaspAbharaNaM guNaH / / cayamiha tadabhAvAdAlidAna'samarthAH / kRtyAkRtyavivekametyadhamavaloke parityAjyatAm // guNasthAbharaNaM jJAna, jJAnasyAbharaNaM tamA // jagati viditametaddIyate vidyamAnaM, dharma no gaNayatyati priyamapi dveSTi svayaM khidyate / na tu zazakaviSANAM ko'pi kasmai dadAti / sa zAntiturikAdhareNa hRdaya ! krodho vijeyatvayA ||smaa zatrau ca mitre ca, yatInAmeva bhUSaNam / klesh| aparAdhiSu satveSu, nRpANAM saiva dUSaNam // metAryazca sukozalo gajamunizcchicasvacaH svandhakaH / ziSyAH khaMdhaka caNDarudrakRtino candrAvataMso nRpaH // stoko'pyagnidahasyeva, kASTAdiprabhRtaM dhanam / kSamAvatAmayaM lokaH, parazcaiva mAvatAm / candrAbdhirdamadantakUragaDuko gADhamahArI muni- 5 klezalezo'tra taca, vRddhitastanudAhakaH / iha sammAnamRcchanti, paratra ca zubhAM gatim ||rkaari mRgAvatiprabhRtayastIrNAH kSamAnaukayA | For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 13 14 abhimAna / |eko bhekaH paramamuditaH prApya goSpAdanI / / bAjhe cAdhyAtmike caiva duHkhe cotpAdite kacit / / ko me ko me raTati bahudhA spardhayA vizvamuccaiH na kupyati na vA hRnti sA kSamA parikIrtitA // varaM prANa parityAgo, mA mAnaparikhaNDanam / / zama saMpUrNa kumbhona karoti zabda-ma! ghaTo ghoSamupaiti nUnam | eva / mRtyustu paNikA pIDA, mAnakhaMDo pade pade paraM tIrtha, zama eva paraM tapaH / |vidvAn kulIno na karoti garva, guNaivihInA bahujaspati zama eva paraM jJAnaM, zamo yogaH parastathA // agAdhajalasaMcArI, na gavaM yAti rohitaH / zAntireva mahAdAnaM nAstireva mahAtapAaMguSThodakamAtreNa, zapharI pharpharAyate // sarve yatra vinetAraH, sarve yatrAbhimAninaH / / kSAntireva mahAjJAnaM, kSAntireva mahAdamaH // | sarve mahattvamicchanti, kulaM tadavasIdati // khadyoto dyotate tAvadyAvannodayate zazI / | kuryAtra karkaza karma, kSamAzAnini sajane / udite tu sahasrAMzI, na khadyoto na candramAH // jAtijAbhakulaizvayaM balarUpatapaH zrutaiH / / prAdurbhavati saptAcirmathitAccandanAdapi // kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // viSabhArasahasreNa, garva nAyAti vAsukiH / samayA kSIyate karma, duHkhadaM pUrvasazcitam IITY sAJcatam / vRzciko vindumAtreNa, Urdhva vahati kaNTakam // balibhyo balinaH santi, vAdibhyaH santi vAdinaH / / vahati kama . cittaM ca jAyate zuddha, vidveSabhayavarjitam // dhanibhyo dhaninaH santi, tasmAddapaM tyajed budhaH // AkruSTo'haM hato naiva hato vA na vidhAktaH / divyaM zrAmrarasaM pItvA, garva no yAti kokilaH / / mArito na hato dharmo madIyo'nena bandhunA // pAtvA pIravA kadamapAnIya, bhako kardamapAtIya, bheko TaraTarAyate // vidvAnahaM sakalalabdhirahaM nRpo'haM, dAtAhama guNo'hamahaM garIyAn / / 56 cirAbhyastena kiM tena zamenAstreNa vA phalam / gaGgAdInAM sakalasaritAM prApya tayaM samudraH / ityAgrahakRtivazAtparitoSameti, vya bhavati yatkArye samutpance zarIriNAm // kiMcigI na bhavati punardivyaratnAkaro'pi / / novessi kiM paribhave laghutAM bhavitrIm // For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 alpatoyazcalatkumbho, gharapadugdhAzca dhenavaH / kula-jAti--tapo-rUpa-la-lAbha-zruta-zriyAm / kauTilyapaTavaH pApA mAyayA bakavRttayaH / alpavidyo mahAgarvI kurUpI bahuceSTitaH / madAtprApnoti tAnyeva, prANI hInAni mUDhadhIH // bhuvanaM vacayamAnA, vaJcayante svameva hi. pratyahaMkArayogena, te bhavanti kharA narAH / adyApi tatsvabhAvena, huM huM kurvanti sarvadA // tAvadAzrIyate lacamyA, tAvadasya sthiraM yazaH / dambhena vratamAsthAya, yo vAnchati paraM padam / puruSastAvadevAsI, yAvanmAnAna hIyate // lohanAvaM samAruhya, so'bdheH pAraM yiyAsati // 21 bharaNya taroH puSpaM, samudrAmbhazca zItalam / prAk pAdayoH patati khAdati pRSThamAMsaM / lAvaNyaM daMminAM tadvanmAnimAnaM nirarthakam // mAnamAlamya muDhAtmA vidhatte karma ninditama kalaGkayadi cazeSaM caraNaM candranirmalam // karNe kalaM kimapi rauti zanairvicitram // chidraM nirUpya sahasA pravizatyazaMkaH / mA tAta! sAhasaM kArvibhavaigarvamAgataH / maayaa| sarva khalasya caritaM mazakaH karoti / svagAvANyapi bhArAya, bhavanti hi viparyaye / vinayazrutazIlAnA, trivargasya ca ghAtakaH / |namaste tava zIlasya, namaH kedArakaMkaNam / tadArjavamahIpaghyA, jagadAnandahetunA / vivekalocanaM lumpan, mAno'ndhakaraNo nRNAm / sahasrANAM zataM nAsti, caNDapuccho na dRzyate ||jyejjgdrohkrii, mAyAM viSadharImiva // ahaGkAro hi lokAnAM nAzAya na tu vRddhaye |asuunRtsy jananI, parazuH zIlazA khinaH / khaDgadhAgaM madhuliptA, viddhi mAyAmRSAM tataH / yathA vinAzakAle syAt , pradIpasya zikhojjvalA / janmabhUmiravidyAnAM, mAyA