Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya zrImad vijayakamaLAsarIzvarajI jaina graMthamAlA. prasthAka 5 dhu rma-tha dA. Faith in Religion - lekhaka ane sAhaka - pU. munirAjazrI bhadrakavijayajI mahArAja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrImadavijayakamaLasUrIzvarajI janagrAma prathA 5, dharma-zraddhA. Faith in Religion. Huan Wang Dai Ma Da rtKe Ke Ji vIra saMvata 2468 ivI sana 1942 vikrama saMvata 188 Atma saMvata 36 ja na 1942
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sh:kesarabAI jJAnamaMdira, nagInamA Dosa, 58. ajJazcA'zraddadhAnazca __saMzayAtmA vinazyati / nA'yaM loko'sti na paro na sukhaM saMzayAtmanaH // 1 // - - mudrakA-hIrAlAla devacaMda zAha zrI zAradA mudraNAlaya, jumAmasIda sAme amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana. amArA taraphathI Aja sudhImAM aneka grantharatnA bahAra paDI cUkyAM che. temAM dharma-zraddA' nAmanA A eka pustakathI umero thAya che. amArA taraphathI AvA prakAranuM zuddha zraddhAne pASaka evuM vAMcana dhasI samAjane maLatuM rahe evI amArI Agraha bharI vinaMtine lakSyamAM lai pU. siddhAntamaheAdhi AcArya deva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA paTTaprabhAkara, pU. parama zAsanaprabhAvaka, vyAkhyAna vAcaspati, mahArASTra dezeAddhAraka, AcArya deva zrImad vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjanA vidvAna ziSyaratna pU. munirAja zrI bhadra vijayajI mahArAje A pustaka taiyAra karI ApavAnI kRpA karI che. athI AtmA tenA lAbha lai pAtAnI dharma zraddhAne dIptimaMta banAve tathA pariNAme sugatinA bhAgI ane, eja eka hArdika abhilASA. pATaNa. sa. 1998 vaizAkha suda 15 te gurUvAra tA. 30-4-1942. zrI pATaNa kesarabAI jJAnamaMdiranA vyavasthApaka saghavI nagInadAsa karamacaMda.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkathana dazapUrvadhara vAcakamUkhya zrI umAsvAtijI mahArAja svaracita " zrI arhasravacana saMgraha " aparanAma tatvArthAdhigamasUtra " nA prAraMbha karatAM, prathama sUtramAM ja kramAve che ke << zrI ' " sacInajJAna pAritrANi mokSamArcaH / ?-r / " samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra, e traNanI ekatritatA e meAkSanA mArga che. mukti mArgamAM jeTalI jarUra jJAna ane cAritranI che, teTalI jarUra darzananI paNa che. jJAna ane cAritranI saphaLatAnA AdhAra, darzana upara che. samyagdarzana vinAnuM jJAna e vastuta: jJAna nathI paNa ajJAna che. eja rItie samyagdarzana vinAnuM cAritra, e vastuta: cAritra nathI paNa kAyakaSTa che. samyagdarzananA aneka arthA thAya che. parantu sAmAnya rItie ema kahI zakAya ke-- samyagdarzana eTale zrI vItarAga ane sarvajJa bhagavantAnAM kathanA uparanI avicaLa zraddhA. e zraddhAthI vihIna AtmAnuM sADAnava pUrvanuM jJAna ane niraticAra cAritra paNa bhavanI paramparAne ghaTADI zakAtuM nathI. mukti mArgamAM ja zraddhAnI upayeAgitA che, ema nathI. harakeAi pravRttimAM zraddhA vinAnA mANasA saphaLatA meLavI zaktA nathI. bALaka mAtA upara zraddhA rAkhe tA ja mADhu thai zake che. vidyArthI zikSaka upara zraddhA rAkhe tA ja vidvAna banI zake che. nAkara zeTha upara zraddhA rAkhe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA ja sukhI thai zake che. teja rItie patnI pati upara, pati patnI upara, prajA rAjA upara, rAjA prajA upara, ziSya gurU upara, gurU ziSya upara, ema paraspara zraddhA ane vizvAsanA ceAge ja parasparanA sukhapUrvaka vyavahAra cAlI zake che. je kSaNe eka bIjA upara avizvAsa ane azraddhAnI najare jovuM zarU thAya che, teja kSaNe vyavahAra bagaDe che, kAryasiddhi aTake che ane avyavasthA ubhI thAya che. eka ja bhava puratAM ane sAmAnya koTinAM kAca paNa jyAre zraddhA ke vizvAsa vinA siddha thatAM nathI, teA pachI " aneka bhavAmAM upayegI nivaDe tevAM ane kAi paNa bhavamAM siddha nahi thayelAM evAM Atmika siddhine lagatAM mahata kAryonI sAdhanA zraddhA ke vizvAsa vinA thaI zake "--ema mAnavuM, e pratyakSa anubha vanA inkAra karavA kharAkhara ja gaNAya ! ,, AtmazrayakArI leAkeAttara upakArI dharma sAdhanAne lagatAM kAryonI siddhi zraddhA vinA thavI azakaya che. eja kAraNe, muktimArganA varNanamAM jJAna ane cAritranI paNa pahelAM, dezananI jarUrIyAta upara bhAra mUkayA che. jJAnAbhyAsa ghaNA DAya ane cAritrapAlana kaSTapUrNa hAya teA paNu, jene tenA para zraddhA nathI beThI, tene te chAra upara lI'paNu samAna che. aMka vinAnAM mIDAonuM jeTaluM mUlya che, teTaluM ja mUlya zraddhA vinAnA jJAnanuM ane zraddhA vinAnA cAritra pAlananuM che. Aje dharma thAya che, dharmanAM anuSThAnA sevAya che, jJAna paNa bhaNAya che, cAritra paNa paLAya che, chatAM jevI pragati dekhAvI joIe tevI pragati kema dekhAtI nathI ? dharma pratye, dharmasthAna pratye, dharmAnuSThAna pratye, dharmanA dhArI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhuraMdhara purUSa pratye ke temane anusaranArAo pratye jagatanuM jevuM AkarSaNa thavuM joIe tevuM AkarSaNa kema thatuM nathI? zuM jJAnanI khAmI che? cAritranI khAmI che? kriyAonI khAmI che? haze, paNa teTalI te nahi ja ke jeTalI zraddhAnI che. ane e zraddhAnI khAmInA pratApe ja, bIjI badhI khAmIo teTalA pramANamAM purAtI nathI. kRSikriyAne vikasAvavAmAM mukhya hetu jema pANuM che, tema jJAna, cAritra ke dharmanimittaka anuSThAnane zobhAvanAra, dIpAvanAra ke vikasAvanAra mukhya hetu zraddhA che. zraddhA jJAnane zobhAve che, cAritrane dIpAve che ane kriyAone vikasAve che. athavA to te sarvanI saphalatA mATe zraddhA e eka anivArya vastu che. dharmonnati ane tene pariNAme thatI vizvonnatine meLavavI. hoya, te bIjA prayatnone gauNa banAvIne, samyapha zraddhAne sudaDha banAvavAnA prayatnane ja sauthI vadhu agatya ApavAnI zraddhAne sudaDha banAvavA sahelAmAM sahele ane sarvottama upAya adhikArI purUSonA mukhe samyaga jJAnanA bhaMDAra samA zrIjinAganuM niyamita zravaNa karavuM e che. e sivAya, bIjA badhA upAye bhaya bharelA ane jokhamI che. pustaka- vAMcanathI, kahevAtA Adhunika ke anya zikSaNathI ke jenA tenA mukhethI dharmaviSayaka vaktAnAM zravaNathI dharma zraddhA vadhe, ema mAnavuM mithyA che. zraddhA zraddhALathI ja vadhe, azraddhALuthI nahi ja. AgamanA jJAtA evA zraddhAsaMpanna ane cAritrapAtra maharSionAM mukha kamaladvArA sadupadezanA zravaNa vinA, zraddhAnI prApti jagatamAM durlabha che. e kAraNe evA zraddhALu maharSi
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ene zAstromAM nizcaLa beTa ane sthira dIpaka samAna kahelA che. cAritra pAlanamAM dhIra hovAthI nizcaLa beTa samAna che. samyagajJAnanA pracAraka hovAthI sthira dIpaka samAna che. jema dIva ja bIjA dIvAne saLagAvI zake che, tema sthira dIpaka samAna tevA satparUSe ja zrI jinAgama rUpI prakAza pAtharIne, bIjAM azraddhALu ane ajJAna haiyAomAM paNa, zraddhA ane jJAnane prakAza pahoMcADI zake che. parantu sarva keIne sarva kALe ane sarva sthaLe sthira dIpaka samA samyaga jJAnI maharSione satsaMga prApta tha sulabha nathI. tevA AtmAone paNa yatkiMcit upakAra thAya te khAtara, tevA ja jJAnI maharSionAM mukha kamaLemAMthI nIkaLelAM zraddhApaSaka vacane pustaka rUpe pracAravA e bIjo upAya che. evAja eka prayatna rUpe A pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. A pustakamAM jJAna pUrvakanI zraddhA utpanna karavAne mATe atyaMta jarUrI ane zraddhA rUpI dehanA prANasamA agatyanA viSaye, jevA ke dharma, AtmA, sarvajJa, syAdvAda, bhakti, mukti AdinuM sugrAhya thAya te rIte praznottarAtmaka vivecana ApeluM che, je vAMcanArane rasadAyI thavA sAthe upayogI tattvajJAna pUruM pADe che. e vivecana vartamAnamAM utpanna thatAM sadehe, ke jenuM nirAkaraNa pUruM pADavuM jarUrI ane hitAvaha che, te saMdehanuM nirAkaraNa karanAra hovAthI, zraddhA rUpI saddaguNane puSTa banAve che. granthanI chevaTe ane aMtima-kathananI pahelAM ApelA agreja lekhakonA udgAre paNa zraddhAne sudaDha banAve tathA dharma ane sadAcAra pratye sadbhAva jagADe tevA prakAranA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUMTIne dAkhala karavAmAM AvyA che. A nAnakaDuM pustaka kevaLa vAMcavA mATe nahi, kinta zraddhA jagADavA mATe tathA ekvAra nahi kintu anekavAra vAMcavAnI bhalAmaNa che. dharma-zraddhAne sudaDha banAvavA mATe, prAthamika bhUmikAmAM AjanA samaye jarUrI evI ghaNI vAta AlekhAyelI AmAM maLI Avaze. Aje jyAre azraddhAnuM jora vadhatuM jAya che, tyAre jenA yege jJAnapUrvakanI zraddhA utpanna thavA pAme tevA sAhityanA prakAzana ane pracAranI khAsa jarUra ubhI thaI che. saMvata 1997nA aMdherInA cAturmAsa daramyAna aMdherI-nivAsI saMghavI nagInadAsa karamacaMda taraphanI vinaMtinA pariNAme A eka svalpa prayAsa karavAmAM AvyuM che. emAM rahelI traTio ane azuddhio vigere upara lakSya nahi ApatAM, prakAzaka ane lekhakanA AzayanI zubhatA upara lakSya daI, samyak zraddhA rUpI amUlya saddaguNano vikAsa karavA mATe ja, Ano upayoga karavAmAM Ave evI sau kaI vAMcakane lekhakanI bhalAmaNa che. saM. 1998, mahA vadI 5, zukravAra. ) ghATakopara, tA. pa-ra-194ra. muni bhakaravijaya.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa yA nu ke ma. viSaya dharma sarvajJa syAdvAda 45 AtmA kama 132 144 * 155 mukti bhakti zraddhA ahiMsA mAnava kartavya sukha adhika ke duHkha ? prArthanA . sRSTi kartA .. vArase ... zrI jinAgama ... paramAtma-kAtrizikA Faith in Religion vicAra ane vartana antima kathana ... 166 19ii 207 222 238
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Er
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ chimU suthAra, gata 2thA marA. dharmahIno dhanI tadvat , kiyatkAlaM laliSyati // ' mUlarahita jema vRkSa tathA mastakarahita jema subhaTa tema dharma rahita dhanADhya keTalo kALa TakI zakaze-samRddha rahI zakaze ? ( 2 ) dharA'ntaHsthaM tarormUlamucchrayeNA'numIyate / adRSTo'pi tathA prAcyadharmoM lakSeta saMpadA // dharatInI aMdara rahela mUla jema vRkSanI ucAIthI mApI zakAya che, tema adazya evo paNa dharma pUrvopArjita puNya saMpatti vaDe oLakhI zakAya che. (3) dharmAdadhigataizvaryo, dharmameva nihanti yaH / kathaM zubhagatirbhAvI, sa svAmidrohapAtakI // dharmathI azvane pAmelo je dharmane ja haNe che, te svAmi drohano pAtakI zubhagatine kevI rIte prApta karavAno che ? (4) dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarAH // manuSyo dharmanA phalane Icche che paNa dharmane IcchatA nathI pApanA phalane icchatA nathI paNa pApane AdarapUrvaka kare che. ( 5 ) calA lakSmIzcalAH prANAzcalaM caMcalayauvanam / calA'cale'smin saMsAre, dharma eko hi nizcalaH // 5 // lakSmI caMcala che. prANa caMcala che. yauvana paNa caMcala che. calAcala A saMsArane viSe dharma eka ja nizcala che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA dharma (1) prazna0 jagamAM dharma e zuM dhatIMga nathI ? utta20 jagamAM dhama e dhatIMga nathI, paNa dharmanI pAchaLa vicAra ane ceAgya dhAraNa raheluM che. dharmanA koI kAI AcaranArAmAM ke koi keAi AcaraNamAM doSa hAya, tethI zvama doSita TharatA nathI. jIvanamAM jema khAnapAna, indriyasukhApabheAga, nidrA, kauTumbika jIvana, sAmAjika jIvana, rASTriya jIvana Ardine sthAna che, tema dhArmika jIvananuM paNa avazya sthAna che. mAtra khAine besI rahevuM, eja jIvananI sArthakatA hAta, teA jaMgalI jAnavara ke manuSyamAM kazA taphAvata ja na heAta. ja*galI manuSya ke jAnavara paNu kaTokaTInI vakhate dharmanI preraNA meLavavA mATe prayAsa karatA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA jevAmAM Ave che. dharma upara bhAra devAmAM jJAnIonI janasamAja pratye hitanI daSTi che, kintu temAM gatAnugatiktA, aMdha anukaraNa ke avicArita-pravRtti nathI: mAnavIne tenA sukha mATe jyAM-tyAM phaphAM mArate bacAvI cagya mArgo caDhAvavAne jJAnIone e dvArA prayatna che. sadAcaraNa e dharmanuM sthUla zarIra che. savicAra e dharmanuM sUkSma zarIra che. keTalAka nItine ja dharmanuM sarvasva mAne che, paNa vastutaH nIti e dharmanuM phaLa che. dharma vinA nItinI imArata retInA pAyA upara ubhelI che. dharmabhAvanAvaDe ja nIti upara akhaMDa zraddhA TakI rahe che. jIvananA kaTekaTInA prasaMgamAM sahAyabhUta thanArAM nItinAM sUtro nathI, kintu dharmabhAvanA che. dharmane sAcA snehathI bheTelo keI atRpta rahyo nathI. parA keTinI buddhinA vidvAne dharmamAM ja zAnta thaI gayA che. tenuM kAraNa dharma AtmA upara sIdhI asara kare che, ane AtmA eja A jagatamAM amRtatattva che. prazna dharmanA jUdA jUdA vADAo IrSyA, asUyA ane asahiSNutAdine phelAvI adharmanI vRddhi nathI karatA ? uttara, vADA, vaMDIo ke saMpradAyanI aniSTatA jema AgaLa karavAmAM Ave che, tema tenI anivAryatA tarapha paNa lakSya ApavuM joIe. jaMgalanA pazuonI jema kudaratanA naisargika mahelamAM vicaravAne vicAra ghaNe suMdara lAge che, te paNa mAnavIo rahevA mATe ghara saje che, rAjakIya ke sAmAjika pakSeAmAM jussAbhera bhaLe che, jUdA jUdA dezo ane rASTronA vADAo bAMdhe che ane tenI rakSAnA nAme lAkho manuSyanI Ahutio paNa Ape che. e badhA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vADAone bAMdhavA, piSavA ane TakAvI rAkhavA ane kevaLa dharmanA vADAo upara ja kaTAkSa kara, e vADAne kaMTALo nathI paNa dharmane dhakake caDhAvavA mATe prayatna che. pratyeka kSetramAM vADAo bAMdhavA tarapha manuSyanuM svAbhAvika valaNa che ane e vADAnI mamatA ja manuSyamAM utsAha ane umaMgane prere che. enAthI aniSTa nipaje che, paNa e aniSTane AgaLa karI vADAbaMdhI nAbUda karavAno prayAsa karanAra dharmathI sarvathA vaMcita rahI jAya che. dharma e mAnavIne mana eka zAkabhAjI jevI cIja nathI ke je hoya te cAle. prema e jema svayaMbhU che, tema dharma pratyenI zraddhA e paNa svayaMbhU che. dharmanA viSayamAM sarvanAM mana eka jagyAe karatAM nathI. bhautika premanI jema dharma zraddhAmAM paNa jenAM mana jyAM TharyA tyAM ja kare che. dharmanA saMbaMdhamAM badhA vADAonuM ekaya karavAne mathato AdamI eka navA ja vADAne ubhuM karanAre thAya che athavA kaI paNa prakAranA dharmathI sarvathA vaMcita rahI jAya che. praznava dharma pratye Aje ATalI bedarakArI zAthI che? uttaradharma pratyenI atyAranI bedarakArInA kAraNe aneka che. jaDavAdanI vRddhi ane ene poSatuM ja zikSaNa pracAra pAmavAthI keLavaNI pAmelA ghaNAonI dharmazraddhA paDI bhAMgI che. vilAsapriyatA vadhavAnA kAraNe saMyamanA mAgo sAthe vartamAnanA jIvone phAvaTa AvatI nathI. dharma e ArehaNa ane sayaMmano mArga che, tethI aghare che. jaDavAdanA aMge pradIpta thayelI bAhya ahaMtA paNa dharma pratye rIsAmaNAnuM kAraNa che. ahaMtAnA cage keTalAke ema mAne che ke mAnavuM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA eTale pALavuM. ane je pALavuM nahi te mAnavuM nahi. mAnyA pachI nahi pALavAmAM ahaMtA ghavAya che. e kAraNe svayaM svIkArelI ahaMtAne jALavI rAkhavA mATe paNa dharma pratye AMkhamIMcAmaNAM karavAmAM Ave che. vastutaH mAnavuM ane pALavuM, e be eka vastu nathI. mAnavuM eTale pALavAnI hArdika bhAvanA rAkhavI. pALavuM eTale te akhalita jIvana gALavuM. paNa e te mAnavInuM abhilaSita che, lakSya che. satyane, dayAne ke zIlane saMpUrNa na pALI zakIe, tyAM sudhI tene mAnavA, pUjavA ane vaMdavAne paNa zuM mAnavIne adhikAra nathI? avazya che. dharmanI mukhya pravRtti manuSyanA vikArone maryAdita karavA pratye che. dharmamAM maryAdAnA gItagAna che, paNa svacchaMdatAnA nahi. manuSyanA moTA bhAgane baMdhane gamatA nathI. te kahe che ke-manuSya thayA pachI te baMdhane zA ? manuSyane dareka vAtamAM svAtaMtrya kema nahi? paNa e prazno karanArA bhUlI jAya che ke evuM svAtaMtrya te pazu avasthAmAM ghaNuM che, ethI pazuone keTalI zAMti che? IdriyonI niraMkuza pravRtti te azAMtine DhaseDI lAvanArI che. e jAtinA niraMkuza ane svacchaMda vartanamAMthI mAnavIne mukta karavA mATe to dharmanI jarUra che. dharmanA pratyeka Adeza mAnavInA vilAne maryAdita banAve che. dayA, hiMsAne maryAdita kare che. satya, vANune maryAdita kare che. brahmacarya, Indriyone maryAdita kare cheH tapa, vikArene vaza kare che ane popakAra, lebha ane pramAdane haThAve che. e maryAdAonI sAdhanAmAM ja manujIvananuM gaurava che. Indriyajanya sukhethI para evI koI zAti ane sukha mATe manuSyanuM hRdaya hamezAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma talase che. te tarapha manuSyane laI ja, e dharmanuM kArya che. bAhya IndriyonI gulAmImAM jeonI buddhi vyAhita thayelI che, teonA aMtaramAM unnata bhAvanAone utpanna karanAra aneka prakAranI maryAdA ane aMkuzavALuM dhArmika jIvana kadI paNa priya thaI zakatuM nathI. ahaMkAranA unmAdamAM evA AtmAone potAne ke parane kalyANa mArga dhyAnamAM AvI zakato ja nathI. praznava dharmanI sarvasAdhAraNa bhUmikA zuM ? uttara dharmanI sarvasAdhAraNa bhUmikA sarvasanI buddhi che. sarvajJabuddhi ja malika bRhat satyane yathArtha nirNaya , ApI zake. sarva prerita zAstro, e dharmano mUkhya AdhAra che. e zAstro sadAcAra, Izvarabhakti ane tattvanAM varNanathI. bharapura hoya che. satya, dayA, tapa, brahmacarya ane pavitratAnA anekavidha mArgonuM te saMgrahasthAna che. enAthI uddabhava pAmelA dharmanA tyAga pachI mAnavanI kAMI viziSTatA nathI. kAmavAsanA nA aniyaMtrita vyavasAyavALI pazutA to pazumAM paNa nathI. dharmanuM amUka aMga manuSyane phAvatuM na AvyuM, teTalA uparathI te dharma upara ja ghA karavA besI jAya, te je DALa, upara te beThe che, tenA upara ja ghA karanAra te bane che. sneha, sadaguNa ke sajjanatAnA Adarzo dharma upara nahi te bIjA zAnA upara rahelA che? dharma e kaI havAI baMdhAraNa nathI, paNa jagatanA sarvazreSTha mAnavothI ghaDAyeluM, paLAyeluM ane jIvanamAM sarvatra otapreta thaeluM mahA satya che. prazna jainazAstromAM dharmane kayA kayA vizeSaNothI saMbodhavAmAM Avyo che?
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA uttara nA zrImahAnizItha nAmanA ati gahana chedasUtramAM kahyuM che ke dha ca de, paE, vakta, paramasuddI, saya-na--mittabndhu-privggo, dhamme ya NaM dihikare, dhamme ya NaM puTTikare, dhamme ya NaM balakare, dhamme ya NaM ucchAhagare, dhamme ya NaM nimmalakittIpasAhage, dhamme ya NaM mAhappajaNage, dhamme ya NaM suTusokkhaparaMparAdAyage / se ya NaM sevaNijje, se ya NaM ArAhaNijje, se ya NaM posaNijje, se ya NaM pAlaNijje, se ya NaM caraNijje, se ya NaM aNuTThijje, se ya NaM uvaisaNijje, se ya NaM karaNijje, se ya NaM bhaNaNijje, se ya NaM paNNavaNijje, se ya NaM kAravaNijje / se ya NaM dhuve, sAsae, akkhae, accue, sayalasokkhanihI dhamme // ' dharma ISTa priya ane manohara che. dharma ja paramArthasukhI, svajana, mitra, baMdhu ane parivAra che. dharma dRSTikara che, dharma puSTikara che, dharma baLakara che tema ja dhama utsAhakara che. dharma nirmaLa kIrti prasAdhaka che, dharma mAhAmyajanaka che, tathA dharma e succhuM sukhanI paraMparAne denAra che. dharma ja sevavA yogya che, ArAdhavA gya che, poSavA gya che, pALavA cogya che, AcaravA yogya che, anuSThAna karavA gya che, upadezavAyegya che, karavA gya che, bhaNavA gya che, prarUpaNuM karavA gya che ane karAvavA gya che. te dharma dhruva che, zAzvata che, akSaya che, acaLa che ane sakala sukhanuM nidhAna che." prazna- dharmane sauthI vadhu agatya zA mATe ApavAmAM Ave che?
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma uttara prANI mAtranI pahelI jarUrIyAta AhAra che. AhAra maLyo eTale pahelI jarUrIyAta pUrI thAya che, paNa AhAra lIdho tenI sAthe zarIra baMdhAya che. e zarIrane TADha, tApa, varasAda ane hiMsaka pazuo AdithI rakSavA mATe cogya sthAnanI jarUra paDe che. sthAna maLyA bAda e zarIranI maryAdAnI rakSA, sabhyatA ke zebhA mATe vastra joIe che. e maLyA pachI kAmavAsanAnI pUrti mATe ane dareka iMdriyonI viSayecchA pUrNa karavA mATe tene dhananI ane evI ja bIjI sAmagrInI jarUra paDe che. e jarUrIyAtane pahoMcI vaLavA mATe mANasa gAmaDAM vasAve che. zahere baMdhAve che. rAjya calAve che ane e mATe saghaLe parizrama uThAve che. mUkhyatayA mAnavIone paisAnI jarUra khAvA, paheravA, rahevA ane viSaya bhegavavA mATe paDe che, paNa mANasane te sivAya naitika valaNa paNa hoya che. naitika kAryo mATe paNa te pitAnA dhanane upayoga kare che. paisAne upaga tene vAraMvAra karavo paDate hevAthI te paisAne saMcaya kare che, eTaluM ja nahi paNa bIjI paNa kiMmatI cIjono saMgraha kare che. muzkelInA prasaMge e saMgrahamAMthI paisAthI cAle tema hoya to te rUpiyo gharamAMthI kADhate nathI. rUpiAthI cAle tema hoya te te sonAmahora kADhato nathI ane sonAmahorathI cAle tema hoya tyAM sudhI jhaverAtane to te aDatA ja nathI. kudaratI rIte ja manuSyamAM A jAtanI vRtti rahelI che naitika jIvanamAM AgaLa vadhyA pachI paNa manuSyone zAMti, AzvAsana ke mAnasika saMtoSa mATe koI anya vastunI jarUra paDe che. je khate tene sagAM-saMbaMdhI, bhAI-bhAMDuM, dhAnyanA koThAre ke
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA dhananA bhaMDAre, svajana-parivAra ke snehI-bhArthIo, ghara-bAra, kapaDA-lattA ke dara-dAgInA, kiMmatI javAhIra ke netika siddhAMta AzvAsana nathI ApI zakatA athavA te nAza pAmI jAya che, tyAre tene saMtoSa ApanAra je kaI bAkI rahe. che, tenuM ja nAma dharma che. dilanA gupta ghA rUjhavanAra ane dharma sivAya anya keI nathI. evA khAsa prasaMge mAnavIone kAma Ave e mATe dharmanI ke adhyAtmanI zodha upagI che. e zodha pUrI pADanArI vyaktio ane saMsthAonI paNa teTalI ja upayogitA che. koIka ja prasaMge A AdhyAtmika jIvananI jarUra paDe che, te paNa tene je pahelethI ja meLavyuM ke saMgrahyuM na hoya te nirAza thavuM paDe che. jaganI sarvazreSTha vastuo kavacit ja kAma Ave che, te paNa tene saMgraha, saMcaya ane saMrakSaNa te harahaMmezAM- ja karavuM paDe che. hIrA, mANeka, pannA, motI ke suvarNa Adi padArthonI mANasane roja jarUra paDatI nathI: cAlu khAna-pAnamAM zarIra-rakSAmAM ke lAja-AbarU DhAMkavAmAM tenI AvazyakatA rahelI nathI. athavA ghI-tela, goLa-khAMDa ke anAja vigere kharIdavAmAM paNa tene sIdhI rIte upaga thatuM nathI. te paNa dIrdhadaSTivALA purUSa teno saMcaya, saMgraha ane saMrakSaNa karavAmAM leza paNa bedarakArI darzAvatA nathI. eTaluM ja nahi paNa tenI saMbhALa mATe asAdhAraNa kALajI dharAve che. teja rItie dhArmika jIvana kahe ke AdhyAtmika jIvana kahe, e paudgalika ke naitika jIvana karatAM ati ucca koTinuM jIvana che ane bIjA badhA jIvane jyAre. niSphaLa nivaDe che tyAre AtmAne zAMti, saMtoSa ane.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma AzvAsana teja Ape che. tethI tene saMgraha paNa pahelAMthI ja cAlu rAkhavA joIe. AdhyAtmika jIvana, e ucca prakAranI jJAnazaktithI thayelI mAnavajAtanI kalyANakara eka abhuta zedha che. AdhyAtmika jIvana e AtmAnI vikAsavALI sthiti che. jIvanamAM e anivArya che. koIne paNa e sthiti prApta karyA vinA cAlI zake tema ja nathI. tene niSedha karanArA paNa bIjI rIte tene ja kabUle che, kAraNa ke-te AtmAnI svAbhAvika avasthA che. te pachI tenA pratye bedarakArI ke upekSA sevavI, e buddhimAna mANasane zobhatuM kArya kema kahevAya? enI pratye upekSA vRttithI zAMti nahi paNa azAMti ja che. azAntine TALI ApanAra ane sAcI zAtine lAvI ApanAra AtmavikAsane sAdhaka dharma ja che, e vAtamAM kaI paNa vicArakanA be mata che nahi. praznadharmanI jarUrIyAta svIkAryA pachI paNa kayA dharmane sAco mAna? dharmamAM kaho, kaMkAse ane matamatAMtaro eTalA badhA che ke temAM satya dharma kayo te kaI rItie nakkI karavuM? uttara dhamanA mata-matAMtare, bheda-prabhede ke kalahakaMkAsa joIne dharmathI ubhagI javAnI jarUra nathI. mAnavaprakRti ja jUdI jUdI vikAsabhUmi upara sthita thayelI hoya che. tethI te te prakRtine anukULa dharmane te svIkArI ja le. che. dareke dareka manuSya eka ja dharma ke eka ja rIta svIkAre. e kadI banyuM nathI ane banavAnuM paNa nathI. jUdA jUdA mANasone jUdA jUdA sAdhane vinA cAle ja nahi. parantu e sAdhane badhAM je eka ja mAge laI janArAM hAya,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-dA te tethI DaravAnI jarUra nathI. dharma jagatamAM eka ja che. mAtra tenI jUdI jUdI zAkhAo jUdA jUdA dharmarUpe bhAse che. eka moTI vyApArI peDhI ke janasamAjane upayogI eka mATI saMsthAne jema mukhya mathaka uparAMta zAkhA-prazAkhAo hoya chatAM e badhI maLIne eka ja peDhI ke eka ja saMsthA gaNAya che, tema AtmAnA vikAsa sAdhaka jeTalA rastAo che te badhA je mahAvikAsa-mekSarUpa mathakane maLanArA hoya, to te badhA tenA ja bheda-prabhedo hovAthI eka ja che. e badhA bheda-prabhedonI sevAthI mUkhya dharmanI ja sevA thAya che. [ ] praznava badhA dharmo eka ja mahAdharmanI zAkhAo hoya, te paraspara laDe che zA mATe ? uttara laDAI thavAmAM kAraNa bheda-prabhede hatA nathI, paNa tene anusaranArI vyaktionI viparIta samajaNa ke anya nirbaLatAo hoya che. vaLI pitApitAnI maryAdAo sAcavavA khAtara prasaMga pAmIne laDavuM paDe, to temAM vAMdho levA jevuM paNa zuM che? relve, pisTa ke polIsakhAtuM eka ja gavarmenTanI mAlikInuM hovA chatAM, eka-bIjAnI mIlkata eka-bIjAnI ApasamAM ulaTA-sulaTI jamA-udhAra thaI gaI hoya ane tene sIdhI rIte nikAla Avato na hoya, te nukazAnIno dAvo mAMDI koTe caDhe ke uparI amaladAra upara pharIyAda laI jAya, temAM teo khoTuM zuM kare che? vahIvaTanI vyavasthA vAMdho na paDe tevI hovI joIe. paraMtu dareka bAbatamAM evI vyavasthA pahelethI ja thaI jAya, evI AzA zI davA mAMge para
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha rIte rAkhI zakAya ? ane pahelethI evI vyavasthA na thaI zake te athaDAmaNI ubhI thavAnA prasaMga paNa kema na Ave ? prasaMge parasparanI bhUleA nabhAvI levI ane vahIvaTano goTALA dabAvI rAkhavA e sArUM ke tenI cAkhavaTa karavA mATe jarUrI jhaghaDe karavA e sArUM ? jee jhaghaDAthI DarIne e cAkhavaTa karavA prayAsa nathI karatA, teo mukhya sasthAneja nukazAna karanArA che ane jeA jhaghaDA vaheArI laine pazu cAkhavaTa kare che, te ja mUkhya sa MsthAnI sevA karanArA che. laDAi, mata-matAMtarA ke bhe--prabheddAthI nukazAna ja thAya che ane mULa vastune dheAkko ja pahoMce che, evI mAnyatA ekatarafI ane gerasamajavALI che. dhArmika laDAioe janasamAjane nukazAna karyuM` hAya tA paNa keTaluM ? bIjI bAju dharme mAnavasamAjanuM bhaluM keTalu kayuM che ? e enohisAma meLavavAmAM Avaze teA nukazAna tA mATe bhAge kalpita ane AreAti mAluma paDI Avaze ane kAyadA anantaguNA dekhAi Avaze. sarvatra patananA asAdhAraNu mANu nIce maMgala aMzeAvALI je kAMi sthiti jagamAM najare caDhatI hAya, te eka dharmarAjanI mahAsevAnuM ja pariNAma che. e meTA pariNAma sAme itihAsanA pAne thADI laDAI, khATI ke sAcI rIte noMdhAi hAya, tenI zu kiMmata che ? jo ke eTaluM paNa nukazAna na heAya te sArUM, paNa kudaratanA kAnunamAM evuM saMbhavita kayAM che? eka ja kapaDuM hAya tevI kaTokaTInI sthitimAM te kapaDu ekAda-be sthaLe phATelu che, ema mAnIne pheMkI devuM, e zuM yuktiyukta che ? ughADA- nAgA kravA karatAM, sAMdhI levAnI sagavaDa na heAya teA paNu, 15:
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA te phATelA kapaDAthI zarIranuM TADha-taDakA sAme rakSaNa karavuM, e ja DahApaNabharyuM che. taddana kAraNa vinA kadI laDAIo utpanna thatI nathI ane kavacit kAraNa vinA paNa utpanna thAya te dharma sivAyanA prasaMgamAM paNa evI mAnava vyaktio ke saMsthAo nathI laDatI ? mAnavasvabhAvanI bhinna rUcio, aneka nirbaLatAo, svArtha, utAvaLIyApaNuM vigere jhaghaDAonuM mULa che. e mAnavaprakRti mULathI na badalAya tyAM sudhI jhaghaDAo sarvathA baMdha thaI jAya, e kevI rIte zakya che? pazu ke rAkSase karatAM manuSyasamAjamAM laDAIo ochI thatI hoya te e dharmane ja prabhAva che, ema mAnavuM joIe. laDAIo ane mata-matAntare rU5 zuddha dUSaNe joI dharmanI sevAthI parAbhukha banavuM, emAM jANatAM-ajANatAM paNa dharmanA mahAna upakAra taLe dabAyelA mAnavIe kRtaghatA Acare che. AtmAno mahAvikAsa je mokSa, tene sAthe te dharma che. jagatamAM vikAsamArga eka ja che. te tarapha laI janAra jUdA jUdA phAMTAo te eka ja dharmanA peTAzede che. e peTAde je AtmAnA mahAvikAsa-mekSane sahAyaka hoya, to tethI nukazAnano leza paNa saMbhava nathI. mekSane bAdhaka mArgone dharmanA peTabhede gaNI zakAya nahi, eTale ahIM e vAta aprastuta chatAM dhyAnamAM rAkhavAnI che. prazna- zuM badhA dharmo maTIne eka ja dharma na banI zake ? uttara takarAranI khAtara mAnI laIe ke-tema bane te paNa te dharma lokapayogI te nahi ja bane. dharmane lekopayogI banAvavA mATe to tenI jUdI jUdI zAkhA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma prazAkhAo utpanna karavI ja paDaze. jagatanuM badhuM ja pANI nadI-nALAM vigeremAMthI laIne eka ja samudramAM bharI devAmAM Ave te samudra mATe to lAgaze, paNa lekanA upayogamAM AvatuM te paNa aTakI jaze. sarevaranuM pANI paNa ghera ghera pahoMcADavA mATe jUdI jUdI TAMkIo ane naLIo dvArA eja laI javuM paDe che. tema eka ja dhamane sarva manuSya pAse pahoMcADavA mATe judAM judAM sAdhano vinA cAlI zakavAnuM nathI. e sAdhanane pachI saMpradAya, paMtha, mata, saMsthA ke khAtuM kaI paNa nAma Ape. e khAtAMo tarapha suga dharAvavI e vastusthitinuM ajJAna che. dharmanA vADAo mITAvavAnI vAta karanArA AjanA sudhArake paNa e vADAo miTAvavAne badale navA ja vADAo ubhA kare che. manuSyasamAjamAM vasIne sarvatra eka ja rIta dAkhala karI zakAtI ja nathI. vidyamAna vastuo upara aNagame utpanna karAvavA mAtrathI te nAbUda thatI nathI paNa ekanA badale tenI jagyAe bIjI AvIne ubhI rahe che. dAkhalA tarIke-nAtenA jamaNavAra sAme aNagame batAvanArAo TIpATa, ivanIMga pArTI ane gArDana pArTIe Thave ja che. varaghoDAonA badale saraghasa kADhe ja che. nAto ane piLono virodha karanArAo maMDaLe ane sosAyaTIo sthApe ja che. yuvakane mAbApa tathA gurUonA aMkuzathI choDAvI zikSake, prInsIpAla ke kAyadAonA aMkuza taLe mUkavA ja paDe che. strIonA kAmano bojo ocho karavA jatAM paTele, ghATIo ane rasoIyAone te kAma eNpavuM ja paDe che. bharata, guMthaNa ane zIvaNa vigere ghusADavAthI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanhA pApaDa, seva ane athANuM vigere gharagaththu cIjo mATe bajAre upara AdhAra rAkhavuM ja paDe che. kuTuMba-kalahane vadhAre paDatuM mahatva ApI jUdA rahevAnuM zIkhavavAthI suvAvaDa Adi khAsa prasaMgoe DokaTara, myunisI5lITIo ane suvAvaDakhAtAone AdhIna rahevuM ja paDe che. sAduM jIvana gALI mAtra nAta-jAta ke dhArmika prasaMgamAM ja kharca karanArA pUrvajonI TIkA karanArAo, kharca TUMkuM karavAnA badale, tenA karatAM keIguNuM kharca meja-zokha, kapaDAM-lattAM, nATakasInemA tathA anya TApa-TIpamAM vadhAratA ja jAya che. bhATacAraNe, bhAMDa-bhavaiyA ane bhaTabrAhmaNanA ThekANe sAcA-khoTA samAcAra phelAvanArA ane kRtrima uzkeraNa karanArA chApAo. goThavAI jAya ja che. purANa ke dharmazAstronI kathAonA sthAne nevele dvArAe nAnI-meTI kalipata kathAone varasAda varasI rahyo che. svarganI lAlaca ane narakanI bIka dekhADanArA yAcakenA badale, unnati ane svarAjyanI lAlace dekhADI saMsthAonAM phaMDa mATe rItasara mAMganArAono Dhagalo thaI paDyo che. jJAti-paMcAyata ane mahAjana-paMcAyatanA lAMbA jhaghaDAothI kaMTALIne tenAthI dUra bhAgavA jatAM, korTomAM varSo sudhI cAlatA keseTamAM phasI paDavAnuM thayuM che. jhagaDALu samAja pAsethI hajurIyA, khuzAmatakhere ke covaTIyAo raLI khAtA hatA, tenA badale vakIle, salIsITaro ane berIsTaree pitAnuM sthAna jamAvI lIdhuM che. DesIo ane hajAmenA uMTavaidAnI TIkA karavA jatAM, tenA karatAM paNa bhayAnaka-bInaanubhavI-DIgrIdhArI DokTaranA hAthe pArAvAra nukazAna sahavuM paDe che. sApha
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma jAjarUonA badalAmAM gaTaranI gaMdakI ane roganuM pramANa vadhI gayuM che. maMdiramAM Adarza purUSanAM darzana baMdha karavA jatAM, namAlI copaDIo ane chApAMnA pIkacarse jovAmAM AMkho khuvAra thatI jAya che. gurUonAM darzanathI kaMTALIne dUra bhAgavA jatAM ekIsara ane adhikArIonAM darzana tathA namana mATe paDApaDI karavI paDe che. hakA, calame ke hokalIonI jagyA jAtajAtanI bIDI, carUTa ane sIgAreTee rokI lIdhI che. e rIte eka vastu che, to tene lagatI bIjI vastumAM goThavAyA sivAya mANasathI rahevAtuM ja nathI. sarva dharmaekyanI vAto karavA jatAM, dareka dharmamAM navA navA bheda ulaTA vadhatA ja jAya che. khristIomAM thIosophIsTa, vaidikemAM AryasamAja, jenAmAM traNa phirakAone nahi mAnanAra cothA varga-ema sarvatra bheda vadhe che. bheda-prabhede pratye sUga dharAvavA mAtrathI te maTI zakatA nathI. ene mITAvavAnI vAto karavI, e mAnavasvabhAvanuM ajJAna che. mAnavasamAjanA mahAvikAsa-mekSamAM sahAyaka thavA mATe eka ja mahA dharmanAM aneka aMgapratyaMganI deza, kALa ane purUSanI bhinna bhinna yogyatA mujaba AvazyaktA che. e peTabhedanI sahAya vaDe ja keTalAka mAnavIo aneka janmAntare karI cakkasa mahAvikAsa-menI najIka AvI pahoMce che, e satya samajavAnI jarUra che. prazna dhArmika laDAIo thavAmAM mukhya kAraNo kayAM che ? uttara dharma saMbaMdhI vAdavivAda thA jhaghaDAonI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhazraddhA AvazyaktA nahi hovA chatAM, nIcenAM kAraNeAe jhaghaDAe upasthita thayA sivAya rahetA paNa nathI: 1-amuka ja paristhitinA mAnavAne upayAgI thaI zake tevA sAdhana-saMcAgavALA hovA chatAM te dhama sava mAnavA mATe lAgu karavAnI tenA anuyAyIenI vadhAre paDatI lAlaceAthI ghaNu utpanna thAya che. 18 2-dharmanuM mULa tattvajJAna che. je dhArmika AcArAnI pAchaLa mAnavIne satASa ApI zake tevuM tattvajJAna nathI, te AcAro pALavA mATe mAnavI dhaiya dhAraNa karI zakatA nathI. samasta vizvanI ghaTamALa kayI rIte cAle che ? enA rItasara khulAseA karavAmAM na Ave, te dharmanA jijJAsune dI paNa saMtASa thAya nahi. A rIte dharma ane tattvajJAnane nikaTaneA saMbaMdha hAvAthI, tattvajJAna saMbaMdhI je matabhedo ubhA thAya che, tene ajJAnathI jhaghaDA tarIke kalpI levAmAM Ave che; parantu e jhaghaDAe te tattvamedha mATe atyaMta jarUrI che. vartamAna sAyansanA zeAdhaka vidvAnAmAM paNa gabhIra matabheda ane vAvavAdo hAvA chatAM, tene sAyansanI pragatinA rodhaka mAnavAmAM nathI AvatA, kintu jarUrI mAnavAmAM Ave che. 3-dharma pracAranAM sAdhane ane gADhavAmAM taphAvata hAvAthI paNa jhaghaDA utpanna thAya che. badhI ja peDhInA vahIvaTadArI mAhAza, vyavasthita ke niyamita haiAtA nathI, tethI te pracArake samAjamAM asateSa pedA kare che ane e kAraNe paNa jhaghaDA hAI zake che. jagatamAM eka ja dharma rahe ane trIjA adhA leApa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma thaI jAya, e vAta prathama darzane bahu sArI lAge che, te paNa mAnavasvabhAva te kadI banato ja nathI. ekane lepa karavA jatAM bIjI lapa ubhI thAya ja che. mahAdharma--makSasAdhaka dharmanI ektA ke vyApaktAne kSati na pahoMce, te rIte dharmonI zAkhA prazAkhAo vadhatI rahe, tethI mukhya peDhIne kAMI nukazAna nathI. badhA eka bane e vAta mAnavaprakRti jotAM asaMbhavita che, paraMtu badhAmAM eka rahe e vastusthiti sarvathA susaMbhavita che. badhA dharmane eka karavAnI vAte, e eka paNu dharmanA AcaraNamAM jene nathI rahevuM, teone chaTakavAnA nhAnA rUpa che. jene kaI ne kaI dharmanuM AcaraNa karavuM ja che, tenA mukhamAMthI evI vAta kadI bahAra nIkaLe ja nahi. te to ema ja kaheze ke badhA dharmomAM mArA AtmAne vikAsa zIdhra sAdhI zake, e dharma kayo che?--tenI parIkSA karIne mane te svIkAravA dyo. dhArmika laDAIo maTADavAno A eka ja upAya che. dareka dharmo potapotAnA sthAne apekSAe sAcA che, ema mAnavuM, paNa tethI-dareka dharmo sarakhA che - ema siddha thatuM nathI. dareka dharmonA caDhatA-utaratA darajajA avazya che. sAdhake potAne yogya ucca koTine dharma karyo? tenI svayaM zedha karavI joIe ane madhyastha daSTithIpakSapAta rahitapaNe je zodhAya tene svIkAravA tatpara rahevuM joIe. praznasarva dharmane sarakhA mAnIe te zuM harakata? dharmamAM mAruM-tAruM karavAnI zI jarUra che? uttara. e vAta bolavAmAM bahu suMdara che paraMtu mAnAmAMthI jyAM sudhI bhedabuddhino nAza thaye nathI, tyAM sudhI evI udAratAnI vAto karavAmAM vAto karanArane ja
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 dharma-zradA gumAvavAnuM che. manuSyonA dareka vyavahAro bhedathI ja cAle che. vidyArthionA vargo, peTA-vargo, anukrama-naMbara, bhedathI ja cAle che. dhaMdhAomAM, amaladAremAM, ophisamAM, saMsthAomAM, tathA dAtArAnA pheTAo ane bAvalAMone beThavavAmAM vargo ane anukrama rAkhavAmAM Ave ja che. tyAre mAtra dhArmika bAbatamAM ja e bheda TALI devAnI vAte kema karavAmAM Ave che? evI vAto pAchaLa gADha ajJAna athavA gupta svArtha samAyeluM che. e svArtha keI paNa prakAranA dharmAcaraNamAMthI chaTakavAnI bArI meLavavA pUratuM ja che. paraMtu e rIte dharmA caraNamAMthI chaTakabArI meLavanArAonuM bhaviSya sAruM nathI. prazna dharmanuM satyasvarUpa zuM? uttara dharmanA svarUpamAM aneka matamatAMtara che. kaI kahe che ke vedamAM je karavAnuM kahyuM che te karavuM, e dharma che. keI kahe che ke smRtimAM je karavAnuM kahyuM che, te karavuM, e dharma che. keI kahe che ke purANamAM je karavAnuM kahyuM che, te karavuM, e dharma che. e rIte keI gItA te kaI bhAgavata, kaI kurAna te kaI bAIbala, ema bhinna bhinna zAstronI bhalAmaNa kare che ane emAM batAvyuM hoya te pramANe vartavuM, e dharma che, ema pratipAdana kare che. zrI jenazAstroe e mATe je nirNaya Apyo che, te nIce mujaba che. "vacanAdyadanuSTAna,-maviruddhAdyathoditam / maitryAdibhAvasaMyuktaM, taddharma iti kIrtyate // 1 // " pUrvIpara avirUddha evA vacanothI pratipAdana karAyela maiyAdi bhAvayukta yakta je anuSThAna, tene dharma kahevAya che.",
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama mA zAsana dhana mujaba kAna AcaranArUpa 21 dharmanuM A vAstavika svarUpa che. veda, kRti, smRti, purANa, gItA, bhAgavata, kurAna ke bAIbala keIpaNa he, parantu je tenuM kathana pUrvApara vidhavALuM hoya, te tenuM AcaraNa dharmarUpa ja banI zake, ema zrI jainazAstro bhAra pUrvaka pharamAve che. e kAraNe satyasvarUpavALA dharmanA arthi AtmAoe sauthI prathama prayatna pUrvApara avirUddha kathanavALA zAstranI zodha mATe karavA joIe, ane evAM zAstra je kaI hoya, tenA kathana mujaba dharmane Acare joIe. e zAstra dharmanA nAme je kAMI anuSThAna AcaravAnuM kahe, te maitrI Adi bhAvanAothI saMyukta ja hoya: zuddha svarUpavALA dharmane oLakhavAnuM e bIjuM lakSaNa che. tIrthaMkara-gaNadhare dvArA prakAzita thayela zrIjinekta dharmamAM e ubhaya prakAranAM lakSaNo ghaTe che. tenuM AcaraNa pUrvApara avirUddhavacanavALAM zAstrodvArA prakAzita thayeluM che ane jagatanA tamAma jI pratye maitrIAdibhAvanAothI otaprota thayeluM che. jagatamAM matamatAMtara dharmanA phaLanI bAbatamAM nathI paNa svarUpanI bAbatamAM ja che. dharmanA phaLanI bAbatamAM samasta duniyA lagabhaga ekamata che. durgatimAM paDatA jatune dhArI rAkhe ane zubha gatimAM sthApana kare te dharma. jenAthI abhyadayanI siddhi thAya ane niHzreyasanI prApti thAya te dharma. jenAthI ahita-akalyANane mArga chUTI jAya ane hita-kalyANane mArga nirvidhana bane e dharma. e vigere dharmanAM phaLa batAvanAra vAkyamAM saunI ekavAkyatA che. je matabheda che, te dharmanA svarUpane uddezIne ja che. vastunuM phaLa samaje paNa svarUpa na samaje te ISTanI siddhi thaI zakatI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA nathI. hIrA motI ke pannAnI kiMmata samaje paNa svarUpa na samaje, te ThagAyA sivAya rahe nahi. dareka viSayamAM phaLa samajavAnI sAthe svarUpanuM jJAna paNa meLavavuM ja paDe che: anyathA samajevuM phaLa nirarthaka jAya che agara anarthakara paNa thAya che. kSudhA ane tRSA maTADavI e khorAka ane pANInuM phaLa che, ema jANyA pachI paNa khorAka ane pANI kene kahevAya ? enuM svarUpa je na jANe te khorAka ane pANIne prApta karI zakatA nathI athavA tethI viparIta vastune ja kherAka ane pANI samajI bese che, te kavacit prANune paNa nAza karanAre thAya che. tema dharmanA phaLa saMbaMdhI saMdeha rahita thayA pachI paNa dharmanA svarUpanuM yathArtha jJAna meLavavuM joIe ane e meLave te ja yathArtha dharmanI prApti karI, tenuM durgatithI bacavA svarUpa ke svargIpavargane pAmavA svarUpa yathArtha phaLa meLavI zake. eTalAja mATe dharmanA satyasvarUpanuM pratipAdana karatAM zrI vItarAganuM zAsana pharamAve che ke keLaLajJAnIonA avidhI evA vacananA anusAra maitrI Adi cAra bhAvanAovALuM je pravartana thAya che te dharma che ane e vacanane anusAre mitrI Adi cAra bhAvanAovALuM jIvana jeo jIve che teo yathArtha dhAmI che. prazna dharmanA svarUpa sAthe mitrI Adi cAra bhAvanAne zuM saMbaMdha che? utara dharmanA hetu, svarUpa ane phaLane samajI je satyaniSpathI tenuM sevana karavAne Icche che, tenAmAM mitrI Adi cAra bhAvanAo prAdurbhAva pAmyA sivAya rahetI ja na thAya anusAra anusAra janana e
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma nathI. eka vastu amUlya che, ema samajAyA pachI pitAnA snehIone te vastu prApta thAya agara jagatanA tamAma che te vastu prApta kare, evI IcchA kone thatI nathI ? jene te vastu prApta thayelI che, te kharekhara sukhI che, evo bhAva ne pragaTate nathI? jeone te vastu malI nathI, teo dayAne pAtra che ema keNa mAnatuM nathI? jeo te vastune virodha kare che, teo upekSaNIya che, ema keNa nathI svIkAratuM ? e cAra prakAranI vRttinuM nAmaja maitrI Adi cAra bhAvanAo che. pUrvApara avirUddha vacanavALAM zAstroe pharamAveluM anuSThAna e kamareganuM auSadha che, bhavaroganuM rasAyaNa che, svarga sukhanuM sopAna che, nirvANanagaranuM yAna che, mokSasukhane meLavavAnuM vimAna che, e vigere nizcaya jene thAya che tenI vRtti, e dharma sau kaI pAme, pAmelA ja puNyavAna che, nahi pAmelA puNyahIna che, ane upekSA karanArA ajJAna che, e jAtinI bhAvanA thayA sivAya rahI zakatIja nathI. dharmanI pIchAna jeTalI adhika teTalI e vRttio utkaTa: dharmanI pichAna jeTalI maMda teTalI e vRttio paNa maMda hoya che. jenAmAM e vRttione sarvathA abhAva che, tenAmAM dharmane paNa abhAva che, ema kahevuM khoTuM nathI. 1-sau ke adharmathI bace ane dharmane pAme e maitrI bhAvanA che. raje ke adharmathI bacelA che ane dharmane pAmelA che, teo ja kharekhara sukhI che, ema samajI temanA sukhamAM AnaMda mAnave te prameha bhAvanA che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA 3-adharmathI bacAvavA ane dharmane pamADavA zakti mujaba prayAsa kare, te karUNuM bhAvanA che. 4-prayAsa karavA chatAM jeo pitAnuM hita na samajI zake tevAo pratye upekSAbhAva dhAraNa kare e mAdhyacca bhAvanA che. praznadharmanuM mULa zuM ? uttara dharmanuM mULa dayA che. jema ApaNe duHkhathI trAsa pAmIe chIe, tema bIjA prANI paNa duHkhathI trAsa pAme che. A jAtinA nizcita tattvajJAna para dayAnAM maMDANa che. bIjAne duHkha ApanAra ke trAsa pamADanAra dharma kare che, ema keIthI paNa kahI zakAya nahi. pitAnA zarIrane prahAra lAgavAthI pratyakSa vedanAne anubhava thavA chatAM, dharmanA nAme bIjA prANuonI hiMsAnuM vidhAna karanArA dharmazAstrakAre jevA ghAtakI bIjA koI paNa na hoI zake. hiMsAthI paNa je dharma thaI zakato hoya, te pachI dayAthI dharma kema thAya? dayA ane hiMsAne prakAza ane aMdhakAranI jema virodha che. dharma nimitte pazuonI hiMsA karanAra hiMsaka ane tene upadeza karanAra upadezaka duSTa manavRttinA kAraNe pote durgatimAM jAya che, eTaluM ja nahi paNa hisya pazune paNa duryAna karAvI durgatimAM mekale che. vadha samaye tatkALa jenI jIbha ane AMkhanA DeLA bahAra nIkaLI AvyA che, evA pazunuM mUka, dIna ane dayAmaNuM mukha ja enA durgAnanI ane asamAdhinI pratIti karAve che. te jevA chatAM paNa jeonA mane maMdiramAM dayAne aMkure nathI pragaTate, tevA dharmazAstrakAronA hRdayanI kaTheratAnI avadhi ja nathI.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha prazna0 pazu vadhane upadeza kAI dha zAstra kare che ? uttarlR0 pazu vadhAdinA upadeza karanAra heAvAthI ja vedazAstra pramANabhUta nathI. keTalAka tene apaurUSaya kahe che, te paNa asatya che. kAraNa ke veda varNAtmaka che ane va ka-tAlu vigere sthAnAnA abhighAtathI utpanna thAya che. e sthAna purUSane heAya che. vaLI vacananI pramANutA Aptane AdhIna che. apaurUSaya veda AptapraNIta anI zakatA nathI, tethI te pramANabhUta kema manAya ? vedanu aprAmANya tenA upadezathI paNa siddha thAya che. pazuvadha, vRkSapUjana, pitRtarpaNa, gAsparzI vidhAna ane agninI Ahuti vaDe deva-- prItisaMpAdana vigerenA upadeza ApanAra vedazAstra prAmANika purUSone mAnavA lAyaka kevI rIte banI zake? 25 prazna veda zAstranA upadezamAM paraspara virAdha che ? uttara. hA. yAne dharma kahIne, e ja veda pAchA cajJAdi nimitte pazudhane paNa dharma tarIke samajAve che. pazuvadhathI svarga prApta thatA hAya, teA manuSyavadhathI kema nahi ? pazu manuSyathI utaratA darajjAnuM prANI che, tA manuSya paNa deva karatAM teA nIcA darajjAnuM prANI che. je mANasa dayA pALe che, satya khele che, kAmane viSe Asakta manavALA nathI, saMtapurUSAnAM caraNeAnI sevA kare che ane paramAtmAne viSe bhaktivAna che, evA mANasa pazuhiMsA na kare teA zuM tene svarga na maLe ? avazya maLe. tema chatAM paNa je zAstra dharma nimitte hiMsAnuM vidhAna kare, te zAstrane anAvanAra pASANu, leAkhaMDa ke vajAthI paNa kaThina haiyAvALA krUra kema na heAvA joIe ?
