Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI vItarAgAya nmH| zrI paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna (bhASAMtara) :bhASAMtarakartA : zrI manmuktivijayajI gaNi (zrI mUlacaMdajI mahArAja) nA ziSyavarya zrImAn gulAbavijayajI mahArAjanA ziSya munirAja zrI maNivijayajI mahArAja chapAvI prasiddha karanArazA. hIrAcaMda haragovana kApaDIyA, bhAvanagara. 6 prati 500] [AvRtti trIjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlItANA-zrI bahAdasiMhajI prI. presa meM amaracanda becaradAsane mudrita kiyA.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amukha karuNAnA samudra zrImAna tIrthakara mahArAjAe saMsAranA aMta karavAnA pariNAmavAlA bhAvika bhavya jIvone dharmasAdhana karavA mATe pratidina pharamAna kareluM che, chatAM paNa saMsAranI aTapaTI jAlamAM jakaDAyelA, tathA pramAdanA paravazapaNAmAM muMjAyelA jIvothI na banI zake to parvane divase avazya dharmasAdhana karavU ja joie, chatAM paNa gADha karmodayathI parva divase paNa dharmasAdhana na karI zakAya to parvAdhirAja mahAmAMgalyakArI paryuSaNa parvane viSe to jinezvara mahArAjanI AjJAnuM pratipAlana karI saMpUrNa nIti-rItithI dharmarnu ArAdhana karI manuSya-janmane saphaLa karavA cUkavU joie nahi, chartA paNa bAra mAsanA vArSika divasone viSe paNa dharmasAdhana koipaNa jIva na kare to te nizcaya vItarAganI AjJAno bhaMga karanAra thAya che. A vAta visArI devA jevI nathI. ____A mULa aSTAhnikA vyAkhyAnanA kartA laghu pozAlanA pUjya zrImAn somaharSasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyavarya zrImAn udayasomasUrIzvarajI mahArAja che. temanA uparathI amoe ghaNA ja sAdhu-sAdhvIonI mAMgaNIthI bhASAMtara banAvela che. muni mahArAjAonI saMkhyA ochI hovAthI gAmegAma comAsA pahoMcI zake nahI, tethI A aSTAdvikA paryuSaNa parva- bhASAtara aSTAhnikA vyAkhyAna paryuSaNanA prathama traNa divasamAM zrAvako paNa paryuSaNa parva- ArAdhana kare tevA irAdAyI ane jJAnabhaMDAramA eka eka prata hoya to dareka gAmamAM paryuSaNa parvamAM vAMcavAmAM kAma Ave tathA bhASAMtara vAcavAvALA sAdhuo hoya te paNa je gAmamA comAsu hoya tyAM vAMcI zake tevI bhAvanAthI ane uparA-upara sAdhu-sAdhvIonI mAMgaNIthI be AvRtti
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapAvI pragaTa karavA chatAM khalAsa thai javAthI A trIjI AvRtti chapAvavAnI amAre pharaja paDI che. paNa amAre mahAdilagIrI sAthe jaNAvaq paDe che ke hAlamAM kIrtidAna karavAvALAnI saMkhyA Dhagale Dhagale vadhI paDI che, paNa sAcA jJAna-dAnanI kadara karanArA jaina samAjamA atyAre bahuja ochA jovAmAM Ave che. ___A cothI AvRtti chapAvavAmAM mAsara roDa nivAsI zAha maMgaLadAsa cunIlAle amArA kahyA vinA paNa ru. 150) doDhaso potAnI mAtAjI dIvALIbAnA smaraNArthe ApI ghaNI ja udAratA batAvI che, temaja bAkI rahetA rupIyA zA. hIrAcaMda haragovana kApaDIyA bhAvanagara nivAsI hastaka jJAnanA Avela te temaNe ApyA che. bhAgyazALI jIvo paisA ApI ane sAdhu-sAdhvIonI jJAnanI bhakti kare che. amo paNa A prata amUlya bheTa ApIe chIe. chatAM paNa amAre mahAkheda sAthe jaNAvatuM paDe che ke-keTalAeka sAdhu-sAdhvIo A prata lai jai bukaselarone tyAM vece che ane bukaselaro paNa potAnA vecavAnA pustakomAM amArA chapAvelA aSTAhnikA vyAkhyAna bhASAMtara tathA comAsI vyAkhyAna bhASAntara sAdhu-sAdhvIone bheTa ApyA chatAM bukaselaronA pustakonA lIsTamA kiMmatathI vecANa tarIke chapAvela nAmo amArA jovAmAM Ave che. to dareka sAdhu-sAdhvIone sUcanA karavAmAM Ave che ke-koi sAdhu-sAdhvIe A prata potAnA pAse hoya to pharIthI bIjI maMgAvavI nahI ane bukaselarone vecANa ApI pApanA bhAgIdAra banavu nahi. lekhakaH maNivijaya
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ / aham / ||shriimhrddhmaan-prmaatmne namaH // pUjyapAdazrImanmuktivijayagaNipraziSyazrImanmaNivijayamunisaGkalitam paryuSaNASTAhnikA-vyAkhyAna-bhASAntaram / - os. kAvyam. " devAH syurvazagA navA'pi nidhayazcASTau mahAsiddhayo, gehasthAH suradhenuzAkhimaNayo yasya prabhAvAnnRNAM / ziSTAbhISTaphalapradAnanipuNaH zrIvItarAgodito, bho bhavyA ! bhavapAradaH pratidinaM dharmaH samArAdhyatAm // 1 // "
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA bhASAntaram TAtikA vyAkhyAna // 2 // bhAvArtha:-he bhavyajIvo ! bhavasamudranA pArane prApta karAvanAra zrImAn vItarAgamahArAje kathana karelA dharmarnu tame ArAdhana karo. je dharmanA ArAdhana karavAthI devo vazavartI thAya che tathA aSTa mahAsiddhi tathA nava nidhi paNa prApta thAya che tathA kAmadhenu (devagAya) tathA kalpavRkSa ane ciMtAmaNiratna paNa gharamAM sthAyI bhAvane pAme che. | valI paNa sArA sArA icchita phalone ApavAmAM nipuNabhAvane pAmelA uttama dharmanuM tame ArAdhana karo. yaduktam punarapi" jayasirivaMchiyasuhae, aniTThaharaNe tivaggasArammi / Alogaparahiatthe, sammaM dhammami ujjamaha // 2 // " / bhAvArtha:-he mahAnubhAvo! jayazrIne ApanAra ane manovAMchita sukhane prApta karAvanAra, tathA aniSTa pApAdikane haraNa karanAra ane trivarga (dharma artha ane kAma) A traNene viSe sArabhUta evA dharmane viSe samyak udyamavAlA thAo. pharI paNa kA che ke " trivargasaMsAdhanamaMtareNa, pazorivAyurviphalaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yad bhavato'rthakAmau // 1 // "
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna bhAvArtha:--trivarganA samyak prakAre sAdhana vinA manuSyanu AyuSya pazunI peThe niSphala jANavU, tathA te dharma, artha ane kAmane viSe paNa zAstrakAra mahArAjA dharmane zreSTha kahe chekAraNa ke te dharmanA ArAdhana vinA artha ane kAma utpanna thatA nathI. arthAt dharmathakI artha (paisA)nI prApti thAya che, tathA paisAthakI kAma (mananI icchA mujaba dhArelAM karttavyo) siddhatAne pAme che. have zAstrakAramahArAjA prANiyone pratidivase karavAnAM kartavyo kahe che: kAvyam. " jinendrapUjA guruparyupAstiH, sattvAnukaMpA zubhapAtradAnaM / guNAnurAgaH zrutirAgamasya, nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // 3 // " bhAvArthaH-jinezvara mahArAjanI aSTapakArI tathA sattarabhedI tathA ekavIzapakArI pUjA karavI 1 / tathA kAMcana-kAminInA tyAgI tathA SaDjIvanikAyanI dayAnA pratipAla, svaparane tAranArA, sadgurunI anna, pAna, vastu, pAtra, vastra, kaMbala, auSadha tathA pustakAdikanA ApavA vaDe karI vividha prakAre bhakti karavI 2 tathA samagra sacca (prANiyo) ne viSe anukaMpA (dayA) dhAraNa karavI 3 / tathA uttama zubha pAtrane viSe dAna devU 4 / tathA guNI manuSyonI sAthe prIti karI, temanA guNano pakSapAta karI teonA yazogAna karavA 5 / tathA zrImAn bhAvArtha:-jinezvara mahAdajIvanikAyanI dayAnA pratimA vividha prakAre bhakti karAra dAna devU 4 / / O
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - TA vyAkhyAna || 8 || 000 vItarAgamahArAje kathana karela nirmala siddhAMtanuM mana-vacana-kAyAnA yogone sthira karI, sArI rIte zravaNa karavu 6 / A manuSyajanmarUpI vRkSanA uparokta cha phalo zAstrakAramahArAje kathana karelAM che. vaLI paNa kahuM che ke G pUA 1 paccakkhANaM 2 paDikkamaNaM 3 posaha 4 parovayAro 5 a / paMcapayArA jassa, na payAro tassa saMsAro // 1 // 35 bhAvArtha:- jinezvara mahArAjanI trisaMdhya pUjA // 1 // tathA paJcakkhANa ( pratyAkhyAna ) || 2 || tathA dvikAla (be kAla) nA pratikramaNa // 3 // tathA pauSadha // 4 // tathA paropakAra / / 5 / / A pAMca prakAra je prANiyonA aMtaHkaraNane viSe ramI rahelA che, tene saMsArasamudra taravo dustara nathI, arthAt jinezvara mahArAjanI trikAla pUjA karanAra tathA jaghanyathI nokArazI tathA utkRSTapaNAthI AMbila, upavAsa, chaTha, aTTamAdikanI tapasyA karanAra tathA niraMtara be kAlanA pratikramaNa karanAra tathA parvatithine viSe pauSadha karanAra manuSyo alpakAlane viSe saMsArasamudranA pArane pAme che. have dinakRtyane AvI rIte kahI, zAstrakAramahArAjA parvakRtyanuM kathana kare che. yataH "pavvesu posahAi, baMbhaaNAraMbhatavavisesAI / AsocittaaTThAhia, pamuhesu viseseNaM // 1 // " bhASAntaram // 4 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 5 // bhAvArtha:-bhavya-bhavikajIvoe parva divasone viSe pauSadhAdi karI, tathA brahmacaryAdikanuM pratipAlana karI, tathA AraMbha-samAraMbhano tyAga karI, tathA vizeSapaNAthI tapasyA karI potAnA AtmAne saphala karavo teja mAnavajanmanuM sArthaka che. valI paNa caitra mAsanI aTThAine viSe tathA Aso mAsanI aTThAine viSe uparokta kartavyone | prIti sahita vizeSapaNe AdarIne svAtmAne karmathakI halako karavo te ja sArabhUta che. je kriyA karavAthI dharmanI puSTi jene viSe thAya che, te kriyAne karavAtho pauSadha vrata kahevAya che. AvA pauSadha vratane parva divasone viSe tathA aSTamI-caturdazIne viSe bhavyajIvoe avazya karavU joie. AvI rIte Agama-siddhAMtane viSe zAstrakAramahArAjAe kahela che. ___ tathA parvane divase brahmacarya- pAlana karavaM, AraMbhAdikano tyAga karI anAraMbhI thae~, tapasyAdika karavI, prathama je prakAre tapasyA karatA hoya te thakI paNa vizeSa karavI, upavAsAdi tapasyA paNa yathAzakti karavI, caita paripATi karavI, samagra sAdhune namaskAra karavA; tathA niraMtara supAtradAna, devagurupUjA tathA dharma-anuSThAnAdi prathama jevI rIte karatA hoya te thakI parva divasone viSe adhika kara. Adi zabdathakI snAtra vagere bhaNAvaq. kA che ke " jaz savvesu diNesu, pAlaha kiriyaM tao havai laDheM / jai puNa tahA na sakaha, tahavi hu pAlijja pavvadiNaM // 1 // "
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna bhAvArtha:-he mahAnubhAvo! yadi sarva divasone viSe dhArmika kriyApornu pratipAlana karo to mahA uttama cha. yadi punaH niraMtara te prakAre dhArmika kriyAo karI na zako topaNa parva divasone viSe to jarurAjarura dhArmika kriyAo karI, sva-AtmAno udvAra karavo teja mAnavajanmanuM sArthaka che.. jema vijayAdazamI tathA dIvAlI tathA akSayatrIja ityAdi ihaloka saMbaMdho parvane viSe uttama vastrAlaMkAra, AbhUSaNAdi tathA khAnapAnAdi karavAmAM Ave che; temaja dharmaparvane viSe vizeSa prakAre udyama karavo. tathA dharmane viSe paNa bAhya lokanI apekSAvaDe karI anya loko paNa ekAdazo tathA amAvAsyAdi parvane viSe keTalAka pakAranA | AraMbhAdikano tyAga kare che tathA upavAsAdika kare che, tathA saMkrAMti tathA grahaNAdi parvane viSe svazakti anusAre mahAdAnAdika kare che, te kAraNa mATe zrAddha lokoe parvanA divaso vizeSa prakAranI dhArmika kriyAovaDe karIne ArAdhavA joiye; tathA pAMca parvI tathA pUrNimA, amAvAsyA sahita cha parvI hoya: temAM pratipakSane viSe utkRSTa traNa traNa parvI hoya che. valI varSa madhye paNa aSTAhnikA (aTThAi) tathA cAturmAso (caumAsI) vagere aneka paryo zAstrane viSe kahelA che. te mahAparvone viSe AraMbhAdikane sarvathA tyAga karavo; chatAM paNa AraMbhAdika sarvathA tyAga karavAnI zakti na hoya to parva divasone viSe thoDo thoDo AraMbha avazya tyAga karavo. valI sacisa AhArAdika jIvahiMsAmaya hovAvaDe karI mahAn AraMbha kahevAya che, mATe sarva jIvoe parva divasone viSa sacitta tyAga karavo. te mATe kayuMcha ke __" egaggacittA jiNasAsaNammi, pabhAvaNA pUaparAyaNA je /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram payuSaNA-I STAnhikA vyAkhyAna pavve na bhuttuM saciyaM sucittaM, bhavANNavaM goyama ! te taraMti // 1 // " bhAvArtha:-zrImAn vItarAga mahArAje kathana karelA nirmala jainazAsanane viSe zAsanonnati karavA mATe tatpara rahelA je bhavyajIvo mana, vacana, kAyAnA yogane ekatra karI ekAgracittathI paramAtmAno pUjAne karanArA che, tathA prabhAvanAdi kartavyane viSe tatpara rahI jainazAsananI unnati karanArA che, tathA parvane divase AhArAdikano tyAga karanArA che, tema sacitta AhArAdikano paNa tyAga karanArA che, te jIvo he gautama ! bhavasamudranA pArane pAme che e prakAre zrImAn mahAvIra bhagavaMte gautamasvAmI mahArAjane kaheluM che. AvA prakAranA vacanothI niraMtara mukhya vRttithI zrAvaka lokoe sacitta AhArano parihAra karavo. kadAcita tema karavAnI zakti na hoya to parvane divase to sacitta AhArano jarurAjarura tyAga karavo. valI paNa parvanA divase snAna karavU nahi, tathA mastaka zodhana karAvaq ane guMthAvaq nahi, tathA vastrAdikane dhovA nahi temaja vastrone raMgAvavAM nahi, tathA gADA tathA halane kheDavAM nahi temaja mUDhakAdikane bAMdhavA nahi, tathA yaMtrAdi jemake I kolaM, carakhA, mila pramukha calAvavAM nahi, vAhanAdikane vahana karavA nahi, dalavU, bharaDavU, khAMDavu nahi, temaja cUravu nahi, tathA patra, puSpa, phalAdikane toDavAM nahi, sacitta khaDI. hamajIkA (varNikA) tathA mATI ityAdikanuM mardana karavU nahIM, dhAnya, kSetra laNavA vagere jaq nahi, temaja gRha tathA dukAnAdikane liMpavAM nahi, tathA mATI vagere khodavI nahi, tathA gRhAdika nIpajAvavAno AraMbha karavo nahi vagere samagra AraMbhone potAnI zakti // 6 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna SSSSSSMAR anusAre tyAga karavA. vaLI potAnA kuTuMbAdikanA nirvAha karavA mATe te AraMbhAdika karyA vinA cAlI zake tevU nahi hovAthI gRhasthIone parva divasone viSe paNa keTaloka AraMbha hoya che, paraMtu sacitta AhArano tyAga karavAmAM svAtaMtryapaNuM hovAthI parvane divase sacittano avazya parihAra karavo. kadAca gADha mAMdagInA prasaMgane viSe auSadhAdikanA kAraNAMtarane laine samagra sacittano tyAga karavAnI zakti na hoya to nAmagrahaNapUrvaka ekAda amuka | vastunI chUTI rAkhI bAkI sarva sacittAdikano parihAra karavo; tathA Aso mAsa ane caitra mAsanI aTThAi Adi parva divasone viSa pUrvokta vidhi vizeSa karavo. je mATe kA che ke: // 8 // " saMvaccharacAummAsiesu, aTTAhiAsu tihIsu / savvAyareNa laggai, jiNavarapUAtavaguNesu // 1 // " bhAvArtha:-saMvatsarIne viSe tathA cAturmAsane viSe tathA aTThAi Adi tithiyone viSe, bhavyajIvo je te sarva AdaravaDe karI jinezvara