durgatikAraNam // varjanIyA prayatnena, viduSA zivavAgchatA // 57 zikSA labhate no mAnI, vidyAmIyAna kahiMcit / daurbhAgyajananI mAyA, mAyA durgatidAyinI / mAyAcaraNaM hInaM, ka sammArgaparigrahaH / vinayAdikriyAzUnyaH, staMbhavat stabdhatAM gataH // nRNAM strItvapadA mAyA, jJAnimistyajyate tataH ||naapvrgpthi bhrAtaH! saJcarantIha vaJcakAH / / For Private And Personal use only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 58 10 tI nizzasya eva syAtsazasyo vrataghAtakaH / mAyA zalyaM mataM sAkSAt sUribhirbhUribhItidam // 11 sunitapi prAyaH kukarma sphuTati svayam / a mAyAmayena lokadvayavirodhinA // 18 bakavRti samAlambya vaJcakairvaJcitaM jagat / kauTilyakuzalaiH pApaiH prasanaM kazmalAzayaiH // dambha / , dAMmikA veSadhAriNaH / bhramanti jJAtivaloke, bhrAmayanti janAnapi 2 mRdbhasmolanAdeva, mukrAH syuryadi mAnavAH / mRjavAsI nityaM zvA sa kiM mukro bhaviSyati // 3 tRNaparNodakAhArAH satataM vanavAsinaH jambu kAmTagAdyazca tApasAste bhavanti kim // 1 www.kobatirth.org janmamaraNAntaM ca gaGgAditaTinI sthitAH / makA matsyapramukhA yoginaste bhavanti kim // X pArAvatA zilAhArAH kadAcidapi cAtakAH / na pibaMti mahatoyaM, vratinaste bhavanti kim // yasya cittaM dravIbhUtaM kRpayA sarvajIviSu / tasya jJAnaM ca mokSazca kiM jaTAbhAcIvaraiH // padama patitA: pazavaH khagAH / paramArthaM na jAnanti, pazupAzaniyantritAH // 6 idaM jJAnamidaM jJeyamiti, paThantya'nizaM zAstraM, 6 ciMtAsamAkulAH / paratastraparAGmukhAH // sarva mAnavAH / svasva varNAzramAcAraniratAH na jAnanti paraM tavaM vRthA nazyanti dAMbhikAH // 10 na vedaM veda ityAhurvedo vede na vidyate / parAtmA vidyate yena sa vedo veda ucyate // 9 For Private And Personal Use Only lobha / , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lobhamUlAni pApAni, rasamUlAni vyAdhayaH / snehamUlAni duHkhAni trINi tyaktvA sukhI bhava // guravo yatra pUjyaMte, vittaM yatra nayArjitaM / adantakalaho yatra, tatra zakra ! vasAmyaham // 1 podI 5 sadAlasaH / hare // zravyayamanAlocI tatra tiSThAmyahaM " ati lobho na kartabyo, lobho naiva ca naiva ca / ati lobhAbhibhUtAtmA, sAgaraH sAgaraM gataH // guNaprasanarAcasaH / janakaH sarva doSANAM kaMdo vyasanavalInAM bobhaH sarvArthabAdhakaH // viSayaH kiM parityakre jAgarti mamatA yadi / tyAgAt kaMcukamAtrasya bhujaGgo na hi nirviSaH // 58 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir tRptaM na cadhuHpriyadarzanena, tRpto na rAjA dhanasaMcayena / | jobhazcedaguNena kiM pizunatA yadyasti kiM pAtakaiH / | sUcyagreNa sutIpaNena, bhidyate yA hi medinI / tRptaH samadona mahAnadIbhiH, tRptaH sudhImAna na subhASitena satyaM cet pasAca kiM zucimano yadyasti tIrthena kim / tadadhaM tu na dAsyAmi, binA yuddhena kezava ! // saujanyaM yadi kiM guNaHsumahimA yadyasti kiM maNDanaH / 18 arthA isansyucitadAnavihInalubdha, sadvicA yadi kiM dhanairapayazo yadyasti kiM mRtyunA // lobhAdeva narA mUDhA dhanavidyA'nvitA api / bhUmpo hasanti mama bhUmiriti yuvANam / | akRtyeSu niyojyante, bhrAmyante durgamezvapi / jArA hasanti tanayAnupalAlayantaM, | zete nityaM zaTitapaTake maMcake bhagnapAde / mRtyu satyavanipaM raNaraMgabhIram / bhuke stokaM tadapi kuthitaM jIrNama dhAtaH / saMgAt saMjAyate gRddhigaddho vAMkRti saMcayam / dhatte zINaM malamalinataraM vastrakhaNDaM ca kalyA saMcayAt vardhate lobho, sobhArasaMsRtivardhanam // yauvanaM jarayA prastamArogyaM vyAdhimirhatam / mevaM nobhI iviNamadhikaM pratyahaM saMcinoti // jIvitaM mRtyurabhyeti, tRSNaukA nirupadvA / lobhena buddhicannati, lobho janayate tRSAm / | vanANi sIvyatti tanoti vicitracitraM, tRSArto duHkhamApnoti, paratreha ca mAnavaH / lobhAkodhaH prabhavati, lobhArakAmaH prajAyate / mRtkASThalohakanakAdividhi cinoti / lobhAmohazca nAzazca, lobhaH pApasya kAraNam / nRtyaM karoti rajakatvamupaiti martyaH, vardhasva jIva jaya nanda vibho cira sva kiM kiM na lobhavazavartitayA vidhatte / mityAdicATuvacanAni vibhASamANaH / ekaM dRSTA zataM dRSTA, hA paJcazatAnyapi / dInAnano malinanidivarUpadhArI, pratilomona kartabyazcakraM bhramati mstke| cakrezakezavahalAyudhabhUtito'pi, lobhAkulo vitanute sadhanasya sevAm // saMtoSamukramanujasya na tRptira sti / lobhamUlAni pApAni, lAbhAhromo vivardhate / | tRpti binA na sukhamityavagamya samyak, yadurgAmaTavImadanti vikaTaM nAmanti dezAntaraM / / bimASaghaTitaM kArya, trikoTathApi na puuryte|| lobhagrahastha vazino na bhavanti dhIrAH | gAhaste gahanaMsamudramatanuklezA kRSi kurvate / / For Private And Personal use