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA 'pote karelAM karmanuM phaLa pote ja bhagave" evuM vidhAna karyA pachI paNa brAhmaNoe kareluM bhejana maraNa pAmelA pitRlekane tRpta kare che, evuM vidhAna karanAra veda virUddhabhASI kema na kahevAya? saMsAramAM AtmA jevuM kAma kare che, tevuM phaLa te bhegave che. keInI khAdhelI vastu keIne pahoMcatI nathI, te marelAne to kyAMthI ja pahoMce ? ane maraNa pAmelA pitRleka je svargagatimAM gayA hoya te tyAM te kalAhArane saMbhava ja nathI. narakagatimAM ekAnta dukhane ja anubhava che ane manuSya tathA tiryaMca gatimAM te kaIne kayAMya paNa AkAzamAMthI bhejana maLyuM hoya, tevuM dekhAtuM nathI. brAhmaNee khAdheluM anna viSTAmAge nIkaLI jatuM te pratyakSa dekhAya chetemaja marele jIva kaI gatimAM gaye che tenuM paNa brAhmaNane jJAna nathI. to pachI teNe khAdheluM pitRvargane pahoMce che, ema kahyA pramANathI mAnavuM? gAyane apavitra vastu khAnArI ane pitAnA putra sAthe paNa mithuna sevanArI tathA manuSyathI marAtI, pITAtI ane gulAmI bhegavatI, temaja zIMgaDAM, pUMchaDA vigerethI anya jatuone pIDA karatI pratyakSa jevA chatAM tenA sparza mAtrathI pApane nAza thAya che, evuM vidhAna karanAra veda kene pramaraNabhUta heI zake? gAya upakAra karanAra che tema gadheDe zuM upakAra karanAra nathI ? athavA gAya dUdha Ape che, te zuM bheMsa paNa dUdha ApatI nathI? je gAyanA sparzathI pApa nAza pAme, te ghaNuM puNyathI prApta thatI manuSyagati meLavanAra manuSyanA sparzathI pApa kema nAza na pAme? gAya e tIrtha, trASi ane devatAnuM sthAna che, te pachI tenuM anya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama pazuonI jema vecANa, dehana ke pIDana Adi kema thaI rahyuM che? gAyanI jema lImaDo, AkaDe, pIMpaLa, jaLa, mUsala, ukhala ke dehalI-uMbare vigere vastuone pUjavAnuM vidhAna karanAra ke te te vastuone deva tarIke oLakhAvanAra vedazAstra, e saMpUrNa jJAnInuM nahi paNa alpajJanuM raceluM che, ema kahevAmAM khoTuM zuM che ? agnimAM nAkheluM dravya zIdhra bhamIbhUta thAya che, ema najare dekhavA chatAM, enAthI devatAo tRpta thAya che, ema kahevuM, enA jevuM visaMvAdI vacana bIjuM kayuM hoI zake? devatAone kavalAhAra hatuM ja nathI. AhAranI abhilASA thatAM ja devane zarIramAM amRtAhAra vyApI jAya che ane tenAthI ja teonI tRpti thaI jAya che. te chatAM devenuM tarpaNa agni dvArAe mAnavuM, emAM virodha nathI? agnine devatAnuM mukha kahevuM, e paNa geravyAjabI che. eka ja mukhathI khAvAmAM devatAone paraspara ucchiSTa (eThuM) bhajana nahi prApta thAya? athavA agnimAM jema uttama padArtho paDe che, tema azuci-apavitra padArtho paNa nathI paDatA? te paNa devatAone pahoMce che, ema mAnavAthI devonI AzAtanA nathI thatI? mithuna ane parigraha sevanamAM pApa che ema kahyA pachI racAvAnuM mApu !" tathA brAhmaNa-zramaNane kareluM lakSamI, bhUmi ke rAjyAdikanuM dAna paNa dharma mATe thAya che, ema kahevuM e spaSTa vireAdhI nathI ? A rIte paraspara virodhI vAtone upadeza karanAra
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka28 dharmazraddhA veda AsapurUSa-praNIta sAbIta thatuM nathI. ane tene apauruSeya mAne, e te mAtA je ghaNA!" nI jema sarvathA virUddha che. ItaronAM dharmazAstromAM mukhya pramANabhUta veda ja jyAre 'paraspara virodhI vastuonA upadezathI bharelo che tyAre tenA uparathI utpanna thayela anyazAstro ane temAM pratipAdana karela hakIkata e apramANabhUta ane asatya hoya emAM Azcarya nathI. dharmanA viSayamAM keIpaNa prakAranA virodha vinAnuM jainazAstra eja pramANabhUta che ane temAM pratipAdana karela dharma eja upAdeya che. vedAdi anya zAstromAM je paraspara avirUddha ane avisaMvAdI upadezo paNa maLI Ave che, te zrI jinAgamarUpI mahAsAgaramAMthI uchaLelA vacanarUpI biMdue che. AcArya zrIsiddhasena divAkarasUri pharamAve che kesunishcitN naH paratantrayuktiSu, sphuranti yA kAzcana sUktasampadaH / tavaiva tAH pUrvamahArNavotthitA, naprimAI ninavAgis: ? he jinezvara ! amane e sunizcita che ke anya matanA zAstronI yuktione viSe je kaI sArA vacanenI sabhyadAo jevAmAM Ave che, te ApanA ja cauda pUrUpI meTA samudramAMthI uchaLelA gamAM pramANabhUta vAkyarUpI binduo che. (1) - prazna jaina dharmanuM TUMkamAM lakSaNa zuM?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama uttara jena dharmanuM lakSaNa saMkSepamAM jANavA mATe nIce eka ja leka basa che. syAdvAdo vartate yasmin, pakSapAto na vidyate / nA'styanyapIDanaM kiJcit, jaino dharmaH sa kathyate // 1 // jemAM syAdvAda rahe che. keIne paNa pakSapAta. nathI: tathA kiMcit paNa anyane pIDA nathI, te dhamane zrI. jaina dharma kahevAya che. ka
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgo'sti sarvajJaH, prmaannaabaadhittvtH| sarvadA viditaH sadbhiH , sukhAdikamiva dhruvam // 1 // vItarAga ane sarvajJanI hayAtI abAdhita pramANe vaDe siddha che. sarvadA purUSone te sukhAdikanI jema nizcitapaNe vidita che. ( 2 ) kSIyate sarvathA rAgaH, kvApi kaarnnhaanitH| jvalano hIyate kiM na, kASThAdInAM viyogataH // 2 // kAraNanA nAzathI kavacit rAga sarvathA paNa kSayane pAme che. kASThAdinA viyogathI zuM agni kSaya pAmatA nathI? prakarSasya pratiSThAnaM, zAnaM kvApi prapaThyate / parimANamivAkAze, tAratamyopalabdhitaH // 3 // tAratamyanI upalabdhithI AkAzane parimANanI jema jJAnanA prakarSanI pratiSThA keIpaNa jagyAe hovI joIe. jJAnanA prakarSanI - jyAM pratiSThA che, tenuM ja nAma sarvajJa che. sAmAyikavizuddhAtmA, sarvathA ghAtikarmaNaH / kSayAtkevalamApnoti, lokAlokaprakAzakam // 4 // sAmAyika vaDe vizuddha thayela AtmA ghAtikarmane sarvathA kSaya karI lokAloka prakAzaka kevaLajJAnane pAme che. AtmanastatsvabhAvatvA,-llokAlokaprakAzakam / ata eva tadutpatti,-samaye'pi yathoditam // 5 // AtmAne kevaLajJAnamaya svabhAva hovAthI utpattinA prathama samaye paNa te yathAdita lokAloka prakAzaka hoya che. [ zrIharibhasUrI che.]
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvaza. A vizvamAM koI sarvajJa thayuM haze ke nahi?"--e jAtinI zaMkA Aje keTalAkanA haiyAne dharmanA nizcita-patha parathI caLavicaLa karI rahI che. sarvajJanA astitva saMbaMdhI nizcala zraddhA ane teo dvArA prakAzita to upara acaLa vizvAsa, vizvanA samagra mAnavIenI unnatinuM bIja che. vizva anaMta che. mAnavIonI zakti alpa che. alpa zakti ane alpa buddhine varelA mAnavIothI vizvanA trikAlavarti samagra padArthonI zodhakhoLa thavI ke tenuM sAcuM jJAna meLavavuM asaMbhavita che. trikAlavati vizvanA samagra bhAvonuM saMgIna jJAna meLavavA mATe to zrA sarvajJanAM vacanono ja eka AdhAra che. paraMtu te pahelAM sarvajJo thayA che ke nahi, te bAbatane avicaLa vizvAsa haiyAmAM sthira thavo joIe nizcita sarvAnI hayAtI siddha karanArA pramANe ane yukitao ahIM nIce ApavAmAM Ave che. viSaya gahana hovA chatAM tene banI zake teTalI saraLa bhASAmAM utAravAno prayAsa karavAmAM AvyuM che. mULa prakSaka sarva Izvarane vizvane kato mAnavAmAM jema aneka prAmANika AdhAo utpanna thAya che, tema vizvanI samagra vastu
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 dhama-zraddhA ene jANanAra ane jenAra Izvarane nahi mAnavAthI paNa, anekavidha pramANabAdhA utpanna thAya che. vizvanI samagra vastuone jANanAra ke Izvara naja hoya, te jagamAM je vivAda vinAnI aneka mAhitIo Aje maLI Ave che, te maLatA nahi. kaI paNa vaktA sarva vastuno jJAtA thayA sivAya pUrNa satya bolI zake ja nahi. sUryacandrAdi tika ane grahonA cAranuM, vaidyakazAstranuM ane nimittazAstranuM tathA bIjA paNa sUkSma, dUra ane antarita padArthonuM jJAna je Aje upalabdha thAya che, te sarvane mAnyA sivAya saMbhave nahi. gaNitazAstrane ke vaidyakazAstrane sAre ke anubhavI abhyAsI paNa, mULa jyotizAstra ke vaidyakazAstranI sahAya vinA grahacAra ke reganidAnAdinuM jJAna karI zake nahi. e mULa jJAna jenA vaDe prakAzita thayuM hoya, te ja sarvajJa che. chamastha vaDe te mULa jJAna prakAzita thaI zakatuM hoya, to Aje paNa thavuM joIe. dharmazAstromAM varNavela AtmA, paraleka, karma, puNya, pApa, svarga, naraka Adi padArthonI sUkSma hakIkata paNa chAghasthika jJAnathI jANuM zakAya evI nathI. Aje te badhI vastuonI bArIkamAM bArIka mAhitIo zAstramAM upalabdha che, to tene jaNAvanAra atIndriya jJAninuM astitva paNa svIkAravuM ja paDe. sarvasane niSedha na thAya A deza ane A kALamAM kaI te atIndriya jJAnI nathI, e. kathana ja anya deza ane anaya kALamAM tenI hayAtIne pUravAra kare che. sarvadeza ane sarvakALamAM kaI paNuM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 sarvajJa sarvajJaatIndriya jJAnI thayela nathI, ema asarvajJa zI rIte kahI zake? ane kahe to paNa tenuM te vacana prAmANika pariSadamAM mAnya paNa kevI rIte thaI zake? sarvadeza ane sarvakALanuM jene jJAna nathI, te sarvadeza ane sarvakALamAM eka vastu nathI-ema kevI rIte kahI zake? visaMvAdI vacananA anumAnathI kapila, buddhAdike amUka purUSa sarvajJa nathI, ema kahI zakAya paNa kaI paNa vyakti sarvajJanathI ema asarvajJathI zI rIte kahI zakAya? temAM paNa pratyakSAdi pramANethI avirUddha evAM avisaMvAdI vacanethI bharelAM seMkaDe zAstro sarvisanA astitvane siddha karanAra vidyamAna hoya, tevA vakhate te sarvane niSedha kaI paNa prAmANika purUSathI na ja thaI zake. zikSaya thAya to sarvakSaya thAya- jainazAstro kahe che ke malina AtmA paNa kramazaH jJAna, tapa ane dayAdinA abhyAsathI nirmaLatAne pAmI sarvajJa thaI zake che. anAdimAna rAgAdi dene kSaya zI rIte thAya, ema na kahevuM. rAgAdi de anAdimAna hovA chatAM pratipakSa bhAvanAthI tene hAsa thato pratyakSa anubhavAya che. eja pratipakSa bhAvanAnA prakarSathI rAgAdi doSone sarva kSaya paNa saMbhave che. kAMcanane mala ane zarIrane rega kamazaH nAza pAme che, tema jene deza kSaya je hetuthI thAya, te hetunA prakarSathI tene sarvakSaya paNa thAya, emAM leza mAtra Azcarya nathI. doSanAzaka bhAvanAo rAgAdi doSano nAza karanArI pratipakSa bhAvanAo
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA vicitra prakAranI hoya che. pramatta, apramatta Adi guNasthAnakemAM te bhAvanAe palaTAtI jAya che. kahyuM che ke "nANI tavammi nirao, cArittI bhAvaNAjoggo / sA puNa vicittarUvA'vatthAbhedeNa niddiTTA // 1 // " hepAdeya vastunA yAthAbhyane jANanAre, yathAzakti bAhyA-abhyantara bheda-bhinna-dvAdazavidha tapamAM nirakta, sadasakriyA-pravRtti-nivRtti-liMgagamya-zubha-pariNAma-vizeSavAna ane cAritradhara AtmA rAgAdi dene nAza karanAra pratipakSa bhAvanAo bhAvavAne egya che. te bhAvanAo avasthAbhede vicitra prakAranI batAvelI che. jemake - rAgAdi denuM nidAna zuM? prakRti-vizuddha jIvane kutsita karbhAzane saMbaMdha. rAgAdi doSanuM svarUpa zuM? paramAnanda rUpa prathama sukhanAM pratyenIka abhivRMga, aprIti ane ajJAnAdi. rAgAdi dene viSaya zuM? guNarahita, kSaNavipariNAmI, niSphaLa ane anarthanA kAraNabhUta strI, zarIra, dhana, yauvana, rUpa, rasAdi padArthoH guNarahita eTale je guNane Apa te padArthone viSe karavAmAM Ave che, te guNathI zUnya. arthAta Apele sukha rUpa guNa padArthomAM heta nathI: anya guNa te hoya ja che. * rAgAdi denuM phaLa zuM? paMDita purUSane nirvedanuM kAraNa janma-jarA-maraNAdi vicitra prakArane caturgatirUpa saMsAra. A prakAranI pratipakSa bhAvanAothI rAgAdi de
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ sana pAtaLA thAya che ane bhAvanAnA prakhaLa pra thI nirmULa kSaya paNa thAya che. (1) -athavA " nANaM payAsagaM sohao, tavo saMjamo a guttikaro / tijaMpi samAo, movo niLasAsane maLio ?" prakAzaka jJAna, zeAdhaka tapa ane AzravanirAdhaka sayama, e traNenA samyag ceAgathI zrI jinazAsanamAM meAkSa pratipAdana karelA che. (1) gRhamAM bharAyelA kacarAne dUra karavA mATe jema dIpaka AdinI jarUra paDe che, tema AtmagRhamAM bharAyela karmarUpI kacavarane dUra karavA mATe dIpakanI jagyAe karma kacavarane batAvanAra jJAna che. ghara sApha karanAra kakara purUSanI jagyAe AdyAbhyantara tapa che ane gharamAM AvatA navA kacarAne rAkanAra baMdha khArI-bAraNAMnI jagyAe AzravAnAM chidronA nirodha karanAra sacama che. e rIte jJAna, tapa ane saMyamanA praka cA AtmArUpI ghara, karmarUpI kacarAthI sarvathA zuddha ane che. rAgAdi DhASAnA kSaya karavA mATenI A paNa eka pratipakSa bhAvanA che. e vigere pratipakSa bhAvanAonA dIrghakALa paryaMta, satat ane satkAra pUrvakanA AsevanathI rAgADhiASAne kSaya thAya che ane AtmA zuddha svabhAve prakAze che. DhASA nirmULa thAya eTale pharIthI utpanna na thAya AtmAnA zuddha svabhAva sphaTika jevA nirmaLa, asadigdha ane svapara prakAzavAna che. sUrya ke caMdranA tejane AvaranAra vAdaLAnA pracaMDa pavana vaDe sarvathA vilaya thayA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zrA, bAda, jema didha jJAnAdi vacana rUpI tapa, bAda, jema sUrya ane caMdranuM teja prakAzI uThe che, tema AtmAnA asaMdigdha jJAnAdi guNene AvaranAra jJAnAvaraNuMyAdi karmanA gADha vAdaLe zukaladhyAna rUpI tapanA pracaMDa pavana vaDe vilaya thatAMnI sAthe ja, anantajJAnAdi guNe prakAzita thAya che. eka vAra nirmULa kSayane pAmelA te rAgAdi doSa sahakArI kAranA abhAve pharI vAra utpanna thatA nathI. rAgAdi vedanIya karmanA vipAkeda, e rAgAdi doSanuM sahakArI kAraNa che. e karmanA udayathI jIvane azubha adhyavasAya rUpa saMkalezAdi thAya che. saMkalezAdinuM kAraNa rAgAdi che. rAgAdi vinA ja sakaleza thatuM hoya, te sarvadA sarvatra thavo joIe athavA sarvadA sarvatra na tha joIe. akAraNika vastuone dezakAlane niyama hato nathI. kahyuM che ke A mica pherAnimADyAhU ' rAgAdinA abhAve saMkleza thatuM nathI ane saMkalezanA abhAve karmabandha thato nathI. rAgAdi vedanIya karmanA abhAvathI rAgane abhAva, rAganA abhAvathI saMkalezane abhAva ane saMkalezanA abhAvathI kamane abhAva: e rIte rAgAdi dene eka vAra nimUla apagama thayA bAda pharI kaI vAra paNa te doSa utpanna thatA nathI. prAtijajJAna sarva dene nirmULa apagama thavAthI, AtmAmAM sarvajJapaNuM pragaTe che. je vastu tAratamyavALI hoya che, tene AkAzanA tAratamyanI jema sarvottama prakarSa paNa hoya che.'
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa kucha nAma ja jJAna tAratamyavALuM che, mATe tenA paNa sarvottama praka hAvA joie. e sarvottama pratu atIndriya kevaLajJAna che. AtmadravyanA jJAnane taratamabhAva adhyayanAdimAM spaSTa dekhAya che. keTalAka eka vAra sAMbhaLIne jANI zake che: keTalAka be, traNa, cAra ke bahu vAra sAMbhaLIne jANI zake che: keTalAka alpa-apatara jANI zake cheH keTalAka ahu--mahutara jANI zake che. A rIte jJAnanu tAratamya hAvAthI tenA atizaya praka paNa sabhave che. indriyajJAnanA jema prakarSyApaka che, tema prAtibhajJAnanA paNuM prakarSIpaka dekhAya che. prAtibhajJAna Indriya ane mananI sahAyatA vinA thAya che, tethI atIndriya che. mArUM hRdaya kahe che ke- Aje Ama thavu ja joIe. '-athavA AvatI kAle Ama thaze.'-athavA duza divasa khAda mArUM mRtyu che.'~e vigere pratibhAvata AtmAone thatA prAtibhajJAnanAM udAharaNa che. sAmAnya ane vizeSa jJAna jIva asadigdha jJAna-svabhAvavALA siddha thayA pachI, enA uparanAM AvaraNA sarvathA cAlyAM jAya, teA pachI te jIva sarva vastune asaMdigdhapaNe kema na jANI zake ? avazya jANI zake: kAraNa ke ene jANavAmAM aMtarAya karanAra pachI kAI che ja nahi. AvaraNu gayA pachI paNa dezakAlanA vipra jANavAmAM pratibandhaka kema na thAya ?-evI zaMkA nahi karavI. vastunuM jJAna e prakAre thAya che. sAmAnyathI ane vizeSathI. samayajJe prAya: sarva vastune sAmAnyathI jANutA hAya che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazradvA mAtra tenA sarva vizeSAne jANatA hAtA nathI: paNa sAmAnyathI vastune jANyA pachI enA vizeSA anumAnathI samajI zakAya che. AthI uDDayana ke bhAjana kriyAmAM tAratamya hAya che, te paNa te kriyAe sarva viSayaka prakavALI kdI hAtI nathI, ema kahIne je sarva viSayaka jJAnakriyAnA niSedha kare che, teo khATA che ema siddha thAya che; kAraNa ke--uDucana kriyA ke bhejanakriyAne jJAnakriyA sAthe daSTAMtamAM sarva viSayanuM sAmya nathI. jJAnakriyA sAmAnyathI sarva vastu viSacUka thaI zake che, jyAre uDDayana ke bhAjanakriyA sAmAnyathI paNa sarva prakarSa vALI saMbhavatI nathI. jyAM sAmAnyathI sa vastunuM jJAna siddha thAya che, tyAM sAmagrI ceAge vizeSathI paNa sa vastunu jJAna avazya siddha thAya che: kAraNa ke sAmAnya vinAnuM vizeSa ke vizeSa vinAnuM sAmAnya A jagatamAM che ja nahi. eka sAthe paNa bhAse keTalAkA' kahe che ke saMsAra anaMta che, temAM rahelI cIjo paNa anaMta che, teA ekeka cIjanuM jJAna karatAM sarvajJane sarve cIjanu jJAna anaMtakALe paNu kema thai zake ? teonu A kahevuM ajJAnatAbharyuM che. bhaNelA mANasane jema adhuM jJAna hRdayamAM eka sAthe bhAse che, tema sarvajJa bhagavAnane trikAla ane trileka viSayaka sa vastu ane tenA paryAyAnu jJAna eka sAthe bhAse temAM zuM Azcarya che ? vAcA ane sarvajJatA virodhI nathI keTalAkeA kahe che ke vaktRtvanI sAthe sarvajJatAne virAya
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasa, che. jeTalA vaktA che, teTalA badhA asarvajJa dekhAya che. vaLI belanAra je kAMI bole che, te vivakSA pUrvaka ja bole che. vivakSA e IcchA svarUpa che. IcchA e rAga che ane rAga che tyAM sudhI sarvajJatAne saMbhava nathI." teonuM A kahevuM paNa vastutatvanuM ajJAna sUcave che. vacana vivakSApUrvaka ja hoya, te svapna, mada, mUccha, anyamanaskAdi avasthAomAM je belAya che, te kema ghaTe? vacanamAM vivakSAnI jarUra paDeja che, evo niyama nathI. vacana bolavAmAM mAtra Atmaprayatna ane bhASAdravyanI anivArya AvazyaktA che. vivakSAnI nahi. kevaLajJAnI bhagavAnane bhAva-mana nathI, mAtra dravya-mana ja che tethI bhAva-manapUrvakanI vivekSA temane che. nahi. Atmaparispanda rUpa temanA Atmaprayatnane vivekSA kahevI hoya to harata nathI. paraMtu te IcchA rUpa nahi hovAthI rAgasvarUpa nathI, tethI sarvajJapaNamAM bAdhaka nathI. samyagavacana, e te sarvajJapaNanuM asAdhAraNa cihna che. prakRwtara jJAnayuktanuM vacana paNa prakRetara heAya che. e rIte vacana-zakti jJAnanI vidhinI nathI, paNa jJAnanI prakR4tAne sUcavanArI che. apratyakSa e AtmA jema IhA, apAya, dhAraNAdi ligethI jANI zakAya che, tema chamasthAne agocara evI vItarAgatA ane sarvajJatA paNa satya bhASAdi liMgavaDe phuTa rItie jANI zakAya che. jJAnI ja satya ane sarva saMzAne chedanAruM vacana bolI zake che, mATe belavAnI kriyAne sarvajJapaNa sAthe leza mAtra vireAdha nathI.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA atIta-anAgata jANuM zakAya keTalAka kahe che ke-kevalajJAnI bhagavAna traNe kALanA bhAvane jANe che, e vAta zI rIte ghaTe? atItakALanA bhAve nAza pAmI gayA che, anAgatakALanA bhAva haju utpanna ja thayA nathI, te tene sarvajJa bhagavAna kevI rIte jANI zake? teonuM A kathana paNa aNasamajavALuM che. vastu mAtra dravya paryAyAtmaka che. vartamAna vastu paramparAe sakala atIta avasthAo vaDe janya che ane paramparAe anAgata saghaLI avasthAonI janaka che. e daSTie atIta anAgata avasthAo paNa vartamAnamAM kathaMcit vidyamAna che. vastune paryAya mAtra mAnIe, te vastune abhAva siddha thAya che. kAraNa ke mULa dravya vinA paryAya kone? mATe pUrvabhAvane niranvaya vinAza thAya che, ema mAnavAmAM vastune lAbha sarvathA ghaTe nahi. te vastune dravya mAtra mAnIe te vastumAM kAlabheda paNa nahi ghaTe. pUrva samayanI vastu jUdI, vartamAna samayanI jUdI, anAgata samayanI jUdI, ema dravyavAdithI nahi kahI zakAya. tema kahevA jAya te paryAya siddha thaI jAya che. AthI sarvajJabhagavAna sakala atIta avasthA vaDe janya ane sakala anAgata avasthAnI janaka sarva vartamAna vastune jANe che athavA sakala atIta bhAvane atItapaNe, sakala anAgata bhAvane anAgatapaNe tathA sakala vartamAna bhAvane vartamAnapaNe jANe che, ema mAnavAmAM kaI bAdhaka nathI. ati atIta bhAva ke ati anAgata bhAvene spaSTa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajJa tayA zI rItie jANI zake?--ema paNa na kahevuM. pratibhAzALI purUSa vartamAnamAM paNa parokSa vastuone yathAsthita phuTa rItie jANI zake che, te pachI kevaLajJAnI bhagavAna ati atIta ke ati anAgata bhAvena phuTa rItie jANuM zake, emAM zI navAI? zAstrIya pramANe pU. kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImadu hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja zrI pramANa-mImAMsA nAmanA zAstraratnamAM sarvajJa bhagavAnanA kevalajJAnanI siddhimAM aneka pramANe ApatAM pharamAve che ke (1) prajJAnuM atizaya-satkarSa tAratamya kaI paNa sthAne vizrAnta thayeluM che. te vizrAntinA sthAnanuM nAma ja kevaLajJAna che. (2) sUma, antarita ane dUrastha padArtho prameya hovAthI keIne paNa pratyakSa hovA ja joIe. e jene pratyakSa che teja sarvajJa che. (3) sarvajJa bhagavAnanI siddhimAM pratyakSAdi pramANethI siddha saMvAdavALuM zAstra eja pramANa che. zAstrane viSaya syAdvAda che ane eja pratyakSAdi pramANene paNa viSaya che. (4) jJAna, khAdya padArthanI jema pitAne paNa jaNAvanAruM che, tethI atIndriya jJAnane dharanArI gIpurUSane kevalajJAnasvarUpa atIndriya jJAna paNa svapratyakSa che. - " (5) dIrghakAla paryata niraMtara satkArapUrvaka Asevana karela ratnatrayInA prakarSage ekatvavitarkaavicAra rUpI dvitIya zukaladhyAnanA baLe samasta prakAre jJAnAvaraNIyAdi ghAtikarmone
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 -zraddhA kSaya thavAthI AtmAnA svaparaprakAzaka caitanya svabhAvanA saMpUrNa AvirbhAva thavA, tenuM ja nAma kevaLajJAna che. te jJAna sa jJAnAmAM mukhya che. te indriyAdinI sahAyathI nirapekSa, sakala vastuone viSaya karanArUM tathA asAdhAraNa che: tethI tene AgamamAM kevaLa' (eka athavA asAdhAraNa) kahevAmAM Avela che. prakAza-svabhAvavALA AtmA 'AtmA prakAza-svabhAvavALA che, ema kevI rItie mAnavuM '-tenA uttara ApatAM paNa, pU. kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja pharamAve che ke AtmA asa Mdigdha svabhAvavALA hAvAthI, prakAzastrabhAvI che. jo ghaTa prakAza-svabhAvI nathI, teA asaMdigdha svabhAvavALA paNa nathI. AtmAnA asa Mdigdha svabhAvamAM pramANa te che ke koI paNa AtmAne huM chuM ke nahi ?'- evA saMdeha kadI paNa hAtA nathI. 'huM chuM'-evuM pratyeka AtmAne thatuM svasa Mvedya jJAna - asaMdigdha hAya che ane teja AtmAnA asaMdigdha svabhAvane siddha kare che. AtmA jJAnasvabhAvavALA haiAvAthI, prakAzasvabhAvavALA che. ghaTa jJAnasvabhAvavALA nathI, tethI prakAza-svabhAvavALA paNa nathI. AtmA jJAnasvabhAvavALA nathI, ema kAI rItie kahI zakAya tema nathI; kAraNa ke AtmA jJAnasvabhAvavALA che, e vAta pratyekane svAnubhavasiddha che. je, je kriyAnA kartA hAya che te, te kriyAne viSaya
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 savajJa hoI zaktA nathI. gatikriyAno kta catra gatikriyAne viSaya nathI. e rIte jJaprikriyAno kartA AtmA paNa jJaptikriyAne viSaya banI zake nahi. jJaptikiyA prakAza-svabhAvavALI che,. tethI AtmA paNa prakAzasvabhAvavALo che. AtmA ane karma- prakAza-svabhAvavALo hovA chatAM AtmA kema sarva vastune jANI zakatuM nathI?" evI zaMkA nahi karavI : kAraNa ke--jyAM sudhI AtmA uparathI jJAnAvaraNIyAdi karmonuM AvaraNa saMpUrNapaNe kharyuM nathI, tyAM sudhI AvaraNavALA sUrya candranI jema AtmA paNa saMpUrNa prakAza karanAra banI zakto nathI. prabala pavananA prahArathI vAdaLa dUra thaI gayA bAda jema sUrya-candra saMpUrNa prakAze che, tema pavana tulya. dhyAna ane bhAvanAnA baLathI AtmA uparanAM AvaraNe paNa jyAre vilaya pAme che, tyAre te paNa saMpUrNa prakAzI uThe che. jema suvarNane anAdi mala, kSAra ane mATInA puTapAkAdi vaDe nAza pAme che, tema anAdi paNa jJAnAvaraNIyAdi karmanI sannati, pratipakSabhUta ratnatrayInA satat abhyAsathI nAza pAme che. - "amUrta cetanAzaktine mUrta karmo kevI rIte AvaraNa karI zake ? " evI zaMkA paNa nahi karavI: kAraNa ke amUrta cetanAzaktine mUrta madirA, kedrava AdithI thatuM AvaraNa pratyakSa anubhavAya che. pratyakSa pramANuthI siddha thatI vastune siddha karavA mATe anya pramANenI AvazyaktA nathI. sarva 4 AgamapramANu te enuM samarthana kare che ja.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajJApratipattiyanmohaH sAmAnyato'pi hi / nAstyevAbhinivezastu, mahAmohaH satAM mataH // 1 // - sarvAne asvIkAra e sAmAnyathI paNa mohaja che. paraMtu -sarvajJa cheja nahi" e jAtine abhiniveza te "mahAmoha" che ema sapuSae mAneluM che. (1) - asmAJca dUre kalyANaM, sulabhA duHkhasaMpadaH / nA'jJAnato ripuH kazcidata evoditaM budhaiH // 2 // - "sarvajJa cheja nahi e jAtinA abhinivezavALAne kalyANa dUra che ane duHkhanI sampradAe sulabha che. kAraNake ajJAna karatAM keI bIje duzmana nathI, ema budha purUSoe pharamAvyuM che. (ra) mahAmohAbhibhUtAnAmityanartho mahAn yataH / atastattvavidAM teSu, kRpA'vazyaM pravartate // 3 // mahAmohathI abhibhUta thayelA prANIone mahAna anartha thAya cheH e mATe tattvavettAone tevA AtmAo upara avazya karUNuM pravarte che. (3) vAkyaliGgA hi vaktAro, guNadoSavinizcaye / kriyAliGgA hi kartAraH, zilpamArge yathaiva hi // 4 // - jema zilpa mArgamAM yiA eja kartAnuM liMga che tema guNadeSanA nizcaya mATe tatva mArgamAM vAkya eja vaktAnuM liMga che. (4) dRSTazAstrAviruddhArtha, sarvasattvasukhAvaham / mitaM gambhIramAlhAdi, vAkyaM yasya sa sarvavit // 5 // - pratyakSa ane AgamathI avirUddha arthane kahenAruM, sarva prANaene sukha karanAruM, mita, gaMbhIra ane AhAdi evuM vAkya jenuM hoya, te sarvavita-sarvajJa che. (5)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAvAda. evabhUtaM tu yadvAkyaM, jainameva tataH sa vai / sarvajJo nAnya etacca, syAdvAdoktyaiva gamyate // 1 // e prakAranuM vAkya kevaLa zrI jinezvara devanuMja che. eTalA mATe teeja sattu che paNa khIjA naGe. ane e vAta syAdvAda ukitavaDeja pratyakSa thAya che. (1) prazna syAdvAda eTale zuM ? uttara. eka vastunuM jUdA jUdA iibanduthI avara lekina athavA kathana karavuM, tene 'syAdvAda' kahevAmAM Ave che. eka ja vastumAM amUka amUka apekSAe jUdA jUdA dharmane svIkAra karavA, e syAdvAdanA rahasyA che. syAdvAdane anekAntavAda paNa kahevAmAM mAve che. eka ja vastumAM nityatva, anityatva, sattva, asattva vigere virUddha bhAsatA dhame apekSAdaSTie svIkAravA, e syAdvAda dana cAne anekAntavAda darzananuM phaLa che. e syAdvAdane samajavAnI rIta nIce mujaba che. dareka vastu sat kahevAya che, te peAtAnA guNAne laine. khIjAnA guNAthI kAi paNa vastu sat hAi zakatI nathI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zrA kerInA rUpa, rasa, AkAra AdithI kerI sata che, paNa lI beDInA rUpa, rasa, AkAra AdithI nahi. pitAnA rUpa, rasa, AkArAdithI kerI jema sat che, tema paranA rUpa, rasa, AkArAdithI kerI asat paNa che. bApa kahevAya che te pitAnA putrathI ja. anyanA putrathI bApa banI zakAtuM nathI. pitAnA putrathI je bApa kahevAya che, te ja pArakA chokarAthI bApa kahevAtuM nathI. svaputrathI je pitA che te ja anyanA putrathI apitA paNa che. e ja rIte je padAtha potAnA dharmo ane pitAnA guNothI sata che te ja padArtha bIjAnA dharmo ane bIjAnA guNothI asat che, ema ApoApa siddha thAya che. e ja vastune vigatathI samajavA mATe - ghaTanuM daSTAnta . ghaTa, e svadravya-kSetra-kAla-bhAvathI sat che. - paradravya-kSetra-kAla-bhAvathI asat che. svadravya je mATe te rUpe ghaTa "sa" che ane paradravya je jaLa te rUpe ghaTa "asatuM' che. svakSetra je pATaliputra te rUpe ghaTa "sa" che, parakSetra je ayodhyA te rUpe ghaTa "asa" che. svakALa je zazira tu te rUpe ghaTa "sa" che, parakALa je varSARtu te rUpe ghaTa "asa" che. svabhAva je raktavarNa te rUpe ghaTa "sa" che ane para-bhAva je zvetAdi varNa te rUpe te ja ghaTa "asatuM che. AnuM nAma ja syAdvAra che. e rIte nityatva-anityatva dharma paNa ghaTamAM ghaTAvI zakAya che. eka ja mATImAMthI ghaTa, kuMDuM vigere bane che. ghaTa pheDane te ja mATIthI kuMDuM banAvavAmAM Ave tyAre tene 'kaI ghaTa kahetuM nathI. mATI tenI te ja hovA chatAM AkAra adalAye tethI tene kaI ghaDe kahetuM nathI. ghaDe e mATIne
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ - cAda amUka AkAravizeSa che, to paNa te AkAravizeSa mATIthI taddana jUda nathI. ghaDAne AkAra ane mATI e banne ghaDAnAM svarUpa che. emAM ghaDAne AkAra e vinAzI che ane bIjuM svarUpa je mATI te vinAzI nathI paNa dhruva che. AthI e siddha thAya che ke-ghaDAnuM vinAzI rUpa je AkAravizeSa tenAthI ghaTa anitya che ane ghaDAnuM dhruva rUpa je mRspiDa tenAthI ghaTa nitya che. AvI rIte eka ja vastumAM nityatva ane anityatva rU5 virUddha bhAsatA dharmo rahI zake che. bIjA paNa paraspara virUddha dharmo eka ja vastumAM kevI rIte rahelA che te samajavA mATe e ja ghaTanA udAharaNane - bIjI rIte joIe. dareka vastumAM samAna ane vizeSa dharmo rahelA che. hajAre ghaDAomAM "A ghaDe" "A ghaDe-evI samAnAkAra buddhi utpanna thAya che, e ema batAve che ketamAma ghaTamAM eka sAmAnya dharma (ghaTatva) rahela che. vaLI e hajAre ghaDAomAM dareka manuSya pitApitAne ghaDe oLakhI zake che. tethI te pratyeka ghaDAomAM vizeSa dharmo paNa rahelA che ke jenAthI pratyekanI pRthakra pRthapha oLakhANa thaI zake che. A pramANe vastu mAtramAM samAnatA ane asamAnatA rUpa ubhaya prakAranA dharmo rahelA che. e bane dharmo eka ja vastumAM mAluma paDe che, tethI te dharmo vastuthI alaga nathI. AthI syAdvAda-darzana pratyeka vastune sAmAnya-vizeSa ubhacAtmaka mAne che. syAdvAdane keTalAka saMzayavAda kahe che te ayukta che. A sarpa che ke rajaju?"--e saMzayAtmaka jJAna che, kAraNuM ke temAM sarpa ke rajaju, bemAMthI ekane paNa nizcaya nathI.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA syAdvAdamAM tevuM DelAyamAna jJAna nathI, paraMtu eka ja padAra thamAM bhinna bhinna apekSAe rahelA bhinna bhinna dharmonuM sthira ane nizcita jJAna che. jemake eka ja purUSamAM pitAnI apekSAe putratva che ane putranI apekSAe pitRtva che, evuM nizcita jJAna che. paNa putratva ke pitRtvanuM saMzayukta jJAna nathI. syAdvAdane vadhAre spaSTatayA samajavA mATe dareka padArtho utpAda, vyaya ane dhrauvya, e traNe dhamavALA che, e samajavuM joIe. suvarNanuM kuMDala bhAMgIne kaTaka banAvyuM tyAre kuMDala nAza thayo, kaTakanI utpatti thaI ane suvarNa te kAyama ja rahyuM. kaTaka sarvathA navIna ja utpanna thayuM che, ema kahI zakAya nahi. kuMDalinI kaI paNa vastu kaTakamAM na AvI hatI te kaTakane tad navIna utpanna thayeluM mAnI zakAtaH paNa tema te che nahi. kuMDalanuM tamAma suvarNa kaTakamAM AvI gayuM che. mAtra kuMDalane AkAra badalAya che. kuMDaline nAza kuMDalanI AkRti purato che. kaTakanI utpatti TakanA AkAra puratI che. kuMDala ane dakanuM suvarNa te eka ja che. kuMDalAkAre nAza, kaTaka rUpe utpatti ane suvarNa rUpe sthiti, e rIte utpatti sthiti ane nAza, e traNe dharmo eka ja padArthamAM eka ja samaye rahelA siddha thAya che. dUdhanuM dahIM thAya che, paNa gerasa, rUpe kAyama rahe che, dUdha rUpe nAza, dahIM rUpe utpatti ane gerasa rUpe avasthiti. e rIte dareka padArtho mULa rUpe kAyama rahe che, paraMtu temAM anekAneka parivartane thayA kare che. pUrvapariNAmane nAza ane navIna pariNAmanI utpatti vAraMvAra
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda. thavA chatAM mULa vastu nAza pAmatI nathI. e mULa vastune dravya kahevAmAM Ave che ane tenA parivartanane paryAya kahevAmAM Ave che. vastu mAtra dravyaparyAya ubhayAtmaka che, ema mAnavuM te syAdvAda-darzananuM bIja che. dareka dazanakAro zabdathI syAdvAdane nahi mAnavA chatAM arthathI syAdvAdanI apratihata AjJAne svIkAre ja che. jemake - sAMkhyamatavALA satva, rajasa, ane tama-e traNa paraspara virUddha dharmone paNa eka ja prakRtimAM rahelA mAne che. niyAyika ane vaizeSike eka ja pRthvIne paramANu rUpe nitya ane ghaTapaTAdi skaMdha rUpe anitya mAne che. dravyatvapRthvItva vigere dharmone sAmAnya rUpe svIkAre che, tema guNakiyAdithI tathA jala-agni-vAyu vigerethI bhinna hovAthI vizeSa rUpe paNa svIkAre che. bauddho aneka varNavALA citrajJAnane eka ja jJAna tarIke svIkAre che. mImAMsako pramAtA, pramiti ane prameya--ema traNa AkAravALA jJAnane eka ja jJAna tarIke maMjUra rAkhe che. bhaTTa ane murAri vastu mAtrane jAti rUpe paNa oLakhAve che ane vyakti rUpe paNa oLakhAve che. te - brahmavAdIo eka ja AtmAne vyavahArathI baddha ane paramArthathI abaddha mAne che. ema karIne sau koIne syAdvAda-cakravartinI AjJAne sIdhI ke ADakatarI rIte svIkAra karyA sivAya cAlatuM nathI. prakSa0 saptabhaMgI eTale zuM?