mahArAjanI pUjA tathA tapa, guNa, dAna, mAnAdikane vizeSa prakAre karavA lAge. valI sarva aTThAiyone viSe caitra mAsanI aTThAi tathA Aso mAsano aTThAi, A be aSTAhnikA zAzvatI che. te be aTThAine viSe vaimAnika devo paNa naMdIzvaradvIpane viSe jai tIrthayAtrAdika pUjA mahotsavAdi kare che. je mATe kA che ke: // 8 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 9 // " do sAsayajattAo, tatthegA hoi cittamAsaMmi / aTTAhiAimahimA, bIA puNa assiNe mAse // 1 // eAo dovi sAsaya,-jattAo karaMti savvadevAvi / naMdIsaraMmi khayarA, narA ya niaesu ThANesu // 2 // " juyalaM // bhAvArtha:-ce zAzvatI yAtrA kahelI che, temAM eka caitra mAsane viSe tathA bIjI Aso mAsane viSe // 1 // A bane zAzvatI yAtrAo, sarva devatAo te naMdIzvarAdi tIrthane viSe jaine pUjA mahotsava vagere kare che tathA vidyAdharo tathA manuSyo paNa potAnA sthAna pratye rahI mahotsavAdikane kare che // 2 // e prakAre be zAzvatI aSTAlikA tathA cAra bIjI malI cha aSTAhnikA kahelI che. have zAstrakAramahArAjA cha aSTAhikAnA svarUpane kathana kare che. yataH" aSTAhnikAH SaDevoktAH, kRpAvadbhirjinottamaiH / tat svarUpaM samAkaerya, sA sevyA vidhipUrvakaiH // 1 // " // 9 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNA bhAvArtha:-parama kRpAnA sAgara evA zrImAn jinezvaramahArAje aTThAi cha kahelI che, tenA svarUpane zravaNa karI STAnhikA INbhavyajIvoe vidhipUrvaka tenu sevana karavU. vyAkhyAna have te cha aTThAinA nAmonuM svarUpa A prakAre che. eka caitra mAsa saMbaMdhI aTThAi 1 / bIjI aSADha mAsa saMbaMdhI aTThAi 2 / trIjI paryuSaNa saMbaMdhI aTThAi 3 / cothI Aso mAsa saMbaMdhI aTThAi 4 / pAMcamI kArtika mAsa saMbaMdhI aTThAi 5 / chaTThI phAgaNa mAsa saMbaMdhI aTThAi 6 / e prakAre cha aSTAhikAne azAzvatI kahela che, je mATe kA che ke: uktaM ca" taha caumAsiatigaM, pajosavaNA ya taha ya ia ikkaM / jiNa-dhamma-dikkha-kaivala,-nivvANAsu asAsaiA // 1 // " bhAvArthaH-caumAsI traNa, tathA paryuSaNA, tathA jinezvara mahArAjanA janma, dIkSA, kevala tathA nirvANa; ityAdika kalyANako vagerene azAzvatA kahela che. jIvAbhigamasutre tvevamuktamjIvAbhigamasUtrane viSe to e pramANe kA che ke, te naMdIzvaradvIpane viSe ghaNA bhavanapati devo, tathA vyaMtara
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 11 // devo, tathA jyotiSI devo, tathA vaimAnika devo comAsInI traNa aTThAi tathA paryuSaNane viSe aSTAsikA mahAmahimAne kare che. ane tithi to pratyAkhyAna sUryodaya samaye je hoya che teja pramANa kahevAya che tathA caitra mAsanI aTThAi tathA Aso mAsanI aTThAine viSe moTA vistArathI zrI siddhacakramahArAjanA yaMtranuM ArAdhana karavU. bAhyathakI yaMtranA svarUpane niradhArI AMtara manathI lalATapaTTAdi daza sthAnakone viSe yaMtranI AkRtine sthApIne mana, vacana, kAyAnA yogone ekatra karI dhyAna dhAraNa karavu tathA utkRSTa bhAvathakI niraMtara teha- ArAdhana kara. zrImAn zrIpAla rAjA ane mayaNAsuMdarInI peThe sadaiva ArAdhana karavU, je siddhacakranuM ArAdhana karavAthI ihaloka tathA paralokane viSe sarvatrApi sukha thAya tathA tevI ja rIte traNe comAsInA aTThAinA divasonuM ArAdhana kara. tathA samagra aSTAhikAne viSe amArInI udghoSaNAno paDaha vagaDAvavo, tathA aSTapakArI, tathA sattaramedI, tathA ekavIza prakArI paramAtmAnI bhaktithI pUjA karavI tathA bhaNAvavI. tathA khAMDavu, dalavU, pIsa, bhUmirnu khodavU, vastrAdika dhovaM, viSayAdikanuM sevana karavU-karAvaq. ane anumodana karavU vagere parvanA divasone viSe vizeSa prakAre tyAga karavo tathA zrI paryuSaNa parva- ArAdhana nIce lakhyA pramANe karavU. prathama amArInA paTahanI udghoSaNA karAvavI 1 / bIju sAdharmika bhAiyornu vAtsalya karavU 2 / trIjuM paraspara khAmaNA karavA 3 / cothu aSTama taparnu ArAdhana karavU 4 / pAMcamuM caityaparipATI karavI. (samagra jainamaMdire darzana karavA gamana karavu.) 5 temAM paNa sarve sAdharmika bhAionuM vAtsalya karavAnI zakti na hoya to svazakti anusAre keTalAkarnu paNa kara. zAstrakAramahArAjA samAnadharmI dharma-bAMdhavonI prApti prAyaH karI duSpApya kathana kare che. je mATe kA che ke:
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhikA vyAkhyAna // 12 // " sarveH sarve mithaH sarva-saMbaMdhA lbdhpuurvinnH| sAdharmikAdisaMbaMdha-labdhArastu mitAH kvacit // 1 // " bhAvArtha:-anAdikAlapI anaMtA bhavo, corAzI lakSa jIvayonine viSe paribhramaNane karanArA A AtmAe karelA che. temAM sarva jIvo sarva jIvonI sAthe anaMtA saMbaMdhone pAmelA ke paraMtu sAdharmika bhAionA saMbaMdhane pAmelA jIvo to kvacit gaNatrinA ja hoya che; arthAta sAdharmika bhAionA saMbaMdhane pAmanArA jIvo thoDA ja hoya che ema zrImAn zAstrakAramahArAjA pharamAna kare che.. e sAdharmika bhAionI sAthe karelI saMgati paNa mahApunyane mATe thAya che, to teone yogya teonI bhakti karavAthI mahApunya tathA tezronI ghaTita sevA karavAyI mahAlAbha prApta thAya temAM Azcarya nathI. yaduktam" egastha savvadhammA, sAhammiavacchalaM tu egattha / buddhitulAe tuliyA, do vi a hoi tullAiM // 1 // " bhAvArtha:-koi mahApuruSa potAnI buddhirUpI tulAne (bAjavAne-kAMTAne ) viSe banne pallAmAM judI judI rIte // 12 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA STAhnikA vyAkhyAna // 13 // eka bAju sarve dharmoMne sthApana karI ane bIjI bAju sAdharmika bhAionI bhaktine sthApana karI jo tulanA kare bhASAntaram (tole) to banne pallA tulya thAya, arthAt eka mANasa sarve dharmonuM ArAdhana kare ane bIjo sAdharmika bhAionI bhakti kare to banne sarikhA lAbhane pAme che; mATe vizeSa prakAre sAdharmika bhAionI bhakti karavI. sAdharmika bhAiono bhakti A prakAre karavI-dareka mANasoe potAnA putranA janmane viSe, tathA vivAhAdikane | viSe temaja bIjA paNa sAMsArika kartavyone viSe sAdharmika bhAione nimaMtraNA karI uttama prakAranA bhakSa bhojanakhAnapAna karAvI, viziSTa prakAre tAMbulAdika ApI tathA vastrAbhUSaNa dAnamAna vagere ApI, Apattine viSe magna thayelAne potAnA gharanA dhanano vyaya karIne paNa temano uddhAra karavo; ane aMtarAyakamanA udayathakI vaibhavano kSaya thayo hoya tevA sAdharmika bhAione moTA mane karI ghaNI lakSmI ApI pUrvanI hade (prathama jevI sthiti hoya tevI sthitie) pahoMcADI temanI samRddhivALA karavA, te ja zrAvakornu parama bhUSaNa che. vaLI je potAnA sAdharmika bhAione vividha prakAranI lakSmIyukta karatA nathI tezronuM dhanADhyapaNuM zA kAmarnu cha ? arthAt kAija kAmarnu nathI. je mATe kA che ke: uktaM ca"na kayaM dINuddharaNaM, na kasaM sAhammiANa vacchallaM / hiayami vIyarAyo, na dhArio hArio jammo // 1 // " Al // 13 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 14 // bhAvArtha:-prabala punyanA pUrNa udayavaDe karI mAnavabhavane pAmI, je jIvo dIna-dusthita prANIonA uddhArane karatA nathI tathA sAdharmika bhAionI bhaktine karatA kathI, tathA potAnA hRdayakamalane viSe vItarAgamahArAjAne dhAraNa karatA nathI te jIvo hA ! hA ! iti khede daza dRSTAnte durlabha evA mAnavajanmane hArI jAya che. vaLI zrAvakonI peThe zrAvikAone viSe paNa nyUnAdhikatA rahitapaNe vAtsalya karavU. zrImAn kumArapAla mahArAjAe sAdharmika bhAiyonI bhakti karavA mATe prativarSe 92 lakSa dravyano je kara hato te mukta karyo hato, tathA keTalAka sAdharmika bhAione dravyAdi sAmagrI vinA daridra avasthAvALA dekhI tezrono uddhAra karavA nimitte prativarSa potAnA bhaMDArathakI eka koTI dravya ApI tebhono uddhAra karyoM tathA dharma prApta thayA pachI kumArapALa mahArAjAe cauda varSa rAjya karyu, te cauda varSa daramyAnamAM bhagna sAdharmika bhAibhonA uddhAra karavA mATe cauda koTI dravyano vyaya karyo, je mATe kA che ke-punyazALI prANIonI lakSmI dharmamArgamAM vaparAya che ane pApiSTha prANIonI lakSmI pApamArgamAM jAya che. yaduktam" bhUpAnAM (kSatrANAM) hayazastrabaMdiSu bhaveta dravyavyayaH prAyazaH, zRMgAre paNayoSitAM ca vaNijAM parAye kRSau kSetriNAM / pApAnAM madhumAMsayorvyasaninAM strIdyUtamadyAdiSu,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna bhUmadhye kRpaNAtmanAM sukRtinAM zrItIrthayAtrAdiSu // 1 // " bhAvArtha:-rAjAbhonA (kSatrionA) paisA hasti, ghoDA tathA zastrone grahaNa karavAne viSe temaja baMdivAnonIbhATacAraNonI virudAvalImA kharcAya che, tathA vezyAonA paisA zaMgArAdika dhAraNa karavAmAM kharcAya che. tathA vaNika (vANiyA) lokonA paisA vyApArane viSe kharcAya che, kheDUta lokonA paisA khetIvADI karavAne viSe vinAza pAme che, pApiSTha mANasonA paisA madya, mAMsanI aMdara jAya che ane vyasanoonA paisA parastrI, jugAra tathA madyAdikane viSe jAya che, tathA kRpaNa prANIonA paisA bhUmine viSe rahe che; kAraNa ke kRpaNa mANaso aDhAre pApasthAnaka sevI paisA upArjana karI te paisAne viSe gADha mUrchA karI, te paitAne cUlAne viSe, bhUmine viSe, pANIArAne viSe, gAyane bAMdhavAnA kholA nIce, tathA khATalAnA pAyA viSe, temaja gharanA khUNAne viSe dATe che, ane akasmAt maraNa pAmavAthI te tamAma lakSmI bhUmimAM ja rahe che, ane sukRti (punyavaMta ) pANIonI lakSmI to tIrthayAtrA, supAtradAna, devagurubhakti tathA sAdharmika bhAibhonI bhakti tathA sAtakSetra, jIvadayA, paropakAra tathA dIna-dusthita prANionA uddhArane viSe vyaya thAya che. yataH" vavasAyaphalaM vihavo, vihavassa phalaM tu pattaviNiogo / tayabhAve vavasAo, vihavo vi a duggainimittaM // 1 // "
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA bhAvArtha:-zAstrakAramahArAjA zAstrane viSe kahe che ke vyavasAyanA phalabhUta vaibhava che ane vaibhavano sAra satapAtrane viSe sthApana kara, te che. have te supAtranA abhAve vyApAra ane vaibhava banne durgatinA hetubhUta thAya che. evI rIte potAnI RddhithakI dharmanI RddhinI saMpadA upArjana thAya che. anyathA dharmane viSe Rddhi nahi kharcavAthI pApanI Rddhi thAya che, ane te pApiSTha Rddhi kahevAya che. vyAkhyAna " dhammiDhI 1 bhogiDhI 2, pAviThThI 3 ia tihA bhave ihii| sA bhaNai dhammihI,jA dijjai dhmmkjjesu||1|| sA bhogiDhI gijjai, sarIrabhogaMmi jIie uvaogo / jA dANabhogarahiyA, sA pAviThThI aNatthaphalA // 2 // " juyalaM // bhAvArthaH-dharmaddhi 1, bhogaddhi 2 ane pApaddhi 3 A traNa prakAranI Rddhi kahelo. che je Rdhi dharmamArgane viSe vAparavAmAM Ave te Rddhi dharmanI Rddhi kahevAya che // 1 // tathA je zarIrAdikanA bhogamAM vAparavAmAM Ave te bhoganI Rddhi kahevAya che. tathA je dAna, bhoga rahita je Rddhi hoya che te pApanI Rddhi kahevAya che. ityAdi aneka dRSTAMto jANavA tathA A paryuSaNa mahAparvane viSe A prakAranAM karttavyo karavA. pote upazama
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNA STAhnikA vyAkhyAna // 17 // paNuM pAmag (upazAMta tharbu) tathA kSama. kSamA rAkhI krodhAdikano tyAga karavo, bIjAe karelA aparAdhane temaja upadravone manamAM nahi lAvatAM zAMti rAkhI paranA aparAdhane mApha karavo, tathA pote paranA karelA aparAdhI paNa sAmA mANasonI pAse khamAvavA. e pramANe kalpasUtravRttinAM vacano che. te kAraNa mATe A paryuSaNa parvane viSe sarva jIvoe paraspara khAmaNA karavA. jema caMDapradyotana rAjA pratye carama rAjarSi zrImad udAyana rAjAe satya kSAmaNAM karelAM hatAM te prakAre sarva jIvoe arasaparasa satya kSAmaNAM karavA. have jo te banne madhye eka jaNa kSame (zAMti rAkhe). to tene ja ArAdhanA thAya ane te ja ArAdhaka kahevAya ane je kSamA na rAkhe te virAdhaka kahevAya; te mATe saba jIvoe AtmAne viSe zAMtiupazamabhAva pAmI zAMtarasamAM layalonapaNuM prApta karavU. tavRttamevamcaMpA nAmanI nagarIne viSe strIne viSe atyaMta lolupI, (lAlasAvALo ) kumAranaMdI nAmano svarNakAra ( sonAra ) raheto hato. te je je rUpavatI kanyAne dekhato te te kanyAogeM pANigrahaNa pAMcaso-pAMcaso sonAmahora ApI-ApIne karato hato. evI rIte pAMcaso strIonuM pANigrahaNa karI eka sthaMbhano mahela banAvI irSAlu evo te strIonI sAthe vasato hato. anyadA prastAve paMcazailadvIpane viSe hAsA ne grahAsA nAmanI vyaMtarI devAMganAzrI vasatI hatI. teono pati vidyunmAlI deva cyavI gayAthI koI amAro svAmI devapaNe utpanna thAya to sAraM, evo vicAra karI jJAnavaDe kumAranaMdI svarNakArane strI-lolupI jANIne banne devAMganAe zIghratAthI tyAM AvI potArnu rUpa dekhADI tene atyaMta mohita karyo; ne bane devAMganAnI prArthanA karavA lAgyo. tyAre vyaMtarIoe // 17 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNA kahyu ke paMcazailadvIpane viSe Avaje, ema kahIne gaye chate sonAre rAjAne suvarNa ApIne, je mane paMca-|| STAhnikA | zailadvIpa pratye lai jAya tene koTI dravya ApuM AvA paTahanI udghoSaNA karAvI. te samaye eka sthaviranAvika vyAkhyAna (nAvano calAvanAra ) potAnA putrane dhana Apo sonArane vahANamAM ArohaNa karI samudrane viSe ghaNe dUra lai gayo ane nAvike sonArane kahyu ke A vaDavRkSa samudra kAMThAMne viSe rahelo che / asAdhya che. te vRkSanA heThe // 18 // jevU vahANa jAya ke turata tuM vaDavRkSanI zAkhAne pakaDI leje. paMcazaila parvatathakI bhAraMDa pakSiotraNa pagavALAM ihAM AvIne niraMtara rAtrie suve che. tenA madhyama pagane viSe vastravaDe karI tuM tahArA zarIrane bAMdhIne raheje. prabhAtakALane viSe uDIne te paMcazaila dvIpa pratye jaze tethI tuM paNa tyAM pahoMcIza. vahANa te pANInA bhramavALA mahA-Avartane viSe paDaze tethI bhAMgI jaze. huM to vRddha chu, tethI vaDavRkSanI zAkhAne viSe lAgavA (pahoMcavA) samartha nathI; paraMtu tuM to yuvAna che tethI vaDavRkSanI zAkhAne lAgIne paMcazaila pratye pahoMcI zakIza. AvI rIte nAvikanA vAkya pramANe vartIne sonAra paMcazaila dvIpe gayo, ane tyAM hAsA, mahAsAne maLyo. tyAre temaNe kayu ke ame banne devIo chIe ne tuM manuSya che, to tahAro saMga amArAthI kevI rIte banI zake ? mATe tuM pharIthI caMpA nagarImA jai iMgita maraNabaDe karI amAruM dhyAna dharIne maraNa pAmIza to amAro svAmi deva thaiza; paraMtu