only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 ." sevante kRparza pati gajaghaTAsaMghaSTadussaJcaraM / / sappainti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallobhavisphUrjitam // lobhaH pratiSThA pApasya, prasUtirlobha eva ca / | icchati zatI sahana, sahasrI lakSamIhate / dveSakrodhAdijanako, lobhaH pApasya kAraNam // lakSAdhipastato rAjya, rAjyAca svargamIhate // dinayAminyau sAyaM prAtaH, ziziravasantI punraayaatH| tRSNA / kAlaH krIDati gacchatyAyuH, tadapi na munyctyaashaavaayuH| zrAkaraH sarvadoSANAM guNaprasanarAkSasaH / kando vyasanavalonA, lobhaH sarvArthabAdhakaH / prAzA hi lokAn badhnAti, karmaNA bahuciMtayA / AzA hi paramaM duHkhaM, nairAzyaM paramaM sukham / zrAyuH payaM na jAnAsi, tasmAjAgRta jAgRta / aho lobhasya sAmrAjya-mekaccha mahItale / yathA saMchiya kAntAzAM, sukhaM supvApa piklaa| taravo'pi nidhi prApya, prAdaiH pracchAdayanti yat // bhUzayyA bhakSamazanaM, jINaM vAso vanaM gRham / kAmakikaratAM prApya, jano no kasya kiGkaraH / tathA'pi niHspRhasyAho, cakriNo'pyadhikaM sukham / / prApyopazAmtamohatvaM, krodhAdivijaye sati / eka kAmaM parityajya, jano'sau kasya kikkaraH / lobhAMzamAtradoSeNa, patanti yatayo'pi hi // hRdayaM dahyate'tyartha, tRSNA'gniparitApitam / | te dhanyA puNyabhAjaste, taistIrNaH klezasAgaraH / sarpo'niSTo'thavA lobho, dvayorlobhastvaniSTakaH / na zakyaM zamanaM kartuM, vinA saMtoSavAriNA / jagatsaMmohajananI, vairAzA''zIviSI jitA // dazecca marditaH sarpo, lobho dazati sarvadA // sarveSAmapi pApAnAM, nimitta lobha eva hi |n sahasrAdbhavettaSTinaM. lahAna ca koTimiH / [sAya eva hi / sahasAvetamA narAzAyA ye dAsAste, dAsAH sarvalokasya / cAturgatikasaMsAre, bhUyo bhramanibandhanam |||n rAjyAna ca devatvAnendratvAdapi dehinAm // [AyA | zrAzA yeSAM dAsI, teSAM dAsAyate lokaH . . 60 saMsArasaraNirlobho, lobhaH zivapathAcalaH / zrAkAMkSitAni jantUnAM, saMpadyante yathA yathA / zraGgaM galitaM palitaM muNDaM, dazanavihInaM jAtaM tuNDam / 10 sarvaduHkhakhanirlobho, lobho vyasanamandiram // tathA tathA vizeSAptI, mano bhavati duHkhitam // / baddho yAti gRhItvA daNDaM, tadapi na muJcatyAzApiNDam | For Private And Personal use only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir utkhAtaM nidhizaGkamA kSititalaM dhyAtA girerdhaatvo| ko vA daridro hi? vizAlatRSNaH, | na jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / nistIrNaH saritAM patirnRpatayo yatnena sntossitaaH|| | zrImAMzca ko ? yasya samasti toSaH / haviSA kRSNavarmeva bhUya evAbhivarddhate / mantrArAdhanatatpareNa manasA nItAH zmazAne nizAH / / jIvanmuto kastu? niruyamo yaH, prAptaH kANavarATako'pi na mayA tRSNe'dhunA muJca mAm // kA vA'mRtA syAt ? sukhadA niraashaa| dhaneSu jIvitavyeSu strISu bhojanavRttiSu / atRptA mAnavAH sarve yAtA yAsyanti yAnti ca // bhrAntaM dezamanekadurgaviSama prasaM na kiJcitphalaM / saptaitAni na pUryate, pUryamANAnyanekazaH / / 18 syaktvA jAtikulAbhimAna mucitaM sevA kRtA nissphlaa| brAhmaNo'gniyamo rAjA, payodhirudaraM gRham // yAvatI yAvatI jantoricchodeti yathA yathA / bhuktaM mAnavivarjitaM paragRheSvAzaGkayA kAkavat / tAvatI tAvatI duHkhabIjamuSTiH prarohati / tRSNe ! jambhasi pApakarmanirate! nAthApi saMtuSyasi / / patanti khaDgadhArAsu, vizanti makarAlayam / kiM na kurvanti subhage kaSTamArthino janAH // hate bhISme hate droNe, karNe ca tridivaM gate / niHsvo vaSTizataM zatI dazazataM lakSaM sahasrAdhipo / aAzA balavatI rAjan !, zalyo jeSyati pANDavAn / lakSezaH kSitirAjatAM kSitipatizcakrezatAM vAlchati // tRSNA hi sarvapApiSTA, nityodvegakarI smRtA / cakrezaH surarAjatAM surapatibrajhAspadaM vAJchati / adharmabahulA caiva, ghorA pApAnubandhinI // paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukham / brahmA viSNupadaM hariH zivapadaM tRSNA'vadhi ko gtH|| etadukkaM samAsena lakSaNaM sukhduHkhyoH| balibhimukhamAkAntaM, palitairaGkitaM ziraH / / ajJAnenAvRto lokastamasA na prakAzate / baddho hi ko ? yo viSayAnurAgI, gAtrANi zithilAyante, tRSNakA taruNAyate / lobhAtyajati jivANi sajAsvarga na gacchati / ko vA vimukkoviSaye virakaH / ko vAsti ghoro narakaH ? svadeha- . cyutA dantAH sitAH kezA, inirodhaH pade pade / / asurasuravarANAM yo na bhogeSu tRptaH, stRSNAkSayaH svargapadaM kimasti ? // | pAtasajamimaM deha, tRSNA sAdhvI na muJcati / / kathamapi manujAnAM tasya bhogeSu tRptiH / / 1 For Private And Personal use only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RAMANANJMAindiyanminainaman jalanidhijala pAne yo na jAto vitRSNa 28 stRNazikharagatAmbhaHpAnataH kiM sa