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 dharma-zraddhA uttara0 vastunA pratyeka dharmane lagatI syAdavAdanI vivecanAne "saptabhaMgI' kahevAmAM Ave che. sAta vacana-prakApine samUha, tenuM nAma saptabhaMgI che. zabda yA vAkyanuM kAma arthane baMdha karAvavAnuM hoya che. vastunuM saMpUrNa prakAre jJAna te pramANa ane tene jaNAvanAruM vAkya te "pramANavAkya. vastunA amUka aMzanuM jJAna te "naya ane tene jaNAvanAruM vAkya te "nayavAkya." A pramANuvAkyo ane nayavAkyane sAta vibhAgamAM vaheMcavA, e saptabhaMgI che. vastunA pratyeka dharmanI vivecanA sAta prakAre ja tha zake che. tethI ochA ke adhika prakAre nahi. ghaTa vastune eka anitya dharma laIe, tyAre te saMbaMdhamAM nI pramANe vyavahAra thaI zake che. (2) : sthAnitya thavA (2) ,, sthAnnitya jIvA , sthAnityaH sthAniya gvA (4) , cAlavaSya gvA , sthAnitya va catavatavya thavA (6) , sthAnitya va catavatavya iva (7) , sthAnika pava, cArjiA gva, cAvavA dareka vastumAM astitvAdi anaMta dharmo rahelA che. A dharmone kAlAdithI bheda mAnavAmAM Ave tyAre eka zabdathI aneka dharmono bodha thaI zake nahi. tethI pratyeka dharma kramaza: aneka zabda dvArA kahevA paDe, tenuM nAma kama kathana che. paraMtu jyAre kAlAdithI tamAma dharmone abheda mAnavAmAM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda Ave, tyAre eka zabda dvArA eka dharmanA pratipAdana puraHsara samasta dharmInuM pratipAdana thai jatuM hAvAthI tene 'yugapat' kathana kahevAmAM Ave che. A krama ane yaugapadya kathananA bheda paDe che, tenuM kAraNa dharmonI bhennAbhedya vivakSA che. vivakSAbhedathI eka kathanane krama kahevAmAM Ave che ane bIjAne caugapadya kahevAmAM Ave che. kAla, Atma rUpa, artha, saMba Mdha, upakAra, guNideza, sasa ane zabda, e kAlAdi ATha padArtho che. e AThanI sAthe dharmonI bheTTAbheda vRtti syAdvAda nItithI ghaTAvI zakAya che. prazna. pramANa eTale zuM ? utta20 ' pramIte'neneti pramALam / ' arthAt--je vaDe vastutattvanA yathArtha nirNaya thAya te pramANa che. yathA jJAna, e sa Mdeha, bhrama ane ajJAnane dUra kare che tathA vastunuM kharUM vastusvarUpa samajAve che; mATe te yathArtha jJAna pramANa kahevAya che. e pramANu sannikarSAdi jaDa vastu hAi zake nahiM, paNa sva--para prakAzaka jJAna ja hAI zake. 51 jenee mAnelA e pramANeAnuM svarUpa nIce mujaba che. spaSTa pratibhAsI jJAnane pratyakSa pramANa kahevAmAM Ave che. tenA be bheda che-sAMvyAvahArika pratyakSa ane pAramArthika pratyakSa. sAMvyAvahArika pratyakSanA paNa e bhedo che--indriyanimanyana ane anindriya nimandhana. indriyadvArAe khAdha thAya, te indriya-nibandhana ane manadvArAe bAdha thAya, te anindriyanibandhana. e annenA cAra-cAra bhede che. avagraha, ihA, avAya ane dhAraNA. anu sAmAnya grahaNa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ para dharma-zraddhA te avagraha. tyAra khAdya vastune parAma te ihA. tyAra bAda vastunuM avadhAraNa te avAya. ane avadhAraNanI--avicyuti vAsanA ane smaraNu rUpa avasthA, te dhAraNA che. kharI rIte jotAM indriya ane manadvArAe thatuM jJAna e anumAnAdikanI jema (AtmA sivAya indriyAdi) anya nimittothI utpanna thAya che, tethI pratyakSa kahI zakAya nahi. te paNa vyavahAramAM te jJAna (rUpa, rasa, gandha, sparza, zabda, sukha, du:kha AdinA sAkSAtkAra) cathA pravRtti-nivRttimAM mukhya kAraNa hAvAthI pratyakSa kahevAya che. jemAM indriyAdi anya sahAyakAnI apekSA nathI mane je kevaLa Atmazakti dvArA utpanna thAya che, tene pAramArthika pratyakSa kahevAmAM Ave che. tenA be bhede che-sakala ane vikala. sakala pAramArthika-pratyakSa te kevalajJAna che. vikala pAramArthika-pratyakSanA be bheda che-avidha ane mana:paryAya. adhijJAna, jJAnAvaraNIya karmInA viziSTa kSayeApazama upara AdhAra rAkhanArUM che ane te rUpI drabyAne grahaNa karanArU che. tenA be bheddA che-bhavapratyaya ane guNupratyaya. bhavapratyaya avidhajJAna devA ane nArakeAne heAya che. guNupratyaya avadhijJAna manuSya ane tiryaMcAne hAya che. mana:paryAya jJAnano AdhAra paNa jJAnAvaraNIya karmAMnA viziSTa kSaye pazama upara rahelA che. te jJAna manuSyakSetramAM rahelA sajJIjIvAe grahaNa karelA manodravyanA paryAyAne prakAzita karanArUM che. jaina zAsane mAnela parokSa pramANunA pAMca bheda cheH smaraNa, pratyabhijJAna, ta, anumAna ane Agama. . amuka
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda para vastuno anubhava karavAthI tenA saMskAre hRdayamAM sthApita thAya che. e saMskAre jyAre jAgrata thAya tyAre te vastunuM smaraNa, thaI Ave che. e smaraNa anubhUta vastu upara yathArtha prakAza nAkhatuM hovAthI pramANa manAya che. khevAI gayela vastu jyAre hAthe Ave che, tyAre teja A evuM je jJAna kure che, te pratyabhijJAna che. smaraNa thavAmAM pUrva anubhava ja kAraNa che, jyAre pratyabhijJAna thavAmAM anubhava ane smaraNa banenI jarUra paDe che. samaraNamAM "te ghaDe" evuM jJAna thAya che, jyAre pratyabhijJAnamAM "te A ghaDe" evo pratibhAsa thAya che. temAM te' smaraNasvarUpa che ane "A" anubhavasvarUpa che. sAzyajJAna, ekatvajJAna, tulanAtmakajJAna Adi pratyabhijJAnapramANunA ja peTA prakAre che. kaI paNa be vastunA sAthe rahevAnA saMbaMdhanI parIkSA karavAno adhyavasAya te tarka che. tene "u" paNa kahe che. avinAbhAva saMbaMdha ke jene vyApti kahevAya che, tenA jJAnane tarka kahevAya che. vyApti eTale anvayavyatireka athavA sAhacaryane niyama. sAdhana hoya tyAM sAdhyanuM hovuM, te anvaya che ane sAdhya na hoya tyAM sAdhananuM na hovuM, te vyatireka che. dRSTAnta tarIke jyAM dhUma che, tyAM agni avazya che ane jyAM agni heta nathI, tyAM dhUma hoto nathI, e dhUma agnino avinAbhAva saMbaMdha che. be vastuo aneka jagyAe sAthe rahelI dekhavA mAtrathI eno avinAbhAva saMbaMdha - vyAminiyama siddha thatuM nathI. kintu e beune jUdI pADavAmAM
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 dharma-zraddhA zuM vadhe che, e tapAsatAM je vadhe siddha thato hoya te ja e bannene vyAminiyama siddha thAya che. e be vastunA sAhacaryaniyamanI parIkSAne adhyavasAya, tenuM ja nAma taka che. jemake-je agni vinA dhUma rahI zakato hoya, to te agninuM kArya banaze nahi. ane ema thAya te dhUmanI apekSAvALA je agninI zedha kare che, te karaze nahi. ane ema thavAthI agni-dhUmanI lekaprasiddha kAryakAraNutA paNa Takaze nahi. A jAtinA tarkathI agni-dhUmano vyAminiyama siddha thAya che ane e vyApti-niyamane baLathI anumAna karI zakAya che. hetudarzana ane vyApti smaraNathI anumAna thAya che. tenA be prakAre che-svArthanumAna ane parArthonumAna. bIjAnA samajAvyA vinA pitAnI buddhithI ja hetu Adi dvArA je anumAna karAya che, te svArthanumAna ane bIjAne samajAvavA je anumAnaprayoga raju karavAmAM Ave che, te parAthanumAna kahevAya che. pratyakSa, smaraNa athavA anumAnAdi keI paNa jJAna, je zabda dvArA raju karavAmAM Ave che, te parArthe samajavuM. anumAnamAM sAdhana yA hetunA traNa yA pAMca lakSaNe mAnavAmAM AvyAM che, te vyAjabI nathI. eka avinAbhAva lakSaNaja sAdhananuM lakSaNa mAnavuM puratuM che. je hetumAM avinAbhAva lakSaNa na hoya, te hetu sAco hoya ema kadI banatuM nathI ane koI paNa beTA hetumAM avinAbhAva saMbaMdha hoya ema paNuM banatuM nathI. bauddho hetunAM traNa lakSaNe-pakSasattva, sapakSasattva ane vipakSAsattva mAne che tathA taiyAcikA e traNa uparAnta,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda abAdhitatva, ane asatratipakSatva, e be vadhAre mAne che paraMtu ema mAnavAthI avyApti ane ativyApti deze Ave che. jemake-pakSadharmatvane hetunuM lakSaNa mAnavAthI atyApti deSa Ave che. pakSane dharma ja hetu banI zake arthAt sAdhya je sthaLe heya te sthaLe ja hetu hovA joIe, ema mAnavAthI jalacandranA jJAnathI AkAza-candranuM je anumAna thAya che, te ghaTI zakaze nahi. kAraNa ke-jalacandranuM adhikaraNa AkAza nathI. arthAt hetu ane sASyanuM adhikaraNa eka nathI, tethI hetu pakSane dharma hovo ja joIe, evo mata To nathI. eja rIte "3 rAma, tallA purAvA e asatya anumAnamAM hetunA traNa yA pAMca lakSaNe ghaTI jAya che, chatAM avinAbhAva saMbaMdha nahi hevAnA kAraNe te anumAna sAcuM TharatuM nathI. "taputratva " hetu pakSadharma che. teNInA anya putra rUpa sapakSamAM paNa cheH azyAmamAM nahi hovAthI vipakSavyAvRtta paNa che. abAdhitatva ane asatratipakSatva te spaSTa che. ahIM ema zaMkA thaI zake ke-hetumAM vipakSavyAvRtti nizcita nathI, kemake-zyAmatva vagarane tene putra na ja hoI zake, e cokkasa niyama karI zakAto nathI. paraMtu enuM nAma ja "avinAbhAva" che. e "avinAbhAva" nahi hovAthI ja prakRta hetu asatya Thare che. vipakSavyAvRttine nizcaya, ene anumAnanuM aMga mAnavuM, enuM bIjuM nAma ja "avinAbhAva che. e ja rIte avinAbhAvazALa hetumAM "abAdhitatva
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma--zraddhA lakSaNa hoya ja che. avinAbhAvazALi hetu kadI bAdhita hote nathI. "zinuur pvyAA ' e hetu avinAbhAvanA abhAvathI dvaSita che. asatyaMtipakSatva lakSaNa paNa vyartha che. hetu avinAbhAvathI nizcita hoya to tenI sAme pratipakSanI saMbhAvanA hoI zakatI ja nathI: agara hetumAM avinAbhAvaneja anizcaya hoya to tethI te hetu sahetu banI zakato ja nathI. A uparathI e nizcita thAya che ke-avinAbhAva" bIjA zabdomAM "anyathAnupapatti e ja eka hetunuM asAdhAraNuM lakSaNa che. | zabdapramANane anumAna pramANamAM aMtargata karavuM te yuktisara nathI. kAraNa ke-abhyasta dazAmAM zabdathI vastunI pratIti jaldI thatI hovAthI te "zAbdajJAna" anumAna kahI zakAya nahi. abhyAsa dazAmAM te ja "zAbdajJAna vyAptigrahaNanA baLa vaDe arthanuM pratipAdana karanAra hovAthI anumAna paNa che, suvarNajJAnanI jema. abhyAsI mANasane suvarNa jetAM ke suvarNa zabda sAMbhaLatAM suvarNa baMdha thAya che, tene pratyakSapramANu ane zAbdabedhapramANu kahevAya. paraMtu abhyAsIne suvarNa jotAM "A suvarNa hovuM joIe, suvarNane lagatI ATalI vizeSatAo kaLAya che mATe"--ema vyAptinI apekSA paDe che, tethI tenuM te jJAna anumAna rUpa banI jAya che. e ja rIte je anabhyAsIne zabda sAMbhaLatAM turata zAbdabedha' nathI thatuM paNa vyApti grahaNarUpa vicAra karyA bAda "zAbdadha thAya che, te "zAbdadha paNa anumAna jJAna kahI zakAya.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 kyAdAda abhAva e pramANu tarIke hAi zake ja nahi. arthopattipramANu anumAnamAM atabhUta thaI jAya che. aitihyapramANa, satya hAya te AgamapramANa, che ane asatya haiAya te apramANa che. saMbhavapramANu anumAnapramANamAM samAveza pAme che ane prAtibhajJAnAdi pramANeA anindriyanibandhana hAvAthI mAnasapratyakSAdimAM aMtarbhUta thAya che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAdyatIndriyaM vastu, yogiprtykssbhaavtH| parokSamapi cA'nyeSAM, nahi yuktyA na yujyate // 1 // , AtmAdi padArtho atIndriya che. tethI te kevaLa gIone pratyakSa che ane bIjAone parokSa che. te paNa te yuktithI nathI ghaTatA, ema nahi. (1) : acetanAni bhUtAni, na taddho na tatphalam / cetanA'sti ca yasyeyaM, sa evAtmeti budhyatAm // 2 // bhUta acetana che. cetanA tene dharma nathI ane la-kArya paNuM nathI. A svAnubhava pratyakSathI dekhAtI cetanA-caitanya jeno dharma ane phaLa che, teja AtmA che. (2) yadIyaM bhUtadharma : syAt pratyekaM teSu srvdaa| upalabhyeta sattvAdikaThinatvAdayo yathA // 3 // A cetanA, je bhUtano dhama hoya to satva, kAThinya Adi dharmonI jema, pratyeka bhUtamAM prApta thavI joIe. (3) kAThinyAdisvabhAvAni, bhuutaanydhyksssiddhitH| cetanA tu na tadrapA, sA kathaM tatphalaM bhavet // 4 // bhUta e kAThinyAdi svabhAvavALA che, e pratyakSa siddha che. cetanA te svarUpavALI nathI-te bhUtanuM phaLa-kArya kevI rIte banI zake ? yaH kartA karmabhedAnAM, moktA karmaphalasya c| saMsartA parinirvAtA, sahyAtmA naa'nylkssnnH||5|| mithyAtvAdi kaluSita pariNAmathI sAtA vedanIyAdi karmone je kartA che, tenA kula rUpe viziSTa zAtAdine je upabhoktA che, yathAkarmavipAka narakAdi bhavane viSe je bhaTakanAre che tathA ratnatrayanA prakarSa-prApta abhyAsa vaDe niHzeSa kamazathI je mukti meLavanAra che, teja AtmA che. e lakSaNe jene nathI, te AtmA nathI. (5)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmA. praznava AtmA che tenI sAbItI zuM? uttara AtmA sau koIne svAnubhava pratyakSa che. "huM chuM e jJAna sau keIne svAnubhava siddha che, kintu huM nathI evuM jJAne keIne paNa thatuM nathI. "huM chuM" e jJAnano viSaya je kaI che, teja AtmA che. vaLI "huM chuM" evI pratIti IndriyanI sahAya vinAja thAya che. tethI te AMtarika kriyA che kintu zArIrika kriyA nathI. e pratIti zarIrane thatI nathI paNa aMtarane thAya che. AtmAnA guNe avagrahAdi paNa sau keIne pratyakSa che. jyAM smaraNa thAya che, tyAM tenI pUrve avagraha, IhA, apAya ane dhAraNa hoyaja che. rUpa rasAdi dharmothI jema ghaTapaTAdinuM pratyakSa thAya che, tema avagrahAdi dharmothI AtmA rUpI dhamInuM paNa pratyakSa thAya che. darzana, smaraNa,pratyabhijJAna ane Alocana Adi karanAra caitanya dharmayukta "aDhuM pratIti viSaya AtmA, jaDa dehathI judo che. huM skUla chuM, huM kRza chuM, ItyAdi pratIti "a" pratyayAbhAsa che. kAraNa ke uttara kALamAM "dhUruM je sArIm'
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-allA "mAruM zarIra skUla che, " e rAmu "mAruM zarIra kuza che." ItyAdi viparIta pratyaya thAya che. e rIte huM jADo-pAtaLo chuM, e khyAla thavAnuM kAraNa zarIra uparanuM AtmAnuM mamatva che. AtmAnA saghaLAM kArya zarIra dvArA thAya che, tethI AtmAne zarIra para atyaMta prema hoya che. pariNAme AtmA pitApaNAne Arepa zarIramAM karI de che ane zarIranA keTalAka dharmone pitAmAM ghaTAvI le che. vastuta : e saghaLA khyAle zarIramAM thatA nathI kintu AtmAmAM thAya che. kAraNa ke caitanya e zarIrane dharma nathI paNa AtmAne dharma che. je padArtha pote citajavALe nathI tene citanyane game teTale saMbaMdha thAya te paNa te cetana banI zakatuM nathI. jemake-prakAza ApavAne svabhAva nathI, te hajAra dIpakanA saMbaMdhathI paNa ghaTa prakAza ApI zakato nathI. citaya e svapara prakAzaka che. zarIra e jaDa che, tethI svapara prakAzaka nathI. kAThinya e pRthvIne dharma che, paNa jalane nathI: tema cetanya e amUrta che, tethI te mUrta zarIrane dharma nathI paNa amUrta jIvane dharma che. zarIramAMthI citanya banatuM hoya te nabaLA zarIramAM cetanyane prakarSa ane puSTa zarIramAM citanyane apakarSa dekhAya che, te bane nahi. prANa vAyunA AdhAre citanya hoya te maraNa pathArIe paDelo vadhAre zvAsa rasa le che, tethI tenAmAM cetanyanI adhikatA hevI joIe ane samAdhistha yegI bIlakula zvAsa letA nathI, tethI temanAmAM caitanya na rahevuM joIe. paraMtu
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA tema banatuM nathI. teja ane vAyu ubhayanA abhAve mRta zarIramAM caitanya nathI ema kahevAmAM Ave, te teja mRtakamAM utpanna thayelA kITakamAM caitanya kema dekhAya che ? caitanya eka bhUtanA dharma nathI tema bhUta samudAyane paNa dharma nathI. kAraNa ke pratyekamAM je hAtu nathI te samudAyamAM paNa Avatu nathI. zarIrAkAre maLelA bhUtAmAMthI caitanya thAya che, ema kahevAmAM Ave te temAM kAraNa ekalA bhRtA ja che ke khIjuM kAMi che ? ekalA bhUtAthI banatuM hAya te sarvatra anavuM joie. bIjA sahakArI kAraNanA maLavAthI ane che, tA te sahakArI kAraNa, bhUta svarUpa che ke bhUtathI atirikata che ? bhUta svarUpa hAya te prathamanI Apatti kAyama rahe che. bhUta sivAya khInnu kAMi hAya, teA teja AtmA che. ndirAnA aMgamAMthI mada zakti utpanna thAya che, tema bhUtAnA sayeAgathI caitanya zakti utpanna thAya che, ema kahevuM paNa khATu che. madirAnA pRthaga aMgAmAM avyakta madazakti rahelI che, tema pRthaga bhUtAmAM caitanya zaktinA aMza paNa nathI. vaLI dirAnA aMgamAMthI je madyazakti utpanna thAya che, te vastuta: madirA ke tenA AdhAramAM nathI kintu tenA pAnamAM che. ane madirAnA pAnamAM je zakti Ave che, te jIvanA ceAge Ave che. dadhinA saMyAgathI jema nidrAdi utpanna thAya che, tema madirAnA sayAgathI jIvamAM madyazakti utpanna thAya che kintu ajIvamAM te utpanna thatI nathI. e rItIe mada zaktinI utpatti paNa jIvanI ja siddhi kare che. zarIra e rUpI, AkAravALuM ane IMdricakrathI jANI zakAya evuM che. jJAna vigare guNI arUpI, AkAra vinAnA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA ane indrivaDe na jANI zakAya tevA che. tethI zarIra ane AtmA vacce guNa guNa bhAva paNa ghaTI zaktA nathI. guNane AdhAra guNI guNenA jevA ja arUpI Adi have joIe. sva-zarIra-gata caitanya svasaMvedana pratyakSathI siddha che. para zarIra gata citanya "ceSTAva7 hetuthI siddha thAya che. kAraNa ke pratyeka sacetana prANImAM hitAhitaprApti parihArAnukULa ceSTA najare paDe che arthAta hitanI prApti ane ahitane parihAra karavA mATe prANuM mAtra pravRttizIla dekhAya che. mAtAnuM citanya suta caitanyanuM upAdAna hoya te samUIima cUkAdi jatuone viSe caitanya na hovuM joIe, kAraNake teone mAtAdika nathI. paraMtu mAtAdika nahi hovA chatAM "kAdimAM cita pratyakSa jaNAya che, tethI mAtAnuM citanya sutacaitanyanuM upAdAna nathI. cetanyane pratiSedha karanAra pratyakSa ke anumAna eka paNa pramANu nathI. jyAre caitanyane siddha karanAra svasaMvedana pratyakSa pramANu uparAMta sarvajJa vacana svarUpa zrIjinezvaradevanuM Agama vidyamAna che. Agama pramANa kahe che keupayoga lakSaNavALo jIva saMsAramAM anAdikALathI bhaTake che. . vaLI jIvane je pratiSedha kare che, teja jIva cheH kAraNa ke acetanamAM pratiSedha karavAnuM sAmarthya nathI. vaLI AtmAne niSedha asaMbhava che. "mAtA thA ahuM nAri"putomA "mRta " "ararara sUryo' ityAdi vAkya jema asaMbhavita che, tema AtmAnA niSedha vAcaka sarva vAkaye asaMbhavI daSathI grasta che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA - vyutpattimatuM zuddhapadane niSedha pitAthI virUddha arthane sAbIta kare che. "aghaTa" kahevAthI ghaTanI paNa siddhi thaI jAya che, tema ajIva kahevAthI paNa jIvanI siddhi thaI jAya che. aDiO "e pada vyutpattimatuM nathI ane "akharaviSANa e zuddha-asAmAsika pada nathI. tethI ja te niSedha hayAtine siddha karatA nathI. - vidyamAna vastune ja niSedha thaI zake che. chaThThI Indriya ke chaThThA bhUtane keI niSedha karatuM nathI. SaSTha bhUtane kaI niSedha karatuM hoya te te bhUtanI sAthe Sa saMkhyAnA samavAyane niSedha kare che, paNa saMkhyA ane bhUtane nahi ja. e rIte "araviSANa" nathI: devadatta gRhamAM nathI AkAzamAM be caMdramA nathI. ghaDA jevaDuM metI nathI. e vigere niSedha paNa anukrame vastunA samavAya, saMga, sAmAnya ane vizeSa dharmonA che kintu keIpaNa dhamInA nathI. "AtmA nathI" e vAkya paNa AtmAne niSedha karatuM nathI kintu mRta dehanI sAthe AtmAnA saMbaMdhane niSedha kare che. jemake-mRta zarIramAM AtmA nathI. vaLI AtmAnI sAbItI mATe vadhu uMDA na utarIe ane mAtra eTaluM ja samajIe ke rUpa rasa vigere guNe jema koI AdhArabhUta dravya vinA rahI zaktA nathI, tema rUpa jJAna, rasa jJAna vigere guNene paNa AdhAra joIe ja ane te AdhAra AtmA sivAya bIjuM kaI nathI. eTaluM samajavAmAM Ave te paNa sau keIne "AtmA che," ema kabUla karavuM ja paDe tema che. AtmA, e rIte eka sata dravya siddha thAya che. koI paNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka -zraddhA sad vastunA ekAMte nAza thatA nathI. ghaTanA DIkarA thavAnI vacce ghaTane eka kSaNa paNa rahetA nathI kintu ghaTa pAte ja ThIkarArUpa pariNAma pAmI jAya che, dIpaka tama rUpa khanIjAya che ane taLAvanuM pANI zItaLa pavanarUpa khanI jAya che, tema AtmA chADI turataja anya bhavane prApta karI le che kintu eka eka bhava kSaNavAra paNa peAtAnI hayAti gumAvatA nathI.jema satna ekAnte nAza nathI tema asA utpAda paNa nathI: anyathA kUma rAmAdithI rajju AdinI utpatti thaI javI joIe paNa tema khanatuM nathI. AtmA sat che, mATe paraleAka gAmI paNa che. karavI ? prazna. zarIrathI AtmA alaga che, enI pratIti zI rIte uttara0 (1) prathama teA sukhadu:khanI lAgaNI je zarIraspazI nahi paNa ata:spazI che, te parathI zarIrathI alaga keAI zaktivizeSa zarIramAM hayAti dharAve che, tenA spaSTa khyAla AvI zake che. (2) indriyA viSayagrahaNanAM sAdhana che parantu indriceAnI madadathI viSayane grahaNa karanAra koi tattva alaga che, ema siddha thAya che. sAdhakane sAdhananI apekSA rahe che, tethI sAdhaka ane sAdhana eka na heAI zake. (3) pudgalanA rUpa-rasAdi guNe! jANItA che. emAM kAI paNa guNu evA nathI ke--je caitanya tarIke sAbIta thAya. caitanya guNu e sarva kAIne svAnubhava siddha che. e guNanA thamI tarIke je tattva sAkhIta thAya che, te ja AtmA che. caitanyanuM upAdAna mastaka siddha thatuM nathI, kAraNake mastaka e bhautika che ane caitanyanA vaidyanamAM nimitta mAtra che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA (4) eka ja mAtApitAnA saMtAnamAM agara eka ja sAthe janmela yugalamAM DahApaNu, anubhava, vartana vigeremAM je pharaka jovAya che, temAM kAraNa tenA pUrvajanmanA saMskAre sivAya bIjuM zuM kalpI zakAya tema che? ahika kAraNe asara kare che, paraMtu enI paNa ekasarakhI asara thatI nathI, tenuM kAraNa zuM? (5) saMsAramAM nIti ane dharmanA mArge cAlanAra paNa du:khI ane daridra dekhAya che. jyAre anIti ane adharmanA mArga para pravartanAra paNa sukhI ane saMpattimAna dekhAya che. emAM pUrvajanma pArjita vicitra karmonAM vicitra pariNAme sivAya bIjuM zuM che? praznapUrvajanma hoya te te yAda kema na Ave? uttara0 vartamAna jIMdagImAM ja eka avasthAnI ghaTanA anya avasthAmAM yAda nathI AvatI, te pUrvajanmanI vAta kyAM karavI ? janma palaTe, zarIra palaTe, Indriyone palaTe, sthAnane palaTe, vAtAvaraNano palaTa, ekasAthe saghaLe ja palaTo thaI jAya, tyAM janmAMtaranI vAta kayAMthI yAda Ave ? chatAM kaI kaI mahAnubhAvane Aje paNa pUrvajanmanAM amUka kRtya yAda Ave che. chevaTamAM chevaTa pUrve anubhavela AhAra ane kAmakIDA, e te pratyeka prANane koInA paNa zIkhavyA vinA yAda Ave che ja. ane e ja jIvanA punarjanmane acUka purAve che. vartamAna janmamAM janmanA prathama divase ja thatI AhArAbhilASA" ane bAlyavayamAM ja DhIMgalA-DhIMgalInI ramata rUpe dekhA detI viSayAbhilASA, e koInA paNa zIkhavyA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ s dharmazradA vinA ja thatI hAvAthI pUrvajanmanA atyaMta abhyAsanuM ja phaLa che, ema mAnyA sivAya kAine paNa cAle tema nathI. A sasAramAM aneka ghaTanAe akasmAt mane che, e paNa punarjanmanI sAkhItI che. asmAta thavAmAM prakAraNanA ceAga nathI, e sAcuM heAvA chatAM te ghaTanA aSTa paNa kAraNu vinA kadI khanI zake ja nahi. kAraNa vinA je kAi cIjo mananArI hAya che, te sadA banavI joie athavA kadI paNa na banavI joIe. kavacit ane kadAcit bananArI ghaTanAe kAraNa vinA kadI bananArI hAtI nathI, e nyAyanA sarvamAnya siddhAMta che. je kAraNeAe e akasmAte bane che, te kAraNeA aSTakarmanA astitvane siddha kare che. karmanuM astitva siddha thatAMnI sAthe ja AtmA ane tenA pUrva janmanuM astitva paNa siddha thaI jAya che. pUrvAjanmanuM astitva siddha thatAMnI sAthe ja punarjanmanuM paNa astitva sAkhIta thaI jAya che. AtmA, karma, pUrvajanma ane punarjanma siddha thatAM meAkSa ane izvaratva paNa siddha thaI jAya che. AtmAnI karmamalathI pUrNa zuddhi, enu nAma mekSa che ane e mekSi e ja paramAtmapaNuM che. prazna. paramAtmA che, enI sAkhItI zuM ? uttara. paramAtmasiddhi mATe lAMkhI yuktiemAM utaryo vinA ja samajI zakAya che ke--azuddha AtmAnI hayAti e ja zuddha AtmA-paramAtmAnI hayAtimAM pramANa che. je vastuonI aMzataH zuddhi jovAya che, te vastuenI pUrNa zuddhi paNa saMbhavita che. AtmA paNa eka vastu che. enI pUrNa zuddhinuM nAma paramAtma
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA pazuM che. AtmA mUDha dazAmAM hoya che, tyAM sudhI ahirAtmA kahevAya che. zuddhinA prakathI te ja AtmA anukrame bhudrAtmA, antarAtmA, sattAtmA, mahAtmA, cAgAtmA ane paramAtmA ane che. paramAtmapaNAnA ijArA koI eka vyaktine nathI, parantu je kAi AtmA AtmazuddhinA pUnita paMthe AgaLa vadhe ane zuddhinA zikhare pahoMce, te AtmA pote ja paramAtmasvarUpa-IzvarasvarUpa anI jAya che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1] - tulyapratApAdyamasAhasAnAM kecillabhante nijakAryasiddhim / pare na tAmatra nigadyatAM me ____karbhA'sti hitvA yadi ko'pi hetuH // 1 // tulya pratApa, tulya udyama ane tulya sAhasavALAmAMthI paNa keTalAka potAnA kAryanI siddhine prApta kare che ane bIjA prApta karatA nathI. emAM karmane choDIne je bIje kaI hetu hoya, to mane kaho? [2] vicitradehAkRtivarNagandha prbhaavjaatiprbhvsvbhaavaaH| kena kriyante bhuvane'GgivargA cirantanaM karma nirasya citrAH // 2 // lokane viSe vicitra prakAranA zarIravALA, AkRtivALA, varNa vALA, gaMdhavALA, prabhAvavALA, jAtivALA, janmavALA ane svabhAva vALA prANIo dekhAya che. A prakAranI vicitratAo purAtana karmane choDIne bIjA kenA vaDe karAya che? [3] vivardhya mAsAnnava garbhamadhye ___ bahuprakAraiH kllaadibhaavaiH| udvartya niSkAsayate savitryAH / ko garbhataH karma vihAya pUrvam // 6 // garbhane viSe nava mAsa sudhI bahu prakAranA kalAdi bhAvaDe vadhArIne, udvartana karIne mAtAnA garbhamAMthI bahAra kaDhAya che, temAM pUrva karmane choDIne bIjo kayo hetu che?
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna, jIva pahelAM ke karma? uttara0 jIva pahelAM ane karma pachI, e vAta ghaTI zake nahi. karma vinAnA jIvane karma karavAnuM prayeAjana zuM? karmarahita jIva paNa karma kare, te siddhanA chae paNa karma karavAM joIe, karma pahelAM ane jIva pachI, e vAta paNa ghaTI zake nahi. jIva rUpI rtA vinA karma thAya zI rIte? jIva ane karma eka sAthe utpanna thayA, e vAta paNa mAnavA yaMgya nathI. kartA ane karma samakAle utpanna thaI zake nahi, kAraNake karma karanAra jIvanI hayAti pUrve joIe. jagamAM karma nathI paNa eka jIva ja che, e vAta paNa ghaTita nathI. jagannI pratyakSa vicitratA ekalA jIvathI ghaTI zaktI nathI. jIva ane karmanA saMcAgathI ja jagatanI citra vicitratA ghaTI zake che. jIva ane karma kAMI che ja nahi, e vAta paNa pratyakSa pramANuthI virUddha che. kAMI che ja nahi, evuM jJAna kone thayuM? e jJAna jene thayuM te to che ja. mATe jIva ane karmane bIjaMkuravata anAdi saMbaMdha che, ema mAnIe te ja jagatanI vyavasthA ghaTI zake che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA prazna chava duHkhane dezI chatAM azubha karmo kema kare che? uttara sukha meLavavAnI atizaya utsuktA ane sukhanA upAyanuM ajJAna, e jIvane azubha karma karavAnuM mukhya nimitta che. vaLI sukhanA upAyanuM jJAna hovA chatAM ghaNuM vakhata karmane prerAyo jIva duHkhanAM kAraNonuM sevana karato paNa jagatamAM pratyakSa dekhAya che. cera, cerInA kaNane jANavA chatAM cerI kare che. vyabhicArI, vyabhicAranI pIDAone samajavA chatAM vyabhicAra kare che. regI, kupathyanuM dukha jANavA chatAM kupathyanuM sevana kare che. vyApArI, vyApAranI takalIpha jANavA chatAM vyApArane kheDe che. jugArI, jUgaTAnAM pariNAma jANavA chatAM jUgaTuM rame che. e vigere jANavA chatAM duHkha-phaLavALuM azubha karma karavAnAM pratyakSa udAharaNa che. e ja daSTAMte jIva duHkhane dveSI chatAM AgAmI kALe jenAthI duHkha thavAnuM che evAM ja karmo, pUrvakarma ane bhavitavyatAdine prerAya kare che, ema samajavAnuM che. te prazna jIva arUpI chatAM Indrio ane hastAdinI madada vinA karmone kevI rIte grahaNa kare che? uttara0 saMsArI jIva anAdi karma-saMbaMdhavALe hovAthI ekAMte arUpI nathI, to paNa carmacakSune agocara hevAthI tene ApaNe arUpI kahIe chIe. te kevI rIte karma grahaNa kare che, e samajavA mATe aneka daSTAMta che. vanaspatio, Indriyo ane hastapAdAdinI madada vinA ja AhAra grahaNa kare che: siddha karelA pArAnI guTikA, svayameva dugdhAdinuM pAna kare che. nALIyeranuM phaLa, nALIyerInA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULamAM raheluM pANI, hAtha-paga vinA ja grahaNa kare che: dhyAnI purUSa, Indriya ane mananI madada vinA ja dhyAna dhare che, jivAnI madada vinA jApa jape che, karNanI madada vinA zabdazravaNa kare che ane pUjAnI sAmagrI vinA ja pUjAdi kare che: tema jIva paNa jevuM bhaviSyakALamAM banavAnuM hoya tevI preraNAne vaza thaI athavA kAla samavAyAdi pAMca samavAthI prerAI, Indriyo ane hastAdinI madada vinA ja karmone grahaNa kare che. prazna- jIva upara lAgelAM karmo dekhAtAM kema nathI ? ' - uttara, jema gaMdhanA ke zabdanA pudgale ghaNA ekatra thAya te paNa dekhAtA nathI athavA siddha karelA pArAe pAna kareluM ghaNuM paNa suvarNAdi dekhAtuM nathI, tema anaMta karmo paNa piMDIbhUta thaIne rahelA hovA chatAM dekhAtAM nathI. - praznaamUrta AtmA mUrta karmone kevI rIte dhAraNa karI zake ? uttara e mATe dazyamAna zarIra ja pratyakSa pramANa che. AtmA amUrta hovA chatAM skUla zarIrane dhAraNa karI zake, te sUkSama evA karmone dhAraNa karI zakavAmAM harata ja zuM? e ja rIte AtmA arUpI chatAM viSaya, kaSAya, mithyAtva, avirati Adi karmajanita vikArathI vikArI thato paNa pratyakSa dekhAya che. mATe pratyakSa pramANathI ja amUrta AtmAne mUrtakarmanA saMbaMdhavALe mAnave joIe. prazna jIvane karma grahaNa karavAne svabhAva anAdine che, te zI rIte palaTI zakAya? - uttara0 anAdi svabhAva paNa prayatna dvArA palaTI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA zakAya che. pArAnA caMcaLa ane agnimAM uDI javAnA svabhAva paNa jema tathAprakAranI bhAvanA devAthI palaTAine sthira thAya che: agninI dAhaktA paNa maMtraprayAga vaDe, auSadhi vaDe, ke satya, zIla ane tapanI AcaraNA vaDe palaTAtI anubhavAya che: lehacumbaka pASANu paNa agnithI mRta thayA bAda athavA bIjI auSadhaethI saMyukta thayA bAda leAhagrahaNa karavAnA svabhAva cheADI de che: vAyu caMcala svabhAvavALA hAvA chatAM paNa pakhAlamAM purAvavAthI sthira rahe cheH mIja aMkurA utpanna karavAnA svabhAvavALu hovA chatAM, maLI gayA pachI aMkurAttpatti thatI nathI, tema jIvane karma grahaNa karavAnA svabhAva paNa siddhatva pAmavA khAda nAza pAme che. 19R prazna. jagatanA jIvA ka pramANe sukhadu:khane bhAgave che, tA te kama gaNune preranAra kANu che? uttara0 preranAra kAI nathI. bhagavAna, deva daivata, vidhAtA, vidhi, kAla, yama, kRtAnta ke lekha, e saghaLAM karmanAM ja nAmeA che. kAInI paNa preraNA vinA karma peAtAnA svabhAve ja AtmAne sva-svarUpa cAgya phaLa pamADe che. je jIve ajava zarIranI sAthe saMbaMdha rAkhI hAla jIve che, pUrve chatA hatA ane bhaviSyamAM jIvaze, te sarvone kampanI sAthe traikAlaka saMgama che. Akhu jagat Sadravya ane paMcasamavAyamaya che. paMcasamavAyanA sAmarthya thI jIva karmonu grahaNu, dhAraNu ane upabhAga Adi kare che. prazna0 karmI jaDa che, nijabhAgakALane jANatA nathI ane
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA duHkha bhogavavAno kAmI nathI, tathApi jIva duHkhane Azrita kema thAya che? uttara0 karmo jaDa chatAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava AdinI sAmagrInI tathA prakAranI anivArya zaktithI prerAIne svakartA-AtmAne baLAtkAre duHkha de che. jemake anna jaDa hovA chatAM zarIramAM kapha, pitta ane vAyu AdinA vikAre kare che: auSadha, viSa, bhasma, pAra vigere, potapotAne pariNAmakALe sukha-duHkhAnubhava karAve che: strIe karele purUSane saMga kALe putrane prasave che: bhinna bhinna prakAranA roga, zItaLA, orI, achabaDA, kSaya, pakSAghAta, ardhAga, zItAMga, motIo vigere potapotAnA kALe paripAka pAme che: pittajavara 10 divasa, kaphavara 12 divasa, vAtavara 7 divasa, tridoSajavara 15 divasa rahe che ane pachI cAlyA jAya che: tema karma paNa jaDa hovA chatAM tenA kALe phaLa cakhADe che. praznaA janmamAM karelAM badhAM karma A janmamAM ja kema phaLa ApatAM nathI ? uttara0 karma cAra prakAre phaLa Ape che. 1-A janmamAM kareluM A janmamAM ja udaya Ave che. jemake-siddha, sAdhu agara rAja pramukhane kareluM dAna yA cerI vigere A bhavamAM ja phaLe che. 2-A janmamAM kareluM AvatA janmamAM phaLa Ape che. jemake-satInuM satItva, zUrAnuM zaurya, muniono tapa-saMyama athavA abhakSyanuM bhakSaNa, apeyanuM pAna ItyAdi.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 dharma-zraddhA 3-para-janmamAM kareluM A janmamAM phaLa Ape che. jemake eka putra janme che duHkhI ane kuTuMbane paNa duHkhI kare che. eka putra janme che sukhI ane kuTuMbane paNa sukhI kare che, ityAdi. 4-para-janmamAM kareluM para-janmamAM ja phaLe che. jemake evA ghaNAM karmo che ke je devagati ke narakagati prAgya hoya, tethI manuSyagatimAM phaLatAM nathI. bhUta bhavamAM upArjana karelAM tevAM karma vartamAna bhavane choDI anAgata mAM ja phaLe che. vaLI zAstromAM karma bIjI rIte traNa prakAranAM paNa kahyAM che. bhukta, bhAgya ane bhujyamAna grahaNa karelA koLiyA samAna bhutakarma che, grahaNa karavAnA keLIyA samAna bhegyakarma che ane grahaNa karAtA keLIyA samAna bhujyamAna karma che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtsnakarmakSayAnmokSo, janmamRtyvAdivarjitaH / sarvabAdhAvinirmukta, ekAnta sukhasaMgataH // 1 // samastakama nA kSayathI meAkSa thAya che. te janma mRtyu AdithI rahita, sa` pIDAothI vinimukta tathA ekAnta sukhathI saMgata che. yanna duHkhena sambhinnaM, na ca bhraSTamanantaram / abhilASApanItaM yat, tajjJeyaM paramaM padam ||2|| je duHkhathI mizrita nathI, je AvyA pachI cAlI jatuM nathI ane jenA maLavA khAdsava abhilASA nivRtta thAya che, tenuM nAma paramapada che. 2 aparAyattamautsukyarahitaM niSpratikriyam / sukhaM svAbhAvikaM tatra, nityaM bhayavivarjitam // 3 // tyAM aparAyatta-svAdhIna, autsuSyarahita, niSratikriya, svAbhAvika ane sadA bhaya rahita sukha raheluM che. (3) paramAnandarU tad, gIyate'nyairvicakSaNaiH / itthaM sakalakalyANa, - rUpatvAtsAmprataM hyadaH // 4 // anya vidvAnAvaDe te paramAnanda svarUpa kahevAya che. e rIte sakala kalyANarUpa hAvAthI tema kahevuM, e yuktaja che. (4) loke tatsadRzo hyarthaH kRtsne'pyanyo na vidyate / upagIyeta tadyena, tasmAnnirupamaM sukham // 5 // '', samasta leAkane viSe tenA samAna khIjo kAI padArtha vidyamAna nathI, tethI tene 'nirUpama' sukha kahevAya che. (5) pratyakSaM tadbhagavatAmarhatAM taizca bhASitam / gRhyate'stItyataH prAjJairnacchadmasthaparIkSayA // 6 // te sukha bhagavAna arihAne pratyakSa che ane teee tenuM pratipAdana karyuM che. te kAraNe buddhimAna purUSA vaDe tenu astitva svIkArAya che, paNa chadmasthAno parIkSA vaDe he. (6)
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMkita. prazna. jenee mAnelI mukti ane tenA upAyonuM svarUpa zuM che? uttara, jenonI mAnyatA mujaba saMsAramAM jIve che prakAranA che. eka bhavya ane bIjA abhavya. bhavya eTale mokSa gamanane cegya. abhavya ethI viparIta. sarva mATI ghaTa banavAne lAyaka hovA chatAM paNa sarva mATI saMganA abhAve jema kadi paNa ghaTa rUpe thatI nathI, tema ekSane lAyaka paNa sarva jIve kadi paNa mekSa pAmatA nathI. bIja baLI gayA pachI jema aMkure usanna thato nathI, tema punarjanmanA kAraNabhUta karmabIja maLI gayA pachI muktAtmAone janmarUpa aMkure kari usanna thata nathI. jaina zAstramAM muktAtmAone anantajJAna, anantadarzana, ananta vIrya ane anantasukha mAnavAmAM AvyuM che. tethAcikAdi dazanakArae mukta jIvane kevaLa duHkhAbhAva mAnele che, paNa sukha mAneluM nathI. paraMtu teonI mAnyatA pramANe je dudakhAbhAvane ja mokSa mAnI levAmAM Ave, te mUccha, nidrA yA bebhAna avasthAne paNa kema mekSa na mAna? ema kahevAmAM Ave che ke-sutimAM sukha mAnavAthI e sukhanA rAgI evA munine mokSa kema saMbhave? paNa tenI sAme
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukita duHkharahita mokSanI IcchAvALA duHkhanA dveSI munine paNa mokSa kyAMthI maLe? e prazna ubheja che. paraMtu jema duHkhane viSe dveSarahita munine mokSa prApta thaI zake, tema sukhane viSe Asakti rahita munine paNa mokSa prApta thavAmAM kaIpaNa aMtarAya mAnavo joIe nahi. muktimAM kevaLa sukha ja che tethI tyAM sukhaduHkha ubhayane abhAva che, ema kahevuM hoya te tema kahevAmAM kAMIpaNa harakata nathI. UAratveSe nAsita ekaja ghaTa vastu hovA chatAM ghaTa-paTa ubhaya atra nathI--ema kahevAmAM jema deSa nathI, tema ekaluM sukha ja mekSamAM hovAthI tyAM sukhaduHkha ubhaya nathI, ema jarUra kahI zakAya. sAMsArika sukha mehajanya che, jyAre mokSasukha suvizuddha-Atma-ramaNasvarUpa hovAthI mehajanya duHkha ane kalezathI rahita che. keTalAka kahe che ke mAtra jJAnathI mukti maLe che, paraMtu ema kahevuM e asatya che. strI, bhejana vigerenA jJAna mAtrathI tenA bhegane Ananda anubhavI zakAto nathI. kevaLa kriyAthI ja mokSa maLe che, ema belavuM te paNa ayukta cheH kArake-mithyAjJAnavALA purUSane prayatna karavA chatAM phaLa maLatuM nathI, e pratyakSa dekhAya che. eTaluM ja nahi paNa jJAnarahita kiyA te mUrchAdika avasthAmAM paNa hoya che kintu te arthajanaka banatI nathI. tethI mokSa mATe jJAna ane kriyA ubhayanI AvazyaktA che. jUdA jUdA darzanakAre jUdA jUdAM sAdhane mekSane mATe batAve che, paraMtu te sarvane samAveza jJAna-kriyA ubhayamAM thaI jAya che. keI kahe che ke-gurU vaca'namAM zraddhA rAkhavAthI mokSa maLe. koI kahe che ke parabrahmano
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddA jJAnathI meAkSa maLe:'e rIte kAi mAna dhAraNa karavAthI, kAI tIrtha yAtrA karavAthI, koi tapa karavAthI, koi japa karavAthI vigere je je jUdAMjUdAM sAdhanA batAve che, te kAMtA kriyArUpa che, kAMtA jJAnarUpa che; parantu ekalI kriyA yA ekalA jJAnathI kArya siddhi mAnanArA vyAjabI nathI. kAryasiddhi ubhayanA saMcAgathI ja thAya che. AthI jainoe svIkArela jJAna-kriyA ubhaya eja meAkSano mArga che, ema amAdhita rItie siddha thAya che. 02 prazna sAdhupaNuM, e siddhinA mArga che, e zAthI ? uttara. sevake svAminA zIlane anusaravuM joIe, e nyAye mumukSu sAdhue siddhanA guNAne anusare che, tethI teo siddhinA mAge che, ema nirvivAdapaNe siddha thAya che. siddhI azarIrI che, tethI sAdhue paNa zarIranuM mamatva cheDe che: siddho amUrta che, tethI sAdhue paNa mUrta zarIranA saMskAra cheDe che: siddho nirAhArI che, tethI sAdhuo paNa parva - divaseA tathA anya divaseAe AhAranA tyAga kare che: siddhodveSamukta che, tethI sAdhue paNa dveSa cheDI maitrI dhAraNa kare che: siddho vItarAga che, tethI sAdhue paNa baMdhuenA snehanA parityAga kare che: siddho nirjana che, tethI sAdhuo paNa rati ane prItinA lepathI mukta thavA prayAsa kare che; siddho niSkriya che, tethI sAdhue paNa AraMbha samArabhanA tyAgI ane che: siddho ni:spRha che, tethI sAdhue paNa sarva prakAranI AzA ane tRSNAone cheDe che; siddho nidhana che, tethI sAdhuo paNa apratibaddhapaNe vihAra kare che: siddho
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukita 39 kevaLajJAnI tathA kevaladazI che, tethI sAdhue paNa sarva jaga tunI vinazvaratAne sadA e che: siddho Ananda-paripU che, tethI sAdhuo paNa sateASa ane samabhAvanA sukhanA anubhava levA nirantara prayatna kare che. e rIte satya, zIla, kSamA, sa MteASa, paropakAra, nirde NutA, vItarAgatA, ni:sagatA, apratibaddhacAritA, nirvi kAritA, nizcalatA, asvAmisevitA, nirbhiktA, alpAnatA, saMsArasaMbaMdhazrugupsitA, vigere mumukSuonA alpa guNNA e siddhAtmAenA anukaraNarUpa hAvAthI vadhatA vadhatA siddhikSetramAM anaMta ane paripUrNa thAya che. prazna0 siddhAtmAone zarIra ane indriyA vinA zuM sukha mAnavuM ? uttara. jema manuSyane adbhuta nRtya darzanathI sukha thAya che, tema siddha bhagavAne vizvanA vartAvarUpa nATakanA prekSaNathI nitya sukha vate che. nidrAvasthAmAM indriyajanya sukha ke hAthapaga AdinI ceSTA nahi heAvA chatAM te sukhI che, ema kahevAya che athavA jAgrata avasthAmAM koI sa MtASI mANasane spardhAdi viSayA ke tenA sAdhanAnA cega nahi hAvA chatAM te paramasukhI che ane tenuM sukha teja jANe che, ema kahevAya che, tema siddhAtmAone indriyAnA viSayeA ane hastapAdAdinI kriyA nahi hAvA chatAM ana'tasukha che ane temanA te sukhane teeja jANe che paNa te sukhanA jJAnathI hIna AtmAo jANatA nathI: siddho vaDe paNa te sukha kahevAtuM nathI mATe te sukha anirvacanIya che, ema kahevAya che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA prazno saMsAranAM bhogasukha rega rU5 zAthI kahevAya che ? uttara jagatamAM je re thAya che, te sarva AhAravinA upabhegathI ja thAya che. anAhAra dazA pAmelAne re hotA nathI. roganuM kAraNa A rIte AhArAdino bhAga che. tethI kAraNamAM kAryano upacAra karIne saMsAranA sukhabhegane garUpa kahevAmAM Ave che. reganI davA karavA mATe regIja Atura thAya che paraMtu nigI kadi davA karAvavA utkaMkti thato nathI. tema tRSNA rUpI rega thayA pachI ja jIva bhegA mATe Atura thAya che, tethI paNa bhegane roganI upamA ApavAmAM Ave che. reganA pratikAramAM jema duHkhanA abhAve sukha buddhi thAya che, tema viSaya bhAgomAM paNa duHkhane pratikAraja sukha rUpa manAya che. khAvAnuM sukha, bhUkhanuM du:kha zamyuM nathI, tyAM sudhIja manAya che. je tema na hoya te adhika khAvAmAM adhika sukha thavuM joIe paNa tema te thatuM nathI. ulaTuM ajirNa javarAdi pIDA thAya che. jaLapAnanuM sukha gaLAnI zuSkatA dUra karavA puratuM ja che. paraMtu tRSAthI adhika jalapAna karanArane ulaTI ke Aphare thAya che. ThaMDaka ke tApa teTalA ja anukULa lAge che ke jeTalA pramANamAM baphAre kezaradIno vikAra hoya che. eja rIte anya IndriyenA bhAge paNa vipulatAnA hisAbe sukha karanArA nathI kintu tRSNArUpI duHkhanA hisAbe ja sukha karanArA che, mAtrA ke pramANathI adhika Avela zabda, karNanI adhiratA kare che, teja, cakSunI maMdatA kare che, gaMdha, nAsikAmAM masA vigere pIDAone utpanna kare che. e rIte pratyeka ga pramANuthI adhika thA che, tyAre sukhanA badale duHkha