A zarIravaMDe tuM bhoga bhogavI zakaze nahi te mATe agni-pravezAdi kara. AvA vAkyane zravaNa karI gharane viSe kevI rIte jAuM ? ema teNe kahevAthI devIyoe pANipuTa ( hastasaMpuTa) ne viSe laine caMpAnagarInA udyAnane viSe OM mUkyo. have te sonArane nAgila nAmano zrAvaka mitra che. tene sonAre kA ke Aje huM hAsA, prahAsA devIo // 18 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna // 19 // 00000 sAthai bhoganI vAMchAthI iMgita maraNavaDe karI maraNa pAmIza. te sAMbhaLI nAgila zrAvake kachu ke te to devatAnI gAyana karanArI nATakaNIo che, te mATe strIone mATe tuM bAlamaraNa choDI de. AvI rIte kahyA chatAM paNa kAmadevanA vazavarttipaNAthI bakarInI lIMDIonI citA karI vastrane telathakI Ardra karI potAnA zarIra pratye lapaTIne (vIMTIne) aMgulathakI agni prajvalana karyo. te dekhIne mitra nAgila zrAdve kachu re ! re ! mUDha ! he ! he ! viSayAsakta ! tu phogaTa zA mATe moha pAmelo che ? te devAMganAo to devatAonI mAtaMgI (DheDhaDI) sarIkhI che; mATe phogaTa tUM zAmATe mare che ? he mUDha ! saMzayavarjita zrI vItarAgamahArAjanA gharmanuM sevana kara ke jethI samagra sukhane pAme. yataH " jara icchaha paramapayaM, ahavA kittiM suvitthaDaM bhuvaNe / 59 tA tilukkuddharaNe, jiNavayaNe AyaraM kuNaha // 1 // bhAvArtha:- he jIva ! jo tahAre paramapada ( muktipada ) pAmavAnI icchA hoya tathA traNa bhuvanane viSe vistAravALI kIrtti upArjana karavAnI abhilASA hoya to traNa lokanA uddhAra karavAne viSe samartha evA zrImAn vItarAgamahArAjAnAM vacanone viSe Adara kara. AvI rIte mitra nAgila zrAddhe vAryA chatAM paNa niyANAvaDe karI agnine viSe praveza karI maraNa pAmI paMcazaila dvIpano svAmI vidyunmAlI nAme deva thayo. tyArabAda nAgila zrAvake te mitranA karela karttavyathI vairAgya bhASAntaram // 19 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 20 // pAmI dIkSA agIkAra karI, vratanuM patipAlana karI, kALadharma pAmI bArame devaloke utpanna thayo. anyadA naMdIzvaradvIpa pratye gamana karatAM thakA devatAonI AjJA thavAthI hAsA ane prahAsAe vidyunmAlI devane karjA ke paTahane grahaNa kara. eTale te bolyo-are ! huM mahArA galAne viSe paTahane nAkhu ke ? AvI rIte ahaMkAra ane huMkAra karanArA vidyunmAlInA gaLAne viSe paTaha lAgyo, ane mahenata karatAM chattAM paNa kaMThasthalathakI mukta thayo nahi. te avasare te prakArano dekhAva dekhI nAgila devatA avadhijJAnavaDe pUrvabhavana svarUpa jANI tyAM Avyo. jema ghUvaDa nAmarnu pakSI sUryanAM tejane sahana karI zakatuM nathI tema vidyunmAlI tenA tejane sahana karI zakyo nahi tethI nAsavA lAgyo; jethI tejanuM saMharaNa karI nAgila devatAe kA ke-tuM mane olakhe cha ? vidyunmAlI bolyo ke iMdrAdikane koNa olakhI zakatuM nathI ? pachI zrAvakanA rUpane pragaTa karI pAchalo bhava dekhADI vidyunmAlIne pratibodha karyo, tethI te kahevA lAgyo ke hu~ mAnavabhava hArI gayo, have hu~ kema ka ? tyAre devatAe kaDyugRhasthAvasthAne viSe kAussagga dhyAne rahelA bhAvayati zrImAn vIraparamAtmAnI mUrtine karAva (bharAva) ke jethI parabhavane | viSe bodhIbIjanI prApti thAya. evAM vacano nAgila devatAe potAnA mitrane uMcagatine viSe sthApana karavA mATe kahyA. tyArabAda vidyunmAlI mahAhimavAn parvatathakI jAtivaMta caMdanane lAvI mUrti banAvI, pratiSThA karI, kalpavRkSanA puSpanI mALAthI pUjIne uttama caMdananA DAbaDAmA pratimAne sthApana karI, DAbaDAnuM mukha baMdha karI samudrane viSe jai gaganamaMDaLamAM addhara rahyo. te samaye samudrane viSe eka vahANa cha mAsathI utpAta thavAtho mahAdurdazAne viSe AvI paDelaM. te utpAtane saMharaNa karI vidyunmAlI deve sAMtrika (potarvANaka) ne kahA ke-A DAbaDAne viSe baa|| 20 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA STAnhikA vyAkhyAna // 21 // devAdhidevanI pratimA rahelI che. te pratimA sahita DAbaDAne lai jai siMdhusauvIra nAmanA dezane viSe, vItabhayapATaNa bhASAntaram nAmanA nagarane viSe catuSpathe (cauTAne viSe) ubhA rahI A devAdhidevanI pratimA che tene grahaNa karo, AvI rIte udghoSaNA karaje. ema kahI devatA svasthAne gayo. pachI te vaNike te pramANe kayu. have te vItabhayapATaNane viSe tApasono bhakta udAyIrAjA tathA anya darzanIo paNa tyAM AvyA, ane sarve potapotAnA devane saMbhArI DAbaDA upara ghA karavA lAgyA, topaNa DAbaDo nahi ughaDatAM sarve kuhADAonI dhArA khaMDItapaNAne pAmye chate sarve loko udAsIna thayA, ane madhyAkALa thayo te samaye prabhAvatI rANIe rAjAne bhojana karavA nimitte dAsIne bolAvavA mokalI tethI rAjAe paNa kautuka jovAne mATe prabhAvatI rANIne bolAvavAthI teNI tyAM AvI ane kahevA | lAgI ke-devAdhideva arhan vinA bIjo deva nathI mATe kautuka juo. ema kahI yakSakardamayI abhisiMcana karI | puSpAMjalI caDAvIne bolI ke-he devAdhideva aIn ! mane darzana Apo. evI rIte bolatAnI sAthe ja prabhAtakAlane viSe jema kamaLa praphullita thAya che tema DAbaDAnA saMpuTo potAnI meLe ja khullA thai gayA ane amlAna evA kamalanI mALA sahita pratimA pragaTa thayAM. tethI jainazAsananI ghaNI ja unnati thai. tyArabAda te vaNikano satkAra karI te mUrtine aMtaHpurane viSe mahotsava sahita lai jai navIna jinamaMdira karAvI tene viSe pratimA sthApana karI, prabhAvatI rANI niraMtara trikALa pUjana karavA lAgI. anyadA prastAve rANInA AgrahathI rAjA vINA vagADavA beTho ane rANI paramezvara pAse nRtya karavA lAgI. nATakane karatI veLAe rANInuM mastaka rAjAe dekhyu nahi, tethIla kSobha pAmelA rAjAnA hAthamAMthI vINA vagADavAnI kaMbI paDI gai; tethI rANInA nRtyano bhaMga thayo ane rANIne
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNASTAhnikA bhASAntaram vyAkhyAna // 22 // krodha utpanna thavAthI rAjAe samyak prakAre tenuM kAraNa kayu. ekadA prastAve pUjAnimitte dAsIne vastra lAvavAnu kahevAthI dAsI dhoLAM vastra lAvela chatAM tene lAla dekhI krodha karI dAsInA kapALamAM Ariso mAravAthI dAsI maraNa pAmI. tyArabAda teja vastra zveta dekhyAM. te dunimittavaDe karI tathA mastakane nahi dekhavAnA dunimittavaDe karI potAnA AyuSyane alpa jANI, tathA vratano bhaMga thayelo jANI saMsArathakI virakta thai rAjAne kaDyu ke mane dIkSA levAnI rajA Apo. tyAre rAjAe kayu ke dIkSA pAlI devalokane viSe tuM jAya to mane bodha karavA Avaq. A pramANe rAjAe kahyu jethI te pramANe rAjArnu vacana aMgIkAra karI pratimAna pUjana karavA devadattA nAmanI kubjA dAsIne bhalAmaNa karI utsava sahita dIkSA lIdhI, ane anazana karI kAladharma pAmI saudharma devaloke devapaNe utpanna thai. tyAravAda devatAe prabodha karyA chatAM paNa udAyana rAjAe tApasonI bhakti karavI jyAre choDI nahi, tyAre devatAe vicAra karyoM ke-aho ! dRSTirAga daHkhe karIne nAza pAmI zake che. pachI | devatA tApasanA rUpane dhAraNa karI divya amRtaphala laine rAjAnI sabhAmAM Avyo, ane rAjAe tene namaskAra || karI Asana upara besAryoM. tyArabAda tApase amRtaphala rAjAne Apyu, tene AsvAdana karavAthI AnaMdita thai rAjA | bolyo ke-ApanA jevA paramaguru vinA sugaMdhi ane susvAdu phaLane bIjo koNa cakhADanAra hato? arthAt koi ja nahi. tyArabAda tApase kayu ke-he rAjan ! havethI amo niraMtara tamone AvA phaLanA AsvAdane levarAvazeM, kAraNa ke amArA AzramamA AvA hajAro vRkSo ane phaLo che. te sAMbhaLI rAjA bolyo ke-mane dekhADo, tethI tApasarUpane dhAraNa karanAra devatA zaktivaDe rAjAne ekAkIpaNe dUra lai gayo. tyAM dUra thakI AzramanAM vRkSone // 22 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ payuSaNA STAhnikA vyAkhyAna // 23 // SEXOOREET000 sugaMdhIvALA ane manohara phaLothI dedIpyamAna dekhI rAjAe vicAra karyo ke aho ! amAro janma saphala thayo. A janmaparyaMta ArAdhana karelA tApasa guruo mane AvI rIte upakAra karavA lAyaka thayA, e prakArano jeTalAmAM vicAra kare che, teTalAmA devatAe vikurvaNA karelA mAyAvI tApaso lAkaDIo lai cotaraphathI chuTyA, ane mAro re ! mAro ! AvI rIte bolI rAjAne mAravA mAMDyo; tethI rAjA paNa bhayabhrAMta thai jIva lai kAkanAzanI peThe nAsavA lAgyo ane nAsatAM nAsatAM devatAe vikurvaNA karelA sAdhuonA sthAna pratye jaine kahevA lAgyo kemana sahAya thAo, mahAruM rakSaNa karo. tevA vAkyane zravaNa karI sAdhuoe rAjAne kadhuM ke tuM bhaya pAmIza nahi, amArA pAse tane iMdra mahArAjA sarikhAno paNa bhaya thavAno nathI. AvI rIte kahevAthI rAjA zAMti pAmyo. te avasare sAdhuoe rAjAne dharmano upadeza karavAthI rAjAe tApasanI bhakti choDI jainadharma aMgIkAra karyo. tyArabAda devatAe pragaTa thai potAnI Rddhi dekhADI Ahet dharmamAM sthira karI, viSama avasthAne lIdhe mahA smaraNa karaje, ema kahI vacana: Apo svargaloka pratye gamana karyu. have te samayane viSe gAMdhAra nAmano zrAvaka sarva jagyAe tIrthayAtrA, caityavaMdanAdikanI kriyAne karato thako ghaNA upavAsa karavAthI tuSThamAna thayelI devIe tADhya parvata viSe devatAone vaMdana karAvI, manokAmanA siddha thAya tevI ekaso ne ATha (108) guTikA (goLIo) ApI. te goLIyomAMthI eka mukhane viSe nAkhI hUM vItabhayapattana pratye jAu~, e prakAranuM dhyAna dharavAthI turata tyAM gayo tvAM tene kubjA dAsIe jIvitasvAmInI mUrtinAM darzana karAvyAM, ane vaMdana karyA pachI mAMdagI prApta vIthI kubjA dAsIe gAMdhAra zrAvakanI sArakhAra karI. te samaye potAnuM AyuSya alpa jANone bhASAntaram / / 23 / /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA STAnhikA vyAkhyAna // 24 // samagra goLIyo kubjA dAsIna ApI dIkSA lIdhI. tyArabAda kubjA dAsIe eka guTikAnuM bhakSaNa karavAthI atyaMta bhASAntaram surUpA thai. tethI lokone viSe suvarNagulikA A prakAranA nAmathI prasiddhi pAmI. ekadA suvarNagulikAe vicAra karyoM ke svAmi vinAnuM rUpa sarvathA nakA, che. evI citavanA karI eka goLInuM bhakSaNa kayu ane cauda mukuTa- 10 baddha rAjAe jenI sevA karelI che evA caMDapradyotana rAjAnI svAmipaNAnI vAMcchA karI. AvI rIte yAMcchA karavAthI goLInA adhiSThAyaka devatAe caMDapradyotanane kahevAthI caMDapradyotane udAyana rAjA upara dUta mokalyo ane suvarNagulikAnI mAgaNI karI; tethI udAyana rAjAe krodha karI tiraskAra karI dUtane kAhI mUkyo. tyArabAda suvarNagulikAe teDAvavAthI anilavega hasti upara besI caMDapradyotana tyAM Avyo ane suvarNagulikAne kaDaM ke tuM cAla. tyAre teNe kaDyu ke pratimA vinA huM AvIza nahi, mATe A pratimAnI sadRza bIjI pratimA karAvI sthApanA karo ke te pratimAjIne laine jaie. tyArabAda caMDapradyotana avaMtine viSe gayo ane te pratimAnA sadRza bIjI pratimA karAvI, kapilakevalI brahmarSi pAse pratiSThA karAvI, hastinA upara ArUDha thai vItabhayapattana pratye | AvI bojI pratimA sthApana karI mukhya pratimA tathA dAsIne lai rAtrine viSe guptapaNe gayo. have te banne jaNA viSayAsakta thavAthI te pratimAjI pUjavA mATe vidizApUrInagarIne viSe bhAyala svAmI vaNikane arpaNa karI. anyadA kaMbala zaMbala nAmanA nAgakumAra devatA te pratimA pUjavAne mATe AvyA, ane te pratimAjIne pAtALane viSe lai // 24 // javAnI icchA karI. te samaye bhAyala pratimAjInI pUjA karato hato. utAvaLathI jeNe ardha pUjA karI che evA bhAyalane zaMbala kaMbala idanA mArgathI pAtALamAM lai gayA. tyAM jinezvara mahArAjanI bhaktithI prasanna thaelA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 25 // dharaNeMdra pratye bhAyala bolyo ke-mahArA nAmanI khyAti thAya tema karo, tethI dharaNeMdre kayu ke ema ja thaze. caMDapradyotana rAjA vidizApurInagarIne tahArA nAmathI devakunagara karaze; paraMtu arddha pUjA karelI hovAthI AgAmIkAle guptapaNe te pratimAnI mithyAdRSTiyo pUjA karaze ane te pratimA Aditya bhAyalasvAmI A che ema kahIne bahAra sthApana karaze mATe tuM kheda karIza nahi. duSamakALanA vazavartIpaNAthI bhaviSyakALe ema ja thaze. tyAravAda bhAyala pAcho gayo. have vIttabhayapattanane viSe prAtaHkALe jenI mAlA mlAnipaNAne pAmI gai che evI mUrtine dekhI tathA dAsIne nahi dekhavAthI temaja hastionA madane utarI gayelA dekhI. caMDapadyotana AvIne pratimA tathA dAsIne lai gayo che evo nizcaya karI sola dezano dhaNI ane traNaso tresaTha nagarano svAmI zrIudAyana rAjA saMgrAma karavA tatpara thayo thako mahAsenAdi daza mukuTabaddha rAjAo sahita vistAravAroM sainya laine cAlyo. mArgamAM gamana karatAM uSNakALane viSe pANI nahi maLavAthI sainya duHkhI thavA lAgyu, te samaye rAjAe prabhAvatI devInuM smaraNa karavAthI devatA jaldIthI Avyo ane mArgane viSe jUde jUde sthaLe traNa sarovarane pANIthI bharapUra karI svargalokane viSe gayo. anukrame caMDapadyotana tathA udAyana rAjAnA sainya ekatra thayAM, te avasare udAyana rAjAe caMDapradyotanane | kahevarAvyu ke-vaira to ApaNA bannene cha temAM hajAro ane lAkho mANasono saMhAra phogaTa : karavo sAro nahi; mATe ApaNe banne jaNAe ja yuddha kara. sainyanA mANaso taTastha rahIne ApaNA yuddhane dekhe. caMDapradyotane tema karavAnI hA pADavAthI udAyana rAjAe kahevarAvyuM tyAre caMDapadyotane kahyu ke-ratha upara vesIne yuddha karavU. te udAyana rAjAe kabula kayu ane satya pratijJAvALo udAyanarAjA prabhAtakAlane viSe zastra sajI, sannaddhabaddha thai ratha upara besIne // 25 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 26 // yuddhabhUbhine viSe Avyo. te avasare pratijJAno bhaMga karI anilavega hastinA upara besIne Avela caMDapradyotanane jANI, bANanI zreNIthI hastinA pagane vidhi nAkhI, nIce pADI, tenA daMtazULa upara paga mUkI, caMDapradyotanane pakaDI bAMdhIne tenA kapALanA viSe mArI dAsIno pati evA varNAkSaranu cihna kayu. tyArabAda te pratimAjIne levAne mATe udAyana rAjA vidizApurInagarIne viSe gayo, ane ghaNA upAya karavAthI paNa lezamAtra pratimAjI nahi cAlavAthI udAyana rAjAne kheda thayo. te samaye pratimAjI bolyA ke-vItabhayapattanane viSe dhUlanI vRSTi thaze, tethI mahAre ahIMthI Avaq nathI, tethI udAyana rAjA pAcho vaLyo. mArgane viSe varSARtu zaru thavAthI sainyano paDAva nAkhI tyAM ja rahyo. vArSika parvane viSe (saMvatsarIne divase) udayanarAjAe upavAsa karavAthI rasoyAe caMDapradyotanane kA ke-Aje tamArA mATe rasoi zuM karUM ? rasoiyAnA vAkyane zravaNa karI caMDapradyotane vicAra kayoM ke koI divasa rasoine mATe mane pUchatA nathI ane Aje pUchavAthI annane viSe jhera nAkhI mane mArI nAkhavo haze ! evo vicAra karI rasoyAne pUchayu ke-Aje bIjA koi kema jamanAra (bhojana karanAra) nathI ke zuM? tyAre rasoiyAe kA ke-Aje vArSika parva hovAthI rAjA Adi sarvene upavAsa che tethI caMDapradyotane kA ke-aho! te ThIka smaraNa karAvyu, mane khabara nahotI ke Aje vArSika parva che. Aje to mahAre paNa upavAsa che; kAraNa ke mahArA mAtApitA paNa zrAvaka hatA. AvI rote kapaTathI caMDapradyotane upavAsa karelo jANI udAyanarAjAe vicAra karyo ketenuM zrAvakapaNuM to meM jANyu; paraMtu jo ema ja kahe che to nAmatho paNa zrAvakapaNuM prApta karela A sAdharmikane . * pratimAmA adhiSThita thai deva bolyo.