tupyet // tRSNA'ndhA naiva pazyanti, hitaM vA yadi vA'hitam / | akicanasya dAntasya, zAntasya samacetasaH / saMtopAjanamAsAya, pazyanti sudhiyo janAH // sadA santuSTamanasaH, sarvAH sukhamayAH dizaH // bhogA na bhuktA vayameva bhukkA zrAzaiSa madirA'kSANAmAzava vissmnyjrii| akiJcano'pyasau jantuH, sAmrAjyasukhamaznute / sapo na taptaM vayameva tatAH / / nAzAmUlAni duHkhAni, prabhavantIha dehinAm // dhAdhivyAdhivinimuLa, santuSTaM yasya mAnasam // kAlo na yAto vayameva yAtAstRSNA na jIrNA vayameva jiirnnaaH| AzAmapi na sarpantIM yaH saNaM rakSituM kSamaH / zranto nAsti pipAsAyAH, saMtoSaH paramaM sukham / 24 tasyApavargasiddhyartha vRthA manye parizramam / / tasmAtsantoSameveha, paraM pazyanti pnndditaaH|| jIryanti jIryataH kezAH dantA jIryanti jIryataH / / jIyete cakSuSI zrotre, tRSNakA taruNAyate |g majati mano yeSAmAzA'mbhasi duruttare / na yojanazataM dUraM, bAdhyamAnasya tRSNayA / 1 teSAmeva jagatyasminphalito jnyaanpaadpH|| | santuSTasya karaprApte'pyarthe bhavati nAdaraH // pAzAdAsastu yo jAto, dAsa tribhuvanasya saH vipinavIthIsaMkaTe paryaTantI, aAzA dAsIkRtA yena, tasya dAsye jagattrayI // vRtyartha nAti ceSTeta, sA hi dhAtraiva nirmitA / jhaTiti ghaTitavRddhiH kvApi labdhAvakAzA / / garbhAdutpatite jantI, mAtuH prasravataH stanau / api niyaminarendrAnAkulatvaM nayantI, ko vA vittaM samAdAya, paralokaM gataH pumAn / / chalayati khalu kaM vA neymaashaapishaacii|| saMtoSaM paramAsthAya, sukhArthI saMyato bhavet / yena tRSNAgnisaMtaptaH, karma badhnAti dAruNam / sNtossH| santoSamUlaM hi sukha, duHkhamUlaM viparyayaH / / 15 12 bhuktvA'pyanaMtazo bhogAn , devaloke yathepsitAn / / sarvanasaMpadastasya, santuSTa yasya mAnasam / / santoSaizvaryasukhinA, dUre yo hi tapti na saMprAptaH, sa kiM prApsyati sAmpratam / upAnadgRDhapAdaspa, nanu carmAvRtaiva bhuuH|| bhogAzApAzabaddhAnAmavamAnA: durgtibhuumyH| / 62 pade pde| For Private And Personal use only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra santoSastriSu kartavyaH svAdAne bhojane dhane triSu caiva na kartavyo, dAne tapasi pAThane # 17 sarpAH pibanti pavanaM na ca durbalAste, zurvanagajA balino bhavanti / rUkSAzanena munayaH kSapayanti kAlaM, santoSa eva puruSasya paraM nidhAnam // 19 samtoSaH paramo lAbhaH satsaGgaH paramA gatiH / vicAraH paramaM jJAnaM, zamo hi paramaM sukham // 12 tuSTo hi rAjA yadi sevakebhyo, bhAgyAtparaM naiva dadAti kiMcit / aharnizaM varSati vArivAha stathApi patratritayaH palAzaH www.kobatirth.org 14 udArasya tRNaM vittaM, zUrasya maraNaM tRNam / farmer tRNaM bhAryA, nispRhasya tRNaM jagat // 15 zrAva rAkSasI puMsAmAzaiva viSamaJjarI / zrazaiva jIrNamadirA, nairAzyaM paramaM sukham // 16 pitR - pUrvArjitA bhUmirdaridrApi sukhAvahA / zrapi svarNamayI laGkA, na me lakSmaNa ! rocate // 17 saumitrirvadati vibhISaNAya laGkA, dehi tvaM bhuvanapate vinaiva kozam / etasmin raghupatirAha vAkyametat, vikrIte kariNi kimakuze vivAdaH // 15 kimiha paramasaukhyaM ? niHspRhasvaM yadetat kimatha paramaduHkhaM ? sahatvaM yadetat / 14 63 tRNaM brahmavidaH svargastRNaM zUrasya jIvanam iti manasi vidhAya tyakrasaMgAH sadA ye, jivAcasya tRNaM nArI, nispRhasya tRNaM jagat // vidadhati jinadharmaM te narA puNyavantaH // For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 krodho vaivasvato rAjA tRSNA vaitaraNI nadI 1 vidyA kAmadudhA dhenuH santoSo nandanaM vanam // 20 sukhamApatitaM sevyaM duHkhamApatitaM cakravasparivartante duHkhAni sukhAni 21 tathA 4 gha paramAmRtam / saMtoSaH paramaM saukhyaM, saMtoSaH saMtoSaH paramaM pathyaM, saMtoSaH paramaM hitam // 22 mAse mAse hi ye bAlAH, kuzAgreNaiva bhuJjate / saMtuSTopAsakAnAM te, kalAM nArhanti SoDazIm rAga-dveSa | 1 icchA mUrcchA kAmaH, sneho gAdhaM mamatvamabhinandaH / abhilASa ityanekAni, rAgaparyAyavacanAni // 2 dRSTirAgo mahAmoho, dRSTirAgo mahAbhavaH / dRSTirAgo mahAmAro, dRSTigo mahAjvaraH // 63 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAgAndho hi janaH sarvo na pazyati hitAhitam / | kAcakAmaladoSeNa, pazyenenaM viparyayam / nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / rAgaM tasmAtra kurvIta, yadIcchedAtmano hitam // abhyAkhyAnaM vadejihvA, tatra rogaH ka ucyate // na cainaM kledayantyApo, na zoSayati mArutaH // svasvakarmakRtAcezAH, svasva karmabhujo narAH / dAnaM ca viphalaM nityaM, zaurya tasya nirarthakama / | paramAnandasaMpalaM, nirvikAraM nirAmayam / na rAga nApi ca dveSa, madhyasthasteSu gacchati // paizUnyaM kevalaM citte vasedyasyA'yazo bhUvi dhyAnahInA na