Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ che na zrIrAmanA che devadravya para zAstrIya pramANonuM salAiTa, - athavA - zAstrAdhAra-devadravyavicAra. lekhaka - muni ANaMdavijaya. prakAzakapurUttamadAsa jayamala mahetA. - kImata-tatvagrAhIone bajeTa, >> . . . : ; , -
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatru prInTIMga presa--pAlItANA,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * devadravya para zAstrIya pramANonuM va sarcalAITa. 3 (zrImAna sAgasanaMdasUrijInA A lekhamAMnA vicAra susaMbaMdha AkAramAM bahAra mUkavAnuM mane je mAna maLe che te mATe huM mane pitAne bhAgyazALI mAnuM chuM ane A lekhanuM saghaLuM mAna huM temaneja samarpa chuM.) (lekhaka-ANaMdavijaya ke.. " devadravya saMbaMdhI carcA sau prathama kevI rIte upasthita thaI te viSe bahu vistAra karavApUvanavRtti, nI AvazyakatA nathI. eTaluM kahevuM basa thaze ke, paMDita bahecaradAse muMbaImAM eka bhASaNa daramIyAna "devadravya jevuM kaMdha, vidvAna jaina zAstramAM kayAMI che ja nahIM ema jaNAvI devadravyanI carcAne eka mu samAjanA vidvAna ane zAstrApurUSe sammukha upasthita karyo. je muddAne uhApeha kevaLa zAstrIya tathA AmUhitanI daSTie thavA gya hate. te upara vaccha: TIkAe thavA lAgI. e vadaTIkAonA pUramAM satya tathA tathya taNAI jAya e svAbhAvika hatuM. paDitajIne temanA vicAre susaMgata AkAramAM pramANapuraHsara raju karavAnuM ane temanI mAnInatAnA samarthanamAM yuktimaya pUrAvAo ApavAnuM sUcava
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIlA. vAmAM AvyuM, paraMtu temaNe te sUcanAne chevaTanI ghaDI sudhI sAdara na karyo paMDitajI mauna rahyA. A sthitine lAbha lai, ghaNIvAra jAhera carcAonA saMbaMdhamAM banatuM AvyuM che ane bane che tema bIna javAbadAra lakhanArAoe pitAnA rAga zreSAdi prakaTa karavAnI taka zodhI. evA ahaMtA-kSudratA-pakSapAtavALA lakhANanI tapAsa A lekhamAM laIe eTale amane avakAza nathI, AvazyakatA paNa nathI lAgatI. je lakhANe ane vicAromAM kaMIka gAMbhirya-jIjJAsA ane satya zodhanavRtti samAelAM heya enIja tapAsa levI ane e viSe zAstrIya pramANene prakAza nAkhave eja prastuta lekhane mukhya uddeza raheze. paMDitajInA devadravya viSayaka vicAro dekhItI rIte ja brAMti utpanna karanArA hatA, temanA kathanane zAstra devadravya saMbaMdhI ItihAsa ke yuktione AdhAra na hate. mArA vicAre. muni zrI lablivijyajI tathA kalyANapatrikA naM.1 vijyajI Adi keTalAka vidvAna munivare. tathA sujJa zrAvakee zAstrIya pramANe ane buddhigamya yuktio vaDe te vipathagAmI vicAronuM saMzedhana karavAne prasaMga lIdhe. prasaMgopAta zrI vijayadharmasUrijIe bahAra paDI, devadravya saMbaMdhI pitAnA vicAre darzAvanArI eka patrikA prakAzita karI paMDitajInA vicAranI samAlocanA lIdhI. samAcanAnI sAthe potAnA keTalAka aMgata vicAro tathA mAnInatAo paNa bahAra AvI. patrikAnA prAraMbhamAM temache mUrtinI sAthe devadravyanI ghaniSTatA, prAcInakALanA nagarasthita jaina maMdira ane devadravyanA durUpayegathI thatI hAni Adi viSayane sparza karatAM