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna // 27 // HOCKEDEODESTOCKEDEIO baMdhana karI rAkhavAthI mahAruM saMvatsarI pratikramaNa zuddha thavAnuM nathI; tethI caMDaprayotanane baMdhanamukta karI, khamAvIne kapALane viSe lakhelA varNa DhAMkavA mATe potAno mukuTapaTTa ApI, mAlavo deza arpaNa karI, caMDaprayotanane vidAya karyo. udayanarAjAne ArAdhakapaNuM prApta thayuM kAraNa ke tene upazAMtapaNuM prApta thayuM hatuM; paraMtu caMDapradyotanane upazAMtapaNuM prApta nahi thavAthI tene ArAdhakapaNuM thayuM nahi. koika ThekANe banene ArAdhakapaNuM hoya che te kahe che yataH " anyadA zrImahAvIraH, kauzAMbyAM samavAsaran / vaMdituM tatra caMdrArko, svavimAnaM samIyatuH // 1 // tathApi caMdanA jJAtvA, dakSAstasamayaM tataH, nirgatAgAnnijasthAne, tatraivAsthAt mRgAvatI // 2 // " bhAvArthaH -- anyadA prastAve zrImAn mahAvIramahArAjA kauzAMbInagarIne viSe AvIne samavasaryA, ane te samaye bhagavAnane vaMdana karavA mATe sUrya ane caMdramA potAnA mULa vimAne AvyA. te samaye dakSA evI caMdanA pravarttanI saMdhyAno samaya jANI upAzraye AvI, pratikramaNAdikanI kriyA karI zayana karyu, ane mRgAvatI sAdhvI prabhunI vANI sAMbhaLAne viSe tatpara hovAthI tyAM rahI; kAraNa ke sUrya-caMdramA mUla vimAne AvavAthI prakAzane lahane thala rAtrine paNa jANI nahi. - ekadA prastAve zrIman mahAvIraprabhu grAmAnugrAma vihAra karatA kauzAMbInagarIne viSe AvIne samavasaryA ve samane trIjI porisIne viSe bhagavAnanI vANI zravaNa karavA nimitte sUrya ane caMdramA potAnA mUla vimAne AvyA, bhASAntaram // 27 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ payuSaNA - STAdikA vyAkhyAna " 11| 26 11 ECOOKEROSETO KEESTOOREE ane sUryanA vimAnanA tejathakI rAtri thayelI paNa koie jANI nahi. te samaye saMdhyAkALa jANI caMdanA pravarttanI upAzraye jaha pratikramaNAdi sarva kriyAne karI satI. tyArabAda sUrya-caMdramA potAnA sthAne gayA ne aMdhakAra thavAthI mRgAvatI bhaya pAmIne upAzraye gai; ane iryApathiki pratikramI, pratikramaNane karI svAminI caMdanAne kahevA lAgI ke huM bhoLI ATalI veLA tyAM rahI. te samaye caMdanA pravarttanIe karUM ke moTA kuLane viSe utpanna thayelAM evAM ke jemaNe dIkSA grahaNa karela che, temane rAtrine viSe upAzraya bahAra rahevuM yukta nathI. te avasare mRgAvatI pagane viSe paDIne bolI ke A mahAro aparAdha ajANatAM thayo che mATe mane kSamA karo. pharIthI e prakArano aparAdha nahi karUM. te samaye bhagavatI caMdanAne nidrA AvI. A samaye mRgAvatI potAnA karmanI niMdA-gahane karatI sarva zubhAzubha karmano nAza karI kevalajJAna pAmI. te prastAve tyAM sarpane Avato dekhIne mRgAvatIe caMdanAno hasta jarA dUra karyo, tethI caMdanA akasmAt jAgRta thavAthI bolI ke he subhage / teM mhAro hAtha dUra kema karyo ? tyAre mRgAvatI kAM ke sapa Ave che tethI. sahasA caMdanAe ka ke agADha aMdhakArane viSe teM sarpane kema jANyo ? mRgAvatIe kahAM ke jJAnavaDe karIne, caMdanAe kahAM ke zuM jJAna pratipAti ke apratipAti ? mRgAvatIe kI svAminI ! tamArA prasAdathI apratipAti AvA vAkyane zravaNa karI hA ! hA! meM kevalInI AzAtanA karI! ema kahI caMdanA mRgAvatInA caraNakamaLamAM paDI ane khamAvatAM ja kevalajJAna utpanna thayuM, mATe sarva jIvoe AvA prakArano micchA mi dukaDaM devo; paraMtu kSullaka sAdhu tathA kuMbhAranA jevo micchAmi dukkaDaM devo nahi. tathAhi koika gAmane viSe koika muni grAmAnugrAma vihAra karatAM kuMbhAranI rajA lai temanI zAlAne viSe bhUmi pramArjana karI eka dezane viSe rahyA. have DESIC OX000 bhASAntaram // 28 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNASTAtikA vyAkhyAna // 29 // te munino eka laghu ziSya kSullaka sAdhu navIna pakAvelA ghaDAne dekhI kAMkarAM nArakhI ghaDAne kANA pADavA lAgyo. tene kuMbhakAre dekhavAthI madhura vANIvaDe karI nivAryoM tyAre micchA mi dukkaDaM Apyo, ane te avasare te kRtya karavAthI bhASAntaram nivRtta thayo. vaLI paNa eka divasa tevI ja rIte ghaDAne kANA karatA kSullaka sAdhune joyo ane atyaMta vAryA chatAM paNa niraMtara tema karato dekhI kuMbhakAre kAMkaro lai kAnanI buTTimAM sajjaDa dabAvavAthI pIDA pAmelA kSullaka sAdhue kuMbhakArane micchA mi dukkaDaM devA mAMDyo. tevI rIte A paryuSaNa mahAparvane viSe kSullaka sAdhunA jevo micchA 18 mi dukkaDaM devo nahi, paraMtu prathamanA jevo micchA mi dukkaDaM Apalo; tathA paryuSaNa mahAparvane viSe avazya aTTama karavo. te mATe kaDyu cha ke-pAkSikatapa eka upavAsanA pramANavALo kahelo che, caturmAsI tapa be upavAsa (cha8) nA | pramANano kahelo che tathA vArSika tapa traNa upavAsa ( aTThama ) nA pramANano jinezvaramahArAje kolo che. aTThama tapa karavAnI zakti na hoya to cha AyaMbIla karavAM, te paNa karavAnI zakti na hoya to nava nIvI karavI, te paNa karavAnI zakti na hoya to bAra ekAsaNA karavA, te paNa karavAnI zakti na hoya to covIza besaNA karavA, tathA samagra tapa karavAnI zakti na hoya to te tapa pUrNa karavA mATe cha hajAra svAdhyAya dhyAna karavU, tema paNa na banI zake to navakAravAlI (sATha) japamAlA gaNavI eTale namaskAra mahAmaMtranI bAdhApArAno sATha 60 navakAravAlI gaNavI, evI rIte paNa tapa pUrNa karavo. jo ema karavAmAM na Ave to jinezvaramahArAjanI AjJAnu ullaMghana karyAno mahAdoSa prApta thAya. A prastAve ahIM prasaMgopAta navakArazI Adi taponA phaLane dekhADe che. eka so varSa sudhI nArakInA | jIvo akAma nirjarAvaDe jeTalA pApakarmane khapAve che teTalA pApakarmane navakArazInA pratyAkhyAnavaDe karI khapAvAya // 29 // Inml
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna che // 1 // porisInA pratyAkhyAna karavAthI eka hajAra varSanA pApakarmane khapAve che // 2 // sADhaporisInA pratyAkhyAna karavAthI daza hajAra varSanA pApakarmane khapAve che // 3 // purimanA pratyAkhyAna karavAthI eka lakSa varSanA pApakarmane khapAve che // 4 // acitta jaLa saMbaMdhI ekAsaNAnA pratyAkhyAna karavAvaDe karI daza lakSa varSatuM pApakarma haNAi jAya ke // 5 // nIvInA pratyAkhyAna karavAthI eka koTI varSatuM pApakarma kSINa thAya che // 6 // ekalaThANAnA pratyAkhyAna karavAthI daza koTI varSanuM duSTa karma nAza pAme che // 7 // eka dattInA pratyAkhyAna karavAthI so koTI varSamuM pApakarma dara thAya che // 8 // AMbela tapanuM pratyAkhyAna karavAthI eka hajAra koTI varSanu pApakarma nAza thAya ke // 9 // upavAsa taparnu pratyAkhyAna karavAtho daza hajAra koTI varSanuM pApakarma prazAMta thAya che // 10 // cha? tapanuM pratyAkhyAna karavAthI eka lakSa koTI varSanuM pApakarma nAza thAya che // 11 // aTThama tapanuM pratyAkhyAna karavAthI daza lakSa koTI varSanaM pApakarma vinAzabhAvane pAme che // 12 // syAravAda eka eka upavAsanI vRddhi karavAyI dazaguNo AMkaDo vadhAravo. aTThamarnu tapa karavAthI nAgaketu te ja bhavane viSe pratyakSa-pragaTa phalane pAmyo evI rIte sarva tapa zalya rahitapaNe karaco; kAraNa ke zalya sahita duSkara tapa karavAmAM Ave topaNa nirarthaka che. tenA udAharaNa sAMbhaLo. ahIMthI eMzImI covizIne viSe koi eka rAjAne ghaNA putro hatA, paraMtu eka paNa putrI nahotI; tethI seMkaDo upAyo karavAthI eka putrI thai. have te putrIno svayaMvara maMDapane viSe varelo vara durdavathakI corIne viSe maraNa pAmyo, tethI suzolA satIone viSe prApta che rekhA jenI evI satI zrAvakadharmane viSe pUrNa prItivALI thai kALa nirgamana karavA lAgI. DA tIrthakaramahArAja pAse dIkSA aMgIkAra karI dIkSA pALavA lAgo. ekadA prastAve lakSmaNA sAdhvIe |
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 31 // cakalI-cakalAne maithunasevana karatAM dekhI vicAra karyo ke-jinezvaramahArAje maithuna karavAnI AjJA kema nahIM ApI hoya? hA, yukta ja che. jinezvaramahArAja pote avedI che, te vedinA duHkhane jANe nahi. AvI rIte vicAra karyo. kSaNamAtramA sAdhvIne pAcho pazcAttApa thayo ke-aho meM mAThI citavanA karI AvI rIte AtmaniMdA karavA lAgI, ane vicAra kayoM ke have A duSkarmanI AlocanA hu~ kevI rIte gurumahArAja pAse lai zakIza ? ityAdika aneka prakAre lajjA utpanna yai, chatAM paNa vicAra karyoM ke AlocanA lIdhA sivAya koi paNa prakAre sazalya jIvonI zuddhi yatI nathI, ema vicArI lajjA choDI, AlocanA levA mATe potAnA AtmAne utsAhita karI jevI cAlavA mAMDI. tevAmAM pagane viSe kAMTo bhAMgavAthI apazukana thayA jANI kSobha pAmI ane gurumahArAja pAse jai kahyu ke-je koi AvI rIte durdhyAna kare tenuM zuM prAyazcita ! e prakAre bIjAnuM nAma dai lakSmaNA sAdhvIe potAnA nimitte AlocanA lIdhI, paNa lajjAthI tathA mahattvanI hAni thavAnA bhayathI sAkSAt potAnuM nAma dai AlocanA lIdhI nahi. have te prAyazcittane ThekANe pacAsa varSa sudhI mahA duSkara tapane tapyA te nIce pramANe kahe cha:____ uktaM ca- "chaThuTumadasamaduvAlasehiM, nivigazehiM 10 dasavarise / tahaya khavaNaehiM dunni a, do ceva ya bhujiehiM (c)||1|| mAsakkhamaNehiM solasa, vIsaM vAsAiM aMbIlehiM ca / lakkhaNa ajA evaM, kuNai tavaM varisapannAsaM // 2 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna 33 // AvassayamAiyaM, kiriyakalAvaM amuccmaannii| adINamANasAe, esa tavo tIi aNucinno // 3 // " bhAvArtha:-chadru, aduma, dazama, dvAdaza eTale be, traNa, cAra, pAMca vagere upavAso karyA tathA vigayano tyAga karI daza varSa sudhI nIvIyo karI tathA be varSa nirlepa caNAno tathA be varSa a~jelA caNAno AhAra karyo. soLa varSa sudhI mAsakSamaNa karyA ane vIza varSa AMbela kA~. evI rIte lakSmaNA sAdhvIe pacAsa varSa sudhI tapa karyo, | ane tapa tapatA paNa AvazyakAdikanI kriyAne nahi choDatI tathA dIna duHsthita manane nahi karatI arthAt tapanA parizramane bIlakula manane viSe nahi lAvatI khedano tyAga karI uttama manavaDe karI lakSmaNA sAdhvIe upara pramANe tapa karyo. evI rIte upara pramANe duSkara tapane tapatAM paNa lakSmaNA sAdhvI zuddha thai nahi; paraMtu ArtadhyAnathI maraNa pAmI, dAsadAsInA asaMkhyAtA bhavone viSe anubhaveluM che duHkha jeNe evI te lakSmaNA sAdhvI padmanAbha tIrthakara mahArAjanA (zreNikarAjAno jIva je AvatI covIzImAM prathama tIrthaMkara thanAra che temanA) zAsanane viSe mukti | pAmaze. te mATe kA che ke: yaduktam"sasallo jaivi kaThThaggaM, ghoraM vIraM tavaM cre| divvaM vAsasahassaM tu, tao taM tassa niSphalaM // 1 // " bhAvArtha:-jenA hRdayane viSe zalya rahelaM che, te mahA kaSTakAraka ane ghora vIra tapane devatAnA hajAro varSa // 32 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna | // 33 // 200EEET0000EOOREET sudhI tape topaNa sarva teno tapa tathA kAyakaSTAdika karela kriyA niSphala thAya che. te mATe prathama zalyane dUra karI pavitra mane prAyazcitta laDne tapa karavo ke jethI AtmAnI zuddhi thAya. tapanA prabhAvathI prANIo svarga ane apavarga padane ( svarga - mokSa) ne pAme che; mATe uttama jIvoe tapa karavo. have tapa karatAM snehanA vazathakI jo koI niSedha kare topaNa tapane choDI devAnI buddhi dhAraNa karavI nahi. zrImAn bharata mahArAjAnA putra sUryayazArAjAnI peThe. tenI kathA A pramANe: ayodhyAnagarIne viSe sUryayazA nAmano rAjA rAjya karato hato. te traNa khaMDanI bhUmino svAmI hato, tathA nItino pratipAlaka tathA akhaMDa zAsanavALo hato. temaNe vairI - zatruone potAnA svAyatta karelA hatA, tathA iMdramahArAje arpaNa karela mukuTane mastakane viSe dhAraNa karavAthI te mukuTanA mAhAtmyathakI sUryayazA devatAone paNa sevA karavA lAyaka thayo. te rAjAne rAdhAvedha sAdhavAnA nimittathakI prApta thayelI kanaka nAmanA vidyAdharanI putrI jayazrI nAmanI paTTarANI hatI. te ane bIjI paNa rAjAne ghaNI ja rANIo hatI. te rAjA niraMtara cAra parvI vizeSathI aSTamI caturdazIne divase vrata - pratyAkhyAna pauSadhAdika kriyAnuM tapa sahita ArAdhana karato hato. potAnA jIvitavyaest paNa parvano AdarasatkAra temanA cittane viSe atyaMta vallabha hato, te kAraNa mATe rAjA svajIvitavyathakI paNa parvanuM rakSaNa viziSTa prakAre karato hato. ekadA prastAve saudharmadevalokanA svAmI saudharma iMdra potAnI sudharmA nAmanI samAne viSe beTho thako nATAraMbhAdikane dekhato hato. te avasare iMdramahArAjanuM tRtIya avadhilocana bhAratabhUmine bhASAntaram 11 33 11