pazyanti, nija dehe vyavasthitam / jIva svarUpa / rere citta kathaM prAtaH, pradhAvasi pizAcavat / svaya mutpadyate jantuH svayameva vivardhate / / abhinnaM pazya cAtmAnaM, rAgatyAgAtsukhI bhava // sukhaduHkhe tathA mRtyu svayamevAdhigacchati // jJAnadarzanasaMpana prAramA cako dhruvo mama / zubhAzubhAni karmANi, svayaM kurvanti dehinaH / / zeSA bhAvAzca me bAjhAH, sarve saMyogalakSaNAH // mamatvAjAyate lobho, lobhAdAgazca jAyate / svayamevopabhujyante, duHkhAni ca sukhAni ca / rAgAcca jAyate dveSo, dveSAd duHkhaparaMparA / addeyo'yamabhedyo'yamavikArI sa ucyate / |'jale jIvAH sthale jIvA jIvAH parvatamastake / nityaH satatagaH sthANuracalo'yaM sanAtanaH // rAgadveSavazIbhUto, jIvo'narthaparamparAm / jvAlAmAlAkule jIvAH sarva jIvamayaM jagat' / kRtvA nirarthaka janma, gamayati yathA yathA / kevalaM kevala jJAna, prApnuvanti svavIryataH / prANA vitricataH prokkA, bhUtAni tarava smRtAH / abhyAkhyAna / svavIryeNaiva gacchanti, jinendrAH paramaM padam ||jiivaaH pamcendiyA jJeyA, zeSAH savA udIritAH / 12 deveSu kilviSo devo, graheSu ca zanazvaraH / | samastalokAkAze'pi, nAnArUpaiH svakarmataH / saMsAriNazcaturbhedAH, zvabhratiryagnarA'marAH / 64 | abhyAkhyAnaM tathA karma, sarvakarmasu garhitam // | bAlApramiva tannAsti, yantra spRSTaM zarIribhiH / prAyeNa duHkhabahulAH, karmasambandhabAdhitAH / 11 For Private And Personal use only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 12 14 narakeSu devayoniSu tiryagyoniSu ca manujayoniSu ca 1 ekaH sadA zAzvatiko mamAtmA, paTati ghaTIyantravadAtmA vibhranzarIrANi // 12 vibhavazva zarIraM ca bahirAtmA nigadyate / tadadhiSThAyako jIvastvantarAtmA sakarmakaH // 10 yo ma sAdhayate dharma, kAmakrodhau tadAzrayau / mahAmohavimUDhena tenAtmA vaMcito dhruvam 12 svahitaM tu bhavejjJAnaM, cAritraM darzanaM tathA / tapaH saMrakSa caiva sarva 16 tailAye yathA dIpo, nirvANamadhigacchati / karmayAt tathA jantuH zarIrAnAzamRcchati // 10 saMsArI karma saMbandhAvat anantakAlaparyantaM jIvaH 15 paribhrAmyati / saMsAravartmani // 64 AtmAnaM snApayetrityaM jJAnanIreNa cAruNA / yena nirmalatAM yAti, jIvo janmAntareSvapi // www.kobatirth.org vinirmalaH sAdhigamasvabhAvaH / bahirbhavAH satyapare samastAH, nirvikAra paramAnaMdasaMpa yasyAsti naikyaM vapuSApi sArddhaM tasyAsti kiM putrakalatramitraH pRthakkRte carmaNi romakUpAH kuto hi tiSThanti zarIramadhye 21 sa na zAzvatAH karma bhavAH svakIyAH // avyakrarmavinirmuktaM bhAvakarmavivarjitaM / nokarmahitaM viddhi nizvayena cidAtmanaH // 20 nirAdhAraM sarvasaMga vivarjitaM / zuddha caitanyalacaNam // 22 sadAnandamayaM jIvaM yo jAnAti sa paMDitaH / sevate nijAtmAnaM paramAnandakAraNaM // 23 nalinyAM ca yathA nIraM bhinaM tiSThati sarvadA / ayamAtmA svabhAvena dehe tiSThati sarvadA // 24 anantagrahmaNo rUpaM nijadehe vyavasthitaM jJAnahInA na pazyanti jAtyandhA iva bhAskaraM // For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 lokamAtrapramANo hi nizcaye na hi saMzayaH / tanUmAtraH vyavahAro kathayanti munIzvarAH // 26 puNya | , zrabhistambho jalastambhaH, zastrastambhastathaiva ca duSTAnAM damanaM caiva puNyakArasya darzanAt puNyameva bhavamarmaMdArayAM, puNyameva zivazarmakAraNam / puNyameva hi vipattizAmanaM, puNyameva jagadekazAsanam // 1 dAne zaktiH zrute bhaktirgurUpAstirguNe ratiH / dame matirdayAvRttiH, paDamI sukRtAGkurAH " sukhamAsse sukhaM zeSe, bhuGte pivasi khelasi / na jAne svataH puNyairvinA te kiM bhaviSyati ? // 65 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jaino dharmaH kule janma, zubhrA kIrtiH zubhA matiH / guNe rAgaH zriyAM tyAgaH, pUrvapuNyairavApyate * paropakArakaraNAt, purya hi pApamujjRmbhate satAm / sarva saMpattivazIkaraNa kAraNam // / janminAM pUrva janmAta bhAgyamantrAbhimantritaH acetano'pi vazyaH syAt kiM punaryaH sacetanaH 1 5 jaino dharmaH prakaTavibhavaH saGgatiH sAdhuloke / vidvagoSThirvacanapaTutA, kauzalaM satkriyAsu // sAdhvI lakSmIzraNakamalopAsanaM sadgurUNAM / zuddhaM zIlaM sumatiramalA prApyate nAlpapuNyaiH // 4 / patnI premavatI sutaH savinayo bhrAtA guNAlaGkRtaH snigdho bandhujanaH sakhAiti caturo nityaM prasannaH prabhuH 16 nirlobho'nucaraH svabandhusumuniprAyopayogyaM dhanaM puNyAnAmudayena santatamidaM kasyApi sampadyate / // www.kobatirth.org 10 / tAvacandrabalaM tato mahabalaM tArAbalaM bhUvajaM tAvatsidhyati vAnchitArthamakhilaM tAvajjanaH sajjanaH // vidyAma eDajamantratantramahimA tAvatkRtaM pauruSam / yAvatpuNyamidaM nRNAM vijayate puNyacye kSIyate // hiMsA'nRtAdayaH paJca, krodhAdayazca