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti utpanna kare che. pramANapata bhega paNa svataMtra sukharUpa nathI kintu duHkhanA pratikArarUpa banIne sukhano anubhava karAve che. tethI bhega sukhane anubhava e kevaLa du:khanA pratikAra svarUpa che kintu svataMtra sukhanA anubhava svarUpa nathI. sAMsArika bhege e ajirNAdi yA javarAdi dravya rogonAM kAraNa, mahAdi ke tRSNAdi bhAva regenAM kArya tathA sudhAdi ane zItAdi zArIrika vikAranAM zamanarUpa hovAthI tene sukha tarIke oLakhavA karatAM roga tarIke oLakhavA eja zAstrakArone ISTa che. bhegenuM e regasvarUpa "akSikalpa AtmA oja jANI zake che. cAmaDI jema pitA para paDelA ghaNuM paNa kacarAne jANI zakatI nathI ane cakSu pitA para paDela ekAda rajakaNane paNa samajI zake che tathA jhaTa tene dUra karavA prayAsa kare che, tema "akSikalpa yA "cakSu5"jJAni purUSa sAMsArika sukhopabheganI pUrva, pazcAt ane vartamAna avasthAne yathAsthita rIte oLakhI zaktA hovAthI tenAthI dUra rahevA satata prayAsa kare che. e jAtinI sUkSama buddhi jJAnI ane saMyamI AtmAomAM ja AvI zake che paNa bIjA ajJAnI ke asaMyamI AtmAomAM te samajaNa zakti AvI zakatI nathI. prazna mekSamAM ja sAcuM sukha che, tenuM zuM kAraNa? uttara mekSamAM ja sAcuM sukha che kinta saMsAramAM nathI, tenuM mukhya kAraNa saMsAramAM jeTalA jIve che, te badhA rAga, dveSa ane meha sahita hoya che. jIvanI e traNe prakRtio parama saMkaleza svarUpa che. e traNanI hayAtimAM jIvane je sukha hoya che, te asthira, caMcaLa ane duHkha mIzrita hoya
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA che. siddhAtmAone rAgAdine abhAva hoya che. tethI rAgAdinA abhAve siddhanAM jIne saMkaleza rahita je sukha thAya che, teja sAcuM ane sthira sukha che. e sukhane rAgAdi rahita AtmAoja jANI zake che. sanipAtanA abhAvamAM thanArA sukhane sannipAtathI grasta AtmA jema jANuM zakatuM nathI, tema rAgAdithI grasta-rAgAdine parataMtra evA AtmAo paNa rAgAdinA abhAvathI thanArA sukhane jANa ke anubhavI zaktA nathI. saMsAramAM sukhImAM sukhI gaNAtA AtmAonA mAthe paNa maraNAdine bhaya hoya che. siddhanA AtmAone e bhaya nathI, tethI paNa siddhinuM sukha avyAbAdha che. vaLI bIja baLI gayA pachI jema aMkura utpanna thato nathI, tema karma bIja baLI gayA pachI janmarUpI aMkure pragaTa nathI. ane janma nathI tyAM jarA ke maraNAdine bhaya paNa nathI. - siddhanA jIvane sadAkALa sukya nivRtti hoya che. saMsArI sukhanA anubhavane AdhAra paNa auskya nivRtti upara che. paraMtu Indriya viSayenA bhega paryanta thanArI sujya nivRtti svalpakALa mAtra rahevA vALI che. tathA eka nivRtti anya viSayanI utsukatA ubhI karIne ja jAya che. siddhanA jIvone te nivRtti sArvakAlikI hoya che, tethI siddhinuM sukha sarva saMsArI jInAM sarva sukho karatAM paNa ananta guNuM adhika hoya che. . saMsAranuM koI paNa sukha duHkha rahita, saMpUrNa ke avinazvara hotuM nathI. siddhinuM sukha dukha sahita, saMpUrNa ane avinazvara hoya che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukita saMsAranuM sarva sukha parAdhIna hoya che. mokSanuM asaMtu sukha paNa svAdhIna che arthAta AtmA sivAya bIjA keIne AdhIna nathI. saMsAranuM sukhamAtra duHkhanA pratikAra svarUpa ane karmanI upAdhithI prApta thanAruM che. siddhinuM sukha niSpatikAra ane svAbhAvika che tathA nirantara bhaya ane vyAbAdhAthI rahita che. eTalA mATe zAstromAM tene paramAnanda svarUpa-ane sakala kalyANa svarUpa kaheluM che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka eva suhRd dharmo, mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM, sarvamanyattu gacchati // 1 // eka dharmaja evo mitra che ke je marelAnI paNa pAchaLa jAya che. bIjuM saghaLuM zarIranI sAthe ja nAza pAme che. (1) viziSTaM devasaukhyaM yat, zivasaukhyaM ca yatparam / dhavapakUma, TAduSita pArA viziSTa je deva sukha ane parama je zivasukha, te dharmarUpI kalpavRkSanAM phaLa che, ema paMDita purUSo pharamAve che. (2) yatkiJcana zubhaM loke, sthAnaM tatsarvameva hi| anubandhaguNopetadharmAdApnopti mAnava H // 3 // lokane viSe je kAMI suMdara sthAna che, te sarvane anubandhavALA guNathI yukta dharmavaDe manuSya prApta kare che. (3) dharmazcintAmaNiH zreSTho, dharmaH kalyANamuttamam / hita ekAntato dharmo, dharma evA'mRtaM param // 4 // dharma e zreSTha cintAmANi che. dharma e uttama kalyANa che. dharma ekAnta hita karanAra che ane dharma eja parama amRta che. (4) caturdazamahAratna-sadbhogAntRSvanuttamam / cakravartipadaM proktaM, dharmahelAvijRmbhitam // 5 // manuSyone viSe cauda mahAratnathI utpanna thatA sabhogothI anuttama evuM cakravarti pada, e dharmanI helAnuM vilasita che. (5) kiMceha vahunoktena, tIrthakRttvaM jagaddhitam / parizuddhAdavApnoti, dharmA'bhyAsAnnarottamaH // 6 // bahu kahevAthI zuM ? jagatane hitakArI evuM tIrthaMkarapaNuM, parita zuddha evA dharmanA abhyAsathI, uttama manuSya prApta kare che. (6)
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakita. prazna- zuddha deva-gurU-dharma kone kahevAya? - uttara deva vItarAga, gurU brahmacArI ane dharma dayAmaya hoya teja zuddha che. jeo puNyathI prApta thanAra manuSyabhava pAmIne rAgIne paNa deva, gharabArIne paNa gurU ane hiMsAne paNa dharma tarIke svIkAre che, teo daSTirAga rUpI durAgrahane vaza paDI manuSyabhavane keDInA mUlya gumAvI de che. prazna satya devanuM lakSaNa ane temanI pUjAnI rIta zuM? uttara sarva Antarika zatruo upara vijya meLavanAra, sarvajJa, trilokathI pUjita ane satya arthanA pratipAdaka je kaI haya, te satyadeva yAne Izvara che. viSNu, brahyA, mahAdeva, zaMkara, jina, kevaLI, ahaMnta ke tIrthakara e sarva emanAMja nAme che. evA paramAtmA ane paramezvaranI pUjA temanA nAmasmaraNathI, temanI pratimAnA darzanathI, temanA caritra ane guNenA smaraNa ane kIrtanathI thAya che. e cAre prakAre bhagavAnane pUjavAthI AtmA svayaM bhagavAna svarUpa banI jAya che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA prazna -bhaktinuM mahAphaLa zAstromAM pratipAdana karyuM che, tenu zuM kAraNa? uttara zAstromAM zrI arihaMtanI bhaktinuM phaLa sathI zreSTha vaLyuM che, tenuM kAraNa zrI arihaMtanuM nirmALa caritra tathA zrI arihaMtano nirmaLa upadeza che. niLa upadezavALA zrI arihaMtananA zAsanane jANIne paNa jeenuM mana zrI arihaMta pratye avihaDa bhaktivALu khanatuM nathI, teonuM aMtara vajrathI paNa kaThIna paramANuethI ghaDAyeluM che, ema kahevAmAM lezamAtra atizayekti nathI. vizeSajJa purUSAne te| zrI arihaMtanA zAsananuM jJAna thayA pachI, mAkSa karatAM paNa zrI arihaMtanI sevAnI adhika abhilASA rahe che.. arihaMtanI bhakti e iSTano viyeAga ane aniSTanA saMcAgane haranArI che,. vizvavyApI yazane phelAvanArI che tathA cakravarti paNlR, devapaNuM, IndrapaNuM, ahamindrapa ceAgIndrapaNuM ane yAvata paramAtmapaNuM paNu ApanArI che. zrI arihaMta pratye azraddhALu AtmAnu manuSyatva niSphaLa che, uttamakuLa Arkicitkara che, vidvattA ajJatArUpa che, adhikAsaddhinI prApti e pApAspada che ane tapa, japa, jJAna, dhyAna vigere kriyA kevala klezakArI che. e zrI. rihaMtano tyAga karI meAkSane sArU anyAne je che, tegmA tRSAnI zAntine mATe sAvaranA nIrane pAstyiAga karI AMjhAnA nIra tarapha ADe che. zrIarihaMtanA nirmaLa matanA jee svIkAra karatA. nathI, tee prama gaNanArA che, ema kahevuM e nyAyanIja vikhanA che. zrI arihaM tanu svarUpa adhyAtmavettAone gaganya bhAcaspati
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti enI vAcAne agocara tathA nirmaLa IndriyavALAne paNa apratyakSa che, te paNa cegi purUSe teneja meLavavA mathe che jagatanuM sarjana, pAlana ane saMhAra karavAnuM jeo abhimAna dhAraNa karatA nathI, te satya brahma rUpa zrIarihaMta paramAtmAeja sarva AtmahinaiSione dhyAna karavA lAyaka che. teo dhanya che, kRtapuNya che ane teone ja janma sArthaka che ke jeonuM mana zrIarihaMtenA guNemAM sadA laMpaTa banyuM rahe che. praznabhagavAnanuM nAma ke guNa smaraNa karavAthI phaLa thAya, paNa jaDa evI mUrtine pUjavAthI zuM lAbha thAya? uttara bhagavAnanuM nAma paNa jaDa che, chatAM jaDa evuM nAma bhagavAnanA guNamaraNamAM jema AlaMbana rUpa thAya che, tema jaDa evI paNa bhagavAnanI mUrti bhagavAnanA paramArtha svarUpanI pichAna karavAmAM parama AlaMbana bhUta bane che. bhagavAnanI mUrtine namaskArAdi karavAthI samyakatvarUpI mahAphaLanI prApti thAya che. mokSamArgane anukULa pUNyAnubaMdhI puNyano baMdha thAya che ane anarthanA kAraNabhUta arthalakSmInI sArthakatA thAya che. bhagavAnanI zAnta AkRti bhAgavAnanA guNenuM bhAna karAve che. mokSarUpI mahAkAryane paraparAe siddha karAve che tathA pote jaDa hovA chatAM cintAmaNi rananI jema sarva Icchitene zidhra Ape che. bhagavAnanI mUrtinI pUjA upara jeo IrSAbhAvane dhAraNa kare che, teonAM aMta:karaNe durbhAgyathI dagdha thaI gayAM che, teonA hAthamAMthI cintAmaNi ratna sarakI gayuM che, tene parama puNyadaye praNAma
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA thayela kAmakumbhadhaTa kuTI gaye che athavA teonA gharanA AMgaNe ugela kalpatarU ugIne baLI gayuM che, ema samajavuM. praznazrIjinapUjAmAM sthAvara jIvonI hiMsA thAya che, te tenAthI puNyabaMdha kema thAya? uttara0 zrI jinapUjAmAM thate sthAvara ane vadha, tra-sthAvara ubhaya jatuonI hiMsAne jeNe parityAga karyo che, teone karavAne hete ja nathI paraMtu jeoe trasa jInI hiMsAno parityAga karyo nathI, teo zrIjinapUjA ane zrIjinabhakti nimitta thatI sthAvara jIvonI hiMsAthI DarI jaIne zrIjinabhakti nahi kare, te tevA che teTalA kALa mATe trasa jIvanI ke anya sthAvara jInI hiMsAmAM parAyaNa nahi rahe, tenI zuM khAtrI ? trasa-sthAvara ubhayane abhaya ApanAra munine bhakti nimitta thatI sthAvara hiMsA paNa deSa rUpa che kintu jeoe trasanI hiMsAnA paccakhANa nathI karyA, teone bhakti nimitte sthAvaranI hiMsA nahi karavAne upadeza Ape, te jeoe rAtribhejananA paccakhANa nathI karyA, teone divase bhejana nahi karavAnA pacca khANa ApavA barAbara che athavA jeoe mAMsAhAranA paccakhANa nathI karyA. teone vanaspati bhejananA paccakhANu ApavA tulya che. parigraha ane ArambhamAM rakta evA gRhasthAne zrI jinabhakti nimitte thatI sthAvara kAyanI hiMsA, e deSarUpa nathI kintu guNa rUpa che kAraNake-zrIjinabhakti e paramparAe basa-sthAvara ubhayanI rakSAnA pariNAmane jAgrata kare che. saMyamanI rakSA mATe munine jema nadI utaravAnuM doSarUpa nahi
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha bhakita paNu guNarUpa mAnyuM che, tema parigraha-ArambhathI bacavA mATe grahasthAne zrI jinezvara devanI dravyabhakti deSarUpa nahi paNa guNarUpa mAnelI che. zrIjinabhaktimAM gRhasthane je AraMbha che, te zubha pariNAma ane zubha pravRttino janaka hovAthI sadAraMbha mAne che ane tevA sadAraMbhanA AlaMbana vinA potapotAnA guNasthAnakanI hade rahelA AtmAone AgaLa vadhavAnuM thatuM ja nathI. munine paNa AvazyakAdi kriyA vakhate AraMbha rahelo ja che. chatAM yatanApUrvaka te AraMbha durgatinuM kAraNa nahi paNa zubha gatinuM ja kAraNa che. tema gRhasthane zrIjinapUjAmAM sthAvara kAyo AraMbha hovA chatAM cetanApUrvaka pUjAmAM pravRtta thanAra gRhasthane te AraMbha durgatinuM kAraNe thatA nathI kintu sadgatino hetuja bane che. gRhastha dravya pUjA na kare ane kevaLa bhAva pUjA kare, te cAle ke nahi ? | uttara na cAle. gRhastha haMmezAM AraMbha ane parigrahathI yukta hoya che, tethI haMmezAM cintAtura rahe che. e cintAthI buddhi kuMThita rahe che. e kAraNe gRhasthonuM citta tatvatrayInA bAhA AlaMbana vinA sthira thatuM nathI. emanA cittanI sthiratA mATe emane sAkAra devapUjA, nitya sAdhusevA ane sakriya dAnAdi dharmonI parama agatyatA che. ' vaLI gRhastha prAya: sAvadya kAryomAM rakta, sadAkALa ahika arthaprAptimAM Asakata, kuTuMbanA bharaNu piSaNa mATe AjIvikAdinAM sAdhane meLavavAmAM prasakta, vyavahAranAM kAryomAM sadA Adara yukta ane parataMtratAdithI khinna hoya
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAma zraddhA che. tethI ekalI. bhAvapUjAthI temanA cittanI sthiratA thavI azakya che. - vaLI teonA anya saghaLAM kAryo dravya vaDeja siddha. thAya che, tethI dravya vaDe karAtA dharmathI ja temanA mananI tuSTi thaI zake che. sAMsArika cintA ane khaTapaTathI saMtapta temanAM citta upara ekale bhAvadharma kAMI paNa asara nipajAvI zakta nathI. gRhastha dravyavaMta hoya che, tethI temane pitAne dharma, dravya sevana vinA siddha thaI zakato nathI. prazna- nirjIva pratimA zuM lAbha kare ? uttara niIva pratimA paNa avazya lAbha kare. jevA AkAranuM darzana thAya che, tevA AkAra saMbaMdhI dharmanuM manamAM cintavana thAya che. saMpUrNa avayavALI putaLI jovAmAM AvatAM tevA prakAranA mehanuM kAraNa thAya che. kekazAstrAdimAM nirUpaNa karelA kAmAsanI AkRtiothI kAmI purUSane kAmavikAsadine anubhava thAya che. zAstrAdimAM jaNAvelAM yogAsanene jethI gAbhyAsIone gAbhyAsamAM prIti ukhanna thAya che. khAlI tathA bhUgeLAdinA nakazAothI samagra leka ane zahere vigerenI racanAo spaSTa rIte samajAya che. zAstranA akSarone jevAthI vidvAna purUSone navA. navA jJAnanI prApti thAya che. te rIte sva-ISTa-devanI pratimAnA darzanathI darzana karanArane temanA prasiddha guNe smRti pathamAM AvIne khaDA thAya che.. - laukika zAstro ane leka vyavahAramAM paNa pratimA ane AkAranuM mahatva jambara manAyeluM che. patinA viyegamAM satI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktiA strIo patinA nirjIva citranuM darzana karI saMtoSa ane AnaMdane anubhava kare che, e vAta satI strIonA daSTAMtathI suprasiddha che. satI sItAjI zrI rAmacaMdrajInA viyogamAM temanI mudrikAnuM AliMgana karI zrI rAmacaMdranI prApti jeTaluM sukha anubhavatA hatA ane zrI rAmacaMdrajI paNa sItAjInuM AbhUSaNa pAmI sItAjIne maLyA jeTalo saMtoSa anubhavatA. hatA. zrI rAmacaMdrajInA vanavAsa vakhate rAjA bharata zrI rAmacaMdrajInI pAdukAnuM zrIrAmacaMdrajI pramANe pUjana karatA hatA. eja rIte zrI mahAbhAratamAM paNa lavya bhIle droNAcAryanI pratimAthI arjunanA jevIja dhanurvidyA. prApta karyAne ullekha che. rAmAyaNa ane mahAbhAratanA te ullekhane eka vakhate gauNa karIe to paNa nirjIva AkRtinI keTalI asara thAya che, e jANavA pratyakSa pramANe paNa ghaNAM che. kSetramAM. ubhI karavAmAM AvatI purUSAkRti nirjIva chatAM kSetrAdinI rakSA karavA samartha thAya che. azoka vRkSanI chAyA zoka dUra kare che. kali (beDAM) vRkSanI chAyA kajIye karAve che. cAMDAlAdi aspRzyanI chAyA puNya hAni kare che. sagarbhA strInI chAyA purUSatvane haNe che. kAmaNa TumaNadinA jANakAra mINAdinAM nirjiva putaLAMethI chane mUcchita kare che. mAlIka pitAnI mUrtine bhaktibhAvathI jenAra sevakAdi upara tuSTamAna thAya che. sAkAra vastune AkAra A rIte vividha prakAranI asaro utpanna kare che eTaluM ja nahi paNa anAkAra vastuone AkAra pANuM duniyAmAM ghaNo ja kAryasAdhaka thAya che. zUnya (0), "a"
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA thI '' paryaMtanA akSarA, pRthvI Adi tattvA, saMgIta zAstramAM darzAvelA rAgA, AkAza maMDaLa, vAyumaMDaLa Adi maMDaLA vigere nirAkAra chatAM, tenA AkArAthIja saghaLAM vyavahAra cAle che. eja rIte anAkAra IzvaranA paNa AkAra tenA pUjakane zubhAzayathI mahAna phaLane ApanAra thAya che. anAkAra IzvaranI sAkAra mUrtine pUjavAthI anAkAra zvirane zubhAzubha kAMI phaLa maLatuM nathI parantu pUjakane avazya maLe che. jema vAmaya divAlamAM kAi maNi pheke ke patthara pheke, sUryanI sAme kAi kapUra uDADe ke raja uDADe, sarva sattAdhIza cakravatI AdinI koI stavanA kare ke nindA kare, tethI te cakravatI Adine kAMi thatu nathI kintu stavanA athavA nindrAdi karanArane avazya zubhAzubha phaLa maLe che, tema anAkAra IzvaranI sAkAra mUrtine pUjavAthI Izvarane kAMThe paNa phaLa nahi thavA chatAM pUjanArane tenA zubhAzayathI ane nindanArane tenA azubhAzayathI sArUM ne naThArUM phaLa avazya maLe che. vaLI zrI jainazAsanamAM izvara nirAkAra ja che, evA ekAMta mAnelA nathI. nirAkAra Izvara paNa prathama sAkAra avasthAmAM ja hAya che ane pachI nirAkAra avasthAne pAme che. prazna0 paramAtmAnI pUjA turata kema phaLatI nathI? uttara. pratyeka vastu tenA phaLavAnA kALeja phaLe che. prasUti nava mahinA bAdaja thAya che: maMtranA jApa hajAravAra, lAkhavAra ke kroDa vAra thayA bAdaja phaLe che: jUdI jUdI vanaspatie tenA kALeja phaLe che; rAjasevA-vANijyAdi kriyA paNa kALeja phaLe che: tema vRdi zreSTha anuSThAnenuM parama phaLa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti janmAMtaramAMja maLe che. cintAmaNi Adi padArtho ahika ane tuccha phaLane ApanArA hovAthI A bhavamAMja phaLe, parantu pUjAnuM puNya ane tenuM phaLa tenA karatAM paNa mahAna hevAthI tenA phaLa mATe tuccha evA manuSyabhava uparAnta devabhava Adi sAmagrInI paNa apekSA che. jagamAM puNya bhinna bhinna prakAranA hoya che. keTalAka ugra puNya ke pApanuM phaLa ahIM paNa maLe che. rAjaputrAdine ekAda vAra kaI prasaMge alapa paNa dAna karyuM hoya, tenuM mahAnuM phaLa maLe che-prANAnta kacchamAMthI paNa ugAranArUM thAya che. rAjA vigerenI sevA karanAra parivAra sahita sukhI thAya che. aparAdha karanAra parivAra sahita mAryo jAya che. te rIte utkaTabhAve karAyelI zrIvItarAga paramAtmAnI pUjAdinuM phaLa A lekamAM paNa saMpattionuM kAraNa thAya che ane paralokamAM to avazya aneka prakAranAM satya sukhonI paraMparA prApta karAvavAmAM hetubhUta thAyaja che. praznaparamAtmAnuM nAma smaraNa zuM lAbha kare ? uttara0 viSa jema maMtranA jApathI utarI jAya che, tema tatva nahi jANanAranuM pApa paNa paramAtmAnA nAma smaraNathI nAza pAme che. pApa nAza pAme eTale AtmA zuddha thAya ane AtmA zuddha thAya eTale nirmaLa jJAnAdinI prApti thAya. jJAnAdinI prApti thavAthI anukrame sakala karmano nAza ane mokSanI prApti thAya che. prazna zrI jina maMdirane zuM upamA ApI zakAya? 0 uttara0 zrIjinamaMdirane aneka prakAranI suMdara upamAo
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama zraddhA ApI zakAya che. jemake -zrI jinamaMdira, e A saMsAramAM mUMguM upadezaka pustaka che. bhava aTavImAM bhUlA paDelAone dIvA dAMDI samAna che: banyA jaLyA dilane zAntinuM vizrAma sthAna che. ghavAyelAone rUjhAvavA mATenI saMhiNuM auSadhi che. patthara ane jhAMkharAnI bhUmimAM apUrva kalpavRkSa che saLagatA vaDavAnalamAM baraphane parvata che. khArAsAgaramAM mIThI vIyaDI che? saMtone jIvana prANa che. durjanone amegha zAsana che. bhUtakALanI pavitra yAda che. vartamAna kALanuM Atmika vilAsa bhuvana cheH bhAvikALanuM bhAthuM che. svarganI nisaraNI che. mekSane sthaMbha che. narakanI argalA che: AtmajJAna rUpI amRtane kuMDa che. temaja caturgatinI Apattio sAme durgama pahADa che. prazna- zrItIrthakaradevanI pUjA zA mATe? utara0 zrItI karade ApaNA vaDavAo hatA agara moTA rAjyanA mAlika cakravatio Adi hatA, mATe ApaNe temane pUjavAnA che, ema nathI. temanI pUjA eka ja kAraNe che ke-teoe ApaNane mokSa mArga darzAvyuM che. teo pite te mArge cAlyA hatA ane ApaNane te mArge cAlavAnuM batAvyuM che. eTalAja mATe ApaNe temane pUjIe chIe. je - guNane aMge ApaNe temane pUjavAnA che, te guNa ApaNI - daSTie uccamAM ucca na hoya, to ApaNuM sanmAna e tIrthakarI devAnuM nathI paNa mAtra temanA bAhya AkAranuM che. zrI tIrthakaradevonA saddaguNone lakSyamAM rAkhyA vinA ja temanuM sanmAna karIe, te te samAna kiMmata vinAnuM thAya che. zratIkara
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ deve sAcA che, temane grahaNa karelo ane upadezela mArga sAce che, ema zraddhApUrvaka mAnIne temanI pUjA karanAre, e mArga grahaNa karavA mATe sadA tatparaja hoya. jeo zrI tIrthaMkara devonA tyAga mArganA athI nathI, teo zrI tIrthakara devanI pUjA karatA hoya te paNa te pUjA vAstavika thaI gaNAya nahi zrItIrthakara devenI vAstavika pUjA temanA guNonuM, ane temaNe upadezelA tyAga mArganuM bahumAna karavA ane te guNe vigerene jIvanamAM nikaTa lAvavA mATe che. e sivAya zekha, rUDhi ke ehika lAlasA khAtara thatI zrItIrthakara devenI pUjA vAstavika nathI. prazna jaDane pUjavAthI jaDa jevA na thavAya ? uttara keTalAke zrI jinamUrti jaDa hovAthI, tenI pUjA karanArA jaDa jevA banI jAya che, e AkSepa kare che. paraMtu te kharekhara ! teonI-AkSepa karanArAonI atizaya jaDa dazAne ja sUcave che. jaDa vastuomAM paNa catanya pragaTAvavAnI tAkAta hoya che, te teonA khyAlamAM hotuM ja nathI. saMsArI avasthAmAM rahelA jInI jaDatAne dUra kusvAnuM sAdhana ejju cetana nathI paNa cetana sahita ke rahita jaDaja che. saMsArIone cetananI oLakhANa paNa jaDa dvAsaeja thAya che. e vAta sAcI che ke-jaDa jema citanyane vikAsa kare che, tema citanyane nAza paNa kare che. ane eTalA mATe ja jJAnI purUSAe citanyane vinAza karanAra jaDa sAdhanathI jema bane tema dUra rahevA pharamAvyuM che ane caitanyane vikAsa karanArA jaDa sAdhananI niraMta-upAsanA karavA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA mAvyuM che. jaDa evAM zAsovaDe samyajJAnaguNane vikAsa thAya che. jaDa evAM saMyamanAM upakaraNo-vastra, pAtra, kaMbala, rajeharaNAdivaDe samyakracAritraguNane vikAsa thAya che. eja rIte zrI jina caitya, zrI jinapratimA ane tenI pUjAdinAM upakaraNo ane dravyanA vidhipUrvaka upayoga vaDe samyagdarzana guNane vikAsa thAya che. tethI te te guNone saMpUrNa vikAsa na thAya, tyAM sudhI te te sAdhanonuM sevana karavuM Avazyaka che. pratipakSamAM citrA lekhita jaDa strI, kASTa ke pASANAdimAM ghaDelI pUtaLI, vikArapoSaka dravya, zRMgArapaSaka dazya, ane bIjAM paNa pariNAme nukasAnajanaka jaDa padArtho parityAjya che, kAraNake te jaDatAne vadhAranArA che. AthI jaDanI pUjA jaDaja banAve che, evo ekAMta nathI. jaDatAne dUra karavA mATe paNa amUka jaDa padArtho ja sAdhanarUpa bane che. tethI tenI vidhipUrvaka upAsanA karavI parama kartavyarUpa che. prazna- zrIjinabhaktimAM cAmaDAnA nagArAM vigere apavitra vastuo vAparI zakAya ? - uttarazrI jinezvaradevo e sarvotkRSTa papakArI tathA sarvazreSTha pavitra purUSa che. temanI bhakti e prANu mAtranuM pradhAna kartavya che. temanAM satkAra ane pUjana e pragatinAM pradhAna aMga che. AdhyAtmika temaja mAnasika vijJAnanI daSTie tevA pavitratama ane paropakArarata pradhAna purUSonI sevA, pUjA ane bhaktimAM jagatanA sarvazreSTha ratnabhUta padArthone vaparAza e bhAva vRddhine janaka che. tathA parama maMgaLabhUta che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti vAta sAta duSTa, ta iratna kare che pitApitAnI jAtimAM je utkRSTa hoya, te ratna gaNAya che. zrI jinezvara de jema sarva deva, dAnava ane mAnamAM utkRSTa hevAthI purUSaratna" gaNAya che, tema temanI pUjA ane bhaktimAM potapotAnI jAtimAM utkRSTa evI je je vastuo gaNAtI hoya, te sarvane upayoga karavo dharmazAstra tathA mAnasazAstranI draSTie atyaMta upakAraka che. e kAraNe zrI jina bhaktinA vidhAnamAM dAMta, keza ane mala jevA padArthone upayoga paNa vihita che. dAMtanI jAtimAM ratnabhUta hAthIdAMta, kezanI jAtimAM ratnabhUta camarI gAyanA keza tathA zarIranA mala jevA padArthamAM paNa kasturIyA mRganI nAbhine mala: jene kasturI kahevAmAM Ave che teno paNa ucita upayoga vihita karavAmAM Avyo che. kASTamAM candana, kulamAM kamala tathA phulanA tAMtaNAomAM kesarane sthAna ApavAmAM AvyuM che. dhAtuomAM suvarNa, rasamAM dUdhaghI tathA vastranA tANAomAM rezama, e vigerene sthAna ApavAmAM AvyuM che. saMgIta e paNa eka sarvottama kaLA che tethI tenuM paNa sthAna zrI jinabhaktimAM hoya ja, e nirvivAda che. viNA, veNuM, mRdaMga, Dhela, tAMsA, nagArA vigere vAjiMtra, e saMgItakaLAnAM ja sAdhana che. saMgIta mATe te te vastuo anivArya che. tethI zrI jinabhaktimAM tene upaga e deSayukta nathI kintu parama maMgaLamaya ane tatva dRSTie sarvathA nirdoSa che. tethI AvyuM che. sIsamAM dezamAM eka rasa ane
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ - sati cA'sminnasau dhanyaH, samyagdarzanasaMyutaH / tattvazraddhAnapUtAtmA, ramate na bhavodadhau // 1 // zubha bhAva vaDe ati dArUNa karmagranthine bheda karIne kadAcita, keI dhanya AtmA saggadarzanane prApta kare che. samyagadarzanathI saMyuta ane tattvazraddhAnathI pavitra te dhanya AtmA bhavodadhimAM ramata nathI. . jnmmRtyujraavyaadhirogshokaayupdrutH| .. klezAya kevalaM puMsAmaho bhImo bhavodadhiH // 2 // . janma, mRtyu, jarA, vyAdhi, rega ane zekAdithI upadruta thayela A bhayAnaka bhadadhi, ahe ! purUSone kevala kalezane mATe thAya che. (2) sukhAya tu paraM mokSo, janmAdiklezavarjitaH / . bhayazaktyA vinirmukto, vyAbAdhAvarjitaH sadA // 3 // janmAdi kalezathI varjita mokSa eja bhaya zaktithI rahita tathA sadA vyAbAdhAthI vajita hovAthI parama sukhane mATe che. (3) hetubhavasya hiMsAdirduHkhAdyanvayadarzanAt / muktaH punarahiMsAdiyAbAdhA vinivRttitaH // 4 // duHkhAdine anvaya spaSTa hovAthI hiMsAdi e bhavanAM hetu che ane vyAbAdhanI vinivRtti hovAthI ahiMsAdi e muktinAM kAraNa che. buddhvaivaM bhavanairguNyaM, muktezca guNarUpatAm / tadartha ceSTate nityaM, vizuddhAtmA yathAgamam // 5 // e prakAre bhavanI niNatA ane muktinI guNarUpatA jANIne samyagadarzanathI pavitra aMta:karaNavALe Agamoktavidhi mujaba mukti mATe nitya prayatna kare che. (5)
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA duSkaraM kSudrasattvAnAmanuSThAnaM karotyasau / muktau dRDhAnurAgatvAt , kAmIva vanitAntare // 6 // ane mukti uparanA daDha anurAgathI, anyavanitA upara anurAgI banelA kAmI purUSanI jema, kSudraprANuone duSkara evuM anuSThAna te Acare che. (6) prazna- je vastu najare dekhAya nahi, te vastu kema manAya ? uttara evI ghaNuM vastuo che ke-je najare dekhAtI nathI, chatAM avazya mAnavI paDe che. jemake-koI eka mANasane rAtrie staMbha e purUSa tarIke jaNAya che ane purUSa e staMbha tarIke jaNAya che. keIne divase paNa zaMkha pILe lAge che. unmatta AtmAo svabadhuone paNa oLakhI zakatA nathI. Indriya tenI te che, chatAM A vizeSatA zAthI? kahevuM ja paDaze ke pUrve mana avikArI hatuM, pAchaLathI te vikArI banyuM mATe bheda paDyo. te e mana dazya che ke adazya ? dazya nathI te paNa che ema svIkAravuM ja paDayuM. e rIte zabda, tenA artho, sukha, duHkha, viSaya, kaSAya,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 dharma-zraddhA IrSyA, asUyA, cAturya, gAMbhIrya, buddhi, AnaMda, zeka, vigere asaMkhya cIjo evI che, ke je dekhyA vinA paNa mAnavI ja paDe che. nyAya, anyAya, vinaya, viveka, sudhA, tRSA, maitrI, prada, kArUNya, mAdhyacca, rAga, rati, saMzaya, viparyaya, vigere dararejanA anubhavanI vastuo paNa AMkhe dekhAtI nathI, kAne saMbhaLAtI nathI ke bIjI kaI Indri vaDe grahaNa thatI nathI. mAtra buddhi vaDe ja jANI zakAya che. e buddhi Indriyone agocara che. indriyene gocara hoya teTalI ja vastuo mAnavI ane agecara hoya te na mAnavI, e niyama karavAmAM Ave te A rIte vyavahAramAM paNa cAlI zake tema nathI. te pachI puNya, pApa, svarga, naraka, punarjanma ane mokSAdi padArthomAM IndriyagocaratAne Agraha karavo, e durAgraha che. parokSa padArthone sAkSAtkAra IndriyajJAna vaDe thaI zake ja nahi. e mATe to atIndriya jJAnanI ja AvazyakatA che. atIndriya jJAna nahi dhAraNa karanArA AtmAee e padArthone atIndriya jJAnIonAM vacananA AdhAre svIkAravA joIe. tema na karavAmAM Ave to pAkano mArga sAdhI zakAya nahi durAgrahathI bhaviSyanA anaMtA bhavamAM thanAruM sukha hArI javAya ane kevaLa duHkha ja bAkI rahe. pakSa padArthone sarva leke jANI zake nahi, mAtra tenA jJAtAo ja jANI zake. IndriyavALA paNa vidyA, maMtra, AmnAya, zikSA ke paradezanI vArtAo parapadezathI ja jANI zake che. indriyane agocara jeTaluM A jagamAM jJAna che, te badhuM popadezathI ja jANI zakAya che. sva-zarIragata regene paNa Indriya vaDe jANuM zakAtA nathI. vaidyonA kahe
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA 101 vAthI agara auSadyAdi vaDe zamana thavAthI ja reganA astitva viSe khAtrI thAya che. tema svarga-mekSAdi pakSa, padArtho tenA jJAtA mahApurUSanA vacana vaDe ja jANI zakAya. ahIM rahyA laMkA dekhAya nahi, tema svarga-mekSa paNa dekhAya nahiM. parantu teTalA mAtrathI tenA astitva viSe zaMkA thAya nahi. prazna- manuSyane vANI svAtaMtrya hovuM joIe ke nahi ? uttara0 hovuM joIe. parantu te pahelAM vANu sthAticcanI maryAdA paNa samajavI joIe. raste cAlatI barIne vahu kahevAnA vANI svAtaMtryane kaI paNa sabhya samrAja calAvI zake nahi. vANusvAtaMtryano e artha na ja thAya kemanamAM Ave tevo asaMbaddha ke asabhya vAkayapralApa kare! je bInA satya hoya ane je bolavAthI pariNAma sAruM Ave tema hoya, te bolavAnI chUTa pratyeka mANasane hAvI joIe. ane enuM ja nAma sAcuM vANusvAtaMtrya che. vANIsvAtaMtrya eTale saMyamavALI vANuM athavA khUba vicAra manthananA aMte sAcI lAgatI vastune bhaviSyanA lAbha mATe nirbhayapaNe kahevI te. evA vANusvAtaMtryane sau kaI Iccha, kAraNake-temAM viveka che. praznajJAna thayA vinA kriyAnuM pAlana hita kare ? uttara avazya kare. kiyA be rIte thAya che -jJAnathI paNa thAya che ane zraddhAthI paNa thAya che. bALakamAM samajazakita na Ave tyAM sudhI enI pAse khAvApIvAnI kriyA karAvavAmAM Ave che ja ane te ja e jIvI zake che. jJAna he ke na he paNa kriyA karI, eTale phaLa maLavAnuM ja.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 dharma-zraddhA khUnanI sajA phAMsI"--evuM jene jJAna na hoya, te khUna kare to phasI maLe ke nahi ? avazya maLe. e rIte ami bALe evuM jJAna hoya ke nahi, paNa tenA upara paga mUke te paga dAjhe ke nahi ? viSa mAranAruM che ema na jANe, chatAM te khAya te prANa jAya ke nahi ? jJAna thayA vagara kiyA na ja karAya agara karAya te paNa phaLa te na ja Ape, e mAnyatA ja bhUlabharelI che. bALaka dUdha ane khaDIne bheda na samaje, tyAM sudhI teNe pIdheluM dUdha kAMI paNa phaLa nahi ja ApavAnuM? avazya ApavAnuM. mAMde mANasa davAnA guNa ke doSane na samaje, tyAM sudhI davA tene guNa nahi ja kare ? avazya karaze. saMsAravyavahAramAM Dagale ne pagale jJAna vinAnI kriyAo thaI rahI che. jJAna ho ke na ha paNa karelI kiyA phaLa ApyA sivAya rahetI nathI. te pachI e zaMkA thaze kejJAnanI jarUra ja zI ? dUdhano svabhAva ja guNa karavAno che, te pachI jANe ke na jANe te paNa tenA khAnArane guNa thavAne ja che. e vAta sAcI hovA chatAM dUdhanI jagyAe khaDI pIvAmAM Ave te phAyado thAya? na ja thAya. tyAre khaDI na pIvAya ane dUdha ja pIvAya" eTaluM jJAna te hAvuM ja joIe. e jJAna pachI pitAne che ke bIjAne. je vastunuM jJAna pitAne na hoya, te vastune phAyado uThAvavA mATe bIjAnA jJAnanI sahAya levI paDe che. paNa jJAnanI jarUra to paDe ja che. bIjAnA jJAnanI sahAya levI, ene zraddhA kahevAya che. eka vAta yAda rAkhavA jevI che ke-ekabIjAnI kriyAno phAyado ekabIjAne thatuM nathI, paNa ekabIjAnA jJAnano
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAM phAyadA ekabIjAne jarUra maLI zake che. mAbApanA dUdhanA jJAnathI khALakane phAyado thAya che, paNa mAbApanA dUdha pIvAthI bALakanI kSudhA bhAMgatI nathI. e ja rIte tIrthaMkara bhagavAna sarvajJa thayA hatA tethI ApaNe atyAre sajJa nathI anI jatA, parantu bhagavAnanA jJAnathI phAyado jarUra uThAvI zakIe chIe. kriyAtmaka phAyadeo meLavavA mATe kriyA tA pAte ja karavI paDe che. e kriyA karavAmAM peAtAnuM ke khIjAnuM jJAna mAdaka ane che. A rIte jJAna ane kriyA paraspara eka khIjA sAthe saMkaLAyelAM che. emAMthI ekanuM paNa khaMDana thaI zake tema nathI. ekanu khaMDana karatA jAnuM paNa khaMDana thaI jAya che. 1033 bIjI vAta e che ke-jene zraddhA nahi hAya tene jJAna thaI zakavAnu ja nathI. ekaDA bhaNatI vakhate bALakane ekaDAnI jarUrIyAtanuM bhAna hAtuM ja nathI. e ekaDA mAbApa ke mahetAnA kahevAthI ja bhaNe che. mahetAnA kahevA upara vizvAsa rAkhavAthI ja te jJAnI banI zake che. e rIte khALaka, khA, khApA, kAkA, mAmA, vigere zabdo mIjAno khAlAvyeAja khele che. samajyA pachI nathI khelatA, paNa melyA pachI ja samaje che. te vakhate jo zraddhApUrvaka khelavAnI kriyA karI na heAta, teA jJAna thavAnu ja zI rIte hAta? aNusamajaNumAMthI samajaNA zraddhAnA AdhAre ja thavAya che, parantu samajaNA thayA pachI lAkA e zraddhAne ja vageAvavAneA dhaMdhA kare che, te keTaluM ajJAna ane aNusamaja bharyuM kAya che? zraddhA ane jJAnanI jeTalI jarUra che teTalI ja kriyAnI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dharmAdvA paNa jarUra che. kriyA vinA mAtra zraddhA ke jJAna kAMI paNa phAyado nathI karI zakatA. jJAna thavuM saheluM che, tethI jJAna to ghaNAne hAya paNa kriyA thADA ja karI zake. badhA ja jANe che ke-sIdhI lITI kAne kahevAya, chatAM sIdhI lITI DhArI zake keTalA ? ghaNA samaje che ke-vyasana kharAma che, vyasana rAkhavA kheATA che, bIDI-tamAku-pAna-sApArI ke khIjI TevA nukazAnakAraka che, chatAM e kuTevAthI acanArA keTalA ? saMsAra bhUrA che, mithyAtva bhayaMkara che, avirati pApanuM mULa che, kaSAyA saMsAranA khIja che, A badhu jANavAnI dRSTie kANa nathI jANatuM ? parantu e jJAna pramANe AcaraNu keTalA karI zake che ? kAyyAdhipati kAne kahevAya e sau keAI jANe che, chatAM keATidhvaja ane che keTalA? kareADane samajavA e eka vAta che ane karADane meLavavA e bIjI vAta che. karADanA jJAna mAtrathI jarA mAtra dAridraya dUra thatuM nathI. e rIte mithyAtvAdine jANe, paNa tyajavA prayAsa na kare teA nakAmuM che. phLanA AdhAra prayatna upara che. prayatna kaheA ke kriyA kaheA, e eka ja vastu che. jIva mAtra devAnA gulAma che. anAdinI TavAne AdhIna thaine eka vastu kharAma lAgavA chatAM jIva cheADI zakatA nathI. mAyA ane kapaTane kANu sArA gaNe che ? aDhAre pApasthAnamAMthI eka paNa pApa sevavuM sArU che, ema kANu mAne che? chatAM ene cheDanArA keTalA ? saMsAranI lIlA ja evI che ke--kharAba samajavA chatAM tyAga na karI zakAya. e kAraNe paMcaparameSThimAM ekalA jJAnIne nahi, paNu jJAna gujama amalamAM mUkanArane ja sthAna ApyuM che. AcaraNu
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA vinAnA mahAjJAnIo-avadhi Adi jJAnane dhAraNa karanArAne paNa sthAna nathI. prazna0 sanavacanamAM zaMkA, e zuM gunhA che? uttara. hA. duniyAnA paNa kAi nItimAna mANusanA cApaDA zaMkAzIla ke khATA che, ema kAi kahetA gunhegAra gaNAya che, tA sajJa bhagavAna jevA parama jJAnavAna paramAtmAnA vacanamAM zaMkA dhAraNa karanArA, tene khoTA kahenAre ke te khATA paNa hAya evI kalpanA karanArA gunhegAra kema na gaNAya ? avazya gunhegAra gaNAya, kAraNake te eka paramapurUSa, vItarAga ane doSarahita evA sarvazreSTha guNAvALA mahApurUSAnA parama satyavAdIpaNA rUpa guNunA tiraskAra kare che. guNInA guNanI avagaNanA e ja meTA gunhA che. svaya satyavAdI na banavuM e jeTalA gunhA che, enA karatAM paNa jee satyavAdI che emanA pratye asadbhAva dhAraNa karavA e mATe gunhA che ane asadbhAva thAya evuM pravartana karavu, e ethI paNa meTA gunhA che. asatyavAdI satyavAdI thai zake che, paNa satyavAdI pratye asadbhAva dhAraNa karanArA kadI paNa satyavAdI banI zakatA nathI. jee pAtAnA gheADA paNa guNanuM abhimAna dhAraNa kare che, teo bIjAnA ghaNA guNNA sAme paNa arUci matAve, tyAre te AtmA zuM guNudveSI nathI ? athavA abhimAnarUpI parvatanI Toce caDhelA nathI ? e garUpI tIvra pariNAma temanA anaMta saMsArane vadhAranArI che, mATe sarvathA tyAjya che. : prazna eka zarIramAM anatA jIvA kevI rIte rahI zake ? bya
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama zraddhA uttara0 e samajavA mATe sauthI pahelAM e samajavuM joIe ke-A jagamAM anaMtA jIvo mAnavA zAthI paDe dareke dareka Astika darzanakAre mAne che ke "A jagata anAdi che." jeo jagatnI Adi mAne che, teo paNa brahmane te anAdi mAne che. anAdi brahma athavA Izvara A jagatane nAza kare che ane vaLI pAcho banAve che. IzvaranuM astitva mAnya rAkhavA khAtara brahmavAdIo sRSTinI utpatti ane nAza mAne che, te paNa e utpatti ane nAzanI kriyAne to temane paNa anAdithI ja mAnavI paDe che. sRSTinI utpatti, nAza ane jIvAtmAonuM astitva, e traNane kaI paNa prakAre anAdi Astika darzanakArane mAnavuM ja paDe che. have jyAre jagatanuM anAdipaNuM kabUla rAkhavuM paDe che, tyAre prazna e udbhave che ke anAdi jagatamAM kaI mokSa thAya che ke nahi? Astika mAtra mokSane paNa mAnya rAkhe ja che. ane mokSa mAnya rAkhe eTale anAdi jagatamAM mekSe janArAonI saMkhyA anaMtanI thavAnI. pratyeka sRSTimAM ekeka AtmA mekSe jAya, te paNa anAdi anaMtakALamAM anaMtA jIvo mekSe janArA thAya ja. bhUtakALamAM anaMtA jIva mekSe gayA ane anAgatakALamAM anaMtA jaze. navA jIvanI utpatti te keIe mAnI ja nathI. manuSyabhava ane mAnavadeha vinA keIne paNa mekSa thatuM nathI, ema paNa sau keIe svIkAryuM che. te pachI e vAta ApoApa siddha thAya che ke A jagatuM e anaMta jIvanuM nivAsasthAna mekSamAM gayelA paNa anaMtA che ane saMsAramAM rahelA paNa anaMtA che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA 109. mAnavadeha sivAya mekSa che nahiM ane mAnavadeha che tyAM sudhI ene TakAvavA mATe pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati paNa hayAta hAvAM ja joie. emAMthI eka paNa vinA manuSya jIvI zaktA nathI. tethI meAkSe gayelA jema anaMtA siddha thAya che, te e ja AdhAre saMsAramAM rahelA paNa anaMtA ja siddha thAya che. zAstro kahe che ke e badhAne rahevA mATe cauda rAjaleAkathI adhika kAI khIjuM sthAna nathI. ane jaghanyamAM jadhanya zarIranI avagAhanA AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAgathI ochI nathI. zAstrathana mujama anaMta zarIra ja A jagamAM che nahi. te pachI anaMta jIvA rahe che kyAM ? kahevuM ja paDaze ke--asaMkhyAtA zIrAmAM, saMsAramAM rahelA anatA jIvAne e asaMkhyAtA zarIramAM ja rahevAnu che. ethI siddha thAya che ke--eka zarIramAM anaMtA jIva rahe che. eka zarIramAM jo anatA jIva mAnavAmAM na Ave te! A saMsAranuM astitva ja TakI zake nahi. ? 6 anaMta jIvAne dhAraNa karanAra zarIra mAtra vanaspatikAcanuM ja mAnelu che ane te yuktithI paNa siddha che. anaMtakAya vanaspatinuM eka vizeSaNa 'chinnahaddA / ' chedAyA chatAM pharI uge ' evuM che. anaMtakAya sivAyanI kAi paNa vanaspati evI nathI ke--jene chedI nAMkhyA pachI pRthvIpANInA Azraya lIdhA vinA ugI zake. * ku MvAranuM pATu'' jamInamAMthI khodI kADhI, zIMke mUkI, ema ne ema rAkhavAmAM Ave, pRthvI--pANI vigere kAI paNa cIjanA Azraya na maLe te paNa uge che. baTAkAnA aneka kakaDA karI nAkhavAmAM Ave, 6
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 dharma-zraddhA te e pratyeka karyo pRthvImAM vAvavAthI ugI nIkaLe che. bIjI vanaspatio mATe tema banatuM nathI. e ja batAve che ke-bIjI vanaspatio karatAM baTAkA, kuMvAranuM pAkuM ke bIjA kaMdamULa ane anaMtakAyamAM meTe taphAvata che. ane e taphAvata chanI anaMta saMkhyA sivAya bIjuM kaI nathI. jenI meTAmAM moTI saMkhyAne ja e prabhAva che ke--kaMdamULAdi chedyA chatAM vAvavAthI pharI uge che athavA vAvyA vinA paNa pharI uge che. A prazna hRdaya kabUla rAkhe te dharma ane hRdaya kabUla na rAkhe te adharma, e vyAkhyA babara che? uttara0 mUrNa AtmAo sivAya e vAtane kaI paNa nahi svIkAre. hRdaya ke aMtara pramANa che paNa jJAnInuM, ajJAnInuM nahi. ajJAnI ke durAcArI AtmAnA aMtaramAM jeTalA vicAra Ave, te badhA satya che ke svIkAravA gya che, ema kaI paNa DAhyo purUSa mAnI zake nahi. je purUSa prAmANika nathI, teno vicAra ke tenuM vacana paNa pramANa nathI ane je purUSa prAmANika che, teno vicAra ane tenuM vacana pramANabhUta che. e ja nyAya saghaLA jJAnIpurUSoe svIkAryo che ane ApaNe paNa mAnya rAkhavA lAyaka che. kilaSTa pariNAma thatuM nathI jANune viSa khAnAra ane ajANatA viSa khAnAramAM jema bheda paDe che, tema jJAnI ane ajJAnInA pariNAmamAM bheda che. jJAnine saMvegapradhAna atyaMta zubha pariNAma hoya che. saMvega ane saMvegathI pApanivRtti je jJAnIne hoya che, te ajJAnIne saMbhavatI
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA nathI tethI jJAna e ja paralokanuM sAdhaka che. jJAna-ajJAnano vibhAga paNa jJAnathI ja thAya che. te jJAna darTecchA virUddha AgamathI Aje paNa saMbhavita che? prazno samyaktva prAptino krama tathA tenuM svarUpa zuM ? uttara, gharSaNa ghuSaNa nyAye nAnA yoniomAM vicitra sukhadu:khano anubhava karatAM karatAM jJAnAvaraNuyAdi karmanI, eka keTakeTIsAgarepama sthitithI adhika sthiti khapAvI, temAMthI paNa palyopamane asaMkhyaya bhAga kSaya thayA bAda, jIvane pUrve nahi bhedAyela granthidezanI prApti thAya che. granthi, e jIvane kamajanita ghana rAgadveSane pariNAma che. atyaMta durbhedya, ati nibIDa, paripIDita, zuddha, ane gUDha evI te granthI hoya che. apUrvakaraNa vaDe teno bheda karavAthI mekSanA kAraNabhUta samyaktvanI jIvane prApti thAya che. vyAdhitane jema sadauSadhathI rega nAza pAme ane je Ananda thAya tenAthI anaMtaguNe tAtvika Ananda samyagdaSTi mahAtmAne thAya che. pachI te utkRSTa sthitinAM karmo bAMdhatuM nathI. ahIM koI prazna kare ke-jema nirguNapaNe dIrdha karmasthiti khapAvI, tema bAkInane paNa nirguNapaNe kema nahi khapAve? tene uttara e che ke-haMmezAM pUrvasevA mRdu eTale kamaLa hoya che. uttara sevA ja kaThina hoya che. vidyAsAdhakane vidyA siddha thavAnI aNI vakhate jeTalI takalIpha hoya che, teTalI pUrve hotI nathI. tethI have bAkInI karmasthiti khapAvavA mATe samyakatvAdi. tIvra guNonI atyaMta AvazyakatA che. samyaktva thatAMnI sAthe jIvanA pariNAma atyaMta .
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. dharma-zraddhA zubha thaI jAya che. te AtmA svabhAvathI ja karmane vipAka azubha jANIne aparAdhI upara paNa kepa karato nathI. nara ane devanA sukhane paNa bhAvathI duHkha mAne che ane eka mekSane choDIne anya kaI paNa vastune prArthata nathI. atyaMta nivedathI te cAre gatimAM duHkhe vase che. mamatAnA viSavegathI rahita hovA chatAM paralokane mArga sAdhI zakato nathI, tenuM pote atyaMta duHkha dhAraNa kare che. prANisamUhane bhayaMkara bhavasAgaramAM dukhArta joIne zakti mujaba dravya ane bhAva anukammA kare che ane kAMkSAdi vizrotasikArahitapaNe te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM mAne che, ke je zrI jinavarendroe pharamAvyuM che. A prakAranA zubha pariNAmavALe samyagdaSTi jIva thoDA ja kALamAM bhavasamudrane oLaMgI jAya che. prazna, samyaktvanI prAptinAM ane tenA rakSaNanAM sthAne kayAM? uttara0 jema dhana meLavavAnuM sthAna bajAra che ane tene rAkhavAnuM sthAna tIjorI che, tema zraddhA meLavavAnAM sthAna zrI jinamaMdira, upAzraya, sAdhu ane satsamAgama vigere che ane rakSaNanuM sthAna nitya AvazyakAdi kriyA che. nitya AvazyakAdi kriyAnA AcaraNa vinA zraddhAdhananuM rakSaNa thaI zakavuM muzkela che. - praznagRhastho upara sAdhuno upakAra gaNAya ke sAdhuo - upara gRhasthano upakAra gaNAya? uttara pagAradAra zikSaka pAsethI paNa vidyA lenAra vidyArthI zikSakane pitAne upakArI samaje che, nahi ke
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA tAne zikSakanA upakArI mAne che. zikSakane pagAra ApavA chatAM vidyAnA athI vidyAthI ke tenA vAlIo zikSaka upara pAtAne upakAra karanAra tarIke oLakhAvatA nathI, paNa zikSakane ja upakArI tarIke oLakhAve che. teA pachI atizaya tu bha evI meAvidyAnI prApti karAvanAra sAdhu, ke jeo meAvidyAnA badalAmAM kAMI paNa pagAra svIkAratA nathI, tene upakArI mAnavAmAM vAMdhA levA jevuM zuM che ? A duniyAmAM meAkSanI vidyA sAdhu pAsethI nathI maLatI, teA kenI pAsethI maLe che? enA badalAmAM sAdhunA karelA satkAra, sanmAna ke bhakti Adi kAMI visAtamAM nathI. 111 prazna zuddha samyaktvAnanI nizAnI zuM? uttara. sudeva, sugurU ane sudhama Adine meAkSanA dhyeyathI mAnavAmAM na Ave, tyAM zuddha samyaktva nathI. anAdikALathI janmeAjanma niSphaLa mahenata karI rahelA jIva, sudevAdinA AlakhanathI eka ja janmanI mahenatamAM sarvakAla sthira rahe, evuM phaLa meLavI zake che. sudeAddhinuM Alekhana, e niSphaLa mahenatAne TALanAra ane saphLa mahenatanA mArga batAvanAra che e buddhue sudevAdine mAnanAra AtmA zuddha samyaktva che. e buddhi vinA sudaivAdinI mAnyatA ane sevA Adi nizcaya samyakatvane jaNAvanAra nathI. 'sudeva, sugurU ane sudharma mane A saMsAra samudrathI uddhAranArA che'e buddhie emanI karelI pUjADhi samyaktvane jaNAvanAra che. parantu e tyAreja mane, ke jyAre janma ane karmanI anAdiparaparA haMmezAM khyAlamAM rahe. vahepArI jema khAtAM-pItAM,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 dharma-zraddhA paheratAM-oDhatAM ke haratAM-pharatAM AbarUne bhUlate nathI, AbarU pratye pUrNa lakSyavALo rahe che, tema samyakatvavAna jIva AraMbhaparigrahanAM kAryo karatI vakhate paNa janma-karmanI paraMparAthI chUTavAnA ja eka lakSyavALa hoya che. e AtmA duniyAnA vyavahArane khAvA-pIvA jevo mAne che ane AtmAnA vyavahArane AbarU jALavavA je mAne che. gRhasthane AbarU, AbarU--ema japavuM paDatuM nathI, paNa manamAM eja ramyA kare che ane koI paNa pravRttithI AbarUne hAni na pahoMcI jAya, enI sarva kAlane mATe saMbhALa rAkhyA kare che, tema " samyagdaSTi jIva "samyakatva "samyapha e pikAra karatA nathI, to paNa enuM lakSya enA upara ja hoya che. panIyArI pANInuM beDuM mAthe mUkIne cAlatI vakhate game teTalI vAterIte ke hekalaTakA kare, te paNa tenuM mana beDA upara ja rahe che athavA navavadhU gharanAM saghaLAM kAma kare, topaNa cittathI patine ke patinA samAgamane ja yAda karyA kare che. e sthiti samyagdaSTi jIvanI hoya che. janma ane karmanI paraMparA tathA tenAthI chUTIne mokSane meLavavA upara ja tenuM lakSya hoya che. prazna vagara icchAe karelI kriyA phaLe? . uttara0 jIva nigAdamAMthI nIkaLIne uMcI sthitie Ave che, te sakAmanijerAthI nahi paNa akAmanirjarAthI ja Ave che. akAma eTale IcchA vinA. je IcchA vinA karelI kriyA na ja phaLatI hota, te akAmanijerAthI jIvane uMce. AvavAnuM paNa kyAMthI banata? mATe vagara IcchAe karelI kriyA paNa ochA-vadhatA pramANamAM avazya phaLe che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna- mithAdaSTine saMsarga na karavo, e kahevAmAM daSTinI saMkucitatA nathI ? usara nathI. kAraNa ke khAdheluM jhera ulTI dvArA kaDhAvI zakAya che, paNa kAnadvArA pravezeluM mithyAvicArarUpI viSa dUra karavAno koI paNa mArga Aja sudhI zedhI zakAyo nathI. mithyAmata taraphathI kharAba vicArarUpI je viSa kAnamAM reDavAmAM Ave che, te evuM bhayaMkara che ke tenuM baLa pahoMce che tyAM sudhI te manuSyanA hAthe game tevA kukarmo karAve che. eTalA mATe manuSya mAtranI sauthI prathama e pharaja che ke vicArarUpI mithyA viSane kAna dvArA kadI paNa grahaNa karavuM nahi. gharanI rakSA mATe gharane tALuM mAravuM, e jema saMkucita daSTi nathI, tema AtmarUpI gharanI rakSA mATe kAna dvArA mithyA vicAre praveza na thavA devA, emAM saMkucitatA nahi paNa dIrdhadarzitA che. prazna- bAlaka ke yuvAnane nahi anusaratAM vRddhane ja kema anusaravuM uttara. bAlyAvasthAmAM saMkalpavittharahita avasthA che ane te paNa guNa che, te tene zA mATe na anusaravuM? -ema ghaNAo kahe che. paNa teoe samajavuM joIe kebAlyAvasthAmAM rahele e guNa ajJAnamUlaka che. jJAnazUnya saMkalpa-vikalparahitapaNuM kaI paNa prakAranuM viziSTa phaLa ApI zatuM nathI. game tevA saMkalpa-vikalparahitapaNAthI ja mokSa maLI zakato heta, te ekendriya cha ja sauthI adhika mekSe gayA hota. jema bAlAnusArapaNuM IcchavAyegya nathI, tema tarUNAnusArapaNuM paNa IcchavAyegya nathI. yuvAnI eTale kSaNika
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA vicArAnuM sthAna. yuvAna e AzA ane utsAhanuM putaLu che. AzA ane utsAha eja yuvAnAvuM jIvana che, te paNa yuvAna yuvAvasthAmAM vagara dArU pIdhe savA zera dArUnA ghenavALA hAya che, e bhUlavuM joie nahi. yuvAvasthAmAM vRtti caMcaLa heAya che. avicArI yuvaka bhalabhalAnI sAthe aNabanAva pharI bese che: ghaDI ghaDImAM gabharAI uThe che H akaLAI uThe che; na karavAnuM karI nAMkhe che. divAnI ane pheAjadArI keseAmAM je dAvAo cAle che, tenA vAdI-prativAdIonA mATe bhAga yuvAnAne ja najara paDaze. yuvAnI e garamIvALI dazA che, tethI jokhamadAra hAddAo upara temane caDhAvI devAmAM AvatA nathI. yuvAnAmAM joza zakti hAya che, paNa sAthe ja magajanuM calacittapaNuM paNa heAya che. evA yuvAnone anusaravAnI haTha karanArA aMte khattAja khAya che. sarakAra kArya paDe tyAre penzanaronI salAha le che, paNa yuvaka sa MghAnI salAha letI nathI. yuvAnAnA vicArA kSaNika AvezathI bharelA ane aTharelapaNAvALA he che eja kAraNe jaina zAstrakArA paNa zrAvakAnA ekavIza guNeAmAM vRddhAnusArIpaNAneja guNa tarIke manAve che paNa khAlaka ke tarUNAnusArIpaNAne guNa tarIke manAvatA nathI. jainazAstro kahe che ke vRddhone je jJAna maLe che, te maphata nahi paNa pagale pagale ThIkarA khAine meLaveluM hAya che. je tarUNa vRddhane anusare che, tene vRddhonuM e apAra ane kiMmatI jJAna vagara paise ja ane vagara kiMmata ApyuMja maLI jAya che. vRddhonI sevA eTale vagara paisAne anubhava, vagara pInuM jJAna ke vagara kharcanI keLavaNI. vRddha purUSo, e eka apekSAe bhUtakALanA banelA anAvAnA anubhavathI bharelA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 zraddhA aitihAsika granthA che. je tarUNa evA vRddhone anusaravAnI ke tenI sevA karavAnI nA pADe che, te tarUNa bhUtakALano itihAsa vAMcavAnI ja nA pADe che. bhUtakALanA itihAsa jANyA vinA kAI paNa kArya nirvighne pAra paDI zake, e AzA ja asthAne che. mATe vRddhone anusaravuM e guNa che, paNa yuvake ke khAlakAne anusaravuM te guNu nathI. prazna0 sAdhupaNuM pALavA mATe sAdhuveSanI jarUra kharI ? uttara avazya. sAdhupaNuM pALavA mATe sAdhu veSanI jarUra che. keTalAka mANasA evA vicAra dharAve che ke sAdhuveSa dhAraNa karavA chatAM paNa jo mahAvratAnuM rItasara pAlana karavAmAM na Ave, ulaTu aneka prakAranI sasArIone paNa na chAje tevI pravRttiomAM jIvana vitAvavAmAM Ave, te e sAdhuveSa grahaNa karavAthI vizeSatA zuM? khIjI tarapha je mANasane saMsAra upara sAcA ja aNugamA pedA thayA hAya ane ghera beThA dIkSAnA lekhAza je sAdhuveSa, tene dhAraNa karyA vinA ja pAMca mahAvratAnuM pAlana kare, teA tenuM AtmakalyANu kema na thAya ? mana sApha heAya te dIkSA vagara paNa zuM kalyANa na thAya ? ane mana sApha na hoya teA dIkSA levA chatAM zuM kalyANa thAya? A vicAra upalaka STie sArA ane sAcA lAge che, tA paNa tenI pAchaLa bhArobhAra ajJAna bhareluM che. AsapAsanA saMcAga ane sAmagrInI mANasanA mana upara jabarI asara thAya che. saMcAga ane sAmagrIonu baLa AtmA upara AchuM nathI. kalyANanA athI e kalyANamAga mAM vighna nAkhanAra ghAtaka sAmagrIethI jema bane tema jaldI dUra
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhazraddhA khasI javuM e zreyaskara che. tIrthakara-gaNadhara jevA samartha ane zaktizALI purUSone paNa Atmaya mATe gRhatyAganuM vidhAna svIkAravuM paDyuM che. veSa ane rUpamAM paNa camatkArika asara chupAyelI che. aneka vakhata patana pAmatAM AtmAne aTakAvanAra eka veSa ja che. dareka veSanI pAchaLa amUka prakAranI bhAvanAo rahelI hoya che. eka kamajora ane nabaLo mANasa paNa polIsano Dresa pahere, te e rAjyane amaladAra gaNAya che ane enuM apamAna e samasta rAjyanuM apamAna manAya che. sAdhuveSanI pAchaLa paNa eka mahAna bhAvanA rahelI che. e veSane dhAraNuM karanAra AtmA karmasattAne sevaka maTI dharmasattAno upAsaka bane che. enuM apamAna e samasta dharmasattAnuM apamAna gaNAya che. sAdhuveSa dhAraNa karanAra karmane AdhIna hovA chatAM karmanI gulAmI ene svIkArya nathI, ema jAhera kare che. karmanI gulAmIne toDavA mATe e sajaja thaye che, evI bhAvanA e veSa dhAraNa karanArane thAya che tathA ene jonArane paNa thAya che. zarIra, Indri, viSa, sagAsaMbaMdhIo ane snehIo vigere karmanI parataMtratA vadhAranArA che. e gulAmI ane parataMtratA have mane mAnya nathI, evI bhAvanA sAdhuveSa pedA kare che. kAraNa ke temAM mUkhya zarata gharabAra, paisATakA, sagAsaMbaMdhI ane bIjI paNa zarIra, Indriya, viSaya, kaSAya Adine poSanAra sAmagrIo ane tenA saMganA parityAganI che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ dukhaM pApAt sukhaM dharmAt, sarvazAstreSu sNsthitiH| na karttavyamataH pApaM, kartavyo dharmasaJcayaH // 1 // pApathI duHkha ane dharmathI sukha, e sarvazAstronuM kathana che. e kAraNe pApa na karavuM joIe ane dharmane saMcaya karavo joIe. (1) hiMsA'nRtAdayaH paJca, tattvAzraddhAnameva c| krodhAdayazca catvAra, iti pApasya hetavaH // 2 // hiMsA jUTha vigere pAMca, tatva pratye azraddhA ane krodhAdi cAra, e daza pApanA hetuo che. (2) viparItAstu dharmasya, eta evoditA budhaiH| eteSu satataM yatnaH, samyakArthaH sukhaiSiNA // 3 // ethI viparIta e dharmanA hetuo che, ema paMDita purUSe kahe che. sukhanA arthi AtmAoe satata tene viSe samyak prakAre prayatna pharavo joIe. (3) sAdhusevA sadA bhaktyA, maitrI sattveSu bhaavtH| . AtmIyagrahamokSazca, dharmahetuprasAdhanam // 4 // bhakti pUrvaka sadA sAdhunI sevA, bhAvathI prANIone viSe maitrI ane potApaNAnI buddhine tyAga, e dharma hetuonAM sAdhana che. (4) upadezaH zubho nitya, darzanaM dhrmcaarinnaam| sthAne vinaya ityetatsAdhusevAphalaM sahat // 5 // nitya kuzala sAdhaka zubha upadeza, dharmane AcaranArA pavitra purUSonAM darzana ane yogya sthAne vinaya, e sAdhu sevAnuM meTuM phaLa che. (5) maitrIM bhAvayato nityaM, zubho bhAvaH prajAyate / tato bhAvodakAjanto?SAgniruSazAsyati // 6 // - niraMtara maitrI bhAvanArane zubha bhAva utpanna thAya che ane zubha bhAvarUpI jalathI AtmAne TheSAgni zamI jAya che. (6)
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA azeSadoSajananI, niHshessgunnghaatinii| AtmIyagrahamokSeNa, tRSNA'pi vinivartate // 1 // potApaNunI buddhine tyAga karavAthI samagra dezanI janatA ane samagra guNenI ghAtaka evI tRSNa paNa cAlI jAya che-nA pAme che. (1). prazna- jIva amara che, te pachI tene vadha zI rItie thAya? uttara jIvane ekAte amara (nitya) mAnanAranA mate jIvanI hiMsA ghaTatI nathI ane ekAnta anitya mAnanAranA mate paNa ghaTatI nathI, kAraNa ke anityavAdinA mate jIva kSaNe kSaNe marI rahyo che ane nityavAdinA mate jIva maratuM ja nathI. e rIte zarIrathI sarvathA bhinna ke sarvathA abhina mAnanAranA mate paNa jIvanI hiMsA ghaTI zakatI nathI. sarvathA bhinna mAnavAthI zarIra maravA chatAM jIva marate nathI. sarvathA abhinna mAnavAthI zarIranI sAthe ja AtmA maraNa pAme che. pachI tene duHkha bhegavavAnuM ja kayAM rahe che? paramArthadaza mahApurUSoe jIvane vadhu traNa prakAre mAnela che,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAvAthI AI jIva barAbara nathI ke ahiMsA 1. manuSyAdi paryAyane nAza karavAthI, 2. maranArane duHkha utpanna karavAthI, tathA 3. AtmAne saMkaleza (bIjAne mAravAnI buddhi) thavAthI. e traNe prakAranI hiMsA AtmAne nityAnitya tathA zarIrathI bhinnabhinna manavAthI paramArtha rItie zrI jinamatamAM ghaTI jAya che. dravyapaNe AtmA nitya che ane paryAyapaNe anitya che. zarIrathI tarUpa nahi hovAthI bhinna che ane pratipradeza vahiayaHpiMDanI jema zarIrane vyApIne rahele hovAthI abhinna paNa che. praznakaI jIva akALe marate ja nathI, tethI vadhavirati vaMdhyA putranA mAMsanI virati barAbara nathI ? uttara bAMdheluM AyuSya upakramathI ghaTe che. jema bahu kALa cAle teTalo AhAra bhasmaka yA agnika regathI pIDAto jIva thoDA kALamAM ja khAI jAya, tethI kAMI AhAra nAza pAmatuM nathI paNa mAtra thoDA kALamAM khavAI jAya che. athavA jema lAMbI derIne baLatAM vakhata lAge che, paNa ekaThI karIne saLagAvI hoya te te thoDA ja vakhatamAM baLI jAya che. athavA jema pahoLuM kareluM kapaDuM jalada sukAI jAya che ane ekaThAM karelAM kapaDAMne sukAtAM vAra lAge che, tema karma sarakhuM hoya te paNa tenA vipAka-kALamAM taratamatA paDI jAya che. athavA jema raste sarakhe lAMbe hoya, paNa zidhramaMda gativALAne ocho-vadhatA samaya lAge athavA buddhinI kAta
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra0 Endelea ust muligt at tal tAratamyatAthI ekaja zAstra eAchA-vadhatA kALe grahaNa thAya athavA jema phaLa tukALe paNa pAke ane akALe paNa pAke, tema pradezathI karma badhuM bhagavAya, vipAkathI bhagavAya ke na paNa bhegavAya. je vipAthI ja badhuM karma bhegavAtuM hoya, te asaMkhyAta bhavamAM upArjana kareluM aneka gationA kAraNabhUta karma "asaMkhyAtA bhavo ane aneka gatiomAM kamasara bhagavAya ane te bhAmAM paNa bIjA navA karmone baMdha thavAthI badhAM karmo vipAkedayathI bhegavAvAM joIe e niyama nathI. paraMtu AyuSa karmanA vipAkedayathI bhegavAya che. sepakrama AyuSavALAne paNa ghaNA kALe vedavA lAyaka AyuSakarmanA daLa udIraNAdi karaNathI thoDA kALamAM bhegavAI jAya che. mATe vadhavirati, e vRdhyAputranA mAMsanI viratitulya niSphaLa nathI paNa saphaLa che. prazna bharanAranA karma pramANe mAranAra mAre che, temAM mAranArane zo doSa? uttaramaranAra pitAnA karelAM karmone bhegave che, te paNa mAranArane te nakkI saMkaleza thavAne: saMkalezathI karmabaMdha thAya che, tethI mAravAnAM paccakhkhANa-arthAt nahi mAravAnI pratijJA karavI ja joIe. prazna- maranAre evuM karma bAMdhyuM hoya ke mAranAranA hAtheja bharAvuM, pachI paccakhANathI zuM phaLa ? uttara, pahelI vAta. vadhaviratinA paccakhANathI jIvavIrya udbhasAyamAna thAya che. tethI vadhu ryA pahelAM e be
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA paNa kanA kSaya thai javAthI mAranArane tenA vadhamAM nimitta thavAnuM anatu nathI. mAryA vinA paNa viratidhara AtmA karma khapAvIne mekSe jai zake che. kareluM karma adhyavasAya tathA AyuSyanA apava nAdi kAraNeAe anya rItioe paNa bhagavAI jAya che. anya 114 bIjI vAta. mAranArane amUka jIvane mAravAnuM karma hAya, tyAM sudhI maranArane paNa cAritra ke meAkSanI prApti thaze nahi. mAranAre karelAM karmathI maranArane saMsAramAM rokAvuM paDaze ane e rIte peAtAnA zubha pariNAma hAya tA paNa khIjAnuM karma cAritra letAM ke mAhne jatAM. rIke, teA kRtanAza, akRtAgama Adi doSo Ave; kAraNakepeAtAnA zubha pariNAmanuM phaLa maLyuM nahi ane anyanAM karelAM karmanuM phaLa peAtAne bhogavavu paDyuM: mATe vadhavatinu phaLa avazya mAnavuM ja joie. prazna. mAlakanA vadha karavAthI vadhAre pApa ke vRddhanA vadha karavAthI vadhAre pApa ? uttara pApanA AdhAra pariNAma upara che: upayukta sAdhune eindriyAdi thavAnI hiMsA thavA chatAM pApa nathI. DhoraDAne sarpa mAnIne khaDgathI haNanArane jIva vadha vanA paNu pApa khaMdha che. mRgane mAravAnI IcchAe khANu kheMcIne mAre, tene ubhaya rItie pApa che. e rIte khALane mAratAM tIvra pariNAma na paNa hAya ane vRddhane mAratAM hAya paNa, tA phaLa paNa te pramANe maLe. vaLI vRddho echA AyuSyavALAja hAya ane khALakA dIrgha AyuSyavALAja hAya evA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1rara dhama-zraddhA niyama nathI, ke jethI bALane mAravAmAM adhika pApa ane vRddhane mAravAmAM ochuM, e niyama karI zakAya. praznamAravAnA pariNAma vinA mAre, ene karmabaMdha na thAya? uttara0 mAre ane pariNAma na hoya, ema kema bane? kadAcita ajJAnathI ke kuzAstranI bhAvanAthI vadhanA pariNAma na hoya ane vadha kare, te te sthaLe ajJAna ane kuzAstranI bhAvanArUpa pariNAma vadha karatAM paNa vadhAre azubha che. vadha pariNAmane jJAnAdikathI nAza thAya che, tethI karmabaMdhathI DaravAvALA AtmAoe samyaga jJAnAdinA abhyAsa mATe vizeSa prayatnazIla banavuM joIe. vadhavirati mATe jarUrI samyagajJAnAdinA abhyAsa mATe prayatna nahi karanAranAM pariNAma zubha hotA nathI. pApanuM tIvra mandapaNuM pariNAmanI dhArAnA AdhAre thAya che, tethI guNInA vadhamAM nirguNanA vadha karatAM ghaNuMja pApa mAneluM che, kAraNa ke temAM pariNAmanI kliSTatA adhika hoya che. prazna je jIvonA vadhano saMbhava che tenI virati e to ThIka che, paNa nArakI-devAdinA vadhanI viratinuM phaLa mAnavuM, e zuM ghaTita che? uttara0 ghaTita che. kAraNake teonA vadhanI viratithI teo (nArakI-deva)nA saMbaMdhI azubha vicAronuM varjana thAya che ane zubhAzayanI puSTi thAya che. nizcayathI jIvavadhanI nivRtti na karavI, te ja vadha che. nivRtti na kare tyAMsudhI pravRttinA pariNAma rahe che ja. pravRtti nahi karavA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA 14: chatAM nivRtti nahi karanArane aviratinA doSa jaina zAstrakArAe mAnelA che. A sa'sAra kAMi navA utpanna thayA nathI ke koi paNa kALe nAza pAmavAnA nathI. tenI aMdara kyA kALe kayA jIve kyA jIvane mAravAnA vicAra nahi karyuM hAya ? athavA kayA jIve kayA jIvanA vadha ke virAdhanA nahi karI heAya ? sanI sAthe vairAdika karelAM ja che, tethI nArakIdevAdinA vadha nathI thatA, teApaNu temanA vadhanI nivRtti nahi karavAthI temanA pratyenA bhAvanI azubhatA TaLatI nathI. karma baMdhanamAM bhAvanI mukhyatA che. jyAM sudhI bhAvanI azubhatA TaLe nahi, tyAM sudhI azubha kabandha paNa rokAya nahiM. karma banyathI khacavAnI abhilASAvALAe mana, vacana ane kAyAthI sarva jIvAnA vadha mAtranI nivRtti karavIM joIe. jIva manathI zuM azubha cintavatA nathI ? ane vacanathI zuM azubha khelatA nathI ? mana vaDe cintavavAthI ke vacana vaDe khelavAthI karma bandha nathI, ema nathI. mATe sarva thA sarva jIvAnA vadhanI mana vacana ane kAyA vaDe virati karavI, e parama upAdeya che. prazna. hiMsA keTalA prakAranI che? uttara- hiMsAnA mUkhya e prakAre che. dravya ane bhAva. kAyAthI prANanA viyeAga karavA te dravya hiMsA che ane prANu nAza karavAnA duSTa adhyavasAyavizeSa te bhAvahiMsA che. keTalAka jIvA hiMsA karyA vinA tadula matsyanI jema hiMsAnu phaLa meLave che. keTalAka jIveA hiMsA karavA chatAM apramatta muninI jema hiMsAnu phaLa nathI meLavatAM. keTalAka
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jamAlinI jema a5hiMsA paNa analpa phaLane Ape che. keTalAka ane daDhaprahArinI jema mahAhiMsA paNa svalpa phaLa Ape che. jIvavadha e ja ekAMte duHkha ane durgatine denAra che ema nathI, kintu pramAda, duSTa adhyavasAya, hadayanI niSpharatA, vigerethI sahakRta pIDAtpAdana bhAvasApekSapaNe karmabandha karAve che. keTalIka hiMsA A bhavamAM karelI kiNikanI jema A bhavamAM ja phaLa Ape che. keTalIka kAlAntare karelI vaMzaparaMparAnA vairanI jema kAlAntare pheLe che. keTalIka bhagavAna mahAvIrane mAravA janAra lehakAranI jema AraMbhelI paNa nahi karAyelI chatAM phaLa Ape che. keTalIka vakhata hiMsA eka jaNa kare che ane phaLa ghaNAne jogavavuM paDe che. pApI pAlake karelI hiMsAnuM phaLa samasta dezanA lokone bhegavavuM paDayuM hatuM ane daMDaka deza daMDakAraNya banI gayo hato. keTalIka vakhata hiMsA ghaNA kare, paNa phaLa ekane ja bhogavavuM paDe che. prajAnuM kareluM pApa rAjAne athavA ziSyae kareluM pApa gurUne bhegavavuM paDe che. kahyuM che ke "rAnA rASTrakata , sapA putiH | - masta 4 zrI pad, ItyAdi. keTalIkavAra ghaNAe karelI hiMsA ghaNAne bhegavavI paDe che, sAkhapradyumrakumAranI jema. keTalIkavAra ekavAra karelI hiMsA ekavAra phaLe che, zrI vIrabhagavAne pUrvabhavamAM zamyA pAlakanI karelI hiMsAnI jema. keTalIkavAra ekavAra karelI hiMsA phoDavAra phaLe che. ane adhyavasAya vizeSathI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA 15. kaDAkaDi guNa ke tethI paNa adhika duSTa vipAka Ape che. keTalIkavAra hiMsA ahiMsAnA phaLane paNa Ape cheviSNu amArAdinI jema. duSTa adhyavasAya vinA saMgha pratyanIkanivAraNa karavA mATe thayelI hoya, te tevI hiMsA samyaphatvanI nirmaLatA kare ane tethI mahAnirjarA paNa sAdhe keTalIka vakhata ahiMsA paNa abhinivezAdi kAraNee hiMsAnuM phaLa Ape. jamAlinI jema. ema hiMsA-ahiMsAnA phaLanI aneka vicitratA che, te gurUgamathI samajavA prayAsa kare. praznasthUla prANAtipAtanuM paccakhANa karAvatAM sUkSma prANAtipAta karavAnI anumati lAge ke nahi? uttarazeThanI cha bekarAnI jema vizuddhabhAvavALA. sAdhu, vidhisahita paccakhANa Ape, te na lAge : eka zeThanA cha chokarA rAjAnA gunhAmAM AvyA. rAjAe chaene dehAMta daMDanI zikSA karI. zeThe aneka prArthanAo karavA chatAM rAjA mAnato nathI. pAMcane bacAvavAnI mAMgaNI kare che. rAjA mAnatuM nathI eTale cArane, traNane, bene ane chevaTe ekane bacAvavAnI mAga kare che. chellI mAgaNIne rAjA svIkAre che. nirUpAye ekaja putranI rakSA mATe mAgaNI karanAra zeThane jema anya putronA vadhanI anumati nathI, kintu rakSAnI ja bhAvanA che, tema muni paNa gRhasthAne chae jIvanikAyanI rakSA karavA mATe upadeza Ape che, kintu gRhastha tema karavA pitAnI azakti batAve che, tethI chevaTa eka trasakAyanI rakSA mATe gRhastha pAse kabUla
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zradyA karAve che ane te mATenAM paccakhANa Ape che. temAM munine vadhanI anumati nathI, paNa rakSAnI ja anumati che. prazna trasa jIvonI viratinA paccakhANa lenArane traNamAMthI nIkaLIne sthAvaramAM gayelA jIvone vadha karatAM paccakhANabhaMga thAya kharo ? uttara0 na thAya. sthAvaramAM gayelA jIvane trasanAmakarmane udaya nathI, tethI tene haNanAra traNane haNato ja nathI. prazna duHkhI jIvone mAravAthI temanA pApano nAza thAya che ane pariNAme te sukhI thAya che, e barAbara che ? uttara barAbara nathI. duHkhI jIne vadha karavAthI pApane kSaya thAya che ke ArtadhyAnathI adhika karmabaMdha thAya che, emAM pramANa zuM? nAraka nyAya pramANa che ema kahevAmAM Ave arthAta nArakInA jIvone paramAdhAmI haNe che tethI raudradhyAna kare che, te paNa teone jeTalA karmanI - nirjarA che teTalA karmane baMdha nathI. paramAdhAmInA abhAve anya pIDA karavAthI paNa nArakIo karma khapAve che. narakamAM saMkleza eTale pIDA sahana sivAya karma khapAvavAnuM bIjuM kaI sAdhana ja nathI, ema kahevAmAM Ave te te khoTuM che. nArakIonuM AyuSya nirUpakama hoya che tathA zarIra chedAyeluM paNa vaikiya hovAne lIdhe pArAnI piThe ekatra thaI jAya che. dehane dahana-pATanAdika atyaMta tIvra vedanAo thavA chatAM paNa, te duHkhathI teo mUcchita thaI jatA hovAthI temane tIvra saMkaleza thatuM nathI. A lekamAM paNa mUrchAne pAmelA mUDhacetanAvALA ane duHkhamAM gherAI gayelA AtmAone strI, dhana Adi saMbaMdhI rAgAdi
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA 10 sakelaza thatA nathI, kAraNake-temanI cittavRtti du:khAdi mAtranI aMdara ja rokAI gayelI heAya che. nAraka jIvAne paNa tIvra zArIrIka vedanAonA anubhava thavA chatAM ghaNA krUra ane mAThA pariNAma thatA nathI, tethI tIvra rAgadveSanA temane abhAva che. nArakIone badha jema pAtaLA che, tema kSaya paNa ekAnte utkRSTa nathI. 'je karma nArakIe ghaNA kroDo varSe khapAve che, te karma trizuptithI gusajJAnI ucchavAsa mAtramAM khapAve che.' evu Agamanu vacana che. chatAM nArakIo jeTalAM ka khapAve che teTalAM khAMdhatAM nathI. tA pachI mUrchA sahita vadha karavAthI adhika nirjarAne alapa aMdha thaze. mATe tema karavAmAM zuM harakta ? evA prazna karanAre samajavuM joie ke--nArakIonu zarIra azAtA--vedanIya Adi kone sahana karavAmAM samartha hAya che tathA AyuSya nirUpakrama heAvAthI tevA tIvra du:khAnu vedana karI zake che, paNa bIjA jIvA ke jemanu` zarIra audArika ane AyuSya sApakrama che, tevAone tevA du:khanI chAyA mAtrathI maraNu thaI jAya ane karma te tema ne tema AtmAmAM kAyama rahI jAya. mATe nArakanyAya pramANe du:khInA vadha karavAthI temanu pApa nAza pAmatuM nathI, paNu Ata dhyAnAdithI azubha karmaaMdha thai te jIvAne durgatimAM javAnu thAya che. prazna. badhA du:khI thavAnA vadha nahi, paNa pApI jIvAne vadhu karmakSayanA hetu khare| ke nahi? uttara vadhakriyAthI ja AtmA pApI ane che, eTale
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 tenI te kriyAthI karmanA nAza kevI rIte thAya? agnithI zIta TaLe, paNa tApa kevI rIte TaLe? avirUddha vastuthI paNa vastunA vinAza thatA hAya, te jagatamAM sarva padArthomA vinAza thaI javA joie. vadhathI thanArA karmanA nAza vadhathI nahi paNa vadha viratithIja thAya. prazna. vaviratinAM paccakhkhANu karavAthI tIrthA chedanI Apatti nahi Ave? siMha vigere krUra prANIe yugapradhAnAdi AcAryanA vadha karavA taiyAra thAya, te vakhate paccakhkhANavALA zrAvaka siMhArdine mArI zake nahi ane AcAryAdinA prANanA vinAza thAya te| tInA uccheda thAya, mATe paccakhkhANu lIdhA vinAja jyAre je ucita hoya, tyAre tema vavuM zuM khATu? uttara. AgAmI doSane bhaya AgaLa dharavAmAM Ave, tA kAi paNa zubhapravRtti nahi thai zake. siMhavadhathI rakSaNa karAyalA AcAryane rAtre sarpa nahi se ? athavA te ceASidAsevanAdi kAya karI tIrthrocchedaka nahi mane ? athavA annadAna ApavAthI munine ajINu nahi thAya? khAvAthI peAtAne ajINu nahi thAya ? javA AvavAthI akasmAt nahi thAya ? kAMTA nahi vAge ? bhIMta nahi paDe ? e vigere bhayeAnA kAraNe khAvA-pIvA haravA pharavA--AdinI kriyA badhA aMdha kare che ? nahi ja. e kAraNe zuddha cittavALA, zraddhALu, apramAdI ane dhIra purUSA AgAmI kALanA saMbhivata doSAnA vicAra karyA vinA vadha viratinA paccakhkhANu kare che. pApanA kSaya mATe paccakhkhANa avazya jarUrI che. paccakhkhANu nahi karavAthI prANivadhanuM ghAra pApa AvatuM aTakatuM nathI. jIvAnA vadhanI virati nahi karavI teja vadha che. nizcayathI avirati
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA 12 eja vadhe che, kAraNake-nivRtti (virati ) na kare tyAM sudhI pravRttinA pariNAma rahevAnAja. e kAraNe ka anyane nahi IcchatA purUSe sAvadyayeAganI nivRtti (virati ) avazya karavI joie. prazna. bAra tratAnuM sakSiptamAM svarUpa zuM? uttara prathama vratamAM zrAvaka pANI gALeluM zuddha vApareH lAkaDA, dhAnya AdinA parioga paN trasa jIveAnI rakSA mATe catanApUrvaka kare; ane trasa jIveAnI hiMsA jema ane tema AchI thAya tema varte. khIjA vratamAM buddhithI sArI peThe vacArI, AlAka paraleAkathI avirUddha ane svaparAbhayane apIDAkAraka vacana khAle. trIjA vratamAM paisAnA ucita vyAjaneja grahaNa kare: dravyeAnA vecANuthI thayelA lAbhane aha MkAra rahitapaNe grahaNa kare: khIjAvuM paDeluM jANatA chatA le nahi: vigere paradravya haraNathI jema bane tema dUra rahe. ceAthA vratamAM vikAra sahita pArakI pramadA tarapha jUe nahi: parastrI saMbadhI darzana, sparzana, kathanAdine prayatnapUrNAMka : strI saMbaMdhI paricaya, e madananAM mANeA che ane te cAritranA prANanA nAza kare che, ema samajIne tenAthI dUra rahe. pAMcamA vratamAM icchA parimANu stAka kare: sacitta, acitta, mizra vastuone parimANa uparAMta na saMgrahe: parigrahanA anazane vAravAra cintave. chaThThuM vrata digvirati ane sAtamu bhegaUpabhAga pi
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' dezamAM tAya che kAraNa ja bAMdhe che. 130 - dharma-zraddhA mANu che. tenuM svarUpa te adhikAranA granthamAM vistArathI ApeluM hoya che, tyAMthI joI levuM. * AThamA vratamAM zrAvaka anartha daMDano parityAga kare. anarthadaMDathI jIva bahu kama bAMdhe che. jarUrI vastu hamezAM DIja hoya che, kAraNake tene dezakALane niyama che. amUka dezamAM tathA amUka kALamAM jeTalI vastunI zarIra-svajanAdi mATe jarUra hoya, te mATenuM pApa e artha daMDa che. bInajarUrI vastune keI niyAmaka ja nathI, tethI tenuM pApa ghaNuM vadhI jAya che. jIva jeTalAM karma prayajanathI bAMdhe che, tenA karatAM ghaNuM vizeSa karma vagara prajane bAMdhe che. navamuM sAmAyika, dazamuM dezavakAzika, agIyAramuM pauSadhapavAsa ane bAramuM atithisaMvibhAga,-e cAra vratanuM svarUpa paNa anya granthamAM prasiddha che. praznavratagrahaNane mUkhya vidhi zuM? uttara0 1 upayukta (upagavALA) banIne grahaNa karavuM joIe. 2 mokSasukhanI abhilASAthI levuM joIe. - 3 banI zake te jIvita paryata levuM joIe, nahi te kALanI mudata dhAraNa karIne levuM joIe. 4 lIdhelAM vratane ja yAda karI javAM joIe. 9 aMgIkAra karelAM vratane vizuddha pariNAmapUrvaka pALavAM joIe ane pALatAM lAgelA aticArenI saddagurUonI pAse AlecanA aMgIkAra karIne zuddhi karI levA tatara rahevuM joIe.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdeyazca saMsAre, dharma eva budhaiH sadA / vizuddho muktaye sarva, yato'nyaduHkhakAraNam // 1 // saMsAramAM paMDita purUSoe muktine mATe vizuddha evA dharma neja aMgIkAra karavo joIe. kAraNake dharma sivAya saghaLuM duHkhanuM ja kAraNa che. (1) anityaH priyasaMyoga, ihAzokavatsalaH / anityaM yauvanaM cA'pi, kutsitAcaraNAspadam // 2 // vahAlAone samAgama anitya che ane A lokamAM paNa IrSyA ane zokathI vyApta che. yAvana paNa anitya che tathA kharAba AcaraNanuM dhAma che. (2) anityAH sampadastIbaklezavargasamudbhavAH / anityaM jIvitaM ceha, sarvabhAvanibandhanam // 3 // sampattio paNa anitya che ane tIvra kalezanA samudAyane unna karanArI che. sarva vastuonA kAraNabhUta AyuSya paNa anitya ane kSaNabhaMgura che. (3) punarjanmapunarmRtyuhInAdisthAnasaMzrayaH / punaH punazca yadataH, sukhamatra na vidyate // 4 // - pharI pharIne janma, maraNa ane nIcAdi gatione Azraya karavo paDe che, te kAraNe A saMsAramAM sukha cheja nahi. (4) prakRtyasundara hyevaM, saMsAre sarvameva yt| .. ato'tra vad kiM yuktA, kvacidAsthA vivekInAm // 5 // saMsAramAM jeTaluM che te sarva e rIte svabhAvathI ja kharAba che. to pachI vivekIoe tene viSe AsthA rAkhavI, e zuM ucita che? (5)
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava kartavya. muktvA dharma jagadvandyamakalaGka sanAtanam / parArthasAdhakaM dhIraiH, sevitaM zIlazAlibhiH // 1 // zIlavaMta ane dhIra purUSoe sevela, tribhuvana-jana-vandanIya niSkalaMka, sanAtana ane parArthasAdhaka evA dharmane choDIne bIjI kaI paNa vastu upara AsthA karavA lAyaka nathI. (1) kartavya. "suNaha soavvAiM, pasaMsaha psNsnnijaaii| parihara parihari avvAI, Ayaraha AyariavvAI // 1 // " sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLe, prazaMsA karavA lAyakanI prazaMsA kare, parityAga karavA lAyakano parityAga kare ane AcaravA lAyakanuM AcaraNa kare. (1) uttama mAnavabhava ane temAM paNa ati durlabha uttama kulAdi sAmagrI pAmyA pachI, e sAmagrIne sArthaka karanArAM kartavya kayAM, tene suMdaramAM suMdara khyAla A eka ja gAthAmAMthI maLI rahe che. ananta puNyarAzi ekatrita thavAnA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava 10: pariNAme prApta thatI durlabha manuSyakAyA ane temAM maLatI pAMce iMdriyAnI paTutA Adine saphaLa banAvavAnA upAye A gAthAmAM saMgrahita karI devAmAM AvyA che. ananta jJAnionA vacaneAnA paramArthane pAmelA maharSie A gAthA dvArA pharamAve che ke-manuSyAne maLelI zravaNendriyanI sAkatA sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAmAM che. chavendriyanI sArthakatA prazaMsA karavA lAyakanI prazaMsAmAM che. vivekamaLanI sAkatA tyAga karavA lAyakane tyAga karavAmAM che. tathA mana, vacana ane kAyA, e traNenI sAkatA AcaravA lAyakane AcaravAmAM che. jeo manuSyadeha pAmIne paNa nahi sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLe che, aprazaMsanIyane praza Mse che, akattavyane kare che tathA kavya pratye upekSAvRtti dhAraNa kare che, te zrotra, jIvA, buddhi ke mana-vacana-kAyAnA bhayaMkara durUpayega kare che ane sva-paranA AtmAne ananI bhayaMkara khAimAM anantakALa mATe dhakelI de che. anAdi ananta saMsAramAM eka bhavamAMthI anya bhavamAM bhaTakatA ane eka dehane cheADI anya dehane dhAraNa karatA jIvane eka meAkSamAne cheDIne kAi evI vastu nathI, ke je aneka vAra prApta thai cUkI na heAya. meAkSamA nahi prApta thavAnuM kAraNa jIvanIbhavAbhina MditA che. carama pudgala parAvartanI prApti pahelAM tA jIvanI e bhavAbhinandritA nAza pAmatI ja nathI. e bhavAbhinandritAnA pratApe ane bhava jeTale vahAlA lAge che, teTalI e bhavamAMthI chUTakAro apAvanArI vastuo vahAlI lAgatI nathI. bhavAbhinandI AtmA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja -zrA saMsAra ane saMsAranA padArthomAM eTale lubdha rahe che keane e lubdhatAnA pariNAme sahana karavI paDatI anaMta mAtanAo ane du:khapara parAe paNa gabharAvI zakatI nathI. saMsAranA lAbhamAM te eTaleA kRpaNu ane dIna bane che keeka paNa satkArya karI zakatA nathI tathA yAmaNI hAlatamAM ja nirantara kALa nirgamana kare che. mAyA ane mAtsaryAMnuM te kuLagRha bane che. svamahattA mATe te aneka prakAranA mAyAcArAne seve che. anyanI mahattA te eka kSaNa paNa sahI zakatA nathI. potAnI jAta upara keAi du:kha AvI na paDe, te mATe sadA bhayabhIta banyA rahe che ane pAtA sivAya paranA du:khanA ke tenA pratikAranA eka kSaNu vicAra paNa karatA nathI. enI pratyeka pravRtti niSphaLa hAya che, kintu ajJAnanA cALe e peAtAnI te niSphaLa ane hAnikara pravRttiAne paNu saphaLa mAne che. * bhavAbhinandI AtmAonI A dazA ja temane muktimArganI prAptimAM mahAna aMtarAya rUpa bane che. bhavamAM paDatI saghaLI takalIfA, bhava pratyenA mahumAnanA yAge, te AtmAAne takalIph rUpa lAgatI nathI : jyAre meAkSamArganI ArAdhanA mATenI gheADI paNa takalIpha te AtmAethI sahI zakAtI nathI. saMsAranI takalIphrezane svecchAe sahe che ane saMsAra rUpa kArAgArathI mukti apAvanAra kriyAo mATenI takalIpha svecchAe sahavA mATenI tAkAta teomAM eka talabhAra paNa rahetI nathI. A bhAbhinaMnkripaNuM, eja AtmAne muktisArganI prAptimAM mATu pratibandhaka che. ene TALavA mATe
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava katavya jyAM sudhI prayAsa karavAmAM na Ave, tyAM sudhI mokSamArganI prApti ke ArAdhanA thavI azakya che. paheluM kartavya. jIva aneka vAra manuSyabhava pAme, pAMce IndriyanI paTutAne pAye, nirogI kAyAne pAye, dIrgha AyuSyane pAmyA, uttama kSetra, uttama kuLa ane uttama jAtine paNa pApe, chatAM bhavAninditAnA ge, e ene saphaLa na karI zakyo. anantajJAnionA jJAnamAM A vAta sujJAta hatI, tethI te mahApurUSoe saghaLIya uttama sAmagrIonI sArthaktA karAvanAra "bhavavirakti jenAthI prApta thaI zake, te kArya karavAne sauthI prathama upadeza Ape. gorg - athAuM' e prathama kartavyano nirdeza eTalA mATe ja che. sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAthI AtmAnI bhavAninditA TaLe che ane tethI ulaTuM, nahi sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAthI bhavAbinanditA daDha bane che. A jagatamAM sAMbhaLavA lAyaka zrI sarvajJabhASita vacana ja che ane te sivAya bIjuM sAMbhaLavA lAyaka nathI, e upadeza bhArapUrvaka ApavAnuM A eka ja prayojana che. zrI sarvajJabhASita vacane, e AtmAne vastusvarUpane sAco khyAla karAve che. tethI AtmAnI brAnti nAza pAme che. saMsAranAM ananta dubene sukha rUpa mAnavAM ane saMsArathI mekSa rUpa muktinAM ananta sukhane duHkha rUpa mAnavAM, e jIvanI anAdikALanI mithyA brAti che. zrI sarvajJabhASita vacanene vAraMvAra sAMbhaLavAthI, vicAravAthI, haiyAmAM jacAvavAthI brAnti nAza pAme che ane satyanuM yathArtha
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama-zraddhA darzana thAya che. Aja sudhI ananta AtmAoe eja rIte brAnti TALI che ane pitAnA AtmAmAM satyane prakAza pragaTAvyA che. e kAraNe zrI sarvazabhASita vacanone yaza traNa bhavanamAM pratiSThita thayelo che. e vacane pradhAna arthane kahenArAM che. e vacane ene sAMbhaLanAra AtmAone midhyAtvAdika maLa sApha karI temane uttama prakAranA nara, amara ane zivasukhanA bhoktA banAve che. bIjuM kartavya. paramArthane sujJAta paramarSie bIjuM kartavya "saMsada isiApha' e zabdo dvArA pharamAve che. prazaMsanIyanI prazaMsA kare. prazaMsanIyanI ja prazaMsA karavAthI vIryAtAyAdikarmanA kSapazamathI maLela vacanasAmane sArthaka banAvI zakAya che. A saMsAramAM anaMtAnaMta jI evA che, ke jemane ekendriyAdi bhAmAM bolavAnuM sAmarthya maLyuM nathI. beIndriyAdi bhamAM jIhA maLe che, te paNa vyakta zabdoccAra karavAnuM sAmae te jIne hetuM nathI. bIjAo samajI zake tevo vyakta zabdoccAra karavAnuM paripUrNa sAmarthya saMsI-paryA- paceMdriya-manuSya avasthAmAM ja prApta thAya che ane e avasthA jIvone mahAna puNyadaya jAgrata thAya tyAre ja kavacit maLe che. koI paNa uttama vastunI prazaMsA ke adhama vastunI nindA Adi karavAnI zakti paNa jIne A saMsAracakramAM vAraMvAra prApta thatI nathI. te paNa jene mATe bhAga, jyAre pitAne te zakti prApta thAya che, tyAre paNa tene viparIta upayoga karavAmAM ja adhika rasa le che. uttama
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava katavya elng vastunI prazaMsA ane adhama vastunI nindA karavAnA badale, adhama vastunI prazaMsA ane uttama vastunI nindA karanAra varga ja duniyAbharamAM moTo najare paDe che. e rItie uMdhI pravRtti karIne phera anantakALa mATe prazaMsA agara nindA karavA mATe maLela vacanasAmarthya na maLe tevI sthiti ubhI karI de che. duniyAnA jInI A sthiti lakSyamAM rAkhIne ja anantajJAnionAM vacanane paramArtha darzAvanAra zAstrakAramaharSio manuSyabhavAdi uttama sAmagrIo pAmI prazaMsanIyanI ja prazaMsA karavA upara bhAra mUke che. prazaMsA karavA lAyakanI ja prazaMsA karavI joIe, e kartavya nakakI thayA pachI, e savAla AvIne ApoApa ubhe rahe che ke-duniyAmAM prazaMsanIya cIje kayI? pitAne managamatI cIjonI prazaMsA sau koI kare che. jenAthI pote mAnelA svArthanI siddhi thatI hoya, jenI prazaMsA karavAthI pitAnI jAtanI pratiSThA vadhatI hoya, duniyAne bahALe bhAga khUza thato hoya agara "vAhavAha uccArato hoya, enI prazaMsA karavA mATe keIne upadeza ApavAnI AvazyaktA rahetI nathI. duniyAnA jIvone e prazaMsA te sahajasiddha che. jJAnino upadeza prazaMsA karavAlAyaka tathya vastuo kayI, enI zodha karI, pachI ene ja prazaMsavA mATe che. e draSTie prazaMsanIya teja hoI zake ke jene prazaMsavAthI jagatamAM kaI paNa prakArane anartha pedA na thAya kintu kalyANanI ja vRddhi thAya. evI kalyANakara vastuo ja prazaMsA karavA yogya che. evI kalyANakara vastu zrI sarvajJa bhagavAnanAM vacano dvArA prakAzita thayela
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha-zraddhA samyaktva, jJAna ane cAritra sivAya bIjI kaI maLanAra nathI. samyaktva, jJAna ane cAritra, e ene sAMbhaLanAra, sahanAra ke sevanAra sau keInuM ekAnta kalyANa sAdhe che. samyakRtva, e AtmAne mithyAtvamala sApha kare che: jJAna, e AtmAne ajJAna aMdhakAra TALe che : ane cAritra, e AtmAnI anAdikALanI asatyavRttine roke che. mithyAtva, ajJAna ane avirati,-eja AtmAnAM duHkhanI jaDa che. zAstrakAre e traNane "bhAvazatru tarIke upadeze che. AtmAnAM ananta sukhanI hoLI karanAra tathA AtmAne ananta du:khanI bhaThThImAM zekI nAkhanAra je kaI che, te e traNamAM AvI jAya che. e kAraNe e traNane paramArtha zatruo' tarIke oLakhAvyA che. e traNane TALanAra je kaI che, teja AtmAne parama hitakara vastuo che: ane enuM ja nAma samyakRtva, jJAna ane cAritra che. paMDitajanee e traNanI ja prazaMsA karavAmAM potAnA jIvananuM sArthakaya mAnyuM che ane e traNanIja prazaMsA karavA mATe jagane preryuM che. e traNanI jeTalI adhika prazaMsA teTalI ja A jagatanA jInA sukhanI vRddhi e traNa pratye jeTalI upekSA teTalI ja jagatanA jIvanamAM duonI vRddhi. e traNane jeTarlo virodha ke nindA, teTalo jagatane satvara nAza. jagane nAza eTale jagatanA kalyANamArgane nAza. kalyANane mArga nAza thavAthI jagata mATe kevaLa akalyANanAM ja dvAra khUllAM rahe che. evI sthitimAMthI jagane ugArI levA mATe jJAnio prazaMsanIya evA samya tva, jJAna ane cAritranI pitAnI sarva zakti vaDe vAraMvAra prazaMsA karavA pharamAve che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava kacca trIjuM ane zuM kartavya. trIjuM kartavya-parihAra karavA lAyaka parihAra kare, te che: ane zuM kartavya-AcaravA lAyakane AcaravuM, te che. "A duniyAmAM parihAra karavA lAyaka zuM? ane AcaravA lAyaka zuM?"--ene nirNaya paNa jJAnipurUSoe jJAna dvArA karI rAkhyo che. kartavyAkartavyanA viSayamAM jeo anaMtajJAnionA jJAna ane te tArakenAM vacananuM avalaMbana letA nathI, teo te viSayamAM sAcA nirNayane pAmI zaktA nathI. kartavyAkartavyane nizcaya jJAnanA vikAsa upara avalaMbe che. buddhinA maMda vikAsavALA bALakane ramavuM, e kartavya lAge che ane bhaNavuM, e akartavya lAge che. buddhine ethI kAMIka adhika vikAsa thAya, tyAre ene ja bhaNavuM, e kartavya rUpa lAge che ane ramavuM, e akartavya bhAse che. eja rItie jema jema buddhine vikAsa thato jAya che, tema tema kartavyAkartavyane nirNaya pharato jAya che. amUka avasthAe AvyA pachI bhaNavuM paNa kartavya rUpa bhAsatuM nathI, kintu paraNavuM e kartavya bhAse che. paraNyA bAda dhana kamAvuM, mitra banAvavA, viSayavilAsAdi bhegavavA, e vigere kartavya rUpa bhAsatuM jAya che, ke je kartavyane buddhinA maMda vikAsa vakhate bAlyAvasthAmAM khyAla paNa nahotA. tema buddhinA pUrNa vikAsa, vakhate kayI kayI vastuo kartavya ane kayI kayI vastuo akartavya bhAse che, te samajavA mATe anantajJAnionAM vacane sivAya bIjuM kaI avalaMbana nathI. buddhinA bhinna bhinna vikAsa vakhate bhinna bhinna kartA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dhamajaddhA bhAse che, tethI temAMnuM eka paNa kartavya haMmeza mATe nakkI karI levuM e jema nirarthaka che, tema buddhinI taratamatAe thate kartavyane nizcaya paNa haMmeza mATe eka ja rUpe svIkArI le agara tene svIkAra karAvavA Agraha seve, e paNa teTaluM ja nirarthaka che. teja kartavyane sadAne mATe ekasarakhI rItie AcaravA lAyaka ke parihAra karavA lAyaka kahI zakAya, ke je anantajJAnathI nizcita thayela heya. eja kAraNe ananta dayAnA nidhAna paramapakArI paramarSio anaHjJAnionI draSTithI niyata thayela kartavyAkartavyane ja Adara ke parihAra karavAne upadeza Ape che. anantajJAnionI draSTithI parihAra karavA lAyaka ke AcaravA lAyaka vastuo kayI che?--ene jANavA ane AcaravA prayAsa kare, eja sarvakALa mATe parama kalyANakara che. e sivAyanI vastuo zAzvata kalyANano patha darzAvI zakavA mATe asamartha che, eTaluM ja nahi kintu ethI kalyANanA nAme ja akalyANanA mArge jagatanA prANione dorAI javAne moTAmAM moTe saMbhava che. * kugativAsanA hetubhUta mithyAtvAdika ane lekavirUddhAdika kAryo, eja sadAne mATe parihAra karavA lAyaka che, ema anantajJAnio upadeze che. AcaravA lAyaka tarIke durgati gamanane kApI nAkhanAra cintAmaNi ratnabhUta sabhyatva, jJAna ane cAritra ja che, ema paNa eja tArake upadeze che. arthAta-traNe kALamAM mithyAtvAdika e tyAga karavA lAyaka che ane samyaktvAdika AdaravA lAyaka che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava yaM 141. mithyAtvAdikanI sAthe leAkavirUddha kAryo paNa tyAga karavA lAyaka che. lAvirUddha kAryonA artha samasta ziSTajanAe niSedhelAM kAryo, ke je leAkeAttara mArgamAM paNa tyAjya che ane laukikamAmAM paNa tyAjya tarIke gaNAyAM che. mithyAtvAdikanuM sevana e lekamAM virUddha gaNAtuM nathI, jyAre sarva jananI nindA, dhamI janAnI hAMsI, leAkapUjya vyaktionI hIlanA, bahujanavirUddhanA saMsarga, dezAcAra AdinuM ullaMghana, ati bhAgAsati, ati uDAupaNuM, sAdhupurUSo upara ApattithI thatA tASa, chatI zakitae tenA apratikAra, e vigere jema leAkeAttara mArgamAM varjya che, tema lekamAM paNa virUddha ane varjya kAryo tarIke manAyelAM che. nindA Adi kAryoMne nahi tajanArA sAmAnya zilekanA mAthI paNa bAhya che, tA pachI leAkeAttara ziSTapurUSAnA mA`thI sarvathA bahiSkRta thayelA gaNAya, emAM navAI ja zuM che? leAkeAttara mArgomAM rahelA AtmAe sarvanI nindA AdinA tyAgI hAya, emAM kazuM ja Azcarya nathI. nindA Adi leAkatyAjya akAryomAM DUbelA AtmAo paNa peAtAnI jAtane leAkeAttara mAnA anuyAyai kahevaDAvavAnA dAvA dharAvatA hAya, teA teonA e dAvA pAkaLa che. leAkeAttara mAne anusaranArA AtmAe lAka virodha kare, evAM uttama kAryane paNa tyajI denArA hAya ema nahi, kintu leAkavirUddha gaNAtAM kAcane te teo svapna paNa Acare nahi. leAkavirUddha kAryone AcaravAthI leAkeAttara mArganuM anuyAyipaNuM lAje che ane tethI pravacananindA Adi bhayaMkara doSAnA bhAgI thavAya che. leAkeAttara mA mAM rahelA atmAe paNu sAmAnya levirUddha kAryone na tyaje,
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 dharma-zraddhA te teo ajJajanene zAsanamAlinyatAdi pApamAM joDanArA bane che ane pitAne maLeluM tAraka zAsananuM anuyAyipaNuM niSphaLa banAve che. e kAraNe mithyAtvAdika jema tajavAM jevAM che, tema kavirUddha kAryo paNa sadAne mATe tajavAM jevAM che. A sthaLe e yAda rAkhavuM joIe ke- kavirUddha kAyone lekavidha sAthe joDI denAra varga jJAnionA vacanane bhayaMkara durUpayeAga kare che. sArI ane zAstravihita paNa kriyA ajJAna ane bhavAbhinandI lekanA virodha mAtrathI kadApi tyAjya karatI nathI. kartavyAkartavyane nirNaya lokamata ke kavidhathI karavAnI vAta zrI jainazAsane kadI paNa mAnya rAkhela nathI. zrI jainazAsananA anuyAyine lemata tarapheNamAM che ke virUddhamAM che, e jovAnuM hotuM nathI : ene je jovAnuM che te eka ja che ke zAstra tarapheNamAM che ke virUddhamAM?" pite je kArya karavA mAMge che tenI zAstra tarapheNa kare che, to te kArya pratye avasara Avye hajAre kivA lAkho lokone vireAdha paNa gaNavA cogya nathI. pite je kArya karavA mAMge che, tene je zAstrasammata nathI-te je zAstrathI avihita che, to tenI tarapheNa karanAra hajAra ke lAkhonAM ToLeTeLAM hoya to paNa te akartavya ja che. lekavirUddha kAryo paNa zAstra niyata karI nAMkhelAM che. loka tene virodha kare tyA na kare, to paNa zrI jinamatanA anuyAyine te tyAjya ja che. dharma karanAra saraLa jInI hAMsI karavI ke dezAcAra ane kuLAcAra AdinuM ullaMghana karavuM, philmaNabhege bhegavavA ke lakSmIne
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava nyu adhArmika kAryamAM uDAupaNuM vyaya karaveA, sAdhujanAne kaSTa ApavuM ke temanA upara AvI paDela kanuM chatI zaktie nivAraNa na karavuM, e vartamAna jamAnAnA tevA prakAranA leAkAne virodha karavA ceAgya kAryo na paNa lAgatAM hAya, te paNa zAstroe tevAM kAryane jo lekavirUddha tarIke gaNAvyAM hAya, te tene prANAnte paNa nahi AcaravAM' e zrI jinamatanA anuyAyionI pharaja thaI paDe che. ethI virUddha zrI jine pardiSTa sadanuSThAna, jevAM ke -zrI jinapUjA, sevA, dAna, zIla, tapa, sAmAyika, pauSadha, tIrtha yAtrA, rathayAtrA, dezaviratigrahaNu, saviratigrahaNa, e vartamAna vAtAvaraNamAM ghaDAyela tevA prakAranA leAkeAnA mAnasane virodhapAtra paNa dekhAtAM hAya ane peAtAne maLela zikitane te mArga ane teTalA teo durvyaya paNa karatA hAya, teA paNa te saddanuSThAnA zrI jinamatanA sAcA upAsakene prANAnte paNa tyAjaya TharatAM nathI kintu evA virAdha vakhate makkamapaNe e tAraka anuSThAnAne svayaM AcAramAM utAravAM, khIjAe pAse utarAvavAM ane enI sAme AvatA pratyeka humalAonA peAtAnA saghaLA sAmarthyathI pratikAra karavA, e karttavya rUpa thai paDe che. 143
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha adhike du:kha? "kasyaikAMtaM sukhamupanataM, duHkhamekAntato vaa| nIcairgachatyupari ca dazA, cakranemikrameNa // " ejuM sukha ke ekaluM duHkha (A jagamAM) kene prApta thayuM che? manuSyanI dazA cakanI dhArA pramANe nIce ane uce pharatI ja rahe che." -kavi kAlidAsa. jagatane vyavahAra kevaLa sukhamaya nathI, kintu hamezAM sukhadu:kha--mazrita ja che, te saMsAramAM sukha vadhAre ke duHkha vadhAre, e prazna haMmeza mATe ubhe ja rahe che. keTalAkanI evI mAnyatA che ke-A jagatamAM je sukha karatAM duHkha adhika heta te, sarvee nahi te paNa ghaNAeAe te AtmahatyA karI ja hota. parantu kaI paNa prANIne jIvavAthI kaMTALelo jovAmAM AvatuM nathI, tethI tene duHkha karatAM sukha ja vadhAre bhegavavAnuM maLatuM hovuM ja joIe, evuM spaSTa anumAna thAya che. keI kaI prasaMge koI mANasa saMsArathI kaMTALI AtmahatyA kare che, paraMtu te apavAdarUpa che ane leka paNa tene gAMDA tarIke ja gaNuM kADhe che. zAsa
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 sukha adhika ke duHkha? paNa tene pApI tarIke ja karAve che tathA kAyade paNa tene gunhegAra ja mAne che." A uparathI AtmahatyAnA prasaMgeno saMbaMdha sAMsArika sukha-duHkha sAthe nahi gaNatAM sarvee tene eka svataMtra (cittanI kaluSita) vRtti tarIke kapela che. ane ethI e ja anumAna upara AvavuM paDe che ke-saMsAramAM duHkha karatAM sukha pratyeka prANIone vadhAre hovuM joIe. paraMtu A anumAna bhrAmaka che. Atma hatyAnI sAthe saMsAra-sukhano saMbaMdha joDe, e kaI paNa rItie ghaTita nathI. duHkhamAM duHkhI avasthAmAM paNa kevaLa manuSya ja nahi, kintu pazupakSIo paNa pitAne prANa ApavAne tatpara thatA nathI, tethI teo duHkhI ja nathI, ema kahevuM kaI paNa rItie vyAjabI nathI. anna ane vastra vinA bhUkhyA ane nAgA pharanArA mANaso paNa maravA IcchatA nathI, tenuM kAraNa teo bAhya daSTie sukhI che ema nathI, kintu bAhya daSTie game teTaluM kaSTa bhegavavA chatAM maravuM keIne pasaMda nathI eTaluM ja ethI siddha thAya che. ane e ja vAta ema sAbIta karavA mATe puratI che ke bAhya athavA Adhibhautika sukha-du:khanI sAthe jIvanamaraNanI abhilASAno saMbaMdha nathI. ' maravAnI IcchA keIne nathI ane jIvana saune pyAruM che, enA kAraNanI khoja karavA mATe ekalA Adhibhautika sukha tarapha daSTi nAkhe, tenI upapatti maLI zake tema nathI. Adhibhautika sukhanI adhikatA ja mANasane jIvavA mATenI preraNA ApyA kare che, e siddhAnta nakakI karavAmAM pratyakSa badha che. manuSyamAM paNa Adhibhautika sukha karatAM duHkha ja 10.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA adhika che, te pachI tiya (pazupakSI Adi)mAM sutarAM te dakha) adhika hoya emAM navAI nathI. chatAM paNa sau eka sarakhI rItie jIvavA Icche che, e vastu ja ema siddha kare che ke "saMsAramAM duHkha karatAM sukha adhika hovuM joIe." - Adhibhautika dRSTie saMsAramAM duHkha adhika hovA chatAM prANuo jIvavAne Irache tenuM kAraNa ke jUduja che ane te Adhibhautika sukhanI adhikatA nahi, kintu cetanya sukhanI ja adhiktA che. "huM pazu nathI paNa manuSya chuM" eTalI eka ja vAtamAM pratyeka manuSya eTale Ananda anubhave che ke-te AnandanI AgaLa tene saghaLA prakAranA Adhibhautika kaSTo ane dukhe tuccha lAge che. Adhibhautika daSTie saMsAra game teTalo kaSTamaya hoya te paNa, te AtmA te kaSTathI chUTavA khAtara potAnuM manuSyapaNuM gumAvavA mATe kadi paNa taiyAra raheto nathI. manuSyane kevaLa manuSya rUpe janmavAmAM ja eTale AnaMda ane sukha anubhavAya che ke tenI AgaLa bIjA sarva Adhibhautika sukha ke du:khonI kiMmata atya5 banI jAya che. manuSya ja nahi, kintu pazupakSI paNa AtmahatyA karatA nathI, teTalA mATe temano saMsAra paNa sukhamaya ja che evuM bhrAmaka anumAna kADhavuM, enA karatAM manuSya ke pazupakSI Adino saMsAra game tevo duHkhamaya hoya to paNa acetana sthitimAMthI sacetana sthitimAM AvavAmAM ja anupama AnaMda raheluM che, ane temAM paNa manuSyatvane AnaMda to sarvathI zreSTha che, e ja anumAna kADhavuM vyAjabI Thare che.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha adhika ke dukha? zAso paNa kahe che ke"bhuutaanaaN prANinaH zreSThAH, prANinAM buddhijIvinaH / vRddhimatyu narA zreSTha, narapu trAliMgamRtA zA brAhmaNeSu ca vidvAMsaH, vidvatsu kRtabuddhayaH / kRtabuddhiSu kartAraH, kartRSu brahmavAdinaH // 2 // " sthAvarabhUtathI trasavikalendriyo zreSTha che ane trasavikalendriyo karatAM paNa saMjJI eTale manavALA prANIo zreSTha che. manavALA paceMdriya prANiomAM paNa manuSyo zreSTha che ane manuSyamAM paNa ahiMsaka brAhmaNe zreSTha che. brAhmaNemAM paNa vidyAvAna ahiMsaka brAhmaNe zreSTha che ane vidvAnomAM paNa nizcita buddhivALAo zreSTha che nizcita buddhivALAemAM paNa nizcaya pramANe vartanArAe zreSTha che ane nizcaya pramANe vartanArAomAM paNa brahma eTale mokSavAdie zreSTha che." anyatra paNa zAstro bhArapUrvaka pharamAve che ke -"sarva ceniomAM manuSyani e zreSTha che. manuSyamAM paNa mumukSu ane mumukSuomAM paNa siddha, sarvathI zreSTha che." manuSya AtmahatyA karato nathI, e uparathI "saMsAra Adhibhautika sukhamaya che"--evuM anumAna kADhavuM vyAjabI nathI, e siddha thayA pachI saMsAra sukhamaya che ke duHkhamaya, e praznano vizeSa nirNaya karavA mATe naredeha maLyA pachI paNa manuSyanI thatI dazAne vicAra kare Avazyaka bane che. manuSyane ke koI paNa prANune jIva na kADhavAnI arthAt
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 . dhama-zraddhA jIvavAnI buddhi svAbhAvika che, paNa te saMsAranA sukhaduHkhane. tAratamyathI utpanna thayelI nathI. ethI Adhibhautika-matavAdione "saMsAra sukhamaya che"--e jAtino mata ApaApa pAMgaLuM banI jAya che. paraMtu te uparAnta bIjI paNa eka vAta che ke-manuSyane game teTaluM Adhibhautika sukha maLe che te paNa te sadAya asaMtuSTa ja rahyA kare che, tethI paNa ema samajAya che ke tenA sukhanA pAsA karatAM duHkhanuM pAsuM haMmezAM nameluM ja rahe che. kAraNa ema che ke-manuSyane je vastuo (naradehAdi) prApta thaI cUkI hoya che, tenA upara. tenI daSTi rahetI nathI, paraMtu je je navI vastuonI garaja utpanna thatI jAya che ane temAM tene jeTalI saphaLatA maLatI jAya che, teTale tene Ananda thatuM jAya che ane jeTalI saphaLatA nathI maLatI, te joIne te dukhI ja rahyA kare che. baLadagADInA pravAsanA mukAbale hAlanI AgagADIne pravAsa ghaNo ja sukhakAraka hovA chatAM, te sukha bhUlI jaIne Aje kaIka divasa relagADI meDI thaI jAya agara TapAlamAM patra AvatAM jarA vilaMba thaI jAya, te mANasa duHkhane ja anubhava kare che. upalabdha thayelAM sukhanAM sAdhano jame nahi karatAM manuSya potAnA sukhaduHkhane vicAra vartamAnanI navI navI garajene uddezIne ja kare che ane tethI garajene koI anna nahi hovAthI te potAnI jAtane sukhI mAnavAnA badale hamezAM du:khamAM ja DUbelI mAne che. Aja eka IcchA saphaLa thaI eTale AvatI kAle tenI jagyAe navI IcchA utpanna thavAnI ja ane te navI icchA paNa pAchI jyAM sudhI saphaLa na thAya, tyAM sudhI citta temAM ja parovAyeluM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha adhika ke duHkha 149 rahevAnuM. IcchAnI A doDAdoDa jyAM sudhI thatI rahevAnI tyAM sudhI manuSyanA nasIbamAM duHkhathI chUTavAnuM sIlaka rahetuM ja nathI. e ja vAtane samajAvatAM zAstrakAre kahe che ke"n jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNavarmeva bhUya evAbhivardhate // 1 // " kAmya padArthonA upabhegathI kAma kadI zamate nathI. ulaTuM homelAM dravyathI jema agni vadhe che, tema upabhegathI kAma pharI pharIne vadhate ja jAya che. (1) sukhanAM sAdhana game teTalAM vipula hoya te paNa IndricenI lAlasA satata vadhatI ja cAle che. tethI kevaLa sukhapagathI sukherachA kadi paNa tRpta thaI zakatI nathI. AthI e siddha thAya che ke sukhecchAne zamAvavA mATe upaga e sAdhana nathI, kintu IcchA upara aMkuza e ja tenuM sAdhana che. saghaLIe IcchAo upara aMkuza mUkavAnuM sAmarthya jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI ochAmAM ochuM kAmapaganI kAMI paNa maryAdAmAM te sarvee paNa AvI javuM joIe. viSapabhaga e ja jagatamAM janmIne manuSyanuM sAdhya che, ema kahenArA leke tadana ajJAna che. anubhavathI paNa e vAta virUddha che. eTale sau koI potAnA anubhava upara paNa najara nAkhatA thaI jAya, te paNa viSapabheganI ni:sAratA ApoApa khyAlamAM AvI jAya tevI che. viSapabhegajanita sukhanI A pramANe kadi paNa tRpti
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA thaI zaktI nathI, ethI ja pratyeka mANasane haMmezAM ema lAgyA kare che ke huM dukhI chuM ane ethI ja 'sukhAdbahutaraM duHkhaM, jIvite nAsti sNshyH|' arthAta-"jIvanamAM sukha karatAM ni:saMdeha duHkha ja adhika che athavA sukhanuM pramANa java jeTaluM che, te duHkhanuM pramANa parvata jeTaluM che," e siddhAnta satya thAya che. saMsAra asAra, azAzvata ane duHkhanuM ja saMgrahasthAna je kahevAmAM Ave che, te paNa A daSTie satya kare che. jarmana paMDita zepanahIra (Sehopenhaur) paNa eka jagyAe Aja matalabanuM kahe che. te kahe che ke- ekaMdara manuSyanI jeTalI sukhecchA thAya temAMthI keTalI saphaLa thAya che, te uparathI ja te keTale sukhI che, ema samajAya che. ane je sukhapaga sukhecchAthI kamI paDaze te teTalA pramANamAM te duHkhI samajAya che. A ja pramANa gaNitanI rItie nIce mujaba Ave che. "Happiness divided by will' arthA-sukhapagane sukhecchAthI bhAgAkArakare, eTale apUrNAMkanI rItie sukhopabhega-sukhecchA e pramANe lakhavuM joIe. paNa A apUrNAMka e te vilakSaNa che ke ene cheda (sukhecchA), enA aMza (sukhopa-- bhega) karatAM hamezAM adhika pramANamAM vadhato ja cAle che. arthAta prathama hoya to pachIthI ja thAya che. eTale sukhapaga traNagaNa thAya te sukhecchA pAMcaguNa vadhe che. eTale pariNAme vadhAre ne vadhAre apUrNa ja thaye jAya che. mATe ja manuSya sukhathI pUrNa thAya e AzA ja rAkhavI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha adhika ke dukha? vyartha che. amUka kALamAM sukha adhika hatuM ke amUka dezamAM sukha adhika che, ene jyAre vicAra karavAmAM Ave che, tyAre mAtra sukhanA aMzasthAnano ja vicAra karavAmAM Ave che. paraMtu te aMza karatAM chedanI kaIguNI vRddhi thAya che tenA upara lakSya devAmAM AvatuM nathI. paraMtu aMza ane cheda ubhaya tarapha lakSya devAmAM Ave te apUrNAMka kadi paNa pUrNa thanAra nathI, e vAta barAbara samajAya tevI che." sukhaduHkhanuM tAratamya kADhavAnI gaNitanI A rIta mAnya na rAkhIe, te paNa "saMsAramAM duHkha karatAM sukha adhika che-ema siddha karavA mATe kaI paNa sAdhana che nahi. ItihAsanA dAkhalAo ke zAstranAM daSTAnta paNa sukha karatAM du:khanI adhiktAnuM pratipAdana karanArA maLI Ave che. te paNa e yAda rAkhavuM joIe ke IcchAthI tRSNA, tRSNAthI asaMtoSa ane asaMtoSathI duHkha, e vAta kevaLa Adhibhautika sukhane ja lAgu paDe che. sarva prakAranI IcchAo sarva prakAranI tRSNAo ke sarva prakAranA asaMtoSa duHkhane ja lAvanAra che, e siddhAnta nakkI karI zakAya ema nathI. "asaMtoSa eTale duniyAdArInA padArtho meLavavAnI hAyaya--e artha karIe, te te asaMtoSa nindApAtra che. paraMtu zAnta ane svastha cittathI uttarottara Atmika pragatinI IcchA ane jIvanamAM dinapratidina adhikane adhika Atmika sudhAraNA banatI rahe te mATenuM asaMtoSa, e kadi paNa nibdha nathI. saMteSa e guNa che, te dravyane saMteSa ke aihika aizvarya badalane saMtoSa. eTaluM ja tenuM tAtparya che. paranta prApta thayela jJAnathI, vidyAthI ke tapathI mane
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 dhama-zraddhA saMteSa che ema kaI kahete hoya te te saMtoSa te tenA vinAzane ja neMtaranAre che. jJAna, vidyA, tapa ke kaI paNa Atmika ezvaryanI prApti mATe saMtoSa dAkhave e saMpattinuM mULa nathI, kintu vipattinuM mULa che. ane e ja kAraNe eka sthaLe kahyuM che ke"saMtoSo vai zriyaM nitA" ane "asaMtoSaH zriyo mUruM? arthAta-"saMtoSa e saMpattino nAza kare che ane asaMteSa e saMpattinuM bIja che." - tAtparya e che ke-sarva prakArane asaMtoSa e tyAjya nathI. Atmika pragatinA viSayamAM asaMtoSa e te bhAvi utkarSanuM bIja che. e jAtine asaMtoSa paNa dhAraNa karavAmAM na Ave te AtmA sarva sArA paNa prayatnothI bhraSTa thaI A loka tathA parAkamAM adhe sthiti ane adhogatine pAmanAra ja thAya. eka aMgreja kavi paNa kahe che ke . 'Unhappiness is the cause of progress' arthAta-asaMteSa e pragatinuM nidAna che." a kalyANakAraka vastu badala ucita asaMtoSa dharAvavo e keIne paNa amAnya nathI. kavi ziromaNi bhartuhari paNa eka jagyAe kahe che ke-nirmaLa yaza upArjana karavAmAM abhirUci rAkhavI ke zAstrabhyAsamAM asaMtoSa dhAraNa karavuM, e deSane pAtra nathI kintu jarUrI che." A viSapabhoga mATenI tRSNanI tRpti kadi thatI nathI, kintu tRpti karavA jatAM te vadhe che. paraMtu eTalA mATe sarva
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha adhika ke duHkha ? 153 prakAranI tRSNA ke tenI tRpti mATenA prayatna tyajI devA jevo che ema nathI. evo niyama, e apazabde khelAI javAnA bhace jIbhane ja kApI nAkhavAno prayatna karavA kharAkhara che. agnithI kardi kadi ghara khaLI paNa jAya che, teTalA mATe agninA sathA tyAga karIne rAMdhavAnuM paNa cheDI devA mATe kAI paNa taiyAra thayela che ? agni ja nahi, kintu vidyutazakti jevI cIja paNa tenI sAthe ceAgya ane maryAdita rItie kAma levAmAM Ave te nAzaka nahi thatAM aneka prakAre phAyadAkAraka banI zake che. tRSNA ke asateASanI vyavasthA paNa teja rItie karavAmAM Ave, te e tRSNA ane asatASa ja sarva prakAranA utkarSanuM khIja banI zake che. sukhecchA kevaLa sukhApabhAgathI tRpta thavI azakaya hAvAthI saMsAramAM du:khanA saravALA adhika ja rahe che, e vAtamAM have koI paNa jAtinA saMzaya rahetA nathI. parantu du:kha TALavA mATe tRSNA athavA asatASa ane tenI sAthe sarva prakAranAM kama paNa tyajavA ceAgya che, ema mAnavuM ghaTita nathI. koi paNa prakAranI ahika lAzA choDI tRSNA ane asatASane cAgya dizAe vALavA mATe sarva prakAranAM zreyakArI kAryo karatAM rahevuM, e ja tRSNA ane asateASathI AvatA duSpariNAmeAthI bacavAnA rAjamArga che. kevaLa viSayApabhAga kadi paNa pUrNa na thanAra, anitya ane azAzvata che. buddhimAna purUSe tene ja eka sASya mAnavuM, e koi paNa rItie ucita nathI. je vastu kadi paNa pUrNa thanAra nathI tene ja eka parama sAdhdha mAnavuM, e 'parama' zabdanA durUpacAga karavA barAbara che. athavA teA mRgajaLane ThekANe satya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zraddhA jaLanI bhAvanA karavA jevuM asamajasa che. parama sAdhya ja jyAM anitya ane apUrNa che, tyAM tenI AzAmAM anitya ane apUrNa vastu zivAya bIjuM zuM hAthamAM AvavAnuM hatuM ? jaDavAdie saMsAramAM sukhanI adhiktAnu je pratipAdana kare che, te A rIte ApoApa khATu Thare che. jaDasukhanI dRSTie saMsAramAM sukhanI adhiktA kagni paNa siddha thai zake tema nathI. ane eTalA ja mATe bhAratavarSanA sarva sAcA tattvajJAe ekIavAje pratipAdana karyuM che ke'sukhanI abhilASAvALA AtmAoe A saMsAramAM sukhanI kheAja karavI choDI dai, AtmAmAM ja tenI khAja karavA prayatna karavA joie. ' sukha e Atmadhama che. enI prApti mATe AtmA sivAya bIjA padArthanI pUThe game teTalI mahenata karavAmAM Ave, tethI koi paNa prakAranI siddhi thanAra nathI. indriyAnA vyApArathI utpanna thanAra sukhaduHkhane jANavAnuM ke sAkSAtkAra karavAnuM kAma paNa mana cA AtmA vaDe ja thanArUM che. paudgalika -sukhadu:khanA anubhava levAmAM paNa kevaLa indriyeAja kAraNa che, ema nathIH kintu te paNa mananI sahAyathI ja bane che ane AdhyAtmika sukha-du:kha tA mAnasika ja che. Ama sarva prakAranA sukhadu:khAnubhava kevaLa mAnasika ja hAvAthI, maneAnigraha dvArAe ja sukhadu:khanA nigraha. karI Atmika sukha meLavavA udyamI banavuM joie. -154
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA prArthanA e abhilASa rUpa che ane zrIvItarAganA zosanamAM dharmanA phaLa rUpe paNa abhilASA ke AzaMsA karavAnA niSedha karele che: eTaluM ja nahi, kintu phaLanI AzaMsApUrvaka karAtI zrIvItarAganI pUjA e sAcA phaLanI prAptimAM parama vijJabhUta mAnelI che. te pachI tIrthaMkarA mArA upara prasanna thAo'- ArAgya Ape|'- edhilAbha ApeA'-' uttama prakAranI samAdhi ApA '-' duHkhanA kSaya karA '- karmanA kSaya kareA '- 'samAdhimAraNa ApeA'- samyagadarzana Ape '-dhama Ape' e vigere seMkaDA prArthanAo zrI vItarAgane uddezIne karavAmAM Ave che, te sArthaka che ke niraka che? sAcI che ke khATI che? jo khATI ke niraka ja te badhI prArthanA karavAmAM AvatI hAya, te tevI khATI prArthanA kavAnu kahenAra zAstrone paramArtha satya rUpa kevI rIte mAnI zakAya ? vaLI zrIvItarAgane karelI prArthanA phaLe che, ema kahevAmAM Ave te vItarAga avItarAga ane che: kAraNa ke-aprasannane prasanna karavA mATe ja prArthanA haiAya che. vItarAganI prasannatA saMpAdana karavA mATe prArthanA karavI, tenA artha e che ke -
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha-zraddA 156 vItarAga prasanna paNa thAya che ane aprasanna paNa thAya che. je prasanna paNa thatA hAya ane aprasanna paNa thatA hoya, te vItarAga hAI zake ja nahi. e rIte zrIvItarAganI sAthe prArthanA zabda joDavAthI ubhaya rItie asaMgatapaNuM pedA thAya che. eka tA zrIvItarAga e vItarAga rahetA nathI ane bIjI bhaktinA phaLa rUpe Aza MsA karavAthI phaLanA ja nAza thAya che. tethI prArthanA karanAranI abhijJatA puravAra thAya che. tattvanA mArgamAM anabhijJatA e anaMnuM kAraNa che. zrI vItarAganI prArthanAne aMge ApavAmAM AvatA uparyukta saghaLA doSA paramAnA ajJAnane AbhArI che. zrI vItarAganA zAsanamAM dharmanA phaLarUpe je abhilASA yA AzaMsAne niSedha che, te abhilASA cA AzaMsAnuM lakSaNa zrIvItarAganI bhaktinAM phaLa rUpe dharma yA dharmanAM sAdhanAnI cAcanAmAM ghaTatuM nathI, rAga, dveSa ane mAhagarbhita AzasAnA ja mAtra niSedha che. je AzaMsA rAga, dveSa yA mAhagarbhita nathI, tenI siddhi arthe zrIvItarAganI pAse prArthanA karavI, te doSa rUpa nathI kintu guNu rUpa che. tevI prArthanA karavAthI pravacananI ArAdhanA thAya che ane sanmA ganI daDhatA thAya che: eTaluM ja nahi kintu tethI uttarAttara sAnumantya zubha anuSThAnanI prApti thAya che. zrIvItarAganI pAse saMsAranA niveda mAgavA, tattvAnusAritA mAgavI ke meAkSamAne avirAdhI evA koi paNa dharma yA padArthanI mAgaNI karavI, te vastuta: abhiSmaMga ke meha rUpanathI ane tethI vastutaH AzaMsA ja nathI : kAraNa ke--AzaMsAnuM phaLa je saMsAravRddhi
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthanA 15 te tenAthI thatI nathI. pratyuta saMsArane nAza ja thAya che. saMsAranI vRddhi e rAga, dveSa ke mehagarbhita AzaMsAthI ja thanArI che. saMsAranA cheda athe ke muktinI prApti arthe karavAmAM AvatI ucita prArthanAthI te kevaLa zubhAzayanI ja vRddhi thAya che ane karmabandha AzayAnurUpa mAne che, tethI zubhAzayane vadhAranAra prArthanA zubha karmane ja anubaMdha karAvanAra thAya che. pariNAme AtmAne uttarottara zubha sAmagrIonI adhikAdhika prApti thatI jAya che, ke je tene mekSamArgamAM apUrva sahAyaka thaI paDe che. praNidhAna yAne kartavyatAne nizcaya karavA mATe paNa prArthane teTalI ja jarUrI che. kartavyatAnA nizcaya vinA thatI pravRtti nirjIva pravRtti che. vastuta: te pravRtti ja nathI. vAraMvAra prArthanA karavAthI prArthanA viSayaka kartavyatAne nizcaya daDha banatuM jAya che ane tethI pravRtti paNa prANavAna bane che. Ama ubhaya rItie prArthanAnI upayogitA siddha che. have prazna mAtra zrI vItarAganI vItarAgatAne rahe che. zrIvItarAganI prArthanA karavAthI zrIvItarAganI vItarAgatA cAlI jAya che, ema kahevA karatAM prArthanA karanAramAM ethI vItarAgatA pragaTa thAya che, ema kahevuM e ja vadhAre vyAjabI che. zrIvItarAga ApatA ke letA nathI, prasanna ke nArAja thatA nathI, te paNa zrIvItarAganA bhaktane zrIvItarAganI bhaktithI ja vitarAgatA prApta thAya che, emAM paNa saMdeha nathI ane tethI ja vItarAgatAne denAra zrIvItarAga ja che ema kahevuM sarvathA ucita che. agni, agninuM Asevana karanAra upara prasanna paNa
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA thatuM nathI ke nArAja paNa thato nathI agara potAnuM Asevana karavA mATe potAnI pAse Ave, ema koIne AmaMtraNa paNa karatuM nathI : to paNa agni pAse janAranI ane tenuM vidhipUrvaka Asevana karanAranI zIta nAza pAmyA sivAya rahetI paNa nathI. enuM kAraNa agnine e svabhAva ja che, te che. tema zrIvItarAganI bhakti ane prArthanAne paNa e svabhAva ja che ke-tenuM vidhipUrvaka samAsevana karanAranI bhavarUpI zItane tethI avazya nAza thAya che. acetana evI agninuM sevana ke acetana evA mannAdine jApa paNa tene Azraya lenAranA prajanane avazya siddha kare che, te pachI parama guNotkarSane pAmelA, acinya cintAratnasamA, mahAbhAga bhagavAna vitarAgane Azraya lenAranA IcchitanI siddhi temanI bhaktithI thAya, emAM kAMI Azcarya nathI. bhagavAna vItarAga e kSINakaleza chetethI teo prasanna ke nArAja thatA nathI, e vAta satya hovA chatAM cintAratna AdinA daSTAMte temane Azraya karanArane tathA vidhipUrvaka temanuM samAsevana karanArane teo avazya rAgadveSanA kSaya rUpI ke apavarganI prApti rUpI acinya phaLane ApanArA thAya, emAM saMdehane jarA mAtra avakAza nathI. e vastuno svabhAva ja evo che ke-apUrva cintAmaNi ane mahAbhAga evA zrItIrthakarenI stuti, stuti karanArane avazya dhilAbhane apAvanAra thAya che. zAstromAM kahyuM che ke 'bhattIe jiNavarANaM, khijantI puvvasaMciyA kammA / guNapagarisabahumANo, kammavaNadavANalo jeNa // 1 // '
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA zrI jinavaranI bhakti vaDe pUrvasaMcita karmo kSaya pAme che kAraNa ke-guNanA prakarSane pAmelAnuM bahumAna, e karmavanane dagdha karavA mATe dAvAnala samAna che. zrI jinezvaranI bhaktino svabhAva ja karmavanane bALI nAMkhavA mATe dAvAnaLa tulya che ane svabhAva e haMmezAM durnivAra hoya che. e kAraNe anantajJAnI zrIvItarAganA zAsanamAM zrIvItarAganI prArthanA karavA mATe vAraMvAra upadeza karavAmAM Ave ane e mATe sUtramAM Thera Thera prArthanAvAcaka vAye racAyelAM hoya, emAM leza mAtra Azcarya nathI. bhagavAnanA Adi ziSya mahAmati zrI gaNadharadevo viracita zrI caturvizatistavamAM 'titthayarA me psiiyNtu|' arthAtu-"zrItIrthakare mArA upara prasanna thAo." "nAmAvAirma, samavimutta riMtu" arthAt lakattama evA zrI tIrthaMkaradevenuM kIrtana, vandana ane pUjanameM karyuM, to tenA phaLa rUpe mane bhAvAgya (mukta), enA ananya sAdhana rU5 dhilAbha (zrI jinadharmanI prApti) ane enA phaLa svarUpa sarvotkRSTa bhAvasamAdhi (jJAna darzana cAritranI ArAdhAnA dvArA AtmAne prApta thatuM parama svAdhya) mane Apo"--evI yAcanA karavAmAM AvI che. eja rIte caturdazapUrvadhara zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhasvAmi viracita "zrIupasargahara stotramAM zrI pAzvanAtha bhagavAnanI stutinA prAte
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA 'tA pheva Triksa vohiM, mane pAsa ! giLa !' he pArzva he jinacaMdra! nibhara bhaktiyukta citta vaDe meM ApanI stuti karI, tenAM phaLa rUpa mane bhavabhavane viSe badhi [samyagadarzana agara zrI jinadharmane Apo." eja rIte utkRSTa buddhinA nidhAna, caturdazapUrvadhara zrI gaNadhara maharSio vaDe nirmita thayela zrI caityavandana sUtrAntargata "prArthanAsUtra" aparanAma "zrIjayavIyarAya sUtramAM pragaTa rIte bhavanivedAdi aneka prakAranI prArthanAo zrIvItarAga pAse sAkSAt karavAmAM AvI che. bIjA zabdomAM prArthanAonI paraMparA mATe ja khAsa te sUtranI alaga racanA karavAmAM AvI che. e vigere dekhIne koI paNa buddhimAnane e pratIti thayA sivAya raheze nahi ke-zrIvItarAganI prArthanA, e enA svabhAvathI ja enA kartAne avazya mahAna phaLane ApanArI thAya che. zrIvItarAga sAkSAt ApatA nathI ke prasanna thatA nathI, te paNa zrIvItarAganI prasannatAthI thanArA kAryane to teo avazya kare che. arthA-zrIvItarAganI prasannatAthI thanArA bhavanirvedAdi kAryomAM teo ja pradhAna nimitta che. ane tethI ja kAraNamAM kAryane upacAra karIne zrIvItarAgane paNa prasanna thanArA ke temanI bhaktinuM phaLa ApanArA tarIke varNavyA che. - zrIvItarAga Ape che ke prasanna thAya che, e kahevuM jema satya nathI tema asatya paNa nathI. ane tethI satya-asatya ubhayanuM mizraNa paNa nathI, kintu asatya ane amRSA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA nAmanA eka ceAthI ja jAtanA bhASAnA prakAra che anetenA AdhAre ja sAmAnya jagatanA saghaLA vyavahAra cAle che. 'tuM Ava, jo'-'tAre amUka karavuM joIe, amUka na karavuM joI e'-'huM tArA upakArI chuM, tuM mAreA upakArya che'-e vigere bhASAnA saghaLA prakAreA satya, asatya ke satyAsatyanA mizraNa rUpa nathI, teA paNu vyavahAra calAvavA mATenAM ananya sAdhana che. e jAtinA vAkyaprayAgeA vinA kAi paNa prakAranA vyavahAra cAlavA sarvathA azakaya che, tethI tene paNa bhASAmAM pradhAna sthAna ApavAmAM AveluM che. 'pitA putranA upakArI che'-- e vAta satya nathI, kAraNa ke-putranuM puNya che, tyAMsudhI ja pitA tenA upara upakAra kare che: tema asatya paNu nathI, kAraNa ke--bAlyakALathI putranuM pAlana tenA mAtApitA dvArAe ja thAya che : satyAsatya paNa nathI, kAraNu ke-uparokta satyaasatya ubhayathI bhinna che. mATe 'pitA putranA upakArI che'-e vAta mAtra vyavahArathI satya che, ema kahevuM eja ceAgya che ane e vyavahAra sArA jagate svIkArelA che. 131 eja nyAye zrIvItarAga paNa bhaktane karmakSaya ke mukti Ape che, e vAta satya nathI, kAraNa ke-bhakta peAtAnI ceAgyatA ane prayatnathI ja tene saMpAdana kare che : asatya paNa nathI, kAraNa ke-AgyatA ane prayatna heAvA chatAM vItarAganA avalakhana vinA mukti rUpI kArya siddha thatuM nathI : satyAsatya paNa nathI, kAraNa ke--satya ane asatya ubhayamAM nathI. tyAre tene paNa eka vyavahArabhASAnA ja prayAga mAnavA joie, ke jene zAstromAM 'annatyAnlRA' evA nAmathI samAyelI che. e ' sadasyAmRSA' bhASA sAcI ke 11
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 dharmazraddhA beTI nahi hevA chatAM paNa svakAryakara hovAthI avazya AdaraNIya che. vyavahAramAM jema tenA upayoga vinA cAlatuM nathI, tema paramArthanA mArgamAM paNa tenA uparoga vinA cAlI zakatuM nathI, e vyavahArasatya che. ene artha e nathI ke-te paramArthathI asatya che. paraMtu paramArthasatyanuM ekanuM eka kAraNa hevAthI te paramArtha--satya jeTalI ja upAdeya che. vyavahAramAM e jAtinI bhASAne pUrepUro svIkAra karavA chatAM paramArthamAM ene svIkAra karavAnI jee nA pADe che, teo paramArthanI prAptinA sAcA rahasyane pAmI zakyA nathI, eTaluM ja kahevuM A sthAne paryApta che. A sthAne vizeSamAM eTaluM samajavuM joIe keAva, jA"--mUka, le'-'kara, na kara -karavuM joIe, na karavuM joIe"--A upakArI che, A upakArya che"--e vigere bhASA satya paNa nathI, asatya paNa nathI ane mizra paNa nathI. tenuM kAraNa e che ke-ro hitA' e satya zabdanI vyutpatti che. enA traNa artha thAya che. (a) "sata "eTale sajajana purUSa athavA uttama muni. tene hitakArI eTale muktimArgane anukULa hovAthI upakArI. . (b) "sat " eTale suMdara evA mUla uttara guNe. tene hitakArI eTale tenI ArAdhanAmAM joDavA mATe upakArI. (c) "sata" eTale vidyamAna evA jIvAjIvAdi sata padArtho. tene hitakArI eTale yathAvasthita svarUpanuM pratyAyana karAvavA dvArAe upakArI. e traNa prakAranA satyathI viparIta, te asatya. jemake
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA (a) muktimArgane ahitakArI-AtmA nathI, karma nathI, palaka nathI, vigere. (b) ati prazaMsanIya mUla uttara guNAnI ArAdhanAmAM vikArI. jemake-ahiMsAnuM phaLa nathI, brahmacaryanuM phaLa nathI, tapanuM phaLa nathI, vigere. (c) vidyamAna evA AtmAdi padArthonI anyathA pratIti karAvanAra. jemake-AtmA aNurUpa che, AtmA sarvavyApI che, leka sAta dvipa-samudra-pramANa che, vigere. satya ane asatyanA mizraNavALI bhASA. jemake-A azokavana che, A Amravana che, A kharAba gAma che, vigere. azekavanamAM azokanA vRkSa che mATe te satya che ane azeka sivAyanA vRkSo paNa che mATe azakavana kahevuM, e asatya che. e rIte AmravanAdi mATe paNa samajI levuM. A kharAba gAma che, tenuM tAtparya e nathI ke-gAmamAM rahetA badhA mANase kharAba che: kintu ghaNAkharA kharAba che, tethI te paNa satyAsatyanuM mizraNa ja che. vastunuM pratiSThApana karavAnI IcchA vinA kevaLa vyavahAra calAvavA khAtara ke mAtra svarUpanuM pratipAdana karavAnI khAtara je saMbaMdhana, AjhA, vidhi Adi bhASAne pravega thAya che, te "asatyAmRSA" apanAma "vyavahArabhASA" che. jemakehe devadatta !" "ghaTa lAva !" "mane ghaTa Apa !" gAyane deha!" vigere zrIvItarAganI prArthanA e paNa vyavahArabhASA che, kAraNa ke-temAM kaI paNa vastunA pratiSThApanane Azaya nathI,
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 dharma-zravA kintu svarUpa mAtra darzAvavAnA Azaya che ane e svarUpadarzana jema nizcaya mate satya nathI, tema vyavahAranayanA mate asatya paNa nathI. mAtra bhakti mATe vaparAyelI che, tethI te 'asatyAmRSA ' nAmanI caturthAM bhASA svarUpa che. rAgadveSa jemanA kSINa thaI gayA che, tevA zrIvItarAgapurUSA samAdhi ke edhine ApatA nathI, tA paNa temanI prArthanAthI te avazya prApta thAya che, tethI te mRSAvAda paNa nathI. cintAmaNiratnAdine rAga dveSanA abhAva che, te paNa tenI bhakti karanArane te avazya phaLe che, tema zrI vItarAga paNu rAgadveSarahita haiAvA chatAM, temanI bhakti samAdhi ane edhine ApanArI avazya thAya che. sarvanuM tAtparya e che ke-yadyapi te zrIvItarAga bhagavantA ArAgyAdine ke edhi-samAdhi Adine peAte vItarAga hAvAthI ApatA nathI, teA paNa 'mane Arogya, edhi ane samAdhi Ape'-evI jAtinA vAkaya prayAgAthI apUrva cintAmaNikalpa mahAbhAga evA te zrI vItarAga bhagavantAnI ArAdhanA arthAt sanmukha vRtti thAya che, temanA upakAranuM smaraNa thAya che tathA dhi ane samAdhi AdinI prAptimAM teo pradhAna nimitta che, tenuM satata bhAna jAgrata rahe che; tethI te jAtinA bhaktisUcaka vAkaya prayAgA atyaMta AvakAradAyaka che : eTaluM ja nahi kintu bAdhi Adi paramArtha sadguNAnI prAptinI bhAvanA TakAvI rAkhavA mATe e sivAya anya kAI pradhAna mArga che nahi. samAdhi ane edhi AdinI prArthanA mATe zrI vItarAganI vAraMvAra prAthanA e pradhAna ane mUkhya mArga che. tenA artha e che ke-yadyapi edhi ane samAdhi AdinI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthanA 145 prApti AtmAne peAtAnI ceAgyatA ane peAtAnA ja purUSArtha AdithI thanArI che, tA paNa kAla, niyati, pUrvadhRta Adi bIjA sahakArI kAraNeAnI paNa temAM ApekSA che, tema acintya zaktiyukta zrI vItarAganA AlamananI paNu pradhAna AvazyakatA che. zrI vItarAga e guNunI parama prakatAne pAmelA hAvAthI tathA samAdhi ane aidhi Adi guNNAne kSAyikabhAve pAmelA heAvAthI, saghaLA sahakArI kAraNeAmAM temanu Alakhana e sauthI pradhAna bane che : eTaluM ja nahi kintu e AlaMbananA abhAvamAM khIjA sarva sahakArI kArA svakAryasAdhaka thatA nathI. vyavahAramAM paNa guNanI prApti guNInA AlakhanathIja mAnelI che ane guNInA Alekhana sivAyanA bIjA kAraNeA gauNubhAve svIkArelA che, tema paramAmAM paNa guNuprakane pAmelA guNInuM Alakhana eja guNanI prAptimAM pradhAna kAraNa che. e pradhAna Alekhana dvArA pradhAna guNanI prApti rUpa svakAryanI siddhi thAya che. e kAraNe zrI vItarAganI bhaktisUcaka zrI vItarAganI prArthanAnA vacanAM parama upakAraka che. jJAni purUSAe zrI vItarAganI prArthanAne utkRSTa guNAnI prAptimAM paramAvazyaka mAnelI che, tenuM A sAcuM rahasya che. U zrI vItarAganI prArthanAnA A sAcA rahasyane nipuNumati AtmAoe sUkSma buddhi vaDe vAraMvAra vicAravuM ane AcaravuM, e buddhinuM sAcuM ane pararthika phaLa che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ suSTi-kartA praznava sRSTine kartA kaI che ke nahi ? uttara sRSTine kartA kaI che ja nahi. anAdi kALathI suSTi che, che ne che ja. jIva anAdi che, ema mAnyA pachI sRSTinI Adi mAnavI, e sarvathA nyAya virUddha che. je ghara baMdhAvyAne pAMca varSa thayA, te gharamAM huM pacIsa varSathI rahuM chuM, ema bolavuM e dekhItI rIte ja beThuM che. teja pramANe Adi sRSTimAM anAdi AtmA rahelo che, ema kahevuM paNa khoTuM che. jIva anAdi che ema mAnyA pachI jagatane ktA Izvara che, e mAnyatA paNa TakI zakatI ja nathI. Izvare sRSTine nirmANa karI te pahelAM anAdine jIva kyAM hatI te vakhate jIva, janma ane karma sahita hato ke rahita? je janma ane karma rahita hato, ema mAnI laIe te Izvare jagata banAvIne AtmAne janma ane maraNanI pIDA mAM nAkhe, emaja siddha thAya. samudramAM svataMtra pharatA mAchalAne jALamAM nAkhIne parAdhIna banAvanAra mAchI e
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi-kartA mAchalAne upakArI gaNAya ke apakArI? apakArI. e rIte anAdi kALathI svataMtra AtmAne janma ane karmanI ja jALamAM nAMkhanAra Izvara Upara paNa upakArakapaNAnI buddhi ke pUjyapaNAnI buddhi zI rIte thAya? sRSTinI utpatti pahelAM paNa AtmA janma ane karmathI baMdhAyeluM hatuM, ema mAnIe te sRSTinI utpatti pahelAM paNa sRSTi hatI, emaja sAbIta thAya che. janma ane karma eja sRSTi che. sRSTine kartA Izvara che, ema mAnavAthI bIjI paNa aneka Apattio UbhI thAya che. paheluM-AtmAe IzvaranuM zuM bagADayuM hatuM ke tene sRSTi utpanna karIne svataMtra AtmAne garbhAvAsa ane janmAdinAM asahya dukhe samaM ? bIjuM AtmAne vagara kAraNe du:kha ApanAra Izvara dayALa kema kahevAya ? trIju-sukha, du:kha, saMpatti, daridratA, janma, maraNa Adi saghaLuM ApanAra Izvara che, ema mAnIe te Izvara cheDAone pakSapAtI ane ghaNuone zatru Thare ane jenAmAM pakSapAta ane zatruvaTa hoya, te Izvara kemaheI zake ? thuM-nAnA bALakone paNa aneka prakAranA roga ane mRtyu ApanAra Izvara dayALa kema hoI zake? bALake Izvarane gunho karyo hoya to paNa teNe te mApha kara joIe. meTA mANasa paNa IzvaranI AgaLa te bALaka jevAja ajJAnI che. te teonA aparAdhanI paNa Ikavare kSamA ApavI joIe. paNa vyavahAramAM tema dekhAtuM nathI. bALako ke moTA mANaso, sau koIne sukha duHkha bhogavavuM paDe ja che. pAMcamuM-uparanA badhA deSamAMthI bacavA mATe sukha duHkha
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 dhasa-zraddhA ApanAra izvara nathI paNa saune potapeAtAnA karma pramANe sukha duHkha maLyA ja kare che,ema kahevAmAM Ave teAkarma pramANe sukha du:kha maLe ane e karma karAvanAra Izvara ja hAya tA e karmanI sajA jIvAtmAne thavI joie ke izvarane ? gunhA karanAra karatAM karAvanAra bevaDA gunhegAra gaNAya. vaLI cArI karAvanAra ane sajA karanAra banne ekaja vyakti kema hAi zake ? mATe mAnavu joie ke AtmAne hAthe je zubhAzubha karma thAya che, te Izvara karAvatA nathI paNa AtmA pote ja kare che. ane tethI sukhadu:kha upajAvanAra izvara nathI paNa jIvanAM peAtAnAM ja karma che. izvara saghaLuM sukha du:kha UpajAvanAra heAya ane karmAMmAM kAMi zaktija na hoya, teA Akhu padArtha -vijJAna-zAsra khATuM Thare. padArthonA paramANuomAM phaLa ApavAnI zakti rahelI ja che. padAmAM rahelI zakti ane svabhAva bhinna bhinna prakAranAM kLAne Ape ja che. sAkara svabhAve mIThI che. lImaDA svabhAve kaDavA che. AmalI svabhAve khATI che: tA teno Upayoga karanArane te tevA prakAranuM phaLa Apeja che. sAmalanA DAjhathI maraNa thAya te vakhate maraNu vare ApyuM ema mAnavuM, enA jevI khIjI mUrkhatA eka paNa nathI. sAmala tevA prakAranA jherI paramANuothI baneluM che, tethI tenA upabhoga karanAranA prANa jAya che, tema karmanA paNa paramANue jevA prakAranA svabhAvavALA hAya che, tevA prakAranuM sukha duHkha jIvane AvyA kare che. sArUM kAma karanArane sArA badalA maLe cheH naThArU kAma karavArane naThAro badale
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTikartA 169 maLe che. e rIte kAipaNa karmanuM phaLa izvara Ape che, ema nathI paNa karma mAMja phaLa ApavAnI zakti rahelI che. vaLI gunhegAra vyakti ane bInagunhegAra vyakti vacce dekhItA phera che, te paNa kazaktine sAkhIta kare che. jeNe gunhA nathI karyo te vyakti peAlIsane joIne gabharAtI nathI, paraMtu jeNe gunhA karyAM che, te vyakti polIsane joIne avazya bhaya pAme che. tenuM haiyuM dhaDake che. zarIramAM kaMpArI Ave che. e rIte gunhegAranA hRdayamAM je vedanAe Utpanna thAya che, tene bIjI koI vyakti UpajAvatI nathI, paNa teNe je karma karyAM che, te karmAMja UpajAve che. gunhAnI zikSA bhaya rUpe, pazcAtAparUpe, rAgarUpe ke duHkharUpe avazya maLe che ja. Izvarane game teTalI vinati karavA chatAM te maTatAM nathI. ane izvarane vina Mti na karavAmAM Ave, tA paNa bhAgavavAM ja paDe che. pApa ke puNya emAMthI eka paNa izvara karAvatA nathI, paNa AmA svataMtra rIte te kare che. Izvara teA mAtra manuSyanA kalyANane mATe ja zubhAzubha karmonAM phaLane Ape che' e mAnyatA paNa kamAM svAbhAvika phaLa ApavAnI zakti che, tenA inkAra karavA kharAkhara che pudgalAmAM phaLa ApavAnI zakti svAbhAvika che, e vAtanA kAithI paNa apalApa thaI zake tema nathI. jIva pApa karavAmAM svata Mtra che, paNa sajA svataMtrapaNe bhAgavatA nathI,' ema kahevuM, e paNa pratyakSa virUddha che. kAraNa ke ema mAnavAthI karma zaktinuM mahatva rahetuM nathI. izvarane
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ so dha-zrA na mAnIe te paNa sArUM narasuM karma sArA narasA phaLane Ape ja che. tethI kanA, kaphaLanA ke sRSTinA ta Izvara siddha thatA nathI. prazna0 sRSTi saMbaMdhI veDhAnta nanI zuM mAnyatA che? uttara vedAnta darzana brahmane anAdi mAne che, ane jIvane brahmamAMthI chUTA paDanAra rajakaNu mAne che. agnimAMthI taNakhA jhare che, tema brahmamAMthI jIva jUdA paDe che. para Mtu e rIte jIvanI Utpatti tarka vaDe ghaTI zakatI nathI. jIva kAi paNa kALe Utpanna thayA che, e vAta tarkathI sa prakAre virUddha che. mATe ja naiyAyikA jIvanI sattA anAdinI svIkAre che, paraMtu jagatane tee AdivALu mAne che. tethI teonA mata paNa asatya Thare che. jIvane anAdi mAnI sRSTine AdivALI mAnavAthI teonA mata vedAnta karatAM paNa pAMgA ane che. pacAsa varasanA dIkarAnI mA vIsa varSanI che, ema mAnavuM jeTaluM behuduM che, tema jIvanI sattA anAdi svIkArI sRSTine Adi mAnavI, e paNa teTaluMja mehuduM che. sRSTinI Adi hAya tA jIvanI paNa Adi hAvI joie. jIva anAdi hoya te sRSTi paNa anAdi ja hAvI joIe. prazna0 jIva anAdi che ke mAtapitAnA saMceAgathI utpanna thayeleA che ? uttara. mAtA pitAnA sayeAgayI jIva Utpanna thatA nathI, paNa pASaNa pAme che. mATI ane pANInA saMcAga mAtrathI vRkSa Upanna thatuM nathI paNa khIja hAya tAja vRkSa Utpanna thAya mATI ane pANIthI tA mAtra vRddhi pAme che. te rIte mAtAnuM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi-kartA 17. rakta ane pitAnuM vIrya, e jIvarUpI bIja hoya teja, kAryakara thAya che. bIja svayaM vRkSarUpe pariName che, tethI vRkSa avasthAmAM bIjane jema vRkSathI juduM pADI zakAtuM nathI, tema Atma pradeze svayaM zarIranA pratyeka bhAgamAM goThavAI gayelA hAvAthI zarIrathI judA paDI zakatA nathI. ejInaDrAIvara ejanamAM hoya che, te paNa jema te tenAthI jude che, tema zarIrarUpI ejInane saMcAlaka jIvarUpI DrAIvara potAnA lakSaNe vaDe zarIrathI judo che. chatAM te zarIramAMja hovAthI tene zarIrathI jude jANavAmAM Avato nathI. zarIra Adi padArtho amUka samaye utpanna thayA evI kalpanA thaI zake che, paraMtu AtmA kyAre utpanna thaye, e kalpanA thaI zakatI nathI. eja ema sAbIta kare che ke AtmA anAdi cheH anAdi eTale vastu, vidyamAna hoya chatAM kadI unna thayelI na hoya. jIve athavA AtmA evIja vastu che. prakSa0 saMsAra paribhramaNa sakAraNa che ke jIvanI mAphaka svayaMsiddha che? uttara je vastu svayaMsiddha hoya ke niSkAraNapaNe thayAja karatI hoya, te vastune rekavAne keI upAyaja nathI. je vastu kAraNane lIdhe thatI hoya, tene avazya rokI zakAya. che. kAraNuM baMdha kare eTale kArya ApoApa baMdha thaI jAya. cakalI baMdha kare eTale pANI AvatuM potAnI meLeja baMdha paDI jAya. je vastu kaI vakhata thatI hoya ane koI vakhata na thatI hoya te vastu kAraNa janya ja hoya che. je kAraNa vagara thatuM hoya te sadAkALa thayAja karavAnuM athavA tenuM astitvaja
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 dha thavA nahi hAvAnuM. bIjA zabdemAM je vastunuM kAI paNa kAraNa na hAya tenI e sthiti che: eka te tenuM sadAkALa astitva ja rahevAnuM athavA e vastunA sarvathA sadAkALane mATe abhAvaja rahevAnA. kAraNavALI vastuone ja nAza sA~bhave che: niSkAraNu vastunA nAza sa MbhavatA nathI. AtmA kAie pedA karyA nathI, mATe enA nAza paNa kAI karI zakatuM nathI. saMsAra paribhramaNu AtmAe pedA karyuM che, tethI tenA nAza paNa AtmA peAtAnA prayatnavaDe karI zake che. saMsAranA kAraNeAthI pratipakSI kAraNeAnuM sevana sa MsAra nAzanA upAya che. prazna0 nAstika darzana jIvane kevA mAne che? uttara. nAstika darzana jIvane utpanna thavAvALA mAne che. ane enI utpattinA kAraNa tarIke pRthvI, pANI Adi pAMca bhUtAne oLakhAve che. e pAMcanA sacAga thatAM jIva pedA thAya che ane viyeAga thatAM nAza pAme che. parantu e vAta sAva galata che. teo kahe che ke ame kevaLa pratyakSa pramANane mAnIe chIe. kevaLa pratyakSa pramANane mAnanArA e nAstikA kevI rIte kahI zake ke pAMca bhUtAnA sayAgathI jIva utpanna thAya che? pAMca bhUtAnA saMcAgathI upanna thatA jIva temaNe kadI paNa pratyakSathI dekhyA ja nathI. jIvane Astika jema pratyakSa joi zakatA nathI, tema nAstikA paNa joi zakatA nathI: kAraNa ke jIva atIndriya che. e atIndriya jIvane utpanna thatA nAstikAe kaI indriyeA vaDe joyA ? kAI paNa indriyeAvaDe nahi jovA chatAM jIva utpanna thAya che ane nAza pAme che, ema kahevuM e pralApa mAtra che. indriya
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi-rrA pratyakSathI nAstikA jyAre jIvane pratyakSa karI zakatA nathI tyAre tene utpanna thavAnI tA vAtaja kayAM rahI ? jyAM lugaDAMja na heAya tyAM tene paheravAnI vAta teA hAyaja kyAMthI? cakSu Adi kAi indriya dvArAe AtmA pratyakSa thatA nathI paNa cetanA dvArAe thAya che, ema nAstika kahevA jAya tA indriyapratyakSa uparAMta atIndriya pratyakSanI sattA tene svIkAravI paDe che. ane te tenA matathI viruddha che. padArtho bhinna bhinna che mATe ja pramANe| bhinna bhinna mAnavA paDe che. jagatamAM jo badhAja padArtho eka sarakhA heAta, tA tenuM jJAna karanAra pramANa ekaja hAta: paNa padArtho bhinna bhinna che, mATe tene jANuvA mATenA pramANa paNa bhinna bhinna mAnavA paDe che. jIva, svarga, naraka, puNya, pApa Adi atIndriya ane parAkSa padArtho che, tethI tenuM jJAna karavA mATe atIndriya ane parAkSa pramANa paNa mAnavuM ja joIe. atIndriya pramANa mAnyA vinA pAMca bhUtAnA sayAgathI jIva utpanna thAya che, vigere vAtA karavI e sva-vacana virAdhI che. jene gharanI bahAra pagaja na mUkayA na heAya te kahe ke nadI kInAre ghI geALanA gADA luMTAya che, ene a leAkeAne ThagavA sivAya bIjo zuM hAi zake ? 103: prazna. AtmA sabaMdhI vedAMta darzInanI mAnyatA zuM che? uttara. vedAntI nAstika karatAM paNa eka DagaluM AgaLa vadhe che. nAstikA kahe che ke je AMkhe dekhAya teja mAnavuM. jyAre vedAMta dananA pratA kahe che ke je AMkhe dekhAya che tene ja khATuM mAnavuM.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 dharma-zraddhA sa brahma, tamithyA' "brahma sAcuM ane jagatuM jUThuM. ene artha e ke je sagI AMkhe dekhAya che, te badhuM jUThuM ane je kadI dekhAtuM nathI te ja sAcuM. vedAntIonA mata pramANe te jeTaluM pratyakSa te badhuM brAnta ane bhramaNa. nAstika kahe che ke puNya, pApa, svarga, narakAdi, amane dekhAya nahi, te kevI rIte mAnIe? na dekhavAnA karaNe na mAne te kharAba ke dekhavA chatAM InkAra kare te kharAba? AtmA sivAya bIjI vastuo asAra che, ema kahevAne badale asat che, ema kahevA taiyAra thanAra vedAntI eka apekSAe sArAe jagatano apalApa karanAra nAstika nahi paNa mahAnAstika athavA AstikanA veSamAM chupAela pracchanna nAstika che, ema kahevAmAM Ave te zuM khoTuM che? saMsAra asAra rUpa hovA chatAM tenA astitvano InkAra naja karI zakAya. jhera kharAba che ema kahI zakIe paNa jhera jagatamAM che ja nahi, ema kema kahI zakAya ? asAra zabda vastunA kharAbapaNAne batAve che ane asat zabda vastunA astitvane ja InkAra kare che. saMsAra je asat ja hoya, to AtmA upara tenI prabaLa asara kevI rIte jamAvI zake ? AkAzakusume keInA upara kazI paNa asara nipajAvI che ? mATe A saMsAra asat nathI paNa asAra che, eja satya sthiti che. saMsAranI asattAnA nahi paNa asAratAnA samyaga jJAnathI ja jIva enA mohamAM kadi phasAto nathI. - prakSa0 garbhavAsa ane janmadazAnAM duHkho pratyeka jIve anubhavyA che, chatAM te bhUlI kema jAya che ?
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi-kartA 1ma uttara e duHkhanuM vismaraNa thavAnuM kAraNa kALa che. kALa sarvabhakSI che. janmakALa pachI duniyAnI samajaNa Ave che tyAre pUrvakALe bhegavelI vedanAne khyAla jato rahe che. keI khyAla karAvavA mAge te paNa AvI zakta nathI. jene vIMchI karaDI jAya che, tene e vIMchInA DaMkhanI asahya vedanA te samaye pUrepUrI anubhavAya che paraMtu be cAra divasa gayA pachI e ja vedanAne vicAra karavA chatAM, tenuM purepuruM bhAna ke sAkSAtkAra karI zakAtuM nathI. vIMchInA DaMkhanI vedanA bhAnapUrNa dazAmAM anubhavelI che, jyAre garbhavAsa ane janmAdinI vedanA aNasamajavAnI avasthAmAM bhegavelI che. tethI tenuM bhAna na Ave, e sahaja che. bALaka janme che tyAre, dAMta bahAra AvavAnAM chidro hatAM nathI, paraMtu pRthvImAMthI aMkure jema pRthvI bhedIne bahAra nikaLe che, tema dAMta paNa avALuM bhedIne bahAra nikaLI Ave che. e samaye bALakane keTalI vedanA thatI haze? te tenI ciciyArI ane rUdana uparathI mAluma paDe che. kUmaLA avALuM tIkSNa daMtadhArAothI bhedAya tyAre asahya vedanA thAya ja. e vedanA janma pachI dareka vyaktie bALakarUpe anubhavelI hoya che, chatAM meTI vaye e vedanAne khyAla kene Ave che ? kALa e khyAlane bhUlAve che. prazna maraNathI zA mATe DaravuM nahi? uttara0 maraNa janmanI sAthe joDAeluM che. jene janmavAnuM thAya tene maravAnuM thAya ja, e A pRthvI upara avicaLa niyama che. janma bAda maraNamAMthI kaI bacI zakyuM nathI ane amaratva keIne maLyuM nathI. tethI ja jamyA pachI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 dhama-zraddhA maraNa bhaya rAkhavA nirarthaka che. beTA saMtApane vadhAranAra che. je vastu avazya thanArI che, tenAthI bacavA phAMphA mAravA, e adhika duHkhI thavA mATe che. janma e aTakAvI zakAya ema che. janmanA kAraNe ja jIvane jarA ane maraNanA duHkhe che. e janma ja na thAya, evo prayatna kare, e jIvane satya purUSArtha che. jIvane rakhene huM marI jAuM ?' e bhaya rahyA kare che. paNa rakhene "mAre garbhavAsa janma, bAlyAvasthA ke vRddhAvasthAnAM duHkha bhegavavA paDe? e bhaya leza paNa thato nathI. e enI ghera ajJAnatA che. sarvabhakSI kALa ene janma vakhatanAM ane tyAra pachInAM duHkha bhUlAvI de che, tethI te eka maraNane ja yAda rAkhe che, ane sarva duHkhanuM kAraNa eka maraNa che, ema mAnIne tenAthI bacavAnA prayAsa kare che. paNa e prayAso arthahIna hevAthI maraNa to avazya jogavavuM ja paDe che ane tenI sAthe janmAdikanAM duHkha TALavAne kAMIpaNa prayAsa nahi hevAthI, e du:kha paNa pratyeka bhAmAM navAM navAM anubhavavA paDe che. tattvadaSTivALe AtmA e maraNubhayane dUra karI daI janmanA vAstavika bhayane ja hRdayamAM sthAna Ape che, ane tethI pharI vAra janma na thAya tevA ja prayatnamAM parovAI jaI janmanAM bIjabhUta je karma, tene sarvathA bALI nAMkhavAno prayAsa kare che. bIja baLI gayA pachI jema aMkura Utpanna thatuM nathI tema karma dagdha thaI gayA pachI, janmarUpI aMkuro paNa Ugato nathI. janma naSTa thavAnI sAthe ja jarA maraNAdi upadrava paNa ApoApa nAza pAme che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAraso prazna. jaina kuLane! sAceA vArasA kaye ? uttara. jaina kuLanA sAcA vArasA kevaLa dhanamAla nathI paNa dharmabhAva paNa che. dhanamAla upArjana karavAnA mUkhya uddeza kAi hAya, te te peAtAnA jIvananA vahIvaTa sArI rIte calAvI zakAya, jIvananI anivArya AvazyakatAne paheAMcI vaLI zakAya ane vyavahAranI amUka sagavaDAne sAcavI zakAya. paraMtu dhana upArjana karyA pachI A uddeza bhUlAI jAya che ane enu sthAna dhananA saMcaya karavAnA halakA uddeza le che, pachI AdamI vicAre che ke amUka dhana meLavI lauM eTale saMtAnane paNa vArasA ApatA jAu. e ja hakIkata hATa-havelI mATe ane che. zarUAtamAM TADha, taDakA ane varasAdathI khacavAnA upAya tarIke makAna mAMdhavAnI bhAvanA utpanna thAya che, paNa 12
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddhA pAchaLathI aneka makAno baMdhAve che ane bhADAne vahepAra mAMDI bese che. rAjya taraphathI e kAyado thAya ke-dareka mANasa pitAnA hAthe jeTaluM vApare ane kharca eTaluM dhana enuM bAkI bIjA keI paNa dhanane te ke tenAM saMtAna mAlIka nahi, paNa rAjya mAlIka; to dhanasaMcayanI bhAvanA Take? naja Take. rAjA e kAyadA na kare to paNa dhamI AtmAe to e rIte ja vartavuM joIe. bALakane dhanane vAraso ApavAnA badale dharmabhAvanAne ke AtmabhAvanAne vAraso ApavAnI bhAvanA ja rAkhavI joIe. bALakane dhArmika vAra na apAya, te enA AtmakalyANanuM zuM thAya ? ene pitAnuM bhaviSya sudhAravAne pATha kayAM maLe? eka sAcA hiMdune bacce game teTale bhUkhyA thAya, te paNa mAMsa khAvAne vicAra sarakhe paNa nahi kare. game eTalo tarasyo thaze, to paNa dArUnuM nAma paNa nahi levAno: tema zrI jinezvaradevane sAce sevaka bhUkhathI peTamAM hAya lAge te paNa anantakAya-kaMdamULa khAvAne vicAra sarakhe paNa nahi kare. e sAce dhArmika vArase che. zrI jinezvaradevane zAsanamAM dareka jIvane jIvavAne sarakho hakaka che. pitAnI IcchAtRpti mATe anya jIne nirarthaka saMhAra karavAnI keIne chUTa nathI. e vArasAne pAmele jIvananirvAha mATe hiMsA karavI paDe teya te baLatA haiye kare. te paNa eTalI ja kare, ke je anivArya ane ochAmAM ochI heya. anaMtakAyamAM kayAM jIva dekhAya che? e kutarka e na kare. anaMta kAyamAM kayAM jIva dekhAya che? evA kutarka
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAra 179 karanArAone pUchavuM ke-tArA zarIramAM jIva kayAM dekhAya che? AMdhaLe mANasa ema kema kahI zake ke-ahIM keI nathI ? ahIM keI nathI ema kahevAmAM AMdhaLo mANasa jema bhIMta bhUle che, tema anaMtakAyamAM jIvane InkAra karanAra paNa evI ja bhUla kare che. jIvane dekhavA mATenI atIndriya cakSu nahi hovAthI, te AMdhaLe ja che. eka seyanA agrabhAga para eka lAkha dIvAno prakAza rahI zake ke nahi? mUryaprakAza rahI zake te amUrta evA anaMta jIvo teTalA sthAnamAM rahI zake, temAM Azcarya zuM ? jeo jIbhane rAjI rAkhavA khAtara anaMtakAyanuM bhakSaNa kare che, teone emAM pApa raheluM che, e vAtanuM kathana rucatuM nathI. paraMtu eka vastu rUce yA na rUce tethI vastusthitimAM tala mAtra paNa parivartana nathI ja thatuM. kaI paNa sArA yA narasA niyamane cAhanArA ane vakhoDanArAane jAtinA leke duniyAmAM hoya ja che. ajJAna ane viSacAsakta jIvonA nahi mAnavAthI ke InkAra karavAthI anantakAyalakSaNa AdinuM pApa mithyA thaI zakatuM nathI. kevaLa jihaveMdriyanA svAdamAM ja AnaMda samAyele heya, te muslIma kekrizciyana kuLamAM avatAra levo vadhu uttama gaNAya ke jyAM bhejana mATe kaI paNa prakArane pratibaMdha che nahi. hiMdu banavAmAM ochAmAM ocho mAMsa-madirAne tyAga. musalamAna banavAmAM paNa DukkaranA mAMsathI to aLaguM rahevuM paDe. paraMtu khristi banavAmAM te kaI prakArane pratibaMdha ja nahi. khAvA, pIvA ane mojazekhanI draSTie vicArIe, te jaina kuLane naMbara sauthI chelle ja Ave. ane jene kuLamAM janmanAra kamanaziba ja gaNAya, ke jethI
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 dharma-zraddhA aneka prakAranA pratibaMdhavALA kuLamAM ene janma thaye. paNa jagatamAM koI paNa sthaLe khAvA-pIvAnI amaryAditatAne uttamapaNAnAM cihna tarIke ke uttama kuLanAM lakSaNa tarIke kadi paNa varNavAmAM nathI AvI. uttama kuLanI khUbI to enI khAnadAnImAM che. ane e khAnadAnI bIjA jIvone ochAmAM ochuM duHkha devAnI zuddha bhAvanAmAM rahelI che. e bhAvanAne AcaraNamAM utAravAne sAthI uMcAmAM uMce ane atyaMta jarUrI mArga jaina kuLamAM raheluM che. je jiheMdriya upara saMyama keLavI zake, te bIjI aneka vastuo upara jarUrI saMyama meLavI zake che ane jene jihaveMdriya upara saMyama nathI, te bIjA keI paNa uMcA prakAranA Atmika sayaMma mATe lAyaka banI zakto nathI. pitAnA saMtAnane A jAtine dhArmika vAra ApavA prayatna kare, eja samyagadaSTi mAtApitAonuM sAcuM rtavya che. ethI ja potAnA saMtAnanuM Atmika bhaviSya sudhare che. kevaLa dhanane vAraso ApI javAthI ja saMtAna bhaviSyamAM sukhI thaze, e jAtinI mAnyatAmAM dIrdhadaSTi nathI kintu kevaLa meha che. prazna jaina kuLamAM parvatithie lIlotarI nahi khAvI, ItyAdi sAmAnya bAbato upara bahu bhAra devAmAM Ave che, te zuM vyAjabI che? uttara taddana vyAjabI che. paraMtu je strI sadAcAra nAmanI vastunuM astitva ja svIkAratI na hoya, zIla ke brahAcarya jevI vastumAM jene zraddhA ja na hoya ane vezyAvRttine paNa je suMdara vastu gaNatI hoya, te strI potAnA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ varase 181 uttama kuLane Dagale ne pagale pitAnA manataraMgI vihAramAM ADakhIlI rU5 mAne ane e kuLane eka prakAranA zAparUpa samaje tathA tenAthI dUra thavAnA vicAro karyA kare, e zuM banavA joga nathI ? tema jaina kuLamAM utpanna thavA chatAM jeone kaMdamULa, rAtribhojana ke anaMtakAyAdinuM bhakSaNa choDavuM nathI, tevAe potAnA uttama kuLane ane tenI uttama rItabhAtane paNa vagove te svAbhAvika che. tithi ke parvanA divase lIlerI cheDavAnI vAta Ave che, tyAre evAonI buddhi belI uThe che ke-zuM parvatithionA divasamAM sUryodaya nathI thatuM? ke jethI amUka divase amUka khAvuM ane amUka divase amUka na khAvuM, e bheda kare che? kudarate je vastumAM bheda nathI karyo e vastumAM mANase zA mATe bheda kare ? sUryane mATe terasa ane caudasa ane sarakhAM che, te pachI eka divase lIlotarI khAvI ane eka divase na khAvI, evuM zA mATe? paraMtu zrI jenazAsanane tAraka samajanAra dhArmika purUSane svane paNa A vicAra Avato nathI. te te eka ja vastune dhyAnamAM rAkhe che ke-jema bane tema jIvanamAM pApanuM sevana ochuM thAya, emAM ja zreya che. anya divasomAM ApaNe pApanuM sevana karIe chIe, ene artha evo zA mATe karavo joIe ke-dareka divase e pApanuM sevana karavuM? pApathI te jeTaluM bacAya teTaluM sAruM. pApathI thoDuM paNa bacAya te te zuM khoTuM che? eka divasa kamANI na thaI, to bIje divase paNa kamANI karavAnuM mAMDI - vALavuM ? eka divasa dAna na daI zakyA, te bIje divase paNa na devuM, e kyAMne niyama? terasa ane caudase sUrya
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 2 dharmazraddhA eka hovA chatAM terase jIvIe chIe ane caudase zuM karavuM paDatuM nathI? kudarate bheda nathI rAkhe, tame bheda rAkhe paNa che, eTale mANase paNa bheda rAkhavo joIe che. jema sUryodaya chatAM jIvana ane sUryodaya chatAM maraNa thAya che, temAM bIjA kaI guhya saMgene paNa kAraNabhUta mAnavA paDe che, tema pApapuNyane AdhAra paNa amUka divase upara nathI, paraMtu e pavitra divasonuM avalaMbana laIne ApaNe jeTalA pramANamAM pApathI bacI zakIe chIe, tenA upara paNa che. AtmA nimittavAsI che. uttama nimitta pAmIne jeTaluM pApathI bacI zakAya teTaluM bacavuM, e ja dhamI AtmAonuM dhyeya che. tethI parvatithioe lIlotarI Adine tyAga avazya karavuM, jethI e | nimitta pAmIne paNa AtmA pApa ane AsaktithI teTalA pramANamAM te avazya bacI jAya. vaLI parvatithioe vizeSa karIne AyuSyane baMdha paDatuM hovAthI, te divase AtmA jema vadhu saMyamamAM rahe tema vadhu lAbha thAya che, e paNa enI pAchaLa dhyeya che. prazna purUSa mATe ke paise ? uttara e vastu samajavA jevI che. kevaLa zrImaM. tAIne laIne mAna pAmanAra ane mAna ApanAra bane bhayaMkara koTinI bhUla karI rahyA che. te manuSya uttama nathI ke jenI pAse apAra dravya hAya, je dekhAvamAM suMdara hoya ke je vividha vilAsane sevanAra hoya. paraMtu jene pitAnA AtmAnuM bhAna thayuM che, te ja purUSa uttama che. jenA AtmAmAM jaDa ane cetanane viveka prakaTa thayo che, teja vAsti
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArase 183 vika sanmAnane pAtra che. je AtmAmAM e viveka na hoya te te bIjI rIte game teTale AgaLa vadhelo hoya, zrImaMta heya, meTI lAgavagavALo hoya ke lokamAM AbarUdAra gaNata hoya, to paNa vAstavika mAnane pAtra nathI. zrImaMtane je mAna maLe che, te tene nathI maLatuM paNa tenA dravyane, suvarNane ane mAlamilkatane maLe che. lakSAdhipati Aje pUjAya che ane tenI kiMmata gaNAya che, paNa koleja je tenI saMpatti cAlI jAya, to tene keI oLakhatuM paNa nathI. paisAdAra upara leke je sneha rAkhe che, te tenA upara nahi paNa tenA paisA upara che. paisA upara sneha rAkhavAnI A vRtti bhayaMkara bhUla bharelI che. lokoe manuSyanA vaibhavane nahi paNa manuSyane mAna ApatAM zIkhavuM joIe. manuSyamAM mAnane pAtra manuSyatva che. nahi ke tene vaibhava ke Indriyone vilAsa. Indriya vilAsa te jema manuSyamAM hoya che, tema pazuomAM paNa hoya che. manuSyane jema svAda priya che, tema pazuone paNa che. vADa AMbAne ja karavI paDe che, lIMbaDAne nahi. eka paNa cIja nahi choDanAra UMTa paNa tamAkunA khetaramAM caravA jatuM nathI. amUka vastu khAvI ke na khAvI, tene viveka jema manuSyamAM che, tema pazuomAM paNa che. bannene pAMca indriye che. sudhA Adi vikAre bannene sarakhAM che. banne maraNanA bhayathI Dare che. TATuM, UnuM, lIsuM, kharabacaDuM, manuSya ane jAnavara bannene samajAya che. sundara dekhAvavALI vastuo
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazraddA bannene game che. saMgItanA sundara zabda khannene pasaMda Ave che. DavA, kaThAra ke karkaza zabda bannene gamatA nathI. kAma krodhAdi (iMdriyA ane mananA vikArA) bannene sarakhA che. anemAM buddhi rahelI che. pazue jherI padArthone suMghavA mAtrathI parakhI le che. e zakti mANasAmAM nathI. si'kApara rahelI vastu khArI che, khATI che, ke mIThI che, te manuSya najare joyA ke cAkhyA vinA pArakhI zakateA nathI, jyAre kIDI eka jhapATAmAM pArakhI kADhe che. jo indriyeAthI vadhAre AchI buddhinuM mApa nikaLI zakatuM hAya, teA manuSya karatAM pazu kAi paNa rIte utaratuM nathI. peAtAne amUka vastune sparza thayeA che, e pazuo jhapATAmAM pArakhI nAMkhe che. mAlIkanA sparzathI Anada pAme che, khATakInA spathI kapa pAme che. chatAM mANasa Uttama che, ane pazu nahi, enuM zuM kAraNa ? jenI pAse vadhAre cAMdI hAya, vadhAre seAnuM hAya, vadhAre meAtI hAya, vadhAre javAhIra hAya, vadhAre ja gama ke sthAvara milkata hoya, e sanmAnane pAtra gaNAya che, te vyAjakhI nathI. mANasa e dravyathIja jo sanmAnane pAtra hoya tA-e hIrA ane e meAtI vigere tA tethI paNa adhika sanmAnane pAtra hAvA joie. paraMtu e badhI vastuo te jaDa che. avasare AtmAne jarA jeTalI paNa upayegI thaI zakatI nathI. maraNu AvIne UbhuM rahe tyAre hIrA ane meAtInA bhaMDAra te maraNune aTakAvI zakate nathI. Aga lAgI haiAya tyAre suvarNanA bhaMDArathI zAMta karI zakAtI nathI. tRSA lAgI hoya tyAre mAtInA hAra tRSAne 184
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAraso 145 chIpAvI zaktA nathI agara khArA pANIne mIThuM banAvI zakato nathI. zrImaMtane je mAna apAya che, temAM mULa vastune bhUlI javAya che ane bahAranA dekhAva upara mAhita thaI javAya che. zrImaMta mANasamAM paNa je mANasAIne eka aMza paNa na hAya, AtmabhAnane leza paNa pragaTa na hoya, pratidivasa game tevAM pApa karmo karavA mATe leza paNa sakeca na hoya, zarIra ujaLuM paNa hRdaya kALuM hoya, to te eka aMze paNa mAnane pAtra raheto nathI. manuSyanI uttamatA ke mahatA tenI mANasAInA aMge ja che. tenA AtmabhAnanA aMge che. jene AtmA saMskArI che, teja vAstavika sanmAnane pAtra che. AtmasaMskAra vagaranuM sarva kAMI nakAmuM che. zAstrakAroe, sAhityakAroe, kaviee, jJAnI ke mahAtmA purUe manuSyabhavanI kiMmata gaNuM che, te tamAma tenA AtmabhAnane aMge gaNuM che. jene potAnA AtmAnuM bhAna thayuM che, te manuSya che ane jene AtmabhAna thayuM nathI, te AkArathI manuSya hovA chatAM paNa vartanathI pazu che. zarIra ane AtmA alaga thaI gayA eTale meLavelAM kare e dhULa barAbara che pazuthI manuSyane jUduM pADanAra keIpaNa hoya to te AtmAno vicAra che. pazune bIjo game te vicAra AvatuM haze paNa tene e vicAra AvatuM nathI ke huM koNa chuM? kayI gatimAMthI AvyuM chuM? kayAM karma karUM chuM? e karmane badale ke maLaze? ahIMthI marIne mAre kyAM javAnuM che? A jAtine AtmavicAra pazu
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 dharma-zraddhA emAM nathI. manuSyane manuSyatva prApta karAvanAra A Atmaviveka ja che. jAnavara janme, jIve ane mAlIkanuM kAma karIne yathAsamaye cAlato thAya, tema manuSya paNa janma, jIve ane AkhA kuTuMbanI cAkarI karI, kuTuMba mATe vaibhava bheLo karI, AyuSya karma pUruM thaye marI jAya, te te manuSya ane pazumAM phera zuM rahyo ? jema jAnavara pitAnA jIvanane kAMI vicAra karatA nathI ane emane ema maraNa pAme che, tema manuSya paNa AtmajIvanano koI paNa vicAra karyA sivAya ja maraNa pAme, to tenuM jIvatara paNa dhULa che. manuSya je kuTuMbamAM janme che, te AkhA kuTuMbanI cAkarI kare che, kuTuMbanA dareka mANasanA jAtajAtanA vaibhava pUrA karAvavA mATe pitAnA dehane ghasI nAkhe che, hajAro rUpIA meLave che, kuTuMbane mAtabara banAve che, paNa jyAre saMsAra choDI paraloka jAya che, te vakhate tenA jIvananI keTalI kimata rahe che? tene badalAmAM tene zuM maLe che? jIMdagIbharanuM anAja ane kapaDAM lattAM sivAya zuM ? kAMI ja nahi. mATe ja jJAnIo kahe che ke manuSyanI uttamatA AtmabhAvanA para avalaMbelI che. hIrA ne kalasAmAM pharaka hoya to mAtra prakAzane che. je kalase tejasvI che, suMdara prakAza Ape che, te hare che. ane je kelaso kALo che, tene loko kelasa kahe che. te ja pramANe pazuomAM ane manuSyamAM AtmA eka ja che. paratu AtmA je AtmabhAna na meLave te tene deha manuSyane hovA chatAM te pazu che. je ghaDIye e, AtmA ane karmanuM bhAna meLave che, teja ghaDIye te sAco manuSya bane che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAra prazna. sAce saMsI keNu? uttara0-jene mana:paryAsi-mananA pugalo pariNamAvavAnI tAkAta che, te saMjJI che. e tAkAta jene nathI te asaMsI che. saMjJI eTale lAMbAkALanI saMjJAvALA, lAMbA kALane vicAra karavAvALA. bhUta, bhaviSya ane vartamAna, traNe kALano vicAra karavAvALA. vicAra zabda eka hovA chatAM tenA arthamAM phera che. purUSottama zabdane jaina daSTie tIrthakara artha ane vaiSNavandaSTie teno artha "kRSNa thAya che. artha karavAmAM cAre bAju daSTi rAkhavI paDe che. ahIM "saMjJI" zabdano artha karatAM paNa zAstrakAro pharamAve che ke kevaLa bhUta, bhaviSya ane vartamAnano vicAra kare, teTalA mAtrathI te saMjJI nathI, paNa AtmA saMbaMdhI traNe kALano arthAt navatattvAdikano vicAra kare te sAce saMjJI che. strI, putra, saMpatti Adi saMbaMdhI traNe kALanA vicAra kare, teTalA mAtrathI zAstrakAranI daSTie te saMjJI nathI. gAMDo mANasa paNa bhUkha ane tarasanI vakhate DAhyo banI jAya che. gaMdA padArthanuM bhakSaNa karato nathI : paThANane dekhIne akkalavALe banI jAya che. paraMtu teTalA mAtrathI te DahApaNavALo gaNAtuM nathI. kAraNa ke-tene AhAra vihArano vicAra che paNa tenA sAdhanone vicAra nathI. tema jeone kevaLa paugalIka sukha ane tenA sAdhaneneja vicAra che, paraMtu AtmAne ke tenA mekSane vicAra ja nathI, te paNa zAstrakAranI daSTie vicAraka nathI kintu avicAraka che. niraMtara saMsAravyavahAranA vicArane seve che, tene zAstrakAre sAco vicArazIla mAnatA nathI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazA zAstrakAre tene ja sAco vicArazIla mAne che ke je AtmAnA paNa vicAra kare che. jema khAvA pIvAne vicAra kare paNa kamAvAne vicAra na kare te vyavahAramAM gatAgama vinAne kahevAya che. tema duniyAdArInA vicAro kare paNa AtmAne vicAra na kare te tene paNa zAsakArenI daSTie gatAgama vinAne kahevAya che. zAstrakAranI daSTie sAce daSTivAdI ke sAce vicAraka te ja che ke je thaI gayelA anaMtA bhave, vartamAna bhava, bhaviSyanA bha, jIva, ajIva, Azrava, saMvara, nijerA, mekSa Adi saMbaMdhI vicAra niraMtara kare che. kevaLa viSayenA vicArathI bhareluM manuSyapaNuM, e manuSyapaNuM nathI paNa jAnavarapaNuM che. kiMmatanI apekSAe evuM manuSya jIvana jaDa jIvana karatAM paNa halakuM che. patthara jevuM jaDa jIvana, bhale te keInA upayogamAM AvanArUM na hoya chatAM te jIvana keIne du:kha paNa ApatuM nathI. jyAre viSacenA vicAravALuM manuSya jIvana bIjAne pIDAkArI nivaDe che. tevuM jIvana jIvanArane zAstrakAre vicArazIla ke saMjJI kevI rIte mAne? saMjJA traNa prakAranI che temAM daSTivAde padezikI saMjJA te che ke jemAM spardhAdika viSayamAM ISTaniSTanI prApti ane parivAra mATe ke A bhavane aMgeja bhUta, bhaviSya, vartamAnamAM thatI ISTaniSTanI prApti ke parihAra mATe ja mAtra daSTi rakhAtI na hoya paraMtu AtmAnA samyagadarzanAdi svarUpamAM, Azrava ane saMvarAdinA heyopAdeyapaNAmAM tathA atIta anAgatanAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 vArase bhavabhramaNanAM duHkha dUra karavAmAM, tattvadaSTi rakhAtI hoya. evI tattvaSTivALA AtmAo ja zrI jaina saMghamAM, sAce saMjJI ane vicAraka manAya che. prazna sAcA vicArapaNAnI spaSTa vyAkhyA zuM? uttara, je hamezAM pApathI bacavAne vicAra kare, je zarIranA piSaNa zeSaNano vicAra eka tarapha athavA gauNa banAvI pitAnA AtmAne anAdikAlathI lAgela bhavareganA pratikAranI ciMtA kare, je bhavAninditAno mArga mUkI bhavabhIrutAnA pathavicare, teja tattvadaSTie sAco vicArazIla, sAce samajadAra ane sAce jJAnI che. pIMDa poSavA mATe, nazvara kAyAne AnaMda ApavA mATe, zarIranI, gharanI, kuTuMbanI, saMsAravyavahAranI, dhanadelatanI ke lADI, vADI ane gADInI sAra saMbhALa karavAnA rAta divasa je vicAre thayA kare che, emAM kAMI paNa khAmI na Ave te mATe hamezAM saceta rahevAya che tathA emAM jaNAtI UNapa dUra karavA mATe bharacaka keziSa karavAmAM Ave che, tene arthAta bhautika AnaMda vaibhavanA vicArane-zAstromAM bIlakula UMcuM sthAna ApavAmAM AvyuM nathI. e vicAremAM pUre te janma e bhavonI hAramALAmAM eka maNakAno vadhAre karato jAya che, e sivAya ene bIjo koI upayoga nathI. saMsAra tathA vyavahAranA-kAryo dekhAvamAM kadAca bhale suMdara lAgatA hoya, tatkALa anubhavanI apekSAe bhale emAM madhuratA paNa anubhavAtI hoya, paraMtu enuM pariNAma chevaTe kaparuMja che. jyAre zAstrakAroe batAvelA Atmika kAryomAM
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA kadAca bAhya ADaara, dekhItI suMdaratA ke pratyakSa madhuratA na paNa anubhavAtI hoya, chatAM enuM pariNAma AtmazuddhimAM, Atma uddhAramAM ane AtmAnA bhavaraganA nAzamAM ja AvavAnuM che. "jenuM chevaTa sArUM tenuM saghaLuM sAruM ane jeno aMta kharAba tenuM saghaLuM kharAba." e nyAya jagaprasiddha che. e kAraNe vicArazIla purUSe jhAMjhavAnA nIranA jevI bhrAmaka suMdaratAnA pAzamAM na phasAtAM zAzvata AnaMdane ApanAra Atma vicAramAM ja nimagna bane che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinAgama zrI jinAgamanI ATha upamAo. 1 sUrya, 2 caMdra, 3 dIpaka, 4 darpaNa, 5 agni, 6 auSadha, 7 AMkha ane 8 hATa. 1 sUrya jema potAnA prakAza vaDe bAhya padArthone dekhADe che tema zrI jinAgama paNa tenuM adhyayana karanArane kAlekanA bhAvane jaNAve che. 2 caMdra jema potAnI zItaLatA vaDe jagatane AnaMda Ape che tema zrI jinAgama paNa jagatane nijasvarUpa (jJAna darzana)mAM ramaNatA-tanmayatA rUpI AnaMdane pamADe che. - 3 dIpaka jema aMdhakArano nAza kare che tema zrI jinAgama paNa Antara timira-mahAlpakArane nAza kare che. ja darpaNa jema tenI aMdara jenArane pitAnI AkRti batAve che, tema zrI jinAgama paNa tenuM adhyayana karanArane pitAnuM Atma svarUpa batAve che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 dharma-zraddhA 5 agni jema Izvanane bALe che tema Agama jJAnarUpI agni karmarUpI Izvanane bALavAnuM kAma kare che. 6 auSadha jema zarIranA rogane maTADe che tema Agama rUpI davA mithyAtvAdi AtmAnA bhAvarogane maTADe che. 7 AMkha jema jenArane mArga unmArga batAve che tema Agama paNa tenA bhaNanArane sanmArga unmArganuM bhAna karAve che. 8 hATa jema aneka karIyANuonuM saMgrahasthAna hoya che tema zrIjinAgama paNa aneka zAstro ane tenI vyAkhyAonuM saMgrahasthAna che. uparokta guNavALA zrI jinAgamane anya zAstronI sAthe sarakhAvavuM te amRtane viSanI sAthe, jalane agninI sAthe, aMdhakAranA samUhane sUryanA tejanI sAthe, mitrane zatrunI sAthe, phUlanI mALAne sapanI sAthe, airAvatane rAsabhanI sAthe, cintAmaNiratnane pASANanI sAthe ane caMdranI kAntine sUryanA AtapanI sAthe sarakhAvavA barAbara che. zrI jinavacanane sAMbhaLavAnI rItaniddaa-vikhaaprivjiehiN paMjalIuDehiM / bhattibahumANapuvvaM suNeavvaM jiNavayaNaM // 1 // nidrA vikathAne parityAga karI, be hAtha joDI, bhakti bahumAna pUrvaka zrI jinavacana sAMbhaLavuM joIe. nidrA-sustI ane UMgha vagere ALasa-pramAda. vikathA-strI, bhakta, deza ane rAjakathA vigere. bhakti-abhyasthAnAdi bAphTA vinopacAra.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinAgama bahumAna-AMtarika prIti vizeSa. zrI jina vacana sAMbhaLavAthI thatA guNe zrI jina vacana sAMbhaLavAthI zrama dUra thAya che, Adhi vyAdhi ane upAdhinA trividha tApa zame che, jaDatAne ucheda thAya che, samatA bhAvanI vRddhi thAya che tathA Indriye rUpI azvo ane manarUpI vAnara vazamAM Ave che. zrIjinavacanane zAstramAM noLavelanI paNa upamA ApI che. neLavela eka evI jAtanI vanaspati che ke jene suMdhavAthI naLIyAne sarpadaMzathI caDheluM jhera utarI jAya che. teja rItIe prANIone moharUpI pheNidharanA DasavAthI caheluM rAga rUpI viSa niraMtara vidhipUrvaka zrIjinavacananuM zravaNa karavAthI utarI jAya che. zrIjinavacananI mIThAza amRta, drAkSa, zarkarA ane Izu rasanI mIThAza karatAM paNa anaMta guNa adhika che. zrI jinavacana uttama maMtra samAna ane apUrva rasAyaNa tulya paNa che. * zrIjinavacananuM zravaNa karanAra janmAMtaramAM aMdhatA, mUkatA, jaDatA ane matimaMdatAne pAmato nathI. tathA A bhavamAM paNa samRddhi, pAMDitya ane pratiSThAne pAme che. niraMtara zrIjinavacananuM zravaNa karanArane nitya navIna navIna saMvega, vairAgya, viSaya sukhe. pratye udAsInatA, mekSA bhilASa, Atma ramaNatA tathA rAga dveSanI maMdatA vagere suratarU ane kAmakuMbhathI paNa caDhIyAtA guNa prApta thAya 13
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA che. athavA zrIjinavacanarUpI jahAja jene prApta thAya che te jIva A saMsAra sAgarane sahelAIthI tarI jAya che. jeoe zrI jina vacananuM zravaNa karyuM nathI, teone nIcenI vastuonuM jJAna kadI thatuM nathI. 1 ekendriyathI pacendriya parvatanA che. 2 cAra gati ane cha jIvanikAyanuM svarUpa. 3 nArakI, tiryaca, manuSya ane devane rahevAnAM sthAna. 4 cAre gatimAM rahelA jInAM AyuSya, prANu, ane kAyasthiti (pharIne tenI te avasthA pAmavI te). 5 duHkha tathA sukha ane baMdha tathA mekSanAM hetuo. 6 mekSa ane siddhanA jIvananuM svarUpa. 7 padravyo ane navato. 8 karmane baMdha, sattA, udaya, udIraNA ane abAdhA. 9 karmane saMkrama, udvartana, apavartana, sthitighAta, rasaghAta ItyAdi. 10 upazamazreNi ane kSapakazreNi. 11 naya, bhaMga, pramANa ane nikSepa. 12 vidhi, niSedha, utsarga, apavAda, vyavahAra, nizcaya, sAmAnya, vizeSa, jJAna, kriyA, kSetra, kALa, dravya ane bhAva pUrva maharSio pharamAve che ke zrI jinavacana rUpI sUtramAM parovAyela jIvarUpI seya A bhavacakamAM kadi paNa khavAI jatI nathI. bhAvathI prApta karela zrI jinavacananuM eka paNuM sUtra jIvane A saMsArasAgarathI uddhAravAne samartha thAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinAgama e saMbadhe kahyuM che ke-- ekamapi tu jinavacanAd yasmAnnirvAhakaM padaM bhavati / zrUyante cAnantAH sAmAyikamAtrapadasiddhAH // 1 // 199 zrIjinavacananuM eka paNu padma sa'sArasAgarathI pAra utAranArUM thAya che; kAraNa ke eka sAmAyika mAtra padmane pAmIne paNa anaMtA AtmAo siddhi padane pAmyAnuM saMbhaLAya che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zrIparamAtmaDhAtriMziza " sattveSu maitrIM guNiSu pramodaM, kliSTeSu jIveSu kRpAparatvam / madhyasthabhAvaM viparItavRttau, sadA mamAtmA vidadhAtu deva ! // 1 // he deva ! mAro AtmA sadA prANione viSe maitrI, guNavAnAne viSe prameAda, du:khI jIvAne viSe dayA ane viparIta vana vALAo pratye madhyastha bhAvane dhAraNa karavAvALo thAo. (1) * digambarAcAya zrI amitagatisUri viracita zrIparamAtmadvAtriMzikA' e nAmanI prasiddha stuti ahIM bhAvAnuvAda sahita ApavAmAM Ave che. dha zraddhAnuM aMtima phaLa, AtmAne paramAtmAnI sAthe tanmaya banAvavA, te che. te kAmAM A stuti yatkiMcit madadagArarUpa thAya, tevA saMbhava che. zvetAmbar AcAryAM viracita khIjI AthI paNa vizeSa bhAvavAhI stutie dhaNI che chatAM paNa guNAnurAgathI AkarSAI eka digambarAcAryanI kRtine ahI sthAna ApavAmAM AvyuM che. digambare| amUka viSayamAM zvetAmbarA sAthe samAna taMtravALA hovAthI niSpakSa zvetAmbara maharSi ee digambara AcAryonI kRtio upara TIkAe vigere lakhyAnA ane e rIte paNa peAtAneA guNAnurAga vyakta karavAnI sAthe samyag jJAnanA pracAra mATe prayAsa karyAMnA dAkhalA maLI Ave che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIparamAtmahAviMzikA zarIrataH kartumanantazaktiM, vibhinnamAtmAnamapAstadoSam / jinendra ! koSAdiva khagayaSTiM, tava prasAdena mamAstu shktiH||2|| he jinendra ApanA prasAdathI ananta zaktivALA ane deSa vinAnA mArA AtmAne, myAnathI talavAra jema alaga karAya, tema zarIrathI alaga karavAnI zakti prApta thAmI. (2) . duHkhe sukhe vairiNi bandhuvarga, yoge viyoge bhuvane vane vaa| nirAkRtAzeSamamatvabuddheH, samaM mano me'stu sadApi nAtha! // 3 // he nAtha ! duHkhane viSe athavA sukhane viSe, verine viSe athavA badhu vargane viSe, saMgane viSe athavA vigate viSe, gharane viSe athavA jaMgalane viSe, dUra karI nAMkhI che samasta mamatvanI buddhi jeNe evA mane samAna mana prApta thAmA. (3) munIza ! lInAviva kIlitAviva, sthirau nikhAtAviva bimbitAviva / pAdau tvadIyo mama tiSThatAM sadA, tamodhunAnau hRdi dIpikAviva // 4 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zradvA he munIza ! aMdhakArane dUra karanAra be dIpakeAnI jema ApanA be caraNo mArA hRdayane viSe jANe lIna thayA hoya, joDAi gayA hAya, sthira thayA hAya, ropAi gayA hAya athavA pratibismita thayA hAya, tema thai jAo. (4) ekendriyAdyA yadi deva ! dehinaH, -pramAdataH saMcaratA itastataH / kSatA vibhinnA mIlitA nipIDitAstadastu mithyA duranuSThitaM tadA ||5|| he deva ! pramAdathI ahIM tahIM pharatA evA meM ekendriyAdi prANione haNyA hAya, vikhuTA pADyA hAya, ekaThA karyAM hAya, athavA atyaMta pIDA upajAvI hAya, te mArA duSTaceSTitanA, mithyA duSkRta heA. (5) vimuktimArgapratikUlavarttinA, mayA kaSAyAkSavazena durdhiyA / cAritrazuddheryadakAri lopanaM, tadastu mithyA mama duSkRtaM prabho ! || 6 || huM prabhe ! meAkSa mA thI pratikUla vanArA, kaSAya ane indriyAne paravaza thayelA ane duSTa buddhivALA evA mArA vaDe je kAMi cAritra zuddhinA lepa karAyeA hAya, te mArUM duSkRta mithyA thAo. (6) vinindanAlo canagarhaNairahaM, manovacaH kAyakaSAyanirmitam /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra0 zrIparamAtmadrArvizikA nihanmi pApaM bhavaduHkhakAraNaM, bhiSagviSaM matraguNairivAkhilam // 7 // mana, vacana, kAyA ane kaSAyothI karAyeluM, saMsAra duHkhanAM kAraNa bhUta evuM pApa, vaidya jema mannanA guNe(prabhAva) vaDe samagra vizvane haNa nAkhe, tema AlocanA, nindA ane gIMNA vaDe huM haNI nAkhuM chuM. (7) atikramaM yadvimatervyatikrama, ___jinAticAraM sucaritrakarmaNaH / vyadhAmanAcAramapi pramAdataH, pratikramaM tasya karomi zuddhaye // 8 // he jina ! viparIta mati ane pramAdathI uttama cAritrakriyAne viSe meM atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra lagAvyA heya, tenI zuddhi mATe huM pratikramaNa karuM chuM. (8) kSatiM manaHzuddhividheratikrama, vyatikramaM zIlavRtevilaMghanam / prabho'ticAraM viSayeSu vartana, vadantyanAcAramihAtisaktatAm // 9 // he prabhe ! mana:zuddhine viSe kSatine atikrama, zIlavRddhinA vilaMghanane vyatikrama, viSene viSe pravRttine aticAra ane teneja viSe ati Asaktine maharSi anAcAra kahe che. (9)
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddhA yadarthamAtrApadavAkyahInaM, mayA pramAdAdyadi kizcanoktam / tanme kSamitvA vidadhAtu devI, sarasvatI kevalabodhalabdhim // 10 // pramAdathI meM je kAMI arthahIna, mAtrAhIna, padahIna ke vAkayahIna kahyuM hoya tenI kSamA karIne zrI sarasvatI devI mane kevala jJAnanI labdhine Ape. (10) bodhiH samAdhiH pariNAmazuddhiH, svAtmopalabdhiH zivasaukhyasiddhiH / cintAmaNiM cintitavastudAne, tvAM vaMdyamAnasya mamAstu devi ! // 11 // he devi cintitavastunuM dAna karavAne viSe cintAmaNi tulya evI tane vaMdana karatAM, mane bodhi, pariNAmazuddhi, svaAtmopalabdhi tathA ziva sAkhyanI siddhi thAo. (11) yaH smayate sarvamunIMdravRndaiH, yaH stUyate srvnraamrendrH| yo gIyate vedapurANazAstraiH, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 12 // | sarva munIndranA vRda vaDe je smaraNa karAya che, sarva narendro ane devendro vaDe je stuti karAya che tathA veda, purANAdi zAstro vaDe je gavAya che, te zrI devAdhideva mArA ityane viSe 24. (12) yo darzanajJAnasukhasvabhAvaH, samastasaMsAravikArabAhyaH / samAdhigamyaH paramAtmasaMjJaH,sa devadevo hRdaye mamAstAm // 13 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 zrIparamAtmadrAviMzikA je darzana, jJAna ane sukha svabhAvavALA che, samasta saMsAranA vikArathI bAA che ane samAdhi vaDe gamya che, te paramAtmasattAvALA zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe raho. (13) niSUdate yo bhavaduHkhajAlaM, nirIkSate yo jgdntraalN| yo'ntargato yoginirIkSaNIyaH,sa devadevo hRdaye mamAstAm // 14 // - je saMsAra duHkhanI jAtane chedI nAkhe che, je jagatanA aMtarAlane jUe che, je aMtargata che ane jegio vaDe nirIkSaNIya che, te zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe raho. (14) vimuktimArgapratipAdako yo, yo jnmmRtyuvysnaadhtiitH| trilokalokI vikalo'kalaMkaH, sa devadevo hRdaye mmaastaam||15|| je mukti mArganA pratipAdaka che, je janma mRtyunA saMkaTathI dUra thaI gayelA che, je traNalekane jonArA che, je karmalAthI rahita che ane je akalaMka che, te zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe raho. (15) kroDIkRtAzeSazarIrivargAH, rAgAdayo yasya na santi doSAH / nirindriyo jJAnamayo'napAyaH, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 16 // samasta prANionA samUhane jeNe vaza karyA che evA rAgAdi doSa jemane che nahi, te nirindriya, jJAnamaya ane apAya zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe raho. (16) yo vyApako vizvajanInavRttaiH, siddho vibuddho dhuutkrmbndhH| dhyAto dhUnIte sakalaM vikAraM, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 17 // vizvane hitakArI vRttithI je vyaka che, je siddha che,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 dharma zraddhA buddha che, je karmabandhathI rahita che, tathA je dhyAna karanAranA sakala vikArane dUra kare che, te devAdhideva mArA hRdayane viSe raheA. (17) ', na spRzyate karma kalaMkadoSaiH, yo dhvAntasaMghairiva tigmarazmiH / niraJjanaM nityamanekamekaM taM devamAptaM zaraNaM prapadye // 18 // aMdhakAranA samUheAvaDe jema sUrya sparza karAtA nathI, tema karmarUpI kalIMka ane doSAvaDe je aspRzya che, nira Mjana che, nitya che, aneka che ane eka che, te Asa evA devanuM huM zaraNu aMgIkAra karUM chuM. (18) vibhAsate yatra marIcimAlI, na vidyamAno bhuvanAvabhAsI / svAtmasthitaM bodhamayaprakAza, taM devamAptaM zaraNaM prapadye // 19 // bhuvanane prakAzita karanAra sUrya nA prakAza jyAM pahoMcatA nathI, te sva-Atma-sthita jJAnamaya prakAzavAna devanuM huM zaraNu aMgIkAra karUM chuM. (19) , vilokyamAne sati yatra vizvaM vilokyate spaSTamidaM viviktam / zuddhaM zivaM zAntamanAdyanantaM taM devamAptaM zaraNaM prapadye // 20 // jemane jovAthI samasta vizva spaSTa ane viviktapaNe jovAya che, te zuddha, ziva, zAnta, anAdi, anaMta ane Apta evA devanuM huM zaraNu aMgIkAra karUM chuM. (20) yena kSatA manmathamAnamUrchAviSAdanidrAbhayazokacintA / kSayyo'naleneva taruprapaJcastaM devamAptaM zaraNaM prapadye // 21 // agni vaDe jema vRkSanA samUhanA nAza karAya che, tema
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrIparamAtmaharvizikA jemanA vaDe manmatha, mAna, mUccha, viSAda, nidrA, bhaya, zeka ane cintA vigere dene nAza karAve che, te A evA devanuM huM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. (21) na saMstaro'zmA na tRNaM na medinI, vidhAnato no phalako vinimmitH| yato nirastAkSakaSAyavidviSaH, sudhImAmaiva munirmako mataH rarA vidhipUrvaka ghaDele patthara, ghAsa, pRthvI ke pATIyuM, e saMthAre nathI kintu Indriya ane kaSAyarUpI vairione jeNe dUra karI nAMkhyA che evA purUSane, atyaMta nirmaLa AtmA, eja saMthAra mAnelo che. (22) na saMstaro bhadra ! samAdhisAdhanaM, na lokapUjA na ca saMghamelanam / yatastato'dhyAtmarato bhavAnizaM, vimucya samipi bAhyavAsanAm // 23 // he bhadra ! je kAraNa mATe samAdhinuM sAdhana karavuM te saMthAra nathI, lokapUjA ke saMghanuM melana, e paNa saMthAre nathI, te kAraNa mATe saghaLIye bAhya vAsanA cheDIne tuM adhyAtmamAM rata thA. (23) na santi bAhyA mama kecanArthA, bhavAmi teSAM na kadAcanA'ham / itthaM vinizcitya vimucya vAhya, . . svasthaH sadA tvaM bhava bhadra ! muktyai // 24 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zraddA khAhya koipaNa padArtha mArA nathI, huM paNa ka iteo nA nathI-e pramANe nizcaya karIne tathA mAhya bhAvanA tyAga karIne, he bhadra ! mukti mATe tuM sadA svastha thA. (24) 4 AtmAnamAtmanyavalokyamAnastvaMdarzanajJAnamayovizuddhaH / ekAgracittaH khalu yatra tatra, sthito'pi sAdhurlabhate samAdhim ||25|| AtmAne viSe AtmAne jote evA tuM vizuddha darzanajJAnamaya che. e rIte AtmAne viSe ekAgracittavALA evA sAdhu game tyAM rahelA hAya tA paNa samAdhine pAme che. (25) ekaH sadA zAzvatiko mamAtmA, vinirmalaH sAdhigamasvabhAvaH / bahirbhavAH santyapare samastAH, na zAzvatAH memA vajIyA radda jJAna svabhAvavALo mArA AtmA sadA nirmaLa, zAzvata ane ekalA che. karmothI utpanna thayelA bIjA mArA samasta Adya bhAvA zAzvata nathI. (26) yasyAsti naikyaM vapuSApi sArddhaM, tasyAsti kiM putrakalatramitraiH / pRthakkRte carmaNi romakUpAH, kutohi tiSThanti zarIramadhye ||27||
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIparamAtmadghAtriMzikA 22. zarIranI sAthe paNa jenuM ekaya nathI, tenuM putra, kalatra ane mitra sAthe aikaya kayAMthI heAya ? zarIrathI cAmaDI dUra kace chate rAmakRpanI sthiti paNa kayAMthI rahe ? (27) saMyogato duHkhamanekabhedaM, yato'nute janmavane zarIrI / tatastridhA'sau parivarjanIyo, yiyAsunA nivRttimAtmanInAm ||28|| saMsArarUpI vanamAM zarIrAdinA sa MyAgathI prANI aneka prakAranAM du:khAne bhAgave che. te kAraNe muktimAM javAnI abhilASAvALA AtmAthI jIvAe te sayeAganA trividhe trividha tyAga karavA joie. (28) sarvaM nirAkRtya vikalpajAlaM, saMsArakAntAranipAtahetum / viviktamAtmAnamavekSyamANo, nilIyase tvaM paramAtmatattve // 29 // saMsAra aTavImAM paDavAnA hetubhUta saghaLI vikalpa jAlane dUra karIne ekalA AtmAne jotA evA tuM paramAtma- tattvane viSe lIna thaIza. (29) svayaM kRtaM karma yadAtmanA purA, phalaM tadIyaM labhate zubhAzubham / pareNa dattaM yadi labhyate sphuTaM, svayaM tuM meM nirarthaka to rU| AtmAe pUrve svayaM je karma karyuM che, tenu ja zubhAzubha
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 dharma-zraddhA phUla te pAme che. bIjAe ApeluM je maLatuM hoya te pite kareluM karma spaSTapaNe nirarthaka thAya. (30) nijArjitaM karma vihAya dehino, na ko'pi kasyApi dadAti kiMcana / vicArayannevamananyamAnasaH, __ paro dadAtIti vimuzca zemuSIm // 31 // - pite upArjana karelAM karmane choDIne bIje kaI paNa, koIne paNa, koI paNa ApatuM nathI. ananya mana vaDe e rIte vicAra karate e tuM, bIje Ape che, evI buddhine tyAga kara. (31) yaiH paramAtmA'mitagativandhaH, sarvavivikto bhRshmnvdyH| zazvadadhito manasi labhante, mujinita vimavavAM te rUA. amitagati (AcArya) vaDe vanya, sarvathI bhinna ane ane atyanta anavadya evA paramAtmAnuM jeo haMmezAM dhyAna kare che, teo vaibhavathI bharelA evA mukti sthAnane pitAnA mananI aMdara prApta kare che. (32) iti dvAtriMzativRittaiH, prmaatmaanmiiksste| yo'nanyagatacetasko, yAtyasau padamavyayam // 33 // e rIte batrIsa kevaDe ananya cittavALe je paramAtmAne jUe che, te avyaya padane pAme che. (33)
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. [The following are the extracts from the expressions of some of the world's greatest thinkers in English literature. This selection will be helpful to the readers for cultivating faith and confidence in religion in their daily activities, which is a prime necessity of leading a pure, virtuous, meritorious progressive, and fruitful life.] 1 Religion is a prime necessity for all. -Jesus Christ. 2 The great aim of education is not knowledge, but action. -Herbert Spencer. 3 I have but one merit, that of never despairing. -Marshal Foch. 4 I have lived eighty six years. I have watched man climb up to success, hundreds of them, and of all the elements that are important for success, the most important is faith. -Cardinal Gibbons. 5 Perhaps there is no more important component of character than steadfast resolu
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 Faith in Religion. tion. The boy who is going to make a great man, or is going to count in any way in afterlife, must make up his mind not merely to overcome a thousand obstacles, but to win in spite of a thousand repulses and defeats. --Theadore Roosevelt. 6. If you think you are beaten, you are. If you think you dare not, you don't. If you'd like to win, but think you can't. It's almost a cinch you won't. Life's battles don't always go. To the stronger or faster man; But soon or late the man who wins. Is the one who thinks he can. -Anon. 7 Our doubts are traitors, And make us lose good. We oft might win, By fearing to attempt. -Shakespeare. 8 I have succeeded in whatever I have undertaken, because I have willed it. I have never hesitated which has given me an advantage over the rest of mankind. -Napolean. 9 Men are saved from error by belief in the supremacy. of Truth. They are saved from
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209: Faith in Religion. sin by belief in Holiness or Perfection. They are saved from evil by the belief in Good, for every belief is manifested in the life. 10 True courage and courtesy always go, hand in hand. The bravest men are the most forgiving and the most anxious to avoid quarrels. -Thakeray. 11. You do not educate a man by telling him what he knows not, but by making him what he was not. - Ruskin. 12 There are three vitamins in education, how to study, the love of study, and a ret alisation that study by itself is not enough. 13 Fear makes man powerless. : 14 Failure leads to success and should not be feared. 15 The most destructive of all emotions is fear. 16 Fear is faith in evil! He who fears becomes a psycological coward and the thing he fears will surely overpower him. 17 A courageous foe is better than a cowardly friend. : 17 It is more blessed to give than to receive. Self must be forgotten and that
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 Paith in Religion. the needs of others must be put first. When this is understood and practiced, the peace of mind which has been promised to man will become a reality. 18 Get rid of wishing habit and replace it with the habit of decission and action, 19 Humility is natural to wisdom. :: 20 A man convinced against his will, is of the same opinion still. ** 21 Men must be taught as if you taught them not: And things unknown proposed as things forgot. 22 Every man is my superior in some way. In that, I can learn of him. -Emerson. 23 Do unto others as you would have others to do unto you. --Jesus Christ 24 Don't be afraid of the enemies, who attack you. Be afraid of the friends, who flatter you, 25 Nothing is good or bad but thinking makes it so. -Shakespeare. 26 Remember that it is not he who gives abuse or blows who affronts, but the view we take of these things as insulting. When, there
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. 211 fore anyone provokes you, be assured that it is your opinion which provokes you. --Epictetus. 27 He who is patient, calm and forgiving under all circumstances,manifests the truth. 28 The greater the cause, the richer the suffering. 29 Obedience alone gives the right to command. -John Glorio. 30 He is the man who dies before the death 31 Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime; And departing leave behind us, Foot-prints on the sands of time. Foot-prints that perhaps another, Sailing over life's solemn main, A forlorn and ship-wrecked brother, Seeing shall take heart again. -Longfellow. 32 One picture is worth ten thousand words, -Chinese proverb. 33 Contentment does not arise from wealth, rank or power, but from, the simple mind that is easily pleased with what he gets and simple tastes that are easily qualified, to
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. gether with the habit of considering that whatever is, is best. 212 34 It is the mind and heart that make a man poor or rich, miserable or happy, for these are always stronger than fortune. 35 Enthusiasm is one of the most powerful energies of success. When you do a thing, do it with your might. Put your whole soul into it. Stamp it with your own personality. Be active, be energetic, be enthuiastic and faithful and you will accomplish your object. Nothing great was ever achieved without enthusiasm. 36 Success comes to the man who does not fear failure. 37 Biggest room in the world is the room for self-improvement. 38 The whole science of life is to avoid sowing the seeds of regret. 39 Seek the good of other men, but be not in bondage to their faces or fancies. 40 There is very little wrong with the world. It is with the individual, his prejudicies, his hatred, jealousy, greed, selfishness cause all trouble in life. Before setting out to reform the world, man should reform himself. 41 Stop grieving over being misunder
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. 213 stood and try your hand at understanding other people. It is much saner and happier. -Carlyle. 42 If you want to gather honey, don't kick over the beehive. 43 Nobody likes criticism. Everybody's shilling is worth 13d. Stinging criticism, even if it is justified, spoils human relations, 44 Criticism is a dangerous spark, a spark that is liable to cause an explosion in the pom wder megazine of pride-an explosion that sometimes hastens death. 45 I will speak ill of no man and speak all the good I know of every body. . -Benjamin Franklin, 46 Any fool can criticize, condemn, and complain-and most fools do that. But it takes character and self-control to be understanding and forgiving. 47 A great man shows his greatness by the way he treats little man. -Carlyte. 48 Instead of condemning people, let us try to understand them. Let us try to figure out why they do what they do. That is
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 Paith in Religion. . a lot more profitable than criticism. It breeds sympathy, to-lerance and kindness. As Dr. Johnson said, "God Himself. Sir, does not propose to judge man until the end of his days," why should you and I ? -Dale Carnegie, 49 There is only one way under high Heaven to get anybody to do anything. That is by making the other person want to do it. : 50 When a misfortune befalls you, do not find fault with the person who is the apparent agent. Scrutinize your conduct and perhaps you will find yourself responsible for the same. 51 Bad temper is its own scourge. Few things are bitterer than to feelbitter. Anger is a venem that poisons self more than the victim. -Buxton. 52 Character is property. A man is known by what he loves-friends, places, books, thoughts, good or bad; from these his character is told. 53 Today is the day for us to repeat the words of Lincoln "Let us have faith that right. makes might." 54 Only be clear about what is finally right, whether you can do it or not; and every
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 Faith in Religion. 215 day you will be more and more able to do it, if you try. -Ruskin. 55 Doing right is first hard, than delightful. Such is the history of every virtue. At first, it may mean self-denial and effort, but the re ward comes when at length the effort grows into a pleasure. 56 The sacrifice that is regretted is no longer an acceptable sacrifice and the gift that is grudged loses its moral worth.. . ; : 57 Selfishness is but the survival of the animal in us. Humanity only begins for man with doing things for others. 58 Selfishness is the basis of all the world's troubles. Working for one's self means disaster : it encourages others to do likewise, and gets no return. 59 No quality will get a man more friends than a disposition to admire the qualities of others. 60 The best way to succeed in life is to act on the advice you give to others. 61 One inflamed with anger is as responsible as one intoxicated with fiery liquor. , 62 What a futile thing is anger! It does us more harm than the thing which makes us angry and we suffer more from the anger and
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 Faith in Religion. vexation than from the acts themselves which cause the anger. 63 Strong characters are produced by strong thinkfng. Good deeds are the outcome of good thoughts. No man lives a noble life without thinking nobly. i 64 The noblest charity is to prevent a man from accepting charity and the best alms are to enable a man to dispense with alms. .:65 Prue charity is the desire to be useful to others without thought of recompense. -Swedenbrg. 66 There are no circumstances however unfortunate, that clever people dont extract some advantage from. -La Rochefoucauld. : 67 A poor man wants some things: a covetous man, all things. 68 The easiest thing of all is to deceive one's self: for what a man wishes he generally believes to be true. . -Demosthenes. 69 Set a bound to your desires. Think not of how much others have, but of how much
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. which they have you can do perfectly well without. Be not the slave of show or circumstance. -Sir Theodore Martin. 70 The right performance of this hour's duties will be the best preparation for the hours or ages that follow it. -Emerson. 217 71 We are not in this world to do what we wish, but to be willing to do that which it is our duty to do. 72 Econony is not how little spend, but how wisely one can spend it. one can 73 A. well educated man is one who is of quick imagination, wide sympathy and disciplined intelligence. He must be able quickly to see how a thing looks from other people's point of view. For no one is so stupid as the man who only sees thing from one point of view. 74 True eloquence consists in saying all that is necessary, and nothing but what is necessary. -La Rochefoucauld, 75 Evil is wrought by want of thought. As well as want of heart. -T. Hood.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. 76 The best sermon is the example of a good unselfish life. Be it ever so obsure, it is more active in helping others than many eloquent orations. 218 77 Better mend one fault in yourself than a hundred in your neighbour. -Elbort Hubbard. 78 Never smile at other people's faults. Your own faults may be a huge joke to others. 79 It is a greater thing to know how to acknowledge a fault than to know how not to commit one. -Cardinal De Ratry. 80 Circumstances are the rulers of the weak: they are but the instruments of the wise. 81 Hope for the better but prepare for the worst. 82 The secret of success is constancy in purpose. --Disraeli. 83 Fear of God. is the beginning of wisdom.. 84 Love of money is the root of evil. 85 Not all of me, shall die. 86 As you sow, so shall you reap. 87 Frost and fraud both end in evil. 88 Patience and perseverance overcome mount ains.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. 219 89 Youth is not a time of life. It is not a matter of pink cheeks and supple limbs. It is a state of mind. We are as young as our self-confidence: as old as our fear. 90 Confidence makes man strong, therefore have confidence in yourself, your work. 91. There is no other human being in the world like you. It is your only real claim to importance. It is your most precious possession. -Dale Carnegie. 92 All Fords are exactly alike, but no two men are just alike. -Henry Ford. 93 Three things matter in a speech. Who says it? How he says it ? And what he says ? And of the three, the last matter the least.... --Dale Carnegie. 94 Real religion is not a luxury of 'respectable folk, but it is a prime necessity of all -Bernard Shaw, 95 Square dealing, kind feeling, and reverant thought-these are the fundamentals of Religion. 96 Everywhere the tendency has been to seperate religion from morality, to set them in opposition even. But a religion without morality is a superstition: and anything like an adequate and complete morality without religion is impossible, -Mark Hopkins,
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Faith in Religion. 97 In taking revenge a man is but on the same low level as his enemy, but in passing it over he is superior, for it is a prince's part to pardon. It is the glory of a man to pass by the offence. 220 98 We pray to be forgiven all our wrong doings but we forget we were taught to say "forgive us, as we forgive those who wrong us." We have to give before we ask to be given to. 99 Prayer is not to be used as a confe ssional to cancel sin. Asking god to be God is vain reptition. Who would stand before a blackboard and pray the principal of mathematics to solve the problem? The rule is already established and it is our task to work out the solution. Prayer cannot change the Science of being but it tends to bring us into harmony with it. -Mary Baker Eddy. 100 If ye have faith as a grain of mustard seed, ye shall say unto this mountain, remove hence to younder place; and it shall remove; and nothing shall be impossible unto you. -Bible.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ['vicAra ane vattana' e nAmane A nAneA nibaMdha 'jemsa elana' nAmanA eka aMgreja vidvAne lakhyA che ane te Aje ghaNAnA jIvana para asara karanArA anyA che. A nAnA lekhane Aje yurepa ane amerIkA vigere dezamAM meATI prasiddhi maLatI jAya che ane e eka ja nibadhe ghaNA leAkeAnA jIvanamAM mADhu parivartana ANyuM che. jIvana dhaDatara mATe A nAnakaDA saMdezAe Adhunika yugamAM ghaNA prakAza phelAvyA che, ema amerIkana vidvAne muktakaMThe jAhera kare che. ahIM tenuM sArabhUta avataraNa ApyuM che. tene utAvaLathI nahi vAMcatAM vicArapUrvaka ane vAraMvAra vAMcavA tenA mULa lekhakanI bhalAmaNa che. A nibaMdha ahI' pragaTa karavAnA Azaya eTaleAja che ke-vicAranI vana upara thatI asarane jaNAvanAra AvA eka sAmAnya (sa` rItIe pramANabhUta nahi evA) lekhathI paNa madhyastha dRSTinI vicAraka duniyA maMtramugdha bane che, te| zrI jainazAsane darzAvela kasAhitya ane temAM vaNu vela ceAgasthAnakA ane adhyavasAyasthAnAnI bhUta, bhAvi ane vamAna jIvana upara thatI cAkkasa ane pramANabhUta asarAne jaNAvatI vigatasAme jo duniyAnI najara kheMcAya, teA jIvanane sukha ane zAntinI Toca upara lai javA mATe zrI jainazAsane jagata upara karelA apratIma upakAranA kharA khyAla Ave.]
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vartana - vicArenI jIvana para thatI asara - "manuSya hRdayamAM jevA vicAra kare che, te ja te hoya che."--A kahevata jeTalI manuSyane lAgu paDe che, teTavIja tenI dareka avasthA temaja tenA dareka aMgane lAgu paDe che. kharekhara ! manuSyanuM vartana potAnA vicAre saravALe ja che. jema choDa bIjamAMthI uge che paraMtu bIja vinA nathI 'ugate, tema manuSyanuM dareka kArya chUpAI rahelA vicAra rUpI bIjamAMthI udbhave che. vicArapUrvaka thatAM kAryane A kAyado jeTale lAgu paDe che, teTalo ja vicAra vinAnAM ane ApaApa svAbhAvika thatAM kAryone paNa lAgu paDI zake che. vartana, e vicAranuM puSpa che ane sukha-duHkha, e phaLa che. mANasa pote ja potAnA mATe kaDavAM tathA mIThAM phaLa pitAnI mAlikI nIcenA bagIcAmAM repe che. AthI nakkI thAya che ke-zubha vicArathI sukha thAya che ane duSTa vicArethI duHkha Ave che. AnA mATe manuSyanI chAyA dRSTAMta che, * As a man thinketh-By James Allen.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vatana kemake-chAyA paNa manuSyanI sAthe ja rahe che. * kArya-kAraNa bhAvane kAyado jagatamAM vyApaka che ane te ja kAyade vicAra ane vartanane lAgu paDe che. AthI siddha thAya che ke manuSyamAM pragati thAya che te kAyadA pramANe thAya che, paNa te pragati koI akasmAtathI thatI nathI. jevI rIte umadA ane ucca vartana e kAMI akasmAta nathI paraMtu lAMbA kALanA zuddha vicArenuM svAbhAvika phaLa che, tevI ja rItie kharAba ane halakuM vartana e paNa duSTa vicAranuM kudaratI phaLa che. ' manuSya pote ja pitAnI unnati tathA vinAza kare che. vicArenI zastrazALAmAM te evAM hathiyAre ghaDe che, ke jenA vaDe te pitAne ja nAza kare che. temaja tevAM paNa ejAre banAve che, ke jenA vaDe te pitAne mATe sukha ane zAMtinA divya mahelo bAMdhe che. vicArene sAcI dizAmAM lagADavAthI mANasa divya saMpUrNatAne pAme che. ane beTI dizAmAM lagADavAthI pazu karatAM paNa nIce utarI jAya che. A be aMtima avasthAonI vacce badhI madhyama avasthAo che ane manuSya ja tene kartA ane mAlika che. vartamAnakALamAM AtmA saMbaMdhI ghaNuM suMdara satya prakAzamAM AvyAM che, parantu-"manuSya potAnA vicArene mAlika che, vartanane kartA che ane pitAnA sAga, sthiti tathA bhAgyane racanAra che."--e satya karatAM koI paNa satya adhika sukhakAraka ke adhika bhasApAtra nathI.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-zradvA manuSya zaktimaya, buddhimaya ane premamaya che, temaja peAtAnA vicArAnA mAlika che ane teTalA ja mATe peAtAnI dareka avasthA mATe pAtA pAse ja cAvI rAkhe che ane peAtAnI icchA mujaba peAtAnI aMdara parAvartana agara te navI sthiti utpanna karavAnI zakti dharAve che. 234 naLI ane halakAmAM halakI avasthAmAM paNa manuSya potAnA mAlika ja che, paNa tevI avasthAmAM te mUrkha mAlika manI jAya che: para Mtu jyAre te peAtAnA varjhananA mULa pAyA upara prayatnapUrvaka vicAra kare che, tyAre te zANA mAlika manI jAya che ane peAtAnI zaktine sAce mAge vApare che. zeAdha karavAthI ane khANu khAdavAthI ja sAnuM ane hIrA prApta thAya che, tevI ja rItie AtmA rUpI khANune uMDI khAvAthI ja satyanI prApti thAya che. jo manuSya peAtAnI jAta upara kAbu rAkhe, potAnA vicArAnA parivatananI asara pAtA upara, bIjA upara ane peAtAnA jIvana tathA saMyAgA upara tapAse, temaja dhIraja ane kha MtapUrvaka kArya -kAraNabhAvanA vicAra kare tathA te jJAnanI prApti mATe potAnA dainika anubhavanA upayAga kare, teA jarUra te mANasa khAtrI karI zake che ke te pAte ja pAtAnA vartananA banAvanAra che tathA peAtAnA jIvananA ane bhAgyanA racanAra che. je zeSa kare che te meLave che ane je dhakko mAre che te daravAjAne ughADI zake che.' e nyAye dhIraja ane khatathI manuSya jJAna rUpa maMdiranA daravAjAmAM praveza karI zake che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vana bAhya vAtAvaraNa upara vicArAnI asara manuSyanuM mana khagIcA sAthe sarakhAvI zakAya tema che. temAM kALajIpUrvaka vAvetara karavAthI sArA vRkSeA uge che ane bedarakArI karavAthI temAM naDatara rUpa ghAsa utpanna thAya che. mATe poteja peAtAnA agIcAnA mAlika che'-ema vicArIne, kALajIpUrvaka sArAM phaLanI prApti thAya tema karavuM joie. 225 vicAra ane vattana mane eka che. jema vanane AjubAjunA vAtAvaraNa uparathI kaLI zakAya che, tema manuSyanI mAnasika sthiti paNa bAhya saMcega sAthe saMba Mdha dharAve che. dareka manuSya je avasthA bhAgave che, te peAtAnA vicArane AdhIna che. A kAyadA jIvananI dareka geAThavaNamAM che. tyAM akasmAtane sthAna ja nathI. saghaLAMe piraNAme A kAyadAne anusarIne che, ke jemAM bhulanA sa'bhava nathI, jemane tAnuM vAtAvaraNa anukULa heAya che temane A kAyado jeTalA lAgu paDe che, teTaleAja pratikULa vAtAvaraNathI gherAyelAone paNa lAgu paDI zake tema che. manuSya eka apekSAe pragatizALI prANI che ane tethI jyAM te che tyAM te AgaLa pragati karavAnuM zIkhavAne mATe nirmAyalA che: ane tethI amUka saceAge! pasAra thayA pachI bIjA je saMcAgeA ubhA thAya che, tyAM tene vizeSa rItie AdhyAtmika pATho zIkhavAnuM maLe che. manuSya bAhya sAgA sAthe tyAM sudhI ja aphaLAya che, ke jyAM sudhI te peAtAnI ayaMtara thitine ALakhatA nathI. eLakhANa paDayA pachI tA te peAtAnA saMyeAge ubhA karavAmAM peAtAnI ja mAlikI dharAve che. 15
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 226 dhama-zraddhA je mANase amuka kALa sudhI Atmika sayama ane zuddhi mATe prayatna karyA che, te te jANe che ke bAhya vAtAvaraNanI utpattinuM sthAna pitAnA vicAre che kAraNa ke te joI zake tema che ke-bAhya vAtAvaraNa ane mAnasika sthitimAM ekasarakhA pramANathI parivartana thayA kare che. A vastu eTalI badhI sAcI che ke-manuSya je potAnA vartananI khAmIone dUra karavAne A kAyado lAgu pADavA jAya che, te ja te sapATAbaMdha pitAnA saMgamAM parivartana nihALe che. je je vicAra rUpI bIjane manamAM praveza karavA devAmAM Ave che, te potAnAM phaLe vahelAM agara te moDAM utpanna kare ja che. bAhA saMge vicArothI ubhA thAya che, paraMtu ATaluM yAda rAkhavuM joIe ke-saMge sukhadAyaka hoya ke duHkhadAyaka hoya, paNa tenAthI manuSyane je pATha maLe che, te manuSyanI pragatimAM sahAyaka che. pitAnA ja halakA vicAre ane duSTa IcchAothI manuSya duHkhada avasthAmAM AvI paDe che. zuddha manavALo paNa jyAre duHkhada avasthA bhegave, tyAre ATaluM samajI levuM joIe ke-uMDe uMDe paNa kyAreka te duSTa vicArane AdhIna hato ane A bAhA du:khada sthiti, te chUpAyelI duSTa vicAronI zaktinuM pradarzana che. bAhya saMyoge manuSyane asara karI zaktA ja nathI. te te tene potAnI jAta oLakhavAnuM sAdhana che, janmathI mAMDIne saMsArayAtrAmAM AtmA je je pagathIyAM caDe che, tyAM tyAM tenI je sthiti hoya che, te sthiti pitAnA zubhAzubha vicAronuM pratibiMba che. AthI ja, je vastunI prApti manuSyane thAya che, te pite tene mATe prArthanA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vatana 20 kare che mATe meLave che evuM nathI, paraMtu te pAte tenI kamANI bhAgave che. peAtAnI icchAo ane prAnA je vicArAnI sAthe ekameka thai jAya, tA jarUra tene saphaLatA prApta thAya che. have tyAre vicArA ke--"vicArAnI asara" enA artha ze? tenA artha e ja che ke mANasa bAhya saMceAge sAme aLavA kare che, jyAre tenA kAraNane peAtAnA hRdayamAM pASe che. kAM teA jANavA chatAM A kAraNe vyasana banI gayuM che mATe pASAya che agara teA ajANapaNe peAtAnI nabaLAIthI pASe che; paNa game te hA, tenI laDatamAM tene pAchuM ja paDavAnuM thAya che. peAtAnI bAhya sthitine sudhAravAne ghaNA icche che, parantu peAtAnI jAtane sudhAravAne koi icchatuM nathI ane tethI ja teone baMdhanamAM rahevuM paDe che. je mANusa AtmazuddhithI pAche haThatA nathI, te jarUra peAtAnuM kArya sAdhI jAya che. A vastu jeTalI laukika vastuone lAgu paDe che, teTalI ja leAkeAttara vastuone paNa lAgu paDe che. je mANusanuM dhyeya kevaLa lakSmI prApta karavAnuM che, tene paNa khUba khUba bhega ApavA paDe che; teA pachI je peAtAnuM jIvana draDha ane susthita jevA mAge che, tene mATe teA pUchavAnuM ja zuM ? have eka mANasa daridratAthI pIDAi rahyo che. te peAtAnI sAMsArika sthiti sudhArAne bahu ja Atura che, chatAM hamezAM peAtAnA kAmamAM ALasu rahe che ane mAne che ke-pAte peAtAnA zeThane chetaravAmAM ThIka ja karI rahyo che : temaja uparathI dalIla kare che ke-zeThe mane pUratA pagAra nathI ApatA !'
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 - dharma-zraddhA A mANasa sAcI AbAdIne sAde paNa siddhAMta nathI, samajate ane uMce caDavA mATe taddana nAlAyaka che. te te chetarabAjIthI kharekhara adhika daridratAne AmaMtraNa karI rahyo che. A bAju eka paisAdAra mANasa che, paNa te potAnI pAcanazakti karatAM adhika AhAra karavAnI TevathI regane vaza paDele che. temAMthI mukta thavAne mATe te khUba paisA kharcavAne mATe taiyAra che, paraMtu pitAnI hada uparAMta khAvAnI IcchA para aMkuza mUkavA mAgato nathI. potAnI tRpti khAtara sArA ane svAdiSTa bhajana gulAma evo A, taMdurastI mATe sarvathA nAlAyaka che : kAraNa ketaMdurastIne mULa siddhAMtanuM paNa tene bhAna nathI. trIjI bAju eka meTa zeTha che. te vAMko rastA akhatyAra karI potAnA nekanA pagAre ghaTADIne naphe uThAvavA mAge che. A mANasa AbAdI pAmavAne sarvathA ayogya che. tevA mANasanA pisAnuM ane AbarUnuM devALuM jyAre nIkaLe che, tyAre te potAnA bAhya saMgenA doSo kADhe che, paraMtu jANatA nathI ke-pote ja potAnI durdazAne kartA che. - "mANasa potAnI sthitine kartA che--e satyanuM darzana karavA mATe meM tamArI pAse uparanAM traNa daSTAMte rajU karyA che. AvAM aneka daSTAMta ApI zakAya tema che, paNa vAcakane samajavA mATe ATaluM puratuM che. vicArazIla mANasa samajI zake che ke-bAhya saMgone jIvananA ghaDataramAM mukhya sthAne je ke- bAhya saMga eTalA badhA guMcavAyelA hoya che, vicAranAM mULa paNa eTalAM badhAM UMDAM hoya che ane
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vartana 226 pratyeka vyaktinI sukha-duHkhanI avasthA paNa eTalI badhI bhinna bhinna hoya che ke-mANasanI AtyaMtara sthiti (pate jAte jANatA hoya chatAM) kevaLa bAhya saMgathI kaLI zakAtI ja nathI. koI eka mANasa prAmANika hovA chatAM tene veThavuM paDe che ane bIjo eka mANasa aprAmANika hovA chatAM khUba pise pedA kare che. AthI keTalAka leke anumAna kare che ke prAmANikapaNuthI niSphaLatA ane aprAmANikapaNuthI saphaLatA prApta thAya che. paraMtu bahoLA anubhavathI ane uMDA utaravAthI A anumAna cheTuM che, ema samajAze. prAmANika mANasamAM uDe uDe paNa jarUra durgaNe dekhAze ane aprAmANika mANasamAM chUpAI rahelA paNa evA keTalAka saddaguNe heAya che ke jene laIne te AbAdIne pAme che. sArA vicAra ane vartanathI kharAba pariNAma kadI AvatuM ja nathI. bIjI bAju kharAba vicAra ane vartanathI sAruM pariNAma paNa AvatuM nathI. TUMkamAM, jevuM bIja nAkhyuM hoya tevuM ja phaLa ugI zake che, paNa viparIta banatuM nathI. bAhya duniyAmAM A kAyado lAgu paDe che evuM sau kaI samajI zake che, paraMtu mAnasika duniyAne paNa A sIdhe ane sAde kAyade teTalo ja lAgu paDe che, evuM bhAgye ja kaI samaje che ane tethI ja bAhya sthitine anusAra vicArane je sahacAra joIe, te sahacAra dekhAtuM nathI. duHkha, e kheTA vicArenuM pariNAma che: ane e duHkhanuM kArya je kAMI hoI zake, te kevaLa AtmAmAM rahelA kacarAne bALavAnuM ja che. zuddha AtmAne kadI paNa sahana karavAnuM hatuM ja
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 dharma-zradA nathI. senuM mATIthI jUduM thayA pachI ane sarvathA zuddha thayA pachI kadI bALavAmAM AvatuM nathI, tema sarvathA zuddha ane prakAzita thayela AtmA paNa duHkhane pAmate ja nathI. bAhI zrImaMtAI ane daridratA uparAMta AtmAnI zAMti agara te azAMtine mana upara AdhAra che. pisAdAra paNa beTA vicArothI AtmAnI samAdhine dUra kare che, jyAre garIba mANasa paNa zubha vicArothI Atmika zAMtine AmatraNa kare che. jevI rItie pisAne sAce mAge vAparavAthI mANasa zrImaMtAI ane Atmika zAMti bannene bhaktA bane che, tevI ja rItie garIba mANasa potAnA durbhAgyanI bUme pADavAthI garIbAI ane azAMtine vadhAre bhAgIdAra thAya che. AthI samAdhi, taMdurastI ane AbAdI ke je mANasane susthita banAve che, tenI prAptine mATe bAhya ane AtyaMtara sthitinuM ajya karavAnI jarUra che. manuSya tyAre ja manuSya banI zake che, ke jyAre te sukha-duHkhanI pharIyAda karate maTIne potAnI AtyaMtara zaktine tapAsavAnuM zarU kare che ane jema jema te potAnA manane sudhAre che, tema tema te bAhya saMcAgane Thekare mAre che ane pitAnI aMdara evI zakti zodhe che ke je zaktidvArA pite khUba jhaDapathI pragati kare che. jema jema mANasa bIjI vastuo ane bIjA loko pratye vicAre pherave che, tema tema te vastuo ane te leke paNa tenI tarapha pheravAI jAya che. A satyane purA dareka vyaktimAM che ane tethI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231, vicAra ane vatana potAnI jAtanuM pRthakkaraNa karavAthI AnI tapAsa sahelAIthI thaI zake che. jo tame vicAramAM parivartana lAvaze, to tamane Azcarya thaze ke-khUba sapATAbaMdha tamArA saMga paNa palaTAya che. loko mAne che ke-"vicAro chUpA rahI zake che" paraMtu te azakaya che. vicArothI ja amUka Adata paDI jAya che ane te AdatathI ja bAhya saMge ubhA thAya che. Darapika vicArothI nabaLAI ane pariNAme gulAmI prApta thAya che. ALasu vicArothI gaMdI Teva ane pariNAme daridratA prApta thAya che. svAthI vicArathI svArthI Te ane pariNAme duHkhanI prApti thAya che. bIjI bAjue zuddha vicArethI Atmika saMyama ane pariNAme zAMti prApta thAya che. niDara vicArothI purUSArtha ane pariNAme svataMtratA prApta thAya che. udyamI vicArothI svacchatA ane pariNAme AbAdI prApta thAya che. ni:svArtha vicArothI jAtane bhUlavAnuM ane pariNAme sAcI zAMtine prApta karavAnuM thAya che. | vicAronI mALA, vartana ane bAhya saMge upara asara lAvyA vinA rahetI ja nathI. mANasa potAnA bAhya saMyogane sIdhI rItie cUMTI zakato nathI, paNa te pitAnA vicArenI cUMTaNI karI zake che ane tethI karIne ADaktarI rItie paNa potAnuM bAhya vAtAvaraNa ghaDI zake che mANasa je vicArane khUba poSe che, te vicArane anukULa vAtAvaraNa karI ApavAmAM kudarata ghaNI sahAya kare che. zarIra ane taMdurastI upara vicAronI asara zarIra e mananuM gulAma che. khoTA vicArethI zarIra kSINa thAya che ane sAcA vicArothI zarIra prakullita rahe che.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra dharmazraddhA bAhya saMgonI mAphaka rega ane taMdurastInuM mULa paNa vicAre ja che. bhayabharelA vicAre mANasane pIstelanA jeTalI jhaDapathI mArI nAkhe che ane niraMtara bIjA paNa hajAro mANasone dhIre dhIre paNa nizcitapaNe mATe ja che. reganA bhayathI pIDita jarUra rogI bane che. ciMtAtura vicArothI zarIra kSINa thAya che ane pariNAme reganAM dvAra khUllAM thAya che. bIjI bAjue sArA vicArethI zarIranI suMdaratA vadhe che. zarIranI sArI agara te kharAba avasthA sArA agara to naThArA vicAronuM pratibiMba che. | vicAronA parivartana vinA khorAkanuM parivartana jarA paNa asara karatuM nathI. jo tame zarIranI AbAdI IcchatA he, te tamArA mananI barAbara rakSA kare. huM jANuM chuM tyAM sudhI eka 96 varSanI strI paNa suMdara kumArikA jevI mukhAkRti dharAve che, jyAre bIjI bAju eka madhyama vayanI nIcene mANasa paNa gharaDA DAsA jevuM lAge che. eka sArA vicArenuM pariNAma che ane bIjuM asateSa tathA vAsanAvAsita vicAronuM pariNAma che. ' jevI rItie sArI havAnI Ava-jAvavALuM ane sUryanAM kirANathI prakAzita evuM makAna rahevA mATe suMdara lAge che, tevI rItie suMdara vicAronI Ava-jAvathI AtmAne rahevA mATe sArA zarIranI prApti thAya che. hamaNAM ja meM, sArA vicAramAM rakta evA mANasane maraNapathArIe joyelo hate. te kevaLa vayamAM ja vRddha hato. jeTalI zAMtipUrvaka te jIvate hate, teTalI ja zAMtipUrvaka te mRtyune pAme.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vartana zarIrane sudhAravA mATe AnaMdamaya vicAro samAna kAI DAkaTara nathI. tenA samAna koi du:khamAM dilAsA ApanAra nathI. 233 zuddha vicArA ane zuddha dhyeya kA sAdhaka ane che. dhyeya vinAnA mANasa ciMtAnA zikAra manI jAya che, jethI dhyeya hu MmezAM zuddha ane dRDha hAvuM joie. pachI te dhyeya sAMsArika hAya ke AdhyAtmika hAya! ucca dhyeya svIkAravAnI jeenI zakti nathI, teoe paNa peAtAnI mAmulI pharaja adA karavAmAM peAtAnA vicArAne sthira karavA joIe ane tema karavAthI ja AgaLa vadhavAnI zakti prApta thAya che. nakhaLAmAM nabaLe AtmA paNu, peAtAnI nabaLAIne jANIne ane prayatnA dvArA ja baLanI prApti thAya che?-- ema jANIne turata ja prayatno kare che ane tevA mANasa pragati karyA vinA rahetA ja nathI. jema zArIrika nakhaLAi kasarata karavAthI dUra thAya che, tema mAnasika nakhaLAI paNa sAcI dizAmAM vicAra karavAthI dUra thAya che. dhyeya nakkI karyA pachI tenI paripUrNatAne pAmavA mATe mANase lAinadorI karI rAkhavI joIe, zaMkA tathA bhayathI rahita manI javuM joie ane khIje kayAMya dRSTi rAkhavI nahi joie. kAI paNa kArya, temAM zaMkA agara teA bhaya rAkhavAthI sAdhI zakAtuM ja nathI. kArya karavAnI icchA 'huM karI zakuM ema chuM'-e jJAnathI thAya che ane zaMkA tathA bhaya A jJAna thavAmAM ADAM Ave tevAM DAya che, mATe je temane pAgyA kare che, te pagale pagale geAthAM khAya che. temane
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 dha-zraddA jItanAra niSphaLatAne jItanAra che. dhyeyamAM niDarapaNe vicArAne joDavAthI mANasa ghaNA ja uMcA darajjAne pAmI zake che. saphaLatAmAM vicArAnA hissA saphaLatA ane niSphaLatA-e vicAronuM pariNAma che. mANasanI nabaLAi ane khaLa, zuddhi ane azuddhi, enA potAnA ja che paNa bIjA kAinA nathI. temAM parivartana paNa peAte ja lAvI zake tema che. tenA sAgA, sukha, du:kha vigerenA kartA paNa pAte ja che. jevA tenA vicAre che, tevA ja te che. ghaNA leAkeAnuM kahevuM che ke amuka mANasa julmI che eTale khIjAe gulAmI bhogave che, mATe jIlmI mANusane dhikkAravA joie. " 66 bIjA keTalAkeAnuM ema kahevuM che ke ghaNA loko gulAma che eTale teo upara amUka mANusa jUlma karI zake che, mATe gulAmeAnA tiraskAra karo. ' vastuta: jUlmI mANusa ane gulAme ajJAnapaNe paNa parasparanA sahAyaka che. sAcI rItie banne pakSeA peAtAne ja nukazAna karI rahyA che ane tethI ane yApAtra che.. jeNe namaLAine jItI che ane svArthane cheDayA che, te A annethI judo ja paDe che ane te ja svataMtra che. A vizrva paNa leAbhI, aprAmANika tathA guNahInane sahAya karatuM nathI : pachI bhale uparathI sahAya karatuM dekhAtuM hAya ! vAstavika rItie prAmANika mANasane ja te sahAya kare che. saghaLAya jJAnioe A vastune bhinna bhinna svarUpe jAhera karela che ane tenI satyatAne pUrAvA jene joItA
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vatana 5; hoya, teNe kevaLa potAnA vicArene sudhArIne guNIyala banavuM joIe. ucA Adarzo uMcA svapna sevanArAo jagatanA rakSaka che. je mANasa potAnA hRdayamAM khUba uMcA Adarzane dharI rAkhe che, te eka divasa jarUra tenA pArane pAme che. kelaasa bIjI duniyA jevAnAM svapna sevata hatuM ane teNe tenI zodha. paNa karI. buddha saMpUrNa zAMti ane kalaMka vinAnI suMdara duniyA jevAnI dhAraNuM dhArato hato ane te pramANenI AdhyAtmika duniyAmAM teNe praveza karyo. mATe je tame tamArA. Adarzo pratye vaphAdAra raheze, to aMte tamArA maneraze. pUrA thaze. mANasanI halakI jAtinI IcchAo saphaLatAne pAme tathA zuddha ane ucca koTinI IcchAone niSphaLatA maLe, evuM kadI banI zake che? nahi ja. kudaratanA kAnunamAM e eka taraphI kAyade hoI zakato ja nathI. tame bhaviSyamAM kevA thavAnA che, te tamArA Adarza uparathI kahI zakAya tema che. mahAna kAryo amuka vakhatane mATe svapna jevAM ja hoya che, paraMtu svane e sAcI vastusthitinAM bIja che. tamArA uMcA vicArenI sAme pratikULa saMyoga paNa lAMbe vakhata nahi TakI zake. tene mATe eka yuvakanuM daSTAMta. che. eka kArakhAnAmAM te yuvakane ghaNA vakhatathI majurI karavI paDe che. teNe kai jAtinI keLavaNuM paNa prApta karI nathI, parantu te sArA vicArene seve che ane manamAM potAnA.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ za6 dharma-zraddhA jIvana mATenI A sthitinI kalpanA kare che. AthI svataMtratA tarapha tenuM mana kheMcAya che. potAnI phurasadane alpa samaya paNa te petAnI zaktine khIlavavAmAM kADhe che. thoDA vakhatamAM ja te, zarIrathI vastra dUra karavAmAM Ave che te rItie, kArakhAnAthI dUra thAya che. thoDAM varSo bAda te pitA upara meTI javAbadArIvALAM kAme uThAvavAne zaktisaMpanna thAya che ane tenA vacanathI lAkhenAM jIvana palaTAI jAya che. pariNAme Aje te pitAnA AdarzanI sAthe ekameka banI gayela che. - jeo bahu vicArazIla nathI hotA, teo A badhuM bhAgyAdhIna che agara te akasmAtathI thAya che, ema mAne che. teo sAmA mANasanA keTalA prayatna che, keTale bhega che, keTalA pramANamAM niSphaLatA che, e tarapha lakSya paNa ApatA nathI. manuSyanA dareka vyavahAramAM pariNAmanuM mApa prayatnanI daDhatA upara avalaMbe che. mananI zAMti mananI zAMti-e DahApaNanuM suMdara ratna che. Atmika saMyamamAM khUba kALajI ane prayatnanuM e pariNAma che. tenI hAjarI paripakava anubhavanI nizAnI che. jeTalA pramANamAM mANasa-vicArenI asara bAhya sAmagrI upara keTalI che?--evuM samajI zake che, teTalA pramANamAM tenuM mana zAMtine anubhava kare che. pachI te te jagatanI hareka sthitimAM kArya-kAraNa bhAvane vicAra karIne nizcitapaNe besI zake che. tene kaI jAtinuM duHkha thatuM ja nathI. - zAMta mANasa potA para kAbU rAkhavA uparAMta bIjAne paNa pariNA mANamAM
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra ane vartana paNa anukULa thaI jAya che. ane bIjAe tenA pratye AdarabhAva rAkhanArA bane che tathA tenI AdhyAtmika zakti joIne tenA para vizvAsa rAkhatA thAya che. jema jema mANasa vadhune vadhu zAMta bane che, tema tema tenI saphaLatA ane zakti vadhatI jAya che. saMsAramAM paNa te ja mANasa AbAdI bhegave che, ke je potAnA mana upara kAbu rAkhe che ane jene svabhAva bIjAone anukULa hoya che. zAMta mANasane sau keI cAhe che. te mANasa garamImAM chAyAvALA vRkSa samAna che. mananI zAMti, e saMskRtinI parAkASThA che, jIvananuM puSpa che, AtmAnuM phaLa che, DahApaNa jeTaluM kiMmatI che ane senA karatAM paNa adhika IcchavA yogya che. - lakSmIne gulAma zAMta mANasanI apekSAe keTale tuccha che? potAnA kharAba svabhAvathI te keTalAya leke pitAnA jIvanane khATAM banAve che tathA jIvananI madhuratAne nAza kare che. duniyAne bahALe bhAga sArA vicAranA abhAve A rItie duHkhI thaI rahyo che. mATe vicAranA zikhara upara tamArA hAthane daDha rItie dhArI rAkho ane AtmA rUpI vahANamAM mAlika sute che, tene jagADe. Atmika saMyama e baLa che, vicAra e mAlika che ane zAMti e zakti che. mATe tamArA hRdayane uddezIne kaho ke "he hRdaya! tuM zAMta thaI jA !" athavA zAMtine udezIne kaho ke "he zAMti! tuM sthira thaI jA!!"
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ antima-kzana. dharmazraddhA eTale dharmanA astitvanI daDha pratIti : dharmanA lanA akhaMDa vizvAsa : dharmanA svarUpanA ceAsa nirdhAra. dharma eka atIndriya vastu che. indriyagrAhya padArthonA astitvanI pratIti ke svarUpanA nirdhAra karavA e jeTalA sulabha hAya, teTalA indriyAne ageAcara padArthanA sulabha na hoya, e sahaja che. parantu je vastu atizaya kIMmatI hAya, jenA upayAga ane jarUra sauthI vizeSa paDatI hoya, tevI andricaka ke atIndriya vastune ALakhavI, eLakhIne tenA svarUpane nizcaya karavA, nizcaya karIne tenA zubhAzubha phaLa upara pratIti ane vizvAsa keLavaveA, keLavIne tene jIvananA upaceAgamAM utAravuM, e A duniyAmAM kei navI cIja nathI. IlekTrIka, reDIo, vAyaralesa vigerenI zeAdheA, e viSayanA jIvatAM ane jAgatAM udAharaNA che. e badhI vastuonAM kAryo bhale indriya gAcara hAya parantu e badhI vastu zuM che? tenAM cAkkasa svarUpa Adi indriya geAcara hajI sudhI thai zakyAM nathI. chatAM tenAM kAryo uparathI tenAM prathak prathak svarUpanI paNa hayAti avazya svIkAravAmAM Ave che. jo ke e khadhI
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ antima-kathana 29 vastuo A eka ja jIvanane upayogI nivaDe che eTaluM ja nahi, kintu ghaNIvAra bhayaMkara ghAtaka svarUpa paNa dhAraNa karI le che, te paNa rejanA upagamAM avanArI hovAthI enI zodhe nirarthaka che, ema kaI mAnatuM nathI. dharma e paNa eka evI cIja che ke je keIne paNa ahitakara thayA vinA sau koIne upayogI nivaDe che. te bAhya cakSune gocara nahi hovA chatAM tenAM kArya, kAraNa ane svarUpa vigerethI sadAya pratyakSa che. bAhya daSTie tene kAMI paNa upaga nahi dekhAvA chatAM AMtara daSTie teja eka sI keInA jIvanamAM sadA sauthI adhika ane kharekharI upayogamAM AvanArI vastu che. dharma adharmanI vAto mithyA che ane svArthI mANasee svArtha sAdhavA mATe upajAvI kADhelI che, ema kahenArAo paNa A duniyAmAM che paraMtu teo sAva ajJAna che ane tethI tevAonI vAta sadaMtara avizvAsa karavA lAyaka che. dharma adharmanI vAta mithyA paNa nathI ane svArthI e pitAnI kalpanAmAMthI upajAvI kADhelI paNa nathI kintu jagatanA sarvazreSTha purUSoe, saMpUrNa jJAnI ane saMpUrNa svArtha tyAgI mahApurUSoe pitAnA jJAnamAM joyelI ane kevaLa loka hita mATe ja kahelI vAta che. jagatanAM sarvazreSTha pramANethI siddha te vAtane nahi samajI zakanArA athavA samajavA chatAM mAnavAnI AnAkAnI karanArAo ja kharekharA ajJAnI, svAthI ane dhUrta purUSa che, e vAta kadIpaNa bhUlavI joIe nahi. dharma jevA atIndriya padArthane oLakhavA mATe mUkhya pramANu te atIndriya jJAnane dhAraNa karanArA mahApurUSoe
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 dharmazraddhA prakAzeluM zAstra ja che. e sivAya ene sAkSAt jANavAne bIje kaI satya upAya che ja nahi. to paNa bIjI jeTalI jeTalI rItioe dharmanI pratIti thAya che, te sarva rItioe, dharmane, dharmanAM astitvane, dharmanAM svarUpane ane dharmanAM phaLane samajAvavA mATe hitasvI pUrva purUSoe prayAsa karavAmAM kamInA rAkhI nathI. ane te rItio-Agama pramANa uparAMta pratyakSa anubhava pramANa ane enA uparathI phalita thatAM anumAna vigere pramANe dvArA dharmane eLakhavAnI che. dharma atIndriya hovA chatAM tenI sattAne sAbita karanAra prANI mAtrane pratyakSa anubhava paNa che. jemake - kaI paNa sacetana evuM prANI A jagatamAM che nahi ke jene rojanA jIvanamAM kAMI ne kAMI sukha duHkhano anubhava kare paDato hoya nahi. sukha duHkha e pratyakSa anubhavanI vastuo che. eno InkAra keIthI paNa thaI zake tema nathI. jagatanI vicitratA paNa pratyakSa che. manuSyatva dareka manuSyamAM samAna hovA chatAM keTalAka svAmipaNuM bhegave che ane keTalAka dAsapaNuM anubhave che. keTalAka hajAre ane lAkhonuM paSaNa karanArA hoya che. ane keTalAka pitAnuM peTa paNa puruM bharI zaktA nathI. keTalAka devenI jema nirantara bhegavilAsamAM lIna dekhAya che ane keTalAka nArakIonI samAna pIDAone anubhava karI rahyA hoya che. keTalAka maraNa paryata nirogI dekhAya che ane keTalAka janmathI ja regI najare paDe che. keTalAka dIrgha AyuSya bhogave che ane keTalAka bAlyAvasthAmAM ja maraNane zaraNa thAya che. keTalAkane tyAM Rddhi ane siddhanI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ antima-thana niraMtara cheALA uchaLe che ane keTalAkane hAya temAM paNa hamezAM hAni thatI rahe che. Ama sukha-du:khanI vicitratAthI samasta saMsAra bharelA che, eTaluM ja nahi paNa eka ja manu Sya ke prANinuM jIvana sukha-du:kha ane caDhatI-paDatInA aneka prasa MgAthI vyApta dekhAya che. e sukha-du:khane utpanna karanAra kANu? sukha-du:kha e kArya che, ane kArya mAtra kAraNapUrvaka jahAya che, eve A sRSTinA avicaLa niyama che. teA pachI e sukha-du:khanAM kAraNeA kayAM ? khAhya anukULa saMcAgA e sukhanAM kAraNeA ane khAhya pratikULa sacAge e duHkhanAM kAraNeA-ema eka vAra mAnI laIe, te paNa evA bAhya saMcAgeAnI prAptimAM hetu kANu ? athavA eka sarakhA mAhya saMcAgAmAM paNa je sukha-du:khanI aneka prakAranI taratamatAe dekhAya che, tenAM kAraNeA zuM ? A kAraNeAnI zeAdhamAM utaratAM bAhya kAraNeAnI pAchaLa rahelAM Abhyantara kAraNA sudhI paheAMcavuM ja paDe che. e Abhyantara kAraNeA-puNya pApa, dharmaadharma -ke zubhAzubha karma sivAya bIjA kAi jaDe tema nathI, phAi ene dhruva kahe che teA keAI ene bhAgya kahe che, kAI ene prArabdha kahe che teA kAi ene izvaradatta kahe che, athavA kAI ene bhagavAnanI lIlA kahe che, kintu sau koine koi paNa nAmathI sukha-du:khanAM kAraNu rUpa eka atIndriya sattAna sapramANa svIkAra karavA ja paDe che. aMkuranuM kAraNa jema khIja che, tema sukha-du:kha rUpI akurAnuM kAraNabhUta khIja mAnavuM ja joie. ane e bIjane ja bhinna bhinna dakArIe bhinna bhinna nAmeAthI saMkhedheluM che. pramANuzAstrane samajanAra koi paNa danakAra tenA inkAra karI zakayuM nathI. 241.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 dhazraddhA jaina zAstrakAroe tene zubhAzubha karmanI saMjJA ApelI che. sukha-du:khanAM kAraNabhUta e ka`bIjanuM svarUpa spaSTatayA samajAvavA mATe Aje paNu jaina darzanamAM, jagatnI sarvazreSTa bhASAomAM lakhAyeluM, lAkhA zlAka pramANu sAhitya hayAti dharAve che. sukha, du:kha ane jagat--vaicitryanA pratyakSa anubhava uparathI phalita thatAM karmarUpI aSTa kAraNa sudhI sau koi buddhimAnane paheAMcavuM ja paDe che. zAstrIya parabhASAmAM ane kAryonumAna' kahevAya che. dhUma darzanathI agninuM anumAna, e jeTaluM satya che, teTaluM ja satya sukha-duHkha rUpI kArya darzanathI tenA kAraNabhUta puNya-pApa ane dharma-adharmAdinuM anumAna karavuM te che. mIjI rIte jotAM jIva mAtramAM Atmatva sarakhuM che, chatAM nara, pazu Adi dehavaicitrya jaNAya che, tenuM kAraNu paNa hAvuM ja joIe. mAtApitAdi STa hetuoja tenAM kAraNeA che, ema kahevuM e ThIka nathI, kAraNa ke-STa hetu samAna hAvA chatAM surUpa, kurUpAdi devaicitrya paNa pratyakSa dekhAya che. te paNa kAraNa vinA thavuM azakaya che. zubha dehanI prApti e puNya yA dharmanuM kArya che ane azubha dehanI prApti e pApa yA adharmanu kArya che, ema mAnyA sivAya kAine paNa cAle tema che ja nahi. jema kAryonumAna'thI dharma-adharmanI sattA thAya che tema kAraNAnumAnathI paNa dharma adharmanI sattA pratyakSa thAya che. kriyA mAtra kAMine kAMi phaLa ApanArI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ atima-kathana 23 che ja, e paNa A vizvane eka avicaLa niyama che. A jagatamAM prANio dvArA be virUddha prakAranI kriyA thaI rahelI spaSTa dekhAya che. keTalAka dAnAdi zubha kriyAomAM rakta hoya che, ane keTalAka hiMsAdi azubha kriyAomAM rakta hoya che. kRSi vigere kriyAnuM dhAnyaniSpatti Adi daSTa phala dekhAya che, tema dAnAdi ane hisAdi kriyAnuM paNa daSTa phala dekhAya che. paraMtu e daSTa phala ekAMtika ke AtyaMtika nathI. dAnAdi karanArane kIrti Adi daSTa phala maLe che ane keTalIka vAra nathI paNa maLatuM ane keTalIka vAra viparIta paNa maLe che. hiMsAdi karanAranI paNa apakIrti Adi thAya ja che, e niyama nathI. e rItie daSTaphalamAM aneka bheda ane taratamatAo paDI jAya che, jyAre adaSTa phala badhAne avazya bhegavavuM ja paDe che. hiMsAdi kriyAenuM adaSTa phala pApa rUpa mAnavAmAM na Ave te adaSTa kulanA abhAve sarve pApa karanArAonI maraNanI sAthe ja mukti thaI javI joIe ane thoDA ja vakhatamAM saMsAra jIthI zUnya thaI javo joIe. tathA saMsAramAM kaI duHkhI paNa rahevuM joIe nahi paraMtu A saMsAramAM tema kadI banatuM ja nathI. saMsAra anaMtakALa thayA anaMtAnaMta jIthI bharele ja dekhAya che. ane temAM sukhI karatAM duHkhInI saMkhyA ja adhika jaNAya che. A saMsAramAM hiMsAdi azubha kriyAo karanArA adhika che ane dAnAdi zubha kriyAo karanArA alpa che, ethI e phalita thAya che ke hiMsAdi azubha kriyAo karanArA, e hiMsAdithI unna thayeluM, pote nahi IccheluM evuM paNa) dukha rUpI phaLa avazya bhagave che. ane dAnAdi zubha kriyAo karanArA (aNaciMtavI rItie paNa) sukha rUpI phalane meLave
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 dharmazraddhA che. e rItie A saMsAranA pratyakSa anubhava, eja puNya, pApa ane tenA anukrame sukha du:kha rUpI phleTanI hayAtine siddha kare che. puNya ane pApa tathA dharma ane adharmanI pratyakSa sAbitI ApanArAM kArya ane kAraNA A jagatamAM jema najare dekhAya che tema tenAM svarUpane nizcaya karAvanAra sASitIe paNa A jagatamAM pratyakSa gAcara thAya ja che. dharma - adharma ke puNya pApa e Atmadharma rUpa che. AtmA e svasa vedana pratyakSa siddha tattva che. sArI narasI aneka prakAranI lAgaNIo AtmAmAM thayA ja kare che. koi vAra AtmA rAgayukta ane che, teA koI vAra dveSayukta ane cheH kAryavAra hu cukta dekhAya che, teA koI vAra viSAdayukta jaNAya che; e pramANe kAi vAra kSamAvAna teA koivAra krodhI, koivAra mAnayukta tA keAIvAra vinayI, koivAra mAyAyukta tA kAI vAra saraLa svabhAvI, kAivAra tRSNAvAna tA kAivAra saMtASI- ema aneka parivanA thatAM AtmAmAM pratyakSa anubhavAya che. bhinna bhinna nimitto dvArA thatAM AtmAnA A bhinna bhinna parivatanA eja nizcayathI dharma-adharmanuM svarUpa che: kSamA-maitrI Adi bhAvA e dharmanuM svarUpa che ane krodhadveSAdi bhAvA e adharmanuM svarUpa che. dharmanA astitvane siddha karanAra kAraNeA, kAryo ane svarUpanI jema hayAti pratyakSa siddha che, tema tenAM phulane jaNAvanAra sukha, du:kha ane tene bhAgavavAnAM sArAM narasAM sthAnAnI hacAti paNa duniyAmAM pratyakSAdi pramANeAthI siddha che. Agama pramANa teA e vAtanuM khUbaja samana kare che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 atima-kathana utkRSTa puNyanuM phala svarga che, utkRSTa pApanuM phala naraka che, ane sarvathA puNya pApathI rahita avasthA e mokSa che, ema zrI jinAgama jorazorathI pratipAdana kare che. ane dharmAdharmane vAstavika nirNaya karavAnuM AkharI sAdhana paNa teja che. Ama purUnAM vacana svarUpa Agama, ene anusaratI yukti ane jIvene pratyakSa anubhava, e sarva e rIte ekI avAje dharma ane tenAM phalanI hayAtine siddha kare che. e dhamane dharmazAstrakAroe aneka upamAo vaDe prace che. dharmane mAtA, pitA, badhu, svAmI, gurU ane mitrAdinI upamAo zAstramAM ApI che. jema ke -dharma e mAtAnI jema uttama gatimAM janma Ape che, pitAnI jema agni jaLa AdinI ApattiothI rakSaNa kare che, badhunI jema ghora pApakarma karanArAone paNa durgatimAM paDatAM bacAvI le che, svAminI jema nidAvasthA jevI kSudra avasthAmAMthI devendrone paNa pUjya evI ucca avasthAe pahoMcADe che, gurUnI jema ekendriyAdimAM jaghanya cetanA dhAraNa karanArane paNa kevaLajJAnAdi asAdhAraNa guNa pamADe che, ane mitranI jema sadA sAthe rahIne aneka prakAranA AnaMda, slola ane sukhanAM sAdhane pUrA pADe che. bAhya ke AMtara zatrunA parAbhava vakhate dharma e bakhtaranuM kArya kare che, jaDatArUpI zaityane ucheda karavA mATe dharma e sUryanA ApanuM kArya kare che ane mithyAtvAdi pApanA marma sthAnene bhedavA mATe dharma e advitIya phUla ane zastranuM kArya kare che. dharmanuM phaLa darzAvatAM, paNa zAstrakAra maharSio
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 dharmazraddhA pharamAve che ke dharmathI rAjA mahArAjApaNuM maLe che, baLadeva vAsudevapaNuM maLe che, tathA navanidhAna, cauda ratna ane cha khaMDanI mAlikIvALuM cakravartipaNe paNa dharmathI ja maLe che. vaikriya zaktivALuM devapaNuM, devanA AdhipatyavALuM IndrapaNuM ke keInA paNa Adhipatya ke svAmi-sevakabhAva vinAnuM ahamindrapaNuM tathA anaMta atizayenA dhAmasvarUpa zaileSapUjanIya zrI tIrthakaradeva yA devAdhidevapaNuM paNa dharmathI ja maLe che. Adhibhautika, Adhidaivika ke AdhyAtmika sarva ISTanA sarva samAgama dharmathI ja prApta thAya che. dharma e amitrane mitra che,. abadhune badhu che ane anAthane nAtha che. puNyarUpI dharma jIvanuM dhAraNa piSaNa kare che ane nirjarArUpI dharma AtmAne yAvatuM sarvajJANAnA vaibhavavALA avyAbAdha padane pamADe che. e rIte jagatanA hitamAM sauthI moTo phALo keIne paNa hoya te te dharmane ja che. paraMtu e vAta jagatanA lakSya bahAra che. te tarapha jagatanuM lakSya kheMcavA mATe zAstrakAra maharSioe athAga parizrama sevyo che. tenAM phalasvarUpe nAnAM moTAM aneka zAstro samyagdaSTi mahApurUSapraNIta Aje paNa maLI Ave che. e zAstronI sAthe sIdho saMparka na sAdhI zake evAo paNa dharmanA svarUpane pichAnI zake, dharma pratyenI zraddhAne daDha rIte dhAraNa karI zake ane dharmanAM AcaraNathI pariNAme pArAvAra lAbha uThAvI zake, e mATe AvA pustakanI paNa AjakAla upayogitA che. A pustakanuM vAMcana emAM carcelA viSayanuM pratipAdana karanArA mahAna zAstragranthane bhaNavAnI ane te na banI zake te chevaTe adhikArI AtmAonA mukhathI zravaNa
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ antima-kathana 247 karavAnI jijJAsAne paNa utpanna kare, to paNa zrama saphaLa thaye lekhAze. dhama kare e judI vAta che ane zraddhApUrvaka dharma kare e judI vAta che. zraddhAhIna dharma karanAra karatAM dharma pratye zraddhA dhAraNa karanAra karmavazAt dharma nahi karI zakanAra paNa ghaNe AgaLa che. AtmA paralekAdi padArthonuM sabhya jJAna zraddhA ruSI zarIranA prANasamAna che. enA samyagajJAnavaDeja zraddhA nirmaLa thAya che ane zraddhA sahitanI kriyA eja muktirUpI parama phaLanI prAptimAM pradhAna hetu che,-ema samajI sau koI dharma pratyenI zraddhAne sudaDha banAvavAnA prayatnamAM tallIna, tanmaya ane tadrupa banI jAo. "zivamastu sanAta, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH // 1 // "
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ " LINE . "
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasukhamUlabIja sarvArthavinizcayaprakAzakam / sarvaguNasiddhisAdhana dhanamarhacchAzanaM jayati // 1 //