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntarama paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 34 // nihALataM hatuM. A samaye sUryayazArAjAno dharmane tathA parvane viSe avicaLa prema ane nizcayapaNuM jANI iMdramahArAja | camatkAra pAmyA. te samaye samagra vizvane vazavartI karavAnuM sAmarthyapaNuM dhAraNa karanArI urvazI devIe akasmAt mastaka kaMpAyamAna karavAnuM kAraNa iMdramahArAjane pUchayu ke-he svAmin ! hAlamA mastaka kaMpAyamAna karavAnuM kAraNa | to kAi paNa dekhI zakAtuM nathI to kyA prakAranA nimittathI tuSTamAna thayelA nAthe (Ape) mastaka kaMpAyamAna karya ? te samaye iMdramahArAja bolyA ke-meM sAMpatakALe jJAnadRSTivaDe karIne bharatakSetrane viSe zrImAn RSabhadevasvAmIno | pautra (putrano putra) ane bharatacakravartIno putra ayodhyAnagarIno svAmI sUryayazA rAjA sAvikone viSe ziromaNi dITho, ane te aSTamI caturdazIne viSa tathA parvane viSe tapa vagere dhArmika kriyA kare che, te thakI devatA bahu yatne karIne paNa calAyamAna karavA samarthamAna natho. jo sUrya pUrva dizAne atikramaNa karI pazcima dizAne viSe udaya pAme, tathA nizcala meru vAyuthI kaMpAyamAna thAya, tathA samudra maryAdAne mUke, tathA kalpavRkSa niSphala thAya; | topaNa sUryayazA rAjA kaMThagata prANa thaye chate paNa jinezvara mahArAjanI AjJAnI peThe karelA nizcayane choDe tema | nathI. evA iMdramahArAjAnA vAkyane zravaNa karI kiMcit manamAM vicAra karI pratyuttara devA lAgI ke-he svAmin ! yukta-ayuktane jANanAra tame manuSyane viSe AvA prakAranA nizcayanI zuM prazaMsA karo cho ? je sAta dhAtuthakI utpanna thayelA zarIrane dhAraNa karavAvALo anano kIDo tene devatA paNa calAyamAna karavA zaktimAna nathI, AvA tamArA vacana upara koNa zraddhA dhAraNa kare ? mhArA gAnarasapUra vaDe karI konA konA viveka pramukha guNo nAza pAmatA nathI-api te sarvenA guNo nAza pAme che te mATe hu~ tyAM jai tene zIghratAtho vratathakI bhraSTa karIza. A // 34 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ payuSaNA STAhnikA vyAkhyAna // 35 // prakAranI pratijJAne karI raMbhA sahita urvazI hastakamaLane viSe voNAne dhAraNa karI svargalokanI bhUmi upara utarI, ane ayodhyAnagarInA nikaTa udyAnane viSe harSane utpanna karanArA zrImAn RSabhadevasvAmInA caityane viSe atyaMta bhASAntaram adbhUta rUpane dhAraNa karavA lAgI. tenA gAnatAnarasamAM mohita thaelA pakSoo tathA mRgalAMo tathA so vagere citramA citrelA hoyano zuM ? pApAgathI ghaDelA hoyanI zuM ? evA nizcala netro karIne rahelA che. e samaye | sUryayazArAjA azvane vahana karI pAchA vaLatA mArgane viSe te bannenA madhura gItagAnatAna dhvanine zravaNa karyo. te samaye ghoDhAo, hastio ane pAyadalo tyAMthakI AgaLa eka pagaluM mAtra paNa bharavA samartha thayAM nahi. AvA prakAranA svarUpane dekhI rAjAe maMtrIne Adara sahita kahya ke-he maMtrin ! saMsArane viSe sukhane ApanAra nAdanA sivAya bIjo eka paNa dekhI zakavAmAM Avato nathI, je nAdanA vazavartIpaNAthI pazuo paNa moha pAmI gayA che. kiMbahunA. nAdathI deva, dAnava, rAjA ane striyAdika sarve pAye karI vazavartI thAya che. te mATe ApaNe paNa RSabhadevasvAmIne namaskAra karavA mATe caityane viSe jaie ane tyAM jai gItagAnanA tAnamAnanu ApaNe AsvAdana karIe. e prakAre maMtrIne kahI te gItagAnamAM mohita thaelo rAjA maMtrI sahita jinezvara mahArAjanA maMdirane viSe gayo. tyAM hastane viSe vINA dhAraNa karI gItagAnane karanArI sAkSAt kAmadevanI bhAryA hoyane zuM? evI divya sauMdarya saMyukta mahAsvarUpavAna be kanyAone snehathI dekhI. te banne kanyAoe cakSuthakI mUkelA kAmavANa kaTAkSathI hRdayane viSe vidhAelo rAjA ciMtavanA karavA lAgyo. aho ! A bannenuM atizaya adbhUta rUpa koika punyazAlI jIvanA bhogamA lAgaze. tyAravAda rAjA vAraMvAra te bannene viSe dRSTine pheMkato zrImAn yugAdi ItHI || 35 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA-I bhASAntaram vyAkhyAna // 36 // devanA caraNakamaLane namaskAra karI catyathakI bahAra nIkaLI, bahAranA pradezamArgane viSe bannenA kuLAdika jANavA mATe maMtrIne Adeza karyo. maMtrI paNa te bannenA samIpe jai amRta samAna madhura vANIvaDe karI saMbhASaNa karI pUchavA | lAgyo ke-he kanyAo! tame koNa cho? tamAro svAmI koNa che ? tamAru AvAgamana ahIM zA kAraNathI thayuM che| | te sarva mane kaho. e pramANe maMtrInA vAkyane zravaNa karI te bannemAMthI eka bolavA lAgI. ame banne maNicUDa nAmanA vidyAdhararAjAnI putroo choe. bALakALatho ja kaLAne viSe AdaravALI choe. anukrame amo bannene yauvana avasthAne pAmela dekhI amAro pitA varanI ciMtA karavA lAgyo, paraMtu amo banne amArA lAyaka vara nahi prApta thavAthI dareka jUdA jUdA sthaLe zrI jinezvaramahArAjane namaskAra karI amAro janma saphaLa karIe chIe; kAraNa ke pharIthI mAnavabhatra kyAM prApta thavAno hato? vaLI A ayodhyAnagarI paNa tIrthabhUta che. te kAraNa mATe ahIM bharatamahArAje karAvela caityane viSe zrImAn Adi jinezvarane namaskAra karavAne mATe amAjhaM AvAgamana thaeluM che. evI rote bolI rahevAthI maMtrIe kahyu ke-A sUryayazArAjAnI sAthe tamAro saMgama zreSTha che; kAraNa ke te rAjA zrImAn RSabhadevasvAmIno pautra ane bharatacakravartIno putra che. te sarva kaLA saMpUrNa manohara tathA sArA guNavALo che ane mahA baLavAn parAkramo cha mATe nizcaya RSabhadevasvAmI tamArA upara tuSTamAna thayA che ke tamone akasmAt sUryayazA jevo vara prApta thayo, evI rote bolyo. teoe maMtrIne kayu ke-je amAre svAdhina pati rahe tene choDIne anya pati karavAnAM nathI. tyArabAda rAjAnA AgrahathI maMtroe kA ke, tamAruM vacana anyathA karanAra rAjAne huM niSedha karIza. maMtrInA e prakAranAM vacanone zravaNa karI tatkALa te ja samaye zrI yugAdideva samakSa temano pANigrahaNa
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAhnikA vyAkhyAna // 37 // BOKELETOOREEN SKOO mahotsava thayo. tyArabAda banenA prIti rasane viSe AkarSaNa pAmeko rAjA saMsArane viSe tenA bhogane ja sArarUpe mAnato thako anya karttavyone bisArI te bannenA sAthe vividha prakAranA bhogane bhogavato, sukhavaDe karI kALane nirgamana karavA lAgyo. ekadA prastAve saMdhyA samaye te banne strIo sahita sUryayazArAjA rAjamahelanA jharukhAmAM beTho hato. te samaye he loko ! AvatI kAle aSTamI parva thaze, te mATe tene viSe Adara sahita yaha dhArmika kriyAo karavA tatpara rahezo, e prakAre paDahanI udghoSaNA bane kapaTI strIoe sAMbhaLI, tethI avasara jANIne raMbhA jANe ajANI hoyane zuM ? evaM pragaTa karatI Adara sahita rAjAne bhaMbhA vAgavAnuM kAraNa pUchavA lAgI; tethI rAjA bolyo ke hai raMbhA ! tuM sAMbhaLa. amone pitAjIe kahenuM che ke caturdazI aSTamI parvane viSe tathA amAvAsyA pUrNimAne viSe tathA Aso mAsa tathA caitra mAsanI A be aTThAine viSe tathA traNa caumAsI tathA vArSika paryuSaNa parvane viSe ityAdika sa parvoM tathA jJAna-ArAdhana nimitte jJAnapaMcamo kahela: che te sarva parvane viSe karelaM punyakarma svarga ane apavarga sukhane ApavAvALaM thAya che. te mATe e parvo viSe samagra vyApArane choDI zubha karma karavA, paNa e patrAne viSe snAna, strIsaMga, keza, jugAra, kriDA, paranu hAsya, mAtsarya, ( irSyA ) krodhAdika kaSAyasaMga ane lezamAtra pramAda paNa karavA nahi, tathA priya padArtha tathA manuSyone viSe paNa mamatA karavI nahi, tathA paramAtmAnuM smaraNa karI zubha dhyAnane dhAraNa karavAvALaM thanuM, tathA sAmAyika, pauSadha temaja chaTTha, aTThama pramukha tapa karavo, teja jinezvaramahArAjanI pUjA karavI. e prakAre parvanuM ArAdhana karanAra prANI punyane upArjana kare che ane anukrame karmane kSINa karI muktine pAme che. te kAraNa mATe he strIo ! saptamI tathA trayodazIne divase lokone prabodha bhASAntaram // 37 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram / paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 38 // karavAne nimitte mArI AjJAyakI paDhahanI udghoSaNA thAya che. e prakAre rAjAnA vAkyane zravaNa karI tenA nizcaya | vacanothI camatkAra pAmI, urvazI mAyAvI kapaTamapaMcayukta vacanajAlavaDe karI kahevA lAgI. he nAtha ! A manuSyapaNuM tathA Aq rUpa tathA AvA rAjyanA sukhane tapasyAdika kAyaklezavaDe tame zuM kAma viDaMbanA pamADo cho ? mATe yatheccha sukhane bhogavo, kAraNa ke pharIthI mAnavajanma, rAjya ane bhogAdika kyAthI prApta thaze ? kAnane viSe tapAvelA sIsA sadRza urvazInA vAkyane zravaNa karI rAjA bolyo-re ! re ! dharmaniMdA karanArI! malIna svabhAvadhI dharmane viSe A tahArI vANI lezamAtra vidyAdharanA kuLanA AcArane viSe ucita dekhAtI nathI. tahArI sarva cAturIne dhikkAra cha, tathA tahArI avasthA tathA kulAdikane dhikkAra cha kAraNa ke tuM tapa tathA jinapUjAdika sarvane niMde che. manuSyapaNu, uttama rUpa, Arogya ane rAjyAdika sAmagrI tapasyAdika karavAyI ja pApta thAya che to te tapa Adi dharmakartavyane koNa puruSa na ArAdhe ? apitu sarva DAhyA manuSyo dharmakartavya kare ja; mATe je dharmanA ArAdhanane nathI karatA te kRtaghna kahevAya che. vaLo dharmanA ArAdhana karavAthI dehanI viDaMbanA thatI nathI; paraMtu kevaLa viSayAdikavaDe karI ja dehanI viDaMbanA thAya che te mATe yathAzakti dharmakaraNI karavI. vAraMvAra mAnavabhava prApta thato nathI. vratane dhAraNa karanArA mRgalA ane siMhanA bALako paNa aSTamI caturdazIne viSe AhArAdikaneM grahaNa karatA nathI to hu~ kema grahaNa karuM ? aho ! aho! teonuM jANapaNuM tathA mAnavapaNuM paNa dhikkArane pAtra ja che ke jeo sarva dharmanA kAraNabhUta parvanA ArAdhanane karatA nathI. zrImAn yugAdi jinezvaramahArAje A uttama parva che evI rIte upadeza karela che, te mATe te parvane kaMThagataprANa thAya topaNa tapa karyA sivAya huM choDavAno nathI. he vieAREER // 38 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna / / 39 / / SOCESSORIESTOCKETO strI ! mAhaM rAjya jAo, mahArA prANa jAo topaNa tapa karavAthI huM bhraSTa thavAno nathI. A prakAre rAjAnAM krodhayukta vacanone zravaNa karI urvazI mohamAyAne pharIthI karatI kahevA lAgI he svAmin ! tamone kAyakleza na thAo. e to kevaLa premarasathI ja to kaheluM che, mAde krodha karavAno A samaya nathI. prathamathI ja amArA pitAnA vAkyathakI vimukhabhAvane pAmela amoe svacchaMdacArI pati karyo nahi. sAMpratakALe pUrvakamanA vipAkathakI tamane ame varI tethI amAruM saMsArasukha paNa nAza pAyuM tathA ziyaLa paNa nAza pAmyuM. jo svAdhIna strI-puruSono saMyoga hoya tyAre ja sAMsArika sukha prApta thAya che. anyathA rAtridivasanA yogonA peThe viDaMbanA ja kahevAya che. he svAmin ! prathama tame nAbhirAjAnA putra RSabhadevasvAmI pAse amAruM vacana aMgIkAra karavAnuM kabula karela che. ekadA prastAve phakta svAbhAvika bhAvathI tamArI parIkSA karavA nimitte ATalI najIvI yAcanA karI. hA ! hA ! iti khede tame alpa kAryane viSe ja krodhavaza thai gayA. he nAtha ! huM to sukhathakI tathA ziyaLathakI ema bannethI bhraSTa thaha, mATe mahAre aminI aMdara jhaMpApAta karI maravuM te ja zreyaskara che. evA urvazInA vAkyane zravaNa karI tene viSe Asakta cittavALo rAjA potAnA vacanonuM smaraNa karato kahevA lAgyo. he priye ! pitAnA pitAe je kaluM che ane pitAe je kaheluM che, te parvanA nAzane teno putra thaine huM kema karUM ? he hariNAkSi ! mahArI samagra pRthvI, bhaMDAra, hasti, azva Adi sarvane tuM grahaNa kara; paraMtu te vaDe karI mane lagAramAtra sukha nathI. te mATe dharmanA nAzarUpa AvA akRtyathI tuM mahAruM nivAraNa kara. evI rIte rAjAnA vacano zravaNa karI urvazI lagAramAtra hAsya karI komaLa vANIvaDe karI rAjAne kahevA lAgI he rAjan ! tamArA jevAne to je satya vacana che BOOKEDEOSEX bhASAntaram // 39 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAdvikA vyAkhyAna // 40 // teja vrata che, kAraNa ke je pApiSTa mANasoe potAnAM aMgIkAra karelAM vacanono bhaMga karelo che te azucimaya pApiSTa mANasonA bhAravaDe karo A pRthvI atyaMta kheda pAme che. he nAtha! tamArAthI A lagAra mAtra kArya siddha yatuM nathI to rAjyAdika ApavAnI tamArI buddhi kema yaze? are re ! tamArA mATe meM mahArA pitA vidyA| dharanA aizvaryano tyAga karela che to jevA tevA tamArA rAjyane zuM karuM? he svAmin ! jo tame parvanA bhaMgane karatA nathI to mahArA pAse zrI yugAdi jinezvaranA prAsAdano nAza karo. urvazInA evA vAkyane zravaNa karavAmAtrathIja mil rAjA vajAhata jema mUrchA pAmyo ane caitanya rahita thai bhUmipara pajyo. te maMtrInA Adezane viSe tatpara yaelA | ane AkuLavyAkuLa bhAvane pAmelA lokoe pANInA siMcana karavAthI tathA pavananA nAkhavAvaDe karI rAjA caitanya pAmyo. te samaye potAnA pAse ubhI rahela khone dekhI kroSa karI rAjA bolyo-he adhame ! A tAro AcAra tathA A tArI vANI mahArA pAse tahArA adhamapaNAne sUcave che, kAraNa ke udgAranA peThe AhAra hoya che. tuM / vidyAdharanI putrI nathI kiMtu cAMDAlanI putrI dekhAya che. meM maNinA bhramavaDe karI phogaTa kAcanA khaMDane viSe Adara karelo ke. vaLI paNa zAstrakAramahArAjAe zAstrane vipe strIone nIca kahelI che te barAbara che, je mATe kayuM che ke: yaduktam" vAcAlA kalahapriyA kuTilinI krodhAnvitA nirdayA, mUrkhA marmavibhASiNI ca kRpaNI mAyA yathA DiMbhakAH /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAhnikA vyAkhyAna // 41 // OOSEBOOK TO OKHO bhartturdeSakarI kalaMkasahitA kukSibharI sarvadA, kadrUpA gurudevabhaktirahitA bhAryA bhavetpApataH // 1 // 35 bhAvArtha:- zrImAn zAstrakAramahArAjA kathana kare che ke prANInA mahAn pApakarmanA udayavaDe karI nIca strIbhonI prApti thAya che. prabaLa pApanA udayathI vAcAlA kahetAM mahA labADa ane lavAro karanArI evI tathA niraMtara kleza che jene priya evI arthAt mahAklezane karanArI tathA vakragativALI kuTilA tathA krodhavaDe karI sahita temaja nirdayA tathA mUrkhI temaja pArakAnA marmane prakAza karavAvALI tathA kRpaNa temaja mAyAvI bALako samAna bALaceSTA karanArI tathA bharttAranA upara dveSa karanArI tathA kalaMka sahita temaja niratara potAnA ja udarane bharavAvALI tathA kadarUpI ( kharAba rUpavALI ) temaja devagurunI bhakti rahita strIo mahApApanA udayathI prApta thAya che. he strIo ! mane paNa mahApApanA udayathI tamArA jevA malIna, nIca ane dharmadhvaMsI evI tamo prApta thaelI cho; kAraNa ke je traNa lokano nAtha ke tathA RNa lokane vaMdana karavA lAyaka che, te devanA prAsAdano bhaMga karavAne mATe kaho cho to tema koNa kevI rIte kare ? teno vicAra karo. arthAt te karttavya mahArAthI banI zake tema nathI. he strI ! huM pote ja mahArA vacanathI baMdhAela hUM, te mATe mane vacanamukta karavA