paMDitajInI kalpanAonuM nirasana karyuM, ahIM sudhI teo vyAjabI hatA. AgaLa jatAM hAlanA derAsa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa romAM devadravyane keTale durUpayoga thAya che ane vastutaH devadravyane upaga zI rIte the joIe ItyAdi viSaye jyAM cace che tyAM temanI sAhasikatA ane zubha niSThA jaNAI Ave che. ghaNekhare sthaLe devadravya anutpAdakapaNe vyartha paDayuM rahe che ane te uparAMta zrAvake tene sadupayoga karavAmAM pachAta rahe che e pharIyAda kaMi navI nathI. paraMtu zrI vijayadharmasUrinA aMtara upara e pharIyAda bahu uMDI ane bebhAna banAvI de evI asara karI hoya tema jaNAya che. zrI vijayadharmasUrinA pitAnA zabdomAM kahIe te "paraMparAne IzvaravAkyavata vaLagI rahenArA derAsaranA TrasTIo ane dharmA " nA manamAnyA - tenee temanA aMtaHkaraNamAM Akreza utpanna karyo hoya tema te patrikAnA vAMcanathI ApaNane lAge che. vastutaH jene deva ane dharmane mATe kiMcit mAtra paNa lAgaNI hoya tene tevAM dazyo jeTha tathA sAMbhaLI akaLAmaNa thaI Ave e svAbhAvika che. zrI vijayadharmasUri pitAnI patrikA naM. 1mAM te viSe vicAra calAvavA ane banI zake te mArga nirdeza karavA bese che. paraMtu temanuM akaLAeluM uzkerAeluM ane utAvaLuM baneluM mana AsapAsanI vastusthiti upara vicArI zakatuM nathI. teo chevaTe chuTakArAne chelle nizvAsa nAMkhatA hoya tema kahI de che ke - A jamAnAmAM devadravyane khajAne vadhAravAnI ja jarUra ja NAtI nathI. eka * * * Ane mATe sIdhe ane sarala mArga e che ke je devadravya ekaThuM thayuM hoya tene vyaya jIrNoddhAranA kAmamAM karavuM ane have pachI pUjA-AratI vigeremAM belAtI bolInI upaja devadravya khAte na laI jatAM "sAdhAraNa khAte laI javAnI saMghe kalpanA karavI joIe." pUrvakALanA khajAnAo karatAM A kALanA khajAnA addhi-samRddhimAM caDIyAtA che ke nahIM ane zAstrIya AjJAnuM ullaMghana karanAra saMgha yathArthamAM saMghanA nAmane pAtra rahe ke nahIM e viSayanI carcA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAsTa. atyAranA prasaMge asthAne gaNaze. ahIM ApaNe je vicAvAnuM che te eja che ke zrI vijayadharmasUri devadravyane sAdhAraNa khAtAmAM pheravI nAkhavAnI himAyata karI rahyA che tenAM kyA kyA kAraNe che? uparanI paMktio dhyAnapUrvaka vAMcanArane te viSe vadhu laMbANathI samajAvavAnI jarUra nathI. ' * amane lAge che ke zrI vijayadhayasUrie je mAnasika samalanatA sAcavI rAkhI hatI ane praAcAryAdi muni- mANabhUta graMthanA pUrvapanA saMbaMdha vi. maMDaLane nirNaya, cAryA hatA te teo pUjA AratI I- vyAdinI Avakane sAdhAraNakhAte kheMcI javAnI prarUpaNA karatAM pahelAM avazya saMkecA- eka upadezaka ane dharmAcArya pAsethI siA kaI evI samatelanatA ane ciM. te zilAnI AzA rAkheparaMtu e vAta javA daIzuM. ke Ine zikSaNa ke salAha ApavA besavuM ane e rIte lekhanuM kalevara vadhAravuM e vidhyAMtara karavA barAbara che. zrI vijayadharmasUta rijhanama belanuM dravya sAdhAraNa khAte laI javAnI kalpanA karavAmAM kaMI zAstrIya deSa, paNa jovAmAM AvatuM nathI, kAraNa ke belI belavAne. rIvAja