catvAra pApa / pApabuddhadhA bhavet pApaM ko mugdho'pi na vezyadaH ? | dharmabuddhayA tu yat pApaM taccinyaM nipuNairbudhaiH // / na sa mantro na sA buddhirna sa doSNAM parAkramaH prapuNyopasthitaM yena, vyasanaM pratirudhyate // bhaveyuH prANinaH pApAta, kAsazvAsajvarAdayaH / sakhAyospi kadaryAzca, nAgazrIvanmahItale * amRtaM kAlakUTaM syAt, mitraM zatruH sudhIradhIH / sajjano durjanaH pApAdviparItaM phalaM sviha / For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 ekasva jammano'rthe mUDhAH kurvanti yAni pApAni janayanti tAni duHkhaM, teSAM janmAntarasahasram // . tava zraddhAnameva ca 1 iti pApasya hetavaH zrIbrahmadatto naracakravartI, mRtvA gataH so'pi hi saptamIM nirgatya tasmAdbhavapaGkamanaH, tatrApi hetuH kila pAtakasya f # 8 * bandhurvairijanAyate guNavatI kAnvA ca sarpAyate mitraM cApi khallAyate guNa nidhiH putro'pyamitrAyate // zrIkhaNDaM dahanAyate zravaNayoH sUkraM tu zUlAyate / jAte puNyaviparyaye tanubhRtAmartho'pyanarthAyate // * 1 jIvitaM yasya dharmArtha, dharmo jJAnArthameva ca jJAnaM ca dhyAnayogArtha, sarvapApaiH sa mucyate // 66 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra , sarveSAmavANAM tu nirodhaH saMvaraH smRtaH / punarbhiyate dveSA, dravyabhAvavibhedataH sa saMvara / yaH karmapudgalAdAnacchedaH bhavahetukriyAtyAgaH sa 2 sarveSAmAtravANAM yo rodhahetuH sa saMvaraH / karmaNAM bhavahetunAM jaraNAviha nirjarA * / vihAya kalpanAjAlaM svarUpe nizcalaM manaH yadAdhatte tadeva syAnmuneH paramasaMvaraH // 5 sakalasamitimUlaH saMyamoddAmakANDaH, prazamavipulazAkho dharmapuSpAvakIryaH / 17 bhavikala phala bamdhairbandhuro bhAvanAbhijayati jitavipacaH saMvaroddAmavRkSaH // www.kobatirth.org manaH / 1 1 vakhapUtaM jalaM pibet manaHpUtaM samAcaret // caH pUtaM nyasekhAdaM satyapUta vadedvANa, mano madhukaro megho, mAninI madano marut tapazcamUlaM mA mado markaTo matsyo, makArA daza caJcalAH 4 mana eva manuSyANAM kAraNaM baMdhamokSayoH / saptamyAM ke yAnti, jIvAstaNDulamatsyavat // * sa dravyasaMvaraH / . punarbhAvasaMvaraH // manasaiva kRtaM pApaM na zarIrakRtam kRtam / svAdhyAyayogaizcaraNaM i yenaivAliGgitA kAntA, tenaivAliGgitA sutA sudhIstriyogI vazaM mano yasya samAhitaM syAt, dAnaM kiM tasya kArya niyamairyamaizca / itaM mano yasya ca durvikalpaiH, kiM tasya kArya niyamairyamezva zrutadhyAnatapo'rdhanAdi, kaSAya cintAkula tojjhitastha, vRthA mano nigrahamantareNa For Private And Personal Use Only * yogasya heturmanasaH samAdhiH, paro hi yogo manaso vazatvam // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraM nidAnaM tapasana yoga: 1 zivazarmavazyA:manaHsamAdhi bhaja tatkathaJcit vyApAraNairdvAdaza bhAvanAbhiH 1 sadasatpravRttiphalopayogaizca mano nirudhyAt // 4 manaH saMvRNu he vidvan !, asaMvRtamanA yataH 1 yAti taMdulamatsyo dvAk saptarmI narakAvanIm // 10 mana eva manuSyANAM kAraNaM baMdhamokSayoH / baMdhAya viSayAsakraM, muktaye nirviSayaM smRtam // 11 manoyogo balIyAMzca, bhASito bhagavanmate / 67 yaH saptarmI kSaNArdhana, navedvA mokSameva ca Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 12 vapuH kubjIbhUtaM gatirapi tathA yaSTizaraNA / vizIrNA danvAlI zravaNavikalaM zrotrayumalam // 12 ziraH zuklaM castimirapaTarAvRtamaho / mano me nirlajjaM tadapi viSavebhyaH spRhayati // 14 rAtrirgamiSyati bhaviSyati bhAsvAnudeSyati hasiSyati evaM vicintayati kozagate hA hanta hanta nalina gaja suprabhAtaM paMkajazrI // dvirephe / ujjahAra // 12 AtmAnaM rathinaM viddhi zarIraM sthameva tu / buddhintu sArathiM viddhi manaH pragrahameva ca // 34 jJAnaM tIrthaM dhRtistIrthaM puNyaM tIrthamudAhRtam / tIrthAnAmapi tattIrtha, vizuddhirmanasaH parA // 17 sukhAya duHkhAya ca naiva devA, na cApi kAlaH suhorayo vA / www.kobatirth.org bhavetparaM mAnasameva jantoH, saMsAracakrabhramaNaikahetuH 15 sukaraM dustapaM tapaH / duSkaraM citarodhanam // sukaraM maladhAritvaM, sukaro'kSanirodhazna, mano hi jagatAM kartR, manaHkRtaM kRtaM loke, manaH kapirayaM niyantraNIyo yatnena 14 mano hi puruSaH smRtaH / na zarIrakRtaM matam // 20 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 antazcittaM na cecchuddhaM, bahiH zauce na zaucabhAk / supakamapi nimbasya phalaM bIje kaTu sphuTam // 23 22 asaMzayaM mahAbAho !, mano durnigrahaM calam / zrabhyAsena tu kaunteya !, vairAgyeNa ca gRhyate // 23 dAnaM pUjA tapazcaiva tIrthasevA zrutaM tathA / sarvameva vRthA tasya yasya zuddhaM na mAnasam // 26 cittaM rAgAdimi: kriSTamalIkavacanairmukham / jIvahiMsAdibhiH kAyo, gaGgA tasya parAGmukhI // 20 