mATe dharmanA lopa sivAya anya kAMi paNa mAgaNI karo. parvano lopa tathA caityano nAza huM koi paNa prakAre karanAra nathI. te sAMbhaLI urvazI kiMcitmAtra hAsya karIne bolI ke he nAtha ! je je vacano kahIe chIe te tamArAthI pALI zakAta nathI. bhASAntaram // 41 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNATAlikA vyAkhyAna // 42 // anya vacanonI mAgaNI karo AvI rIte anya anya karatAM tamArAM vacano sarvathA dUra dUra jAya che. jo te paNa tamArAthI pALI zakAtuM nathI to tame tamArA putranuM mastaka kApI mane zIghratAthI arpaNa karo. A samaye rAjA vicAra karIne bolyo ke-he sulocane ! mahAro putra mahArAthI utpanna thaelo che, te mATe mahArUM mastaka tahArA hastakamaLamAM astu (ho), ema kahI rAjA hastane viSe khaDga grahaNa karI potArnu mastaka kApavA jevo tatpara thayo tevAmA banne devIoe khaDganI dhArA bAMdhI dIdhI; paraMtu rAjAnA satyanI dhArA temanAthI baMdhAi zakI nahi. have khaDganI dhArA baMdhAi javAthI rAjA vilakSa thai gayo, ane kaMThakamaLa kApavA mATe navIna navIna zastra grahaNa karavA lAgyo temaja devIzaktithI tamAma zastranI dhArA baMdhAi javA mAMDI. rAjA jyAre lezamAtra potAnA satyathakI calAyamAna thayo nahi tyAre te strIo potAnA mUla rUpane pragaTa karI ati Adara sahita jaya jaya prakAranA aneka prakAre zabdono vAraMvAra uccAra karI AnaMdathI bolavA lAgI. yataH" jaya tvaM vRssbhsvaamikulsaagrcNdrmaaH| jaya sattvavatAM dhurya ! jaya cakrIzanaMdana ! // 1 // " bhAvArtha:-zrImAn RSabhadevasvAmInA kuLarUpI samudrane ullAsa pamADI vRddhi karavAmAM caMdramA samAna he rAjan ! tame jayavaMta vattoM (thAo) tathA he saccavaMta pANIone viSe ziromaNi! tame jayavaMta vattoM tathA he cakravattIMnA putra ! tame jayavaMta vattoM. aho ! tamAruM dhairya, aho ! tamArA mananu nizcalapaNuM, je mATe potAnA vinAzane viSe paNa lezamAtra vratanA // 42 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram bhaMgane kayu nahi. he rAjan ! devatAonA svAmI iMdramahArAja samAne viSe besI devatAonI pAse tamArA atula paryuSaNA parAkramanI prazaMsA karatA hatA, te prazaMsA amo sahana nahi karI zakavAthI tamone calAyamAna karavAno nizcaya karI STAnhikA ahIM AvI kSobha pamADavA prayatna karyo; paraMtu tamone kSobha pamADavAne koi paNa samarthamAna nathI. he jagatpabhuvyAkhyAna kulAvataMsa ! he RSabhadevasvAmInA kuLane viSe mukuTa samAna ! he vIra ! ratnagarbhA vasudharA ! A yathArtha nAmane // 43 // dhAraNa karanArI pRthvI tamArAvaDe karIne ja ratnagarbhA kahevAya che. kaDuM che ke " nAgo bhAtimadena kaMjalaruhaiH pUrNedunA zarvarI, zIlena pramadA javena turago nityotsvaimNdirN| / vANI vyAkaraNena haMsamithunainadyaH sabhA paMDitaiH, satputreNa kulaM tvayA vasumati lokatrayaM dhaarmikaiH|1|| / bhAvArtha:-jema madavaDe karI hasti zobhe che tathA jema kamaLovaDe karI sarovara zobhe che tathA jema pUrNimAnA caMdravaDe karI rAtri zobhe che tathA jema ziyaLavaDe karI strI zobhe che tathA jema vegavaDe karI ghoDo zobhe che tathA jema niraMtara utsavavaDe karI maMdira zome che tathA jema vyAkaraNavaDe vANI zobhe che tathA jema haMsanA mithuna (joDalA) vaDe karI nadI zome che tathA jema paMDita vaDe sabhA zobhe che, tathA jema satputravaDe karI kuLa zobhe che, tathA jema dharmaniSTha mANasavoDe praNa loka zobhe che, tema he mahAnubhAva ! he vIra! tamArAvaDe karI A pRthvI zobhe che. evI rIte jevAmAM stuti kare che tevAmA zrImAn iMdramahArAja tyAM padhAryA, ane jaya jaya zabdanA uccArapUrvaka sUryayazArAjAnA upara puSpanI dRSTi karI. tyAravAda pratijJAbhraSTa thaelI urvazInA sanmukha upahAsapUrvaka jovAcI lajjAne 43 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAtikA vyAkhyAna // 44 // pAmelI urvazI iMdramahArAjanA pAme sUryayazArAjAnA guNagAna karavA lAgI. iMdramahArAje paNa sUryayazArAjAne mukuTa, kuMDala, hAra, bAjubaMdha Apo namaskAra karI banne devIonI sAthe svargane viSe gayA. sUryayazArAjA paNa satya pratijJAvALo harSane pAmyo sato nItivaDe karI pRthvIna pAlana karavA lAgyo. have rAjA paNa bharatacakravartinA peThe samagra pRthvIne jainamaMdirathI vibhUSita karI, zrI gha tathA tIrthayAtrAdikavaDe karI potAnA mAnavajanmane zrI yugAdi jinezvaramahArAjanA caraNakamaLanI peThe pavitra karato niraMtara aSTamI caturdazI- ArAdhana karavA lAgyo, tathA vratadhArI evA zrAvakone potAnA gharane viSe bhojana karAvA lAgyo. pUrve bharata mahArAjAe ratnanI rekhAvaDe karI zrAvakone aMkita (cihnita) karyA hatA, tevI jarIte sUryayazArAjAe suvarNanI upavIta (janoi) vaDe zrAvakone bhUSita karyA. te rAjAne udAra caritravALA ghaNA ja putrI itA. jema RSabhadevasvAmI thakI ikSvAku nAmano vaMza prasiddha thayo tevI rIte sUryayazArAjA thakI paNa sUryavaMza prasiddha thayo. te sUryayazArAjA paNa ekadA prastAve potAnA pitA bharata mahArAjAnI peThe potAnA ratnanA ArisAnA bhavanane viSe dekhatA ane saMsAranI asAratAne ciMtavatA kevalajJAna pAmyA. te samaye deveMdrAdike AvI sAdhuveSa arpaNa karavAthI dIkSA aMgIkAra karI, ghaNA jIvone pratibodha karI muktipadavIne varyA. iti svaniyama pratipAlana upara sUryayazArAjAnI kathA pUrNa thai. e prakAre sarva jIvoe potAnA niyamane viSe dRDhatA dhAraNa karavI, tathA A vArSika parvamA saMvatmarI patikramaNane viSe 1008 zvAsozvAsa pramANa kAussagga karavo. cAlIza logassano kAussagga caMdesu nimmalayarA sudhI karavo. yAvad eka logassanA paccIsa (25) zvAsozvAsa thAya che, tathA cAlIza (40) logassanA upara eka // 44 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna / / 45 / / navakAra gaNavo. AvI rIte cAlIza logassane paccIza zvAsozvAse guNavA tathA eka navakArane gaNavo, tathA caumAsI pratikramaNane viSe pAMca so ( 500 ) zvAsozvAsano kAyotsarga karavo. vIsa logassa gaNavAnA sadbhAvathI tathA pAkSika pratikramaNe viSe traNa so (300) zvAsozvAsa parimANano kAyotsarga karavo. bAra (12) logassanA sadbhAvathakI. have eka eka zvAsozvAsa madhye keTalA pramANa devatAnuM AyuSya bAMdhe che, te kahe che-ve lAkha pistALIza hajAra cAraze ne ATha palyopama pramANa devatAnuM AyuSya bAMdhe che. kaM che ke " lakkhadugasahassapaNacatta, causayA aTU ceva paliyAI / kiMcUNA caubhAgA, surAubaMdhI iga usAse // 1 // bhAvArtha:- be lAkha pistALIza hajAra cAra so ne ATha palyopama (245408) mAM kAMika nyUna cAra bhAga jeTa eka zvAsozvAsane viSe devatAnuM AyuSya bAMdhe che. eka palyopamanA nava bhAga karavA ane te nava bhAgamAMthI cAra bhAga grahaNa karavA, eTalA pramANavAluM devatAnuM AyuSya bAMdhe che. samasta navakAra ATha zvAsozvAsa pramANa, tene viSe ogaNIza lAkha tresaTha hajAra baso ne saDasaTha ( 1963267) palyopama pramANa devatAnuM AyuSya bAMdhe che, evI rIte samasta logassanA paccIza: zvAsozvAsamAM esasaTha lAkha pAMtrIsa hajAra baso ne daza (6135210) eTalA palyopama pramANa deva AyuSya bAMdhe che-devalokane viSe eTalA palyopama pramANa devatAnuM AyuSya hoya che tyAM utpanna thAya che; kAraNa ke navakAra tathA logassanA DOECOOKES00000 bhASAntaram
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNA- STAhnikA vyAkhyAna 46 // prabhAvathI tyAM utpanna thAya che. tathA paryuSaNa parvane viSe caityaparipATI karavI. kayuM che ke| " darzanena jineMdrANAM sAdhUnAM vaMdanena ca / na tiSThati ciraM pApaM chidrahaste yathodakam // 1 // " bhAvArtha:-jinezvaramahArAjanA darzana karavAthakI tathA sAdhuone vaMdana karavAthI jema chidravALA hastamA pANI TakI zakatuM nathI tema devagurunA darzana karavAthI ghaNA kALanAM pApakarma nAza pAme che. vaLI kahA~ cha ke| "darzanAt duritadhvaMsI, vNdnaahaanychitprdH| pUjanAtpUrakaHzrINAM, jinaHsAkSAt surdrumH||2||" bhAvArtha:-vaLI jinezvara mahArAjanA darzana karavAthI durita (pApa) no nAza thAya che, tathA jinezvara mahArAjane vaMdana karavAthI vAMchita phaLanI prApti thAya che tathA jinezvara mahArAjanI pUjA karavAthI vividha prakAranI lakSmInI prApti thAya che. baLI paNa kayu cha ke "yAsyAmyAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturtha phalaM, SaSTaM cotthita udyato'STamamatho gaMtuM pravRtto'dhvani / zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhAt prAptastato dvAdazaM, madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam // 1 // "
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 47 // bhAvArtha:-haM jinezvara mahArAjanA maMdira pratye gamana karIza ema citavanA karanAra bhavyajIva cothabhakta | (upavAsa) nA phaLane pAme che, ane uThato sato cha? (be upavAsa) nA phaLane pAme che, tathA cAlavAne mATe udyama karatothako aTThama (traNa upavAsa) nA phaLane pAme che, ane zraddhAlu thai mArgane viSe cAlavA mAMDyo thako dazama (cAra upavAsa) nA phaLane pAme che, tathA jinezvara mahArAjanA maMdiranA dvAra pAse pahoMcatA dvAdaza (pAMca upavAsa) nA phaLane pAme che, ane jaina maMdiranA madhya bhAgane viSe javAthI pAkSika (paMdara upavAsa) nA phaLane pAme che, ane jinezvara mahArAjane dekhavAthI eka mAsanA upavAsanA phaLane pAme che. kiM ca "saMpatto jiNabhavaNe, pAvai chammAsiaM phalaM puriso| saMvacchariaM tu phalaM, dAradesaThiyo lahai // 2 // " bhAvArthaH-vaLI jinezvara mahArAjanA bhavanane pAmyothako puruSa je te cha mAsanA upavAsanA phaLane pAme che, ane derAsarajInA dvAra dezane viSe rahyothako saMvatsaranA upavAsanA phaLane pAme che. vaLI kA che ke "payAhiNeNa pAvai, varisasayaM phalaM tao jiNe mhiai| pAvai varisasahassaM, aNaMtaguNaM jiNe thuNie // 3 // " bhAvArthaH-pradakSiNA devAthI so varSanA upavAsanA phaLane pAme che, tathA jinezvara mahArAjanI pUjA karye sate // 47 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA-IST bhASAntaram STAnhikA vyAkhyAna // 48 // hajAra varSanA upavAsanA phaLane pAme cha; ane jinezvara mahArAjanI stuti karatoyako anaMtaguNA phaLane pAme che. | " sayaM pamajaNe puNNaM, sahassaM ca vilevaNe / sayasAhassiA mAlA, aNaMtaM gIavAie // 4 // " bhAvArtha:-jinezvara mahArAjane pramArjana karatAM sogaNuM puNya upArjana yAya che, ane vilepana karatAM hajAragaNu puNya utpanna thAya che, tathA puSpanI mALA caDAvatAM lakSagaNuM punya upArjana thAya che. tathA gItagAna karatAM temaja vAjiMtrane bagADhatAM anaMtagaNuM punya thAya che. te kAraNa mATe jinezvara mahArAjanA caityane viSe snAtra mahotsava karavo, tathA aSTamaMgalika sthApana karavA, tathA naivedya daukae~, tathA aneka jAtinA jAtya caMdana, kesara, puSpa vagere lAvIne sakala zrAvaka samudAye ekatra thai sphAra saMgItAdika mahAADaMbare karI jainazAsananI unnati karavI, tathA caityane viSe vastrAdikanA mahA dhvajAdikane caDAvAM, tathA prabhAvanAdi mahA mahotsavAdika kartavyone vistArathI parva divasone viSe karavAM, temaja paryuSaNa mahAparvane viSe vizeSatAthI svazakti anusAre karI jainazAsananI unnati karavI; kAraNa ke jainazAsanananI unnati karanAra jIva tIrthakara mAmakarmane bAMdhI tIrthaMkarapaNuM pAme che. karSa che ke "apuvvanANaggahaNa, suyabhattIpavayaNe pbhaavnnyaa| eehiM kAraNehiM, titthayarattaM lahai jIvo // 1 // " // 48 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 49 // bhAvArtha:-pUrve nahi bhaNelA jJAnane bhaNavArthI, tathA zrutajJAnanI bhakti karavAthI, tathA jainazAsananI prabhAvanA karavAthI vagere uparokta kAraNothI AtmA tIrthakarapaNAne pAme che. tathA A paryuSaNa parvane viSe zrIsaMghanI bhakti karavI, samagra jinAlaya (jainamaMdira) ne viSa caityavaMdanAdika karI, tathA pUjAdika kartavyothI zrI jainazAsananI umati karavI, jemake ekadA prastAve daza pUrvadhara zrImAn vajrasvAmImahArAja duSkALanA samayane viSe saMghane paTane viSe sthApana karI subhikSapurI pratye lai gayA hatA. kaI che ke " ye sAdharmikavAtsalye, svAdhyAye caraNe'pi vaa| dIrghaprabhAvanAyAM codyuktAstAMstArayenmuniH // 1 // " bhAvArthaH-je sAdharmika bhAibhonA vAtsalya karavAne viSa, tathA svAdhyAya dhyAnane viSe, tathA cAritrane viSe, tathA zAsananI mahApabhAvanAne viSe, UjamALa hoya che, tene ja muni tAravAne mATe samarthamAna che... have te subhikSapurIne viSe bauddha rAjAe puSpano evI rIte niSedha karyoM ke-jainacaityane viSe koie puSpo ApavAM nahi. tyArabAda paryuSaNa parva AvyA, te samaye zrAvako zrImAn vajrasvAmImahArAjane vinati karavA lAgyA. " tIrthonnatikRte nityaM, udyate sAdhavo'pi hi / teneha bhavatA svAmin !, kAryA tIrthaprabhAvanA // 1 // "
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNASTAhikA bhAvArtha:-tIrthanI unnati karavA nimitte sAdhuo paNa udyamane kare che, te kAraNa mATe he svAmin ! Apa sAhebe paNa ahIM tIrthanI prabhAvanA karavI joie; kAraNa ke-puSpapUjA vinA paryuSaNa parva zobhAne pAmI zakatA nathI. bhASAntaram vyAkhyAna 50 e prakAre zrAvakonAM vacanone zravaNa karI zrImAn vajrasvAmImahArAja AkAzagAminI vidyAvaDe karI mAhezvarInagarIne viSe potAnA pitAno mitra tADita nAmano mALI hato, tyAM jai temanA pAsethI ekavIza koTI puSpa laine pote zrI himavaMta parvatane viSe zrIdevI (lakSmIdevI) ne ghare gayA. tyAM lakSmIdevIe Apela eka mahAkamaLane tathA hutAzana vanathI vIza lAkha phulane laine tiryagz2aMbhaka devatAe vikurvaNA karela vimAnane viSe besI mahotsava sahita AvIne jainazAsananI prabhAvanA karI sarva jainamaMdirone viSe mahotsava koM. te dekhIne aneka bauddha lokoe mAna mRkI zrImAn vajrasvAmImahArAjanA caraNakamaLane namaskAra karyo, ane bauddharAjA paNa jainadharmane viSe bhaktivALo thayo. vaLI paNa kA che ke parva mahimAne viSe prAye karI dharma rahitane paNa dharma karavAnI buddhi thAya cha, nirdaya prANIone paNa dayA pALavAnI buddhi thAya che, aviratione (vratapratyAkhyAna rahita) ne paNa vrata paJcakkhANa karavAnI mati thAya che, kRpaNa prANIone paNa sanmArgane viSe lakSmIno vyaya karavAnI icchA thAya che, tathA kuzIla prANIone paNa ziyaLa pALavAnI vicAraNA thAya che, tathA tapa rahita jIvone paNa tapasyA karavAnI bhAvanA thAya che, mATe zAstrakAra mahArAjAe zAstrane viSe kaheluM che ke // 50 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna 5 // "so jayau jeNa vihiyA, saMvacchara caumAsia supvvaa| niddhammANa vi havai, jesiM pabhAvA dhammamaI // 1 // " bhAvArtha:-je manuSye saMvatsarI tathA caumAsI Adi suparvarnu ArAdhana karela che te jayavaMtA vattoM, kAraNa ke je | parvanA mahimAthakI nirvasa pariNAmavALA jIvone paNa dharmane viSe buddhi thAya che. kAraNa ke parvanA mahimAno prabhAva paNa evo ja che. vaLI paNa gurumahArAjanA vacanarUpI amRtarasavaDe karI siMcAela paMDita puruSonA hRdaya thoDA ja upadezathI bhedAi jai (bodhane pAmI) bhadrikabhAvI thai jAya che; paraMtu ghaNo ja upadeza ApavAvaDe karI jJAnIpuruSo paNa mUrkha mANasanA aMtarane bhedavA samarthamAna thatA nathI. jema muzaladhArA varasAdane varasAvanAra meghanI dhArAvaDe karIne paNa magazelIo pASANa kadApi kALe lezamAtra bhedAto nathI temaja mUrkha mANasanA hRdayane vividha prakAranI labdhiI jene ullAsa pAmI che tevA jJAnI ane prAbhAvika puruSo paNa bhedI zakatA nathI. te kAraNa mATe mUrkha mANasane upadeza Apavo sarvathA vRthA che. tathA tenI pAse zAstranI ukti (vacanazreNi) no varasAda varasAvavo te paNa vRthA che. vaLI mUrkha mANasa te hita-ahitane temaja ucita-anucitane paNa jANI zakato nathI te mUrkha mANasa zaMga-pUcchavihIna (zIMgaDA-pUchaDA vinAno) saMsArarUpI vanane viSe paribhramaNa kare che, ane dharmane jANI zakato nathI. te mUrkhanA upara udAharaNa sAMbhaLo. // 1 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 52 // zALIgrAmane viSe koika kauTuMbika vasato hato. temanA khetaramAM zaradaRtune viSe zAlI paripakvapaNAne pAmelI hovAthI kApavAne mATe cAkaranI zodhakhola karatAM bhikSA mAgavAne mATe paribhramaNa karatA eka pAmarane teNe dekhyo. tene dadhicokhAnu bhojana karAvI kauTuMbika puruSe ko-jo tuM mahArA kSetrane viSe kApaNI kare to tane niraMtara Aq bhojana karAvaM. tethI pAmare kaDyu ke-karIza paNa huM jANato natho ke zI rIte karavu ? kauTuMbike kahyu ke-huMtane zIkhavoza. pAmare kaDaM ema ho. tyArabAda kauTuMbika puruSe kahyaM ke, huM karUM tema tuM karaje. pAmare kayu ke ema | karIza. tyArabAda pAmarane pANIno ghaDo Apo pote chANane grahaNa karIne cAlyo. kSetra pratye jaine kauTuMbike | chANa nIce nAkhyu tethI pAmare pANIno ghaDo nIce nAkhyo te bhAMgI gayo tethI tenA upara ruSTamAna yayo, tethI pAmara paNa tenA upara ruSTamAna thayo. tethI kauTuMbike pAmarane mAryoM, pAmare paNa kauTuMbikane mAryo. evI rIte paraspara yuddha cAlyu. have pAmaranuM zarIra laSTapuSTa hovAthI kauTuMbikane evI rIte kuTyo ke tenA bhayathI trAsa pAmela kauTuMbika mahAkaSTathI chUTIne tyAMthI nAsavA lAgyo ane nAsatAM nAsatAM kauTuMbikanuM vastra vRkSAdikane viSe vaLagI raDuM. te samaye pAchaLa doDatA pAmare kauTuMbikane nagna dekhI potAnuM vastra paNa kADhIne dUra pheMkI dIg. evI rIte doDatAM doDatAM gAmano daravAjo Avyo, e avasare potAnuM nagnapaNuM dUra karavA mATe pANI levA mATe gamana karatI potAnI strInA pAsethI vastra lodhu, tethI pAmare paNa strInA pAsethI paheravA vastra lIdhuM. A samaye kauTuMbika bhayathI vihvaLa thai jai potAnA gharanA eka khuNAmAM jaine peTho. pAmara paNa bIjA khuNAne viSe peTho. A prakAraceM Azcarya dekhI loko tyAM ekatra thai jeTalAmAM A zuM che ? ema bole che teTalAmA kauTuMbika pAmarane dekhADe che ane pAmara kauTuMbikane
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 53 // dekhADe che. tyArabAda lokoe mahA kaSTavaDe karI samajAvyo, topaNa te mUrkhanu hRdaya bhedANuM nahi; kAraNa ke-mUrkhane bodha thavo mahAdurlabha che. kayu cha ke 'yasya nAsti svayaM prajJA, zAstraM tasya karoti kim / locanAcyAM vihInasya, pradIpaH kiM kariSyati ? " // 1 // bhAvArtha:-je mANasane potAnI buddhi nathI tene zAstrano upadeza zuM karI zakanAra hato? arthAta kAija nahi. kAraNa ke je mANasonA netro nAza pAmyAM che te mANasane dIpaka zuM prakAza karavAno hato ? arthAt kAMi ja nahi. te mATe mUrkhapaNAno tyAga karI zAstrokta mArgane viSe cAlavU, tathA aSTAhnikA parvane viSe amArInA paDahanI udghoSaNA karAvavI jemake saMpati rAjAe potAnA traNe khaMDane viSe amArI udghoSaNA karAvI hatI, tathA zrImAn kumArapALa mahArAjAe paNa potAnA aDhAra dezamAM amArI pravartAvI mArI zabdane pRthvIpAra karyoM ito, tathA sAMpatakALane viSe paNa parama prabhAvaka dharmaguru zrImAn hIrasUrIzvarajI mahArAjanA parama kRpAmaya sadupadezathI musalamAna | evo paNa akabara bAdazAha paNa potAnA samagra dezamA cha mAsanI amArI paLAvavA zaktimAna thayo hato, te saMkSepathI kathana karavAmAM Ave che. ekadA prastAve akabara bAdazAha potAnA pradhAnAdikanA mukhathI zrImAn hIrasUrIzvara mahArAjanA guNagrAmanA varNanane zravaNa karI tezrone bolAvavA mATe potAnA nAmAMkita pharamAna sahita akabara bAdazAhe potAnA mANasone
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna Intel mokalyA. te mANaso gAMdhAranagaramAM bIrAjatA gurumahArAjane maLyA; tethI akabara bAdazAhanA bahumAnathI gAMdhAranagarathI gurumahArAje dillI tarapha vihAra karyo, ane saMvat 1639 nA jeTha vadI terasane divase dillI pahoMcyA, ane gurumahArAja akabara bAdazAhane maLyA. tyAravAda gurumahArAjanuM bahumAna kayu. tyAravAda gurumahArAje mahAn dharma upadeza Apyo. te A pramANe "dhanyAnAmiha dharmakarmaviSayA vAMchApi saMjAyate, dhanyAnAmiha tatpravRttiracanA keSAMcidevodbhavet / dhanyAstasya ca yAMti pAramathavA dhanyAH prazaMsaMti ye, ghanyAste'pi ca ye'nyalokavihitaM dharma na niMdaMti ye // 1 // bhAvArtha:-he mahAnubhAva ! rAjan ! mahA kaSTavaDe karI prApta thaelo cha mAnavajanma jene, evA malA bhAvika bhavya dhanya jIvone ja A saMsAranA aMdara dharmadhyAna karavA saMbaMdhI uttama vAsanA utpanna thAya cha, tathA dharmadhyAna pravRttinI racanA paNa keTalAeka dhanya jIvonA hRdayakamaLane viSe sphurAyamAna thai udbhavapaNAne pAme che, tathA te dharmakarmano pAra dhanyajIvo ja pAme che, tathA je dharmadhyAnanI prazaMsA kare che teja dhanya kahevAya che, tathA je anya jIvo dharmadhyAna kare che tene dekhI je dharma ane dharmiSTha jIvonI niMdA karatA nathI, teja loko A duniyAne
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA bhASAntaram STAnhikA vyAkhyAna viSe dhanya che. kiMbahunA. he rAjan ! sarve dharmono samAveza kevaLa ekaja jIvadayAne viSeja thAya che, ane je dharmomAM jovadayA nathI te dharmoM sAkSAtrUpe dharmapaNe kathana karI zakAtA nathI; kiMtu hiMsakarUpeja gaNatrI karavAmAM Ave che, mATe dayAdharma yuktaja dharma zreSTha che. je mATe kA che ke "kRpAnadI mahAtIre, sarve dhrmaastRnnaaNkuraaH| tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannaMdati te ciram // 1 // " | bhAvArtha:-dayArUpI nadonA mahAn tIra (taTa, kAMThAnA viSe) viSe sarve dharmoM tRNanA aMkurA samAna hai. kRpArUpI nadI zoSAi gaye sate te sarva dharmarUpI tRNAMkuro keTalo vAra sudhI AbhAvane dhAraNa karI zakavAnA itA? kahevAno sAra e che ke-jema pANI vinA tRNanA lIlA aMkurA zuSka thai jAya che tema dayA vinA sarva dharmoM | sarvathA zuSkabhAvane pAmelA vyartha jANavA. kiMbahunA. kevaLa jIvadayAmaya dharmaja jIvone saMsArathakI mukta karanAra che. AvI rIte gurumahArAje dharma upadeza ApavAthI, AgrAthI ajameranagara sudhI mArgane viSe dareka koza koza upara kUvA, manArAo banAvIne potAnuM kalA kauzalya dekhADavAne mATe dareka manArA manArA pratye seMkaDo zIMgaDA sthApana karelAM itAM te sarvene akabare dUra kaDhAvI nAkhyA. AvI rIte hiMsA karavAnI mativALo akabara bAdazAha paNa hIravijayasUrIzvara mahArAjanA sadupadezathI dayAnA pariNAmavALo thayo. ekadA akabara bAdazAha gurumahArAjane kahevA lAgyo ke-ApanA darzana mATe utkaMThita thai dUra dezathI bolAvI amoe Apane mahAparizrama Apela hai| tathApi Apa amAruM kAMipaNa grahaNa karatA nathI mATe Apane je padArtha ruce tenI Apa sAhebajI amArA pAse Atar // 55 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAhikA vyAkhyAna / / 56 / / / mAgaNI karo. te samaye vicAra karIne gurumahArAje kAM ke tamArA samagra dezamAM paryuSaNa parvanA ATha divaso sudhI amArIno paDa vagaDAvavo, tathA baMdIkhAnAmAMthI baMdIvAno mukta karo e prakAre yAcanA karI. AvA gurumahArAjanA vAkyane zravaNa karI paropakArI tathA dayALUpaNAnA mahAn guNothI camatkAra pAmela akabara bAdazAha harSa pAmI gurumahArAjane kahevA lAgyo ke A ATha divasonI sAthe amArA bIjA cAra divaso paNa adhika ho, evI rIte kahIne potAnA vazavartti karelA samagra dezane viSe zrAvaNa vadi dazamIthI prAraMbhIne bhAdaravA zudi chaTTha sudhI bAra divaso amArInA pravarttAvyA ane te saMbaMdhi suvarNaracita svanAmAMkita cha phuramAnA jaldIthI karI gurumahArAjane arpaNa karyA. prathama gujarAta deza saMbaMdhI // 1 // bIjuM mALavAdeza saMbaMdhI // 2 // zrIjuM ajameradezanuM // 3 // cothuM dillI tathA phattepura saMbaMdhI // 4 // pAMcamuM lAhora ane mulatAna deza saMbaMdhI // 5 // ane cha pAMce deza saMbaMdhI gurumahArAjane rakSaNa karavA suprata karyu. // 6 // ane tethI akabara bAdazAhanA samagra dezamAM amArIno paDaha vistAra pAmyo. tyArabAda te ja avasare gurumahArAja pAsethI uThI gurumahArAjane sAthai lai jaine aneka koza vistAravALA DAbara nAmanA mahA sarovarane viSe nAnA prakAranI jAtivALA pakSIone vividha prakAranA dezAMtarathI ANI rAkheLAM hatAM te pakSIone gurumahArAjanA samakSa akabara bAdazAhe potAnA hAtheja choDI doghAM, tathA kArAgRhane viSe ( kedamAM ) rahelA ghaNA baMdIvAnone ( kedI bhone) mukta karyA. tyAsvAda gurumahArAjane prArthanA karI akabara bAdazAhe dharma zravaNa karavA nimitte mahAdakSa upAdhyAya zrI zAMticaMdrajIne rAkhyA. temaNe paNa potAnA banAvela kRpArasa koza nAmanA zAstrarUpI pANovaDe siMcana karavAthI kRpArUpI latA (velaDI) akabara bAda bhASAntaram // 56 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 57 // zAhanA hRdayane viSe vRddhi pAmI. te A prakAre che-akabara bAdazAhanA janma saMbaMdhI eka mAsa // 1 // tathA paryuSaNa saMbaMdhI bAra divaso // 2 // tathA sarve ravivAranA divaso // 3 // tathA sarve saMkrAMti tithio // 4 // tathA navarojAno eka mAsa // 5 // tathA sarve iMdanA divaso // 6 // tathA sarve mahoramanA divaso // 7 // tthaa| sarve sophIyAnA divaso // 8 // ityAdi cha mAsa sudhI jIvadayA pALavAnA pharamAno, tathA jIjIyAvero mukta karyAnA pharamAno akabara bAdazAha pAsethI laine zAMticaMdra upAdhyAyajIe gurumahArAjazrIne arpaNa karyA, ane niraMtara tatvanA prazna pUchavAne mATe tathA dharmazravaNa karavA mATe tathA vaMdana karavA mATe rAkhela zAMticaMdra upAdhyAyajInA caraNakamaLane | bhaktithakI akabara bAdazAha ArAdhana karavA lAgyo. ekadA prastAve koi vyApArI zeThIyAe AMvalAnA pramANavALAM be moTAM motI bAdazAhane arpaNa kA~; tethI bAdazAhe temanu sanmAna kayu. tyArabAda potAnA kozAdhyakSa (bhaMDArI) je cAmaradhAraka bAra hajAra manasubAne dhAraNa karanAro hato, tene sthApana karavAne mATe ApyAM. te cAmaradhArake paNa potAne ghare jai snAna karavAne mATe tatpara thaelI potAnI strIne ApyAM, ane te strI paNa banne motIne potAnA vastrane cheDe bAMdhI snAna karavA lAgI. te samaye bhaMDArIe ka ke-bAdazAhanAM motI che mATe samyak prakAre sAvacetIthI rakSaNa karaje. e prakAre kahevAthI te strIe te motI potAnA icchita sthaLe mRkyAM. have keTalAeka divasa vyatIta yayA pachI te strI maraNa pAmI, ane tyAravAda keTalAeka divasa pachI bAdazAhe motI mAgyAM; tethI bhaMDArIe kahyu ke-ghare jai jaldIthI lAvI ApuM chu, ema kahI ghare jai sarva sthaLe motInI zodha karI; paraMtu nahi maLavAthI mahA ciMtArUpI Apattine viSe magna thai ciMtA karavA lAgyo. aho ! te divase mArI strIne motI rakSaNa karavA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna 10 ApyAM hatA; paraMtu strI to maraNa pAmI. have hu~ zuM karIza ? bAdazAhane zuM uttara ApIza ? ema vicAra karI zokane viSe magna thaelo jevo bAdazAha pAse jAya che, tevAmAM mArgane viSe zrI zAMticaMdrajI upAdhyAyajI maLyA. temaNe bhaMDArIne ciMtAtuM kAraNa pUchayu, tethI bhaMDArIe atyaMta namra thai je svarUpa hatu te kA. te sAMbhaLI upAdhyAyajIne dayA AvI. tethI bhaMDArIne kayu ke-tuM pAcho ghare jA, ane je sthaLe motI ApelA hatA, te jaine yAcanA karaje. evA vAkyane zravaNa karI bhaMDArI ghare gayo, tathA pUrvanA peThe potAnI strIne snAna karatI tatpara thaelI dekhI motI mAgyAM; tethI te strIe paNa vastranA cheDAtho choDone banne moto ApyA. tyAravAda te laine bhaMDArI paNa mahA AzcaryavaDe cakIta thai bAdazAhane motI ApI cAmara vIMjavA lAgyo; paraMtu Azcaryane viSe magna thai javAthI vAraMvAra vicAra karavAthI calAyamAna cittavALo thai nizcalatA pAmI stabdhapaNuM pAmavA lAgyo. tyArabAda bAdazAhe tene pUchayu ke-Aje tuM zuM vitarka kare che ? bhUta jevo kema dekhAya che ? tethI kahevA lAgyo ke, svAmin ! eka mahA Azcarya utpanna tha{ che, tethI ja mahArI A prakAranI sthiti thai jAya che. bAdazAhe AgrahathI pUchavAtho sarva vRttAMta bhaMDArIe kaDaM, te zravaNa karI bAdazAha bolyo ke-Ane viSe zuM Azcarya cha ? zrI zAMticaMdra upAdhyAyajI to bIjA khudA sadRza che. have prabhAte kaverI madhye bAdazAhane dharmazravaNa karAvavA mATe zrI zAMticaMdra upAdhyAya sabhAne viSe AvI suvarNa bAjoTha upara jyAre beThA, te avasare aMtaHpurathakI nIkaLI akabara bAdazAha gurumahArAjane namaskAra karI beTho. tyArabAda vinati karI kahevA lAgyo ke,-he pUjya ! kAMDa paNa Azcarya mane dekhADo. tyAre gurumahArAje kaDaM: kAle gulAba puSpanI vADhIne viSe AgIne rahe. tyAM huM Azcarya dekhAhIza. tyArabAda bAdazAha prabhAtakALane viSe tyAM SSC
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA bhASAntaram STAnhikA vyAkhyAna // 59 // gayo, tathA zrI zAMticaMdra upAdhyAya jI paNa tyAM AvyA, ane banne jaNA arasaparasa vArtAlApa karavA lAgyA. tevAmAM bAdazAhI nobatanA DaMkAno garjArava sAMbhaLyo. akasmAt novatano garjArava zravaNa karI bAdazAha cakIta thayo. potAnA sevakone kahevA lAgyo. amArI AjJA vinA novatano gariva bAra gavyUti-covIza gAu madhye thato nathI. ane A zuM saMbhaLAya che ? mATe jaladIthI tapAsa karo. tyArabAda sevakoe tapAsa karI rAjAne kahyu-he mahArAja ! tamArA pitA humAyu sainya sahita tamone maLavA mATe Ave che. AvI rote kahevAnI sAthe ja humAyu AvI potAnA putrane AliMgana karI beTho, ane akabaranA sainyanA samagra mANasone mevAmIThAithI bharelI rUpAnI rakAboo ApI. tathA akabara bAdazAhane ghaj sanmAna ApI jema Avyo hato tema gayo ane kSaNamAtramA adRzya thayo. tyArabAda zAMticaMdra upAdhyAyajInI sAthe pUrvanI peThe potAnA AtmAne vArtAlApa karato bAdazAhe dITho. tethI Azcarya sahita vicAra karavA lAgyo ke-A iMdrajALa nathI, kAraNa ke-amone tathA amArA mANasone samarpaNa karelI vastuo pratyakSa dekhAya che, mATe A ceSTA gurumahArAjanIja karelI che; tethI atyaMta raMjana thai | bAdazAhe gurumahArAjane namaskAra karI stuti karI. have ekadA rAjAe aTaka deza jItavAne mATe 32) koza pramANa prayANa kayu. te avasare bAdazAhe lazkaranA mANasonI hAjarI gaNI te madhye zAMticaMdra upAdhyAyarnu paNa nAma zravaNa karavAmAM Avyu, te sAMbhaLI bAdazAhe vicAra karyo ke-aho! vAhana ane upAnaha rahita e mahAkaSTane pAmelA ize; tethI potAnA sevakone kaDyu ke-gurumahArAjane bolAvo. sevakoe jai gurumahArAjane kahyu-he svAmin ! Apane bAdazAha yAda kare che. A samaye munoMdrano avasthA jUdA prakAranI thaelI che. pagane viSe sojA caDhI gayA cha,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAhnikA vyAkhyAna // 60 // tethI eka DagaluM mAtra AgaLa cAlavA samarthamAna nathI. tathA ToparA (kAcalI) ne viSe rahela prAmuka jaLavaDe vastranA cheDAne Ardra ( bhIno) karI potAnA hRdayane viSe sthApana karela che, tathA ve ziSyo vaiyAvacca kare che. evI rIte dekhIne sevakoe bAdazAhane sarva svarUpa kAM, tathA bAdazAhe sukhapAla ( pAlakhI ) mokalAvI. tyArabAda zAMticaMdra upAdhyAyajIe eka kASTanI vaLI maMgAvI tenA upara ArohaNa thayA, ane bane ziSyo tenA cheDAne upADIne cAlyA. te prakAranI avasthA sahita gurumahArAjane AvatA dekhI bAdazAha vicAra karavA lAgyo. aho ! gurumahArAjanuM satva kevA prakAra che ? kharekhara gurumahArAjane dhanya che, ke jeo mahArA pachADI kaSTa veThIne Ave che ! anyathA mahArA pAse temane zuM lAbha che ? mArA vastra, pAtra temaja tRNamAtrane paNa grahaNa karatA nathI. aho ! samartha evA gurumahArAjanI nirIhatA koi alaukika prakAranI che. tyArabAda rAjA sAmo jai namaskAra karo kahevA lAgyo he svAmin! mahArA mATe Apa sAheba mahAduHkhane pAmyA, mATe mahAro aparAdha kSamA karo. Aja meM ApanA caraNakamaLa nahi dekhela hovAthI Apane AvA prakAranI tasdI ApI che. have pachI Ape AvI rIte mahat prayANa na kara. dhIme dhIme pachADI AvakuM. ema kahI krame karI bAdazAha dezAdhipura pratye pahoMcI teno ghero ghAlI rahyo, ane bAra varSa vyatIta thayAM paraMtu te kIllo svAdhina thayo nahi; ekadA musalamAno bAdazAhane kahevA lAgyA, " jIve japuna pAtasyAhuMkI jAdIjaM chatI ghaDI ghaDIkI balA dUra sAhiba re rAja e zAMticaMdra sevarAkuM vAra vAra tuma salAma kadama posI karate ho, dIna dunIke pAtasyAha adavI khudA ho kara usa vAste gaDha lIyA nahi jAtA hai. " evAM vacano zravaNa karI bAdazAha mauna karI rahyo ane te svarUpa gurumahArAjane kAM; tethI guru bhASAntaram // 60 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA bhASAntaram STAhnikA vyAkhyAna mahArAja bolyA ke-je divase killo grahaNa karavAnI icchA thAya te divase ApaNe grahaNa karazuM, A bAbata tahAre lezamAtra ciMtA karavI nahi, paraMtu tahArA sainyane ahIM ja rAkhaq. ApaNe banne jaizaM; sainyane kahevU ke nagara madhye ke nagara bahAra koinI hiMsA karavI nahiM tathA nAnA-moTA prANIone mAravA nahi paNa rakSaNa karavU. evI rIte zikSA ApI banne ekAkI cAlyA. temanA pachADI sainya cAlyu. te avasare musalamAno bolavA lAgyA " ese varAke pAtasAha phirake saMge lAgA, e sevarA pAtasAhakI pAtasAhai Dabo degA. duzmanake hAthe akabarako de devegA." ityAdika aneka vacanone sAMbhaLato bAdazAha te killAnI najIka gayo. te avasare gurumahArAje eka phukamAtrabaDe karI killAnI AsapAsa rahelI khAine pUrI dIdhI, bIjI phukamAtra mAravAvaDe karI zatrusainyane citrAmaNane viSe AlekhelAnA samAna citrasaMsthita karI dI; tathA trIjI phukamAtra mAravAvaDe karI daravAjAnA dvAra jema dhANo phuTe tema phuTI gayA. te ja samaye bAdazAha potAnA hastavaDe karI zatrune grahaNa karIne AzcaryavaDe cakIta thai rahyo. tyArabAda bAdazAhe gurumahArAjane kayu ke-mahArA upara kiMcitamAtra kRpA karI, he pUjya ! kAMika Adeza karo. te avasare gurumahArAje dara varSe cauda kroDa dravyanI Avakano lAbha karAvanAra jIjIyAvero mukta karavAnI tathA cakalAnI jihvA (jIbho) nuM bhakSaNa tamAre karavu nahi, AvI mAgaNI dharmArthane mATe karI; tethI akabara bAdazAhe bahumAnathI gurumahArAjanI mAgaNIno svIkAra karyo. tyAravAda tarakaDAone bolAvI bAdazAhe kA ke-aba bephikara tuma hue, e sevarA adabI khudA hai, inakI beadabI mata karanI, dekho yaha kaisA hai. apane rAhapara calatA hai, adanAku mahArI pAtasAi deve to maiM kyA karUM? vAste saba inakI kadama posI karo. kaisA yaha bena mApha kIha, // 61 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 62 // sAhibake rAhapara calatA hai. etI karAmatakA dhaNI hai, to kI kisI koI jAnahi dete haiM. itanA kAma mere khAtara guruke hukama para kIyA hai." evI rIte kahIne sainya sahita akabara bAdazAha dillIne viSe Avyo ane zrImAn zrI zAMticaMdra upAdhyAyajIne namaskAra-stuti-bahumAna karo gurumahArAja pAse mokalyA. evI rIte bhavyajIvoe paNa amArI udghoSaNA karAvavI, kAraNa ke dayAnA adhyavasAya vinA manuSyono mAnavajanma sarvathA vyartha che. eka jIvadayA te ja bhavyajIvone saMsArathakI mukta karavA samarthamAna che. siddhAMtamA kayuM che ke "kallANakoDIjaNaNI, durNt-duriyaarivggnittvnnii| saMsArajaladhitaraNI, ikku ciya hoi jIvadayA // 1 // " bhAvArtha:-jIvadayA te koTI kalyANane utpanna karanArI che, tathA duHkhe karIne tyAga thai zake evA pAparUpI pracaMDa zatruvargane nAza karanArI tathA saMsArasamudrathI tAravA mATe samarthamAna kevaLa eka jIvadayA jache. anyatra paNa kayu cha ke yaduktaM mahAbhAratazAMtiparvaprathamapAde" sarve vedA na taM kuryuH, sarve yajJAzca bhArata ! / sarve tIrthAbhiSekAzca, yaH kuryAt prANinAM dayA // 1 // " bhAvArthaH-zrImAn kRSNamahArAjA yudhiSThirane kahe che ke hai bhArata ! samaya jIvone abhayadAna ApI jIvadayA // 2 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - STAnhikA vyAkhyAna // 63 // pALavAthI je lAbha thAya che, te lAbha sarva vedonA paThana-pAThana karavAthI paNa thato nathI, tathA jIvadayA pALavAthI je punya utpanna thAya che, te punya sarva prakAranA yajJo karavAthI paNa thatuM nathI, tathA je lAbha jIvonA saMrakSaNa karavAyI utpanna thAya che te lAbha sarva tIrthoMnA abhiSeko karavAtho paNa thato nathI. tathA mArkaDeyapurANe'pi - 66 yathA mama priyAH prANAstathA tasyApi dehinaH / iti matvA na karttavyo, ghoraH prANivadho budhaiH // 1 // " bhAvArtha:- he Atman ! tahAre vicAra karavo joie ke jevI rIte mahArA prANa mane vallabha che, tema bIjA jIvone paNa potanA prANa atyaMta vallabha haze arthAt che, evaM nANI paMDita puruSoe ghora (bhayaMkara) evo prANIvadha karavo nahi. punarapyuktam -- " dIyate mAryamANasya, koTIM jIvitameva vA / dhanakoTIM parityajya, jIvo jIvitumicchati // 2 // "" SETOO CREEK bhASAntaram bhAvArtha:- koi paNa mANasa koi jIvane mAravAne mATe tatpara thaela hoya te samaye temane koTI dravya tathA jIvitadAna A banemAMthI temanI icchA anusAra mAgaNI karavA de to maraNathI bhaya pAmela te jIva, koTI ghanano // 63 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // 64 // tyAga karI jIvitavyane grahaNa karaze arthAt ghaNI lakSmIthakI paNa potAnA mANa vizeSa vallabha hoya che. vaLI kadhu cha ke viSNupurANe'pyuktam"pRthivyAmapyahaM pArtha ! vAyAvagnau jale'pyahaM / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham // 1 // " ___ bhAvArtha:-zrImAn kRSNamahArAja kahe cha ke-he pArtha ! he yudhiSThira ! pRthvIne viSe tathA jaLane viSe tathA | vAyune viSe tathA vanaspatine viSe temaja sarva bhUtane viSe huMja rahelo chu. vaLI paNa kayu ke ke: "jale viSnuH sthale viSnurviSnuH parvatamastake / jvAlAmAlAkule viSnuH, sarva viSnumayaM jagat // 2 // " bhAvArtha:-jaLane viSe viSnu che, tathA sthaLane viSe viSnu cha, tathA parvatanA mastakane viSe paNa viSnu che, temaja agninI jvALAmAlAne viSa tathA vanaspatine viSe paNa viSnu che. kiMbahunA? sarva jagat paNa viSnumaya ja che. ___"yo mAM sarvagataM jJAtvA, na ca hiMsyet kadAcana / .. tasyAhaM na praNazyAmi, sa ca me na praNazyati // 3 // bhAvArtha:-je prANI mane sarvagata (vyApta) jANI koi divasa hiMsAne na kare ane sarvagata evA mane nahi mAre tene huM mArIza nahi.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNA - TAhnikA vyAkhyAna // 65 // SEEEEEEESO punarapi mahAbhArate uktam 66 yo dadAti sahasrANi gavAmazvazatAni ca / abhayaM sarvasattvebhyastaddAnamatiricyate // 1 // " bhAvArtha:- koi mANasa hajAro gAyo ane seMkaDo ghoDAonA dAnane kare, ane bIjI bAju sarva prANIone abhayadAna Ape to gAyo tathA ghoDAonA dAna karatAM abhayadAna vizeSa phaLapada thAya che. vaLI paNa kAM che keH" kapilAnAM sahasrANi, yo dvijebhyaH prayacchati / ekataH jIvitaM dadyAt, na ca tulyaM yudhiSThira ! // 2 // " bhAvArtha:- he yudhiSThira ! eka mANasa brAhmaNone hajAra gAyonuM dAna Ape ane eka jIvane abhayadAna Ape, to paNa te banne tulya thAya nahi, arthAt gAyonA dAnathakI paNa je abhayadAna te viziSTha lAbhadAyaka che. " hemadhenudharAdInAM dAtAraH sulabhA bhuvi / durlabho puruSo loke, yaH prANiSvabhayapradaH // 3 // " bhAvArtha:- suvarNa, gAya, bhUmi vagerenA dAna karanArA duniyAne viSe ghaNA ja sulabha hoya che; paraMtu prANIone abhayadAna ApanAra puruSa to A lokane viSe durlabha ja dekhavAmAM Ave che. arthAt maNi, mANeka, hIrA, suvarNa, rajata, vastra, pAtra, gAya, ghoDA, pRthvI vagerenA dAna ApanArA A duniyAmAM ghaNA ja dekhavAmAM Ave che; paraMtu jIvone abhayadAna ApanAra to koI mahAtmA viralA ja najare paDI zake che. bhASAntaram // 65 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhASAntaram paryuSaNA-I STAnhikA vyAkhyAna // 66 // " yo dadyAt kAMcanaM melaM, kRtsnAM caiva vasuMdharAM / ekasya jIvitaM dadyAt, na ca tulyaM yudhiSThira ! // 4 // " bhAvArtha:-je mANasa kAMcanamaya meruparvata jeTaluM suvarNatuM dAna Ape tathA samagra pRthvInuM dAna Ape ane eka jIvane jIvitavya eTale abhayadAna Ape, to paNa he yudhiSThira ! barAbara yatuM navI, arthAt uparokta dAna karatA eka jIvane abhayadAna ApavAthI mahAphaLa prApta thAya che.. mATe sarva jIvoe potAnI sukRtanI lakSmIno vyaya jIvadayAne viSe sArI rIte karI paryuSaNa mahAparvane viSe vizeSa prakAre amArInA paTahanI udghoSaNA karAvacI, tathA pUrvokta kathana karavAmAM Avela rIta pramANe sAdharmika bhAionuM vAtsalya karavaM. baLI paNa paryuSaNa mahAparvane viSe nIce mujaba dhArmika kartavyo niraMtara karavA. zrI jinamaMdirane viSe jai jinezvara mahArAjarnu prakSAlana karI snAtra mahotsava karavo // 1 // tathA devadravyanI | vRddhi krvii||2|| tathA sAdharmika bhAionI bhakti krvii||3|| tathA gurumahArAjanI pUjAbhakti karavI // 4 // tathA zruta-siddhAMtonI (pustakonI) pUjA karavI // 5 // tathA dinaduHsthita prANImono uddhAra karavo // 6 // tathA jIvadayA pALI prANIonuM rakSaNa karavA dRDha prayatno karI jIvono bacAva karavo // 7 // tathA dharmajAgaraNa karavu // 8 // tathA supAtrane viSe dAna deQ // 9 // tathA tIrthanI prabhAvanA karavI // 10 // tathA gurumahArAja pAse prAyazcita lai AtmAnI zuddhi karavI // 11 // tathA banne kALanA AvazyakAdika (patikramaNa) kriyA karavI // 12 // tathA niyamA Gree
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAnhikA vyAkhyAna // 67 // dikane dhAraNa karavA // 12 // ityAdika prakAranA uttamottama dhArmika karsaSyone karavAvaDe karI zrI paryaSaNa mahAparva- ArAdhana karI bhavyajIvoe potAno mAnavajanma saphaLa karavo. // grNthkaar-prshstiH|| " zrImattapAgacchanabhonabhomaNiH, zAlIlaghuyaH suurisommoddH| tatpadRbhAnodayasomasUriNA, vahnyAMkahastizazivarSasvIkRtam // 1 // " bhAvArtha:-zrImAna tapAgaccharUpI gaganamaMDaLane viSe sUrya samAna laghupozAlanA pUjya zrI somaharSa (ANaMdasoma) surIzvarajI thayA.tenI pATe thaelA zrI udayasomasUri mahArAje saMvat 1893 nA varSe aSTAhikA vyAkhyAna nAmanA | graMthanI racanA karelI che. te yAvaccaMdradivAkarau paryaMta jayavaMta vartI vAcaka tathA zrotA (zravaNa karanArA) bhavyajIvone mahAkalyANanA hetubhUta thAo. // iti zrI paryuSaNa-parva mAhAtmyaM saMpUrNam //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAntaram paryuSaNASTAhnikA vyAkhyAna // bhASAMtarakAranI prshstiH|| iti zrImAn tapAgaccharUpI AkAzamaMDaLane viSe dinamaNi (sUrya) samAna, temaja mahAn guNaguNanA bhaMDAra, guNarUpI maNione utpanna thavAnA sthAnabhUta rohaNAcala parvata samAna zrImAn muktivijayajI (mUlacaMdajI) gaNInA ziSya guruvarya zrImAn gulAbavijayajI mahArAjanA ziSya muni maNivijaye racelI aSTAhikA vyAkhyAnanI bhASA samApta thai. saMvat 1970 nA varSe Aso zudi ekAdazI ane maMgaLavArane divase luNAvADAne viSe zrI ciMtAmaNi pArzvanAthajInA prasAdathI A bhASAMtara graMtha samApta thayo. PRASNA zrI aSTAhnikA vyAkhyAna bhASAMtara samApta. // 68 //