amuka varSo agAu suvihita, AcA ane sAthe amuka kAraNane laIne dezakALAnusAra dAkhala karela jovAya che. e vAkya tarapha khaMbhAtamAM maLela AcA dika munimaMDaLanuM dhyAna kheMcAyuM ane temaNe sarvAnumate saMkSiptamAM jAhera karyuM hatuM ke-"(1). pUjA-AratI AphriI belI zAstravihita che, (2). tenuM divya devadravyanI vRddhi arthe ja che ane (3) devadravyanI Avaka sAdhAraNa khAtAmAM zrI saMgha pheravI zake nahIM." zrImadda haribhadrasUri kRta upadezapada, Dizaka, saMdha prakaraNuM, zrAddhavidhi, dharmasaMha, zrImadjInezvarasUrikRta aSTakavRtti, bRhatka9pa vyavahAra ane nizIthavyAkhyAdine e nirNa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ * , * saMcalAITa tha saMpUrNa rIte saMmata che ema paNa teja nirNayamAM sUcavAyuM hatuM. nirNayane hetu keInI upara aMgata AkSepa-vikSepa karavAne na hate. zabdAMtaramAM kahIe te e TharAva dvArA samAjane kevaLa eTaleja saMdeza pahoMcADavAne hatuM ke pUjA-AratI mAledraghATana, paridhAnakAmocana ane cuMchanakaraNa vigeremAM caDhAvAthI kArya karavAnI rIti seMkaDe varSa pahelAMthI cAlI AvatI zAstramAM kahelI che. devadravyanI vRddhi mATe ja pUjA AratIne caDAva ane mALA paheravI vigere kAryo vivekIoe karavI joIe, ema zAstrakAra kahe che ane tethI ja te dravyane janAjJA pAlakathI te anya khAtAmAM lai jaI zakAya nahIM." jeo zAstragraMtha samajI zakatA hoya divA gurUnA nirNaya upara zraddhA rAkhI zakatA hoya temane mATe eTali saMdeza basa hate. zAstranA pATha jevAnI ke vicAravAnI jIjJAsA rAkhatA hoya temane te te pATha batAvavAnuM te nirNa yamAM khullI rIte jAhera karavAmAM AvyuM hatuM. AcAdi munimaMDaLe AzA rAkhI hatI ke nirNayamAM jaNAvelA thenI sahAya laI zrI vijayadharmasUri athavA te temanA jevI mAnanatAvALA anya jokhamadAra purUSe eka vAra punaH potAnI prarUpaNa viSe vicAra calAvI jaina samAjane vadhu sahIsalAmatavALA mArga derI jaze. nA nirNayamAM rAkhavAmAM AvelI AzA vyartha nivaDI. deva. dravya saMbaMdhI mArA vicAre-patrikAna." patrikA naM. 2 zrI vijayadharmasUrijIe prakaTa karI "zuM na bolInuM dravya sAdhAraNa khAtAmAM na laI jaI zakAya." e prazna punaH prabaLasvarUpamAM raju karyo. e prazna upara Avezamaya aMtaHkaraNe teonA taraphathI vicAra cAlI rahyo hate te vakhate AcArya ki munimaMDaLane nirNaya temanI draSTi saMmukha hate ema tA. 28 mI mArca 1920 nA aMka uparathI jovAya che. ni
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarcalAITa ByamAM je prathAno nirdeza karavAmAM AvyuM hatuM te graMthanA keTalAka ao paNa temaNe vicAryA hoya ema patrikA naM.2 uparathI pratIta thAya che. kamanasIbI eTalI ja che ke je zAstrIya pramANe teo pitAnA kathananA TekAmAM ApavA mAge che te kaI paNa prakAranA eka Agrahane lIdhe tenA vAstavika savarUpamAM nathI rahI zakatA. e pramANenI pAchaLa rahele Agraha zrI vijyadharmasUrine judI ja dizAmAM laI jAya che. prasaMge pAt digubrama paNa upajAve che. ame e Agrahane kadAgraha ke durAgrahanuM vizeSaNa lagADI devAnI utAvaLa nathI karatA. kAraNa ke