vizvaparibhramaNa lampaTaH / mukrimicchubhirAtmanaH // satyena zudhyate vANI, mano jJAnena zudhyati / gurupA kAyaH, zuddhireSA sanAtanI 21 hi manaH kRSNa ! pramAthi balavad dRDham / tasyAhaM nigrahaM manye, vAyoriva suduSkaram // japo na mutyai na tapo vibheda, 28 na sAdhanArtha na saMyamo nApi damo na maunam / pavanAdikasya, kiM svekamantaHkaraNaM sudAntam // 26 mAnasaM prANinAmeva, sarvakarmaikakAraNam / re citta vairi tatra kiM nu mayAparA, manorUpaM hi vAkyaM ca vAkyena prasphuTaM manaH " yad durgatI kSipasi mA~ kuvikarUpajAlaH For Private And Personal Use Only 68 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir |jAnAsi mAmayamapAsya zive'si gantA, ko lAbha ? aAmAvagamo hi yo bai, tarika na santi tava vAsapadaM vasaMkhyA: / jitaM jagatkena ? mano hi yena -re jihe! kuru maryAdA, bhojane vacane tathA / / 3. vacane praNa sandeho, bhojane ca vajIrNatA / antargataM mahAzalya-masyayaM yadi moddhRtam / paGkavinA so bhAti, sabhA khala janairvinA / kriyoSadhasya ko doSastadA guNamayacchataH / kaTuvarNavinA kAvya, mAnasaM viSavinA jihvAyAH khaNDanaM nAsti, tAluko naiva bhidyate / avAsya kSayo nAsti, vacane kA daridratA?" prasanacandrarAjarmanaHprasarasaMvarI jihvA vcn| na tathA zazI na salilaM, na candanarasona zItalA chAyA narakasya zivasyApi, hetubhUtI kSaNAdapi / | jihe ! pramANaM jAnIhi, bhojane vacane tathA bAhAdanti puruSa, yathA hi madhurAkSarA vANI / mano hi dvividhaM prokaM, zuddhaM cAzuddhameva ca / / pratibhukramati cokam , prANinAM maraNapadam na tathA ripu zastraM na viSaM, na hi dAruNo mahAnyAdhiH / azuddhaM kAmasaMkalpaM, zuddhaM kAma vivarjitam / udve jayanti puruSa, yathA hi kaTukAkSarI vANI / kaNThanAlimatikAnta, sarva tadazanaM samaM / yadi vahasi tridaNDaM nagnamuNDaM jaTA vA kSaNamAtrasukhasvArtha, laura kurvIta no budhAH // svajihvA no vaze yasya, jalpane bhojane tathA / / yadi vasasi guhAyA parvatAne zilAyAm / sa bhaved duHsito nityanA mano duSTaceSTitaH // yadi paThasi puNaM veda siddhAntataravaM / najArajAtasya lalATara, kulaprasUte na ca pANipaJa / dantidantasamAna hi, niHsUtaM mahatAM vacaH / | yadi hRdayamazuddha sarvametana kiJcit |daa yadA muJcati vAcya vArA, tadA tadA tasya kulaMpramANam A kUrmagrIveva nIcAnA, punarAyAti yAti ca / arat jAti yAni na . 66 vidhA hi kA? brahmAgatipradA yA, bodho hi ko ? yastu vimukihetuH ra jihe ! kaTuke snehe, madhuraM kiM na bhASase |lkssmiirvsti jihvAye, jihvAne mitravAndhavAH / madhuraM vada kalyANi, lokoyaM madhurapriyaH / jihvAgre bandhana prApta, jihvAgre maraNaM dhruvam / / For Private And Personal use only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 13 | asaMbhavaM na vakravyaM, pratyakSamapi dRzyate / madarakasya haMsasya, kokilasya zikhaNDinaH / parasparasya marmANi, ye bhASante narAdhamAH / zilA tarati pAnIyaM, gItaM gAyati vAnaraH / haranti na tathA vAco, yathA vAco vipazcitAm ||t eva vilayaM yAnti valmIkodarasarpavat // jihvAlaulyaprasakAnAM, jalamadhyanivAsinAm / yadIcchasi vazIkartu, jagadekena karmaNA / ayaM pathyaM tathyaM zravyaM madhuraM hitaM vaco vAcyam / acintito vadho'jJAnAM, mInAnAmiva jAyate // parApavAdazasyebhyo, gAM carantI nivAraya / viparItaM mokravyaM jinavacanavicArakairnityam // 22 avasarapaThitA vAzI gaNagaNarahitApi zobhate puNsaam| avasarapaThitA vANI, guNAgaNarahitApi zobhate puMsAm / keyarAna vibhUSayanti puruSaM hArA na candrojvanA / ratisamaye yuvatInAM bhUpAhAnivibhUSaNaM bhavati / vAme prayANasamaye, rAsabhazabdopi maMgalaM kurute ||n mAna na vilepanaM na kasama nAlaMkRtA mUrkhajAH / | vAgayekA samalaMkaroti puruSa yA saMskRtA dhAryate / tAvajitendriyo na syAdvijitAnyendriyaH pumAn / | bAlA rodanaM munti, krodhaM muJcanti pannagAH / na jayedrasanI yAvajjitaM sarva jite se kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam / hariNaH prANAnmuJcanti, nAsti nAdasamo rasaH // 2 // bhAsvAdyasya hi sarvasya, jihvAgre kSaNasaGgamaH / niravacaM vaco mahi, paraparivAdaH pariSadina kathaJcit paNDitena vakravyaH sAvadhavacanairyataH / kagaThanADImatItaM ca, sarva caivAzanaM samam / prayAtA narakaM ghora, vasurAjAdayo drutam // | satyamapi tanna vAcyaM, yadukramasukhAvahaM bhavati anudvegakara vAkyaM, satyaM priyahitaM ca yat / ihAmutra ca vairAya, durvAco narakAya ca / rohate zAyakaividdhaM, vanaM parazunA''hatam svAdhyAyAbhyasanaM caiva, vAGmayaM tapa ucyate // agnidagdhAH prarohanti, durvidagdhAH punarna hi . vAcA durukaM bIbhatsa, nApi rohati vAcatam 70 yasya cANyasti madhurA, tasyaiva saphala tapaH / no cejIvanti pazavo'pyanizaM puSTizAlinaH prata evaM jinA dIkSAkAlAdAkevalodbhavam / vacanaM hAritaM yena, sukRtaM tena hAritam |70 avadyAdibhiyA anitrayabhRto'pi na iti matvA mayA kAryam, vAcAyA mocanaM dhruvam // For Private And Personal use only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yadi na dIyate rAjya, vAkyaM me yAti nizcitam / prastAve bhASitaM vAkyaM prastAve dAnamaM ginAm / yatprAtaH saMskRtaJcAna, sAyaM sadyo vinazyati yadi vA dIyate rAjya, rAmo niSkAzyate kathama / prastAve vRSTiralpA'pi, bhavetko Tiphalapradam // tadIyarasaniSpane, kAye kA nAma nityatA / kaayaa| cintAturaH kathaM tAta !, razyate duHkhito yathA / sarvAzucinidhAnasya, kRtaghnasya vinAzinaH / duHkhasya kAraNaM nUnaM kathyatAM gato mama / | pRthivI dayate yatra, meruzcApi vizIryate / zarIrakasyApi kRte, mUDhAH pApAni kurvate / suzoSaM sAgaraM nIraM, zarIre tatra kA kathA / hasitvA rAmacandro'pi, vacanaM prAha pezalam / jalamagnirvighaM zastraM, zudvayAdhiH patanaM gireH / punarvittaM etena svalpakAryeNa, kiM duHkhaM hi piturmama / punarmitraM, punarbhAyaryA nimittaM kiMcidAsAdya, dehI prANyAnvimuJcati // punarmahI / etatsarva punaH labhyaM na zarIre punaH punaH / amedhyapUrNa kRmijAlasaGkulaM, bakezvara ! samAgaccha, kuzalaM vartate tava / taraGgataralA svabhAvadurgadhamazaucamadhruvam lacamImAyurvAyuvada sthiram / saGkAyAstvaM pade satyaM sthApito'si mayA dhruvam / / / buddhimantazca pazyanti, abhravad bhaguraM vapuH / ' kalevaraM mUtrapUrISabhAjanaM, vibhISaNo'pi taM prAi, mahAnto hi calanti na / ramanti mUDhA naramanni paNDitAH / prayavannavabhiraiH, pUtigandhAnirantaram / vAkyaM tu nisRtaM vakyAnajasyaiva rado yathA / kSaNAyaM parAdhInaM, zazvanarakalevaram / vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya, navAni gRhNAti naro'parANi / ekameva mahaduHkhaM, sthitaM ca mama mAnase / acalA kamalA kasya, kasya mitraM mahIpatiH / tathA zarIrANi vihAya jIrNAvibhISaNaspa ca yadAjyaM javAyA na samapitam . zarIraM ca sthiraM kasya kasya vazyA varAGganA / nyanyAni saMyAti navAni dehI / 71 | sAdhurduSTaH samo jJeyaH yAvartikacina bhASate / udghATitanavadvAre, paJjare vihago'nilaH svaGmAMsarudhiranAyu-medomajA'sthisaMhatau / | vasantasamaye kAkakokilAnAM hi nirNayaH / yattiSThati tadAzcarya, prayANe vismayaH kutaH // viemUtrapUye ramatA, kRmIyAM kiyadantaram // For Private And Personal Use Only 71 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratipayamayaM kAyaH, kSIyamANo na laghayate ||dossdhaatumlaakiinn, kRmigaNDUpadAspadam / / RmijAlazatAkIroM, rogapracayapIvite / bhAmakumbha ivAmbhaHstho, vizINaH sanvibhAvyate / | rogabhogigaNa gdha, zarIra ko vadet zuci // | jarAja rite kAye, kIrazI mahatAM ratiH / 28 mAMsAsRkpaya viemUtranAyumajjA'sthipaMhato su svAdumyagnapAgAni, kSIrehuvikRtI api / yadIdaM zodhyate daivAccharIraM sAgarAmbubhiH / dehe cedhItima.nmUDho, bhavitA narake'pi sH| bhukrAni yatra viSTAye, tarachIraM kathaM zuci !||duussytypi tAnyevaM zobhyamAnamapi paNe / jIvitaM ricutA tulyaM, saMyogAH svamasanibhAH / zukrazoNitasambhUto, malaniHsyandavardhitaH / kalevaramidaM na svAdyadi carmAvaguNThitam / sandhyArAgasamaH snehaH, zarIraM tRNabinduvat / garbha jarAyusaMchannaH, zuciH kAyaH kathaM bhavet ! / makSikAkRnikAkebhyaH sthAstrAtuM kastadA prabhuH / saMsAre tuHkhadavAnivanavAlAkagalite / / rasa sammAsa medo'sthimaja zukrAntravarSamAm sarva deva hajAkAta, sarvadevArAgRham / bane mRgArbhakasyeva, zaraNaM nAsti dedinaH / azucInAM padaM kAyaH, zucisvaM tasya tat kutaH ? sarvadA patanaprAya, dehinAM dehapaaran / 22 3 dhanyad vapuridaM jIvAjIvazcAnyaH zarIrataH / / na zakyaM nirmalIkartu, gAtraM na nazatairapi / karpU kukkumAgurumRgamadaharicandanAdi vastUni / jAnaJcapIti ko dacaH karoti mamatAM tanau ? // prAdhAntamiva zrotobhirnavabhirmalamudgirat // bhavyAnyapi saMsargAmalinayati kalevaraM nRzAm / jagvA sugandhi tAmbUlaM supto nizyusthitaH prage |bsaarudhirmaasaa sthapakRddhiNamUtrapUrite |ajitpttlguuddh paJjaraM kIkasAnAm , jugupsate vastragandhaM yatra tat kiM vapuH zuci. vapuSpazuvinilaye, mUlA kurvIta kaH sudhIH // kuthitakuNa pagandhaiH paritaM mUDha ! gADham / yamavadanapiNNaM rogabhogIndrageI, 72 khataH sugandhayo gandhadhUpapuSpasnagAdayaH / yat parityajya maMtabdha, tat svakIyaM kathaM bhavet ? / kathamiha manujAnAM prItaye sthAyarIram / / yatsanA yAnti daurgamadhya, so'pi kAyaH zucIyate // ityAlocya zarIre'pi, vidvAnAzAM parityajet // saMskRta-loka saMgrahaHprathamabhAga smaaptm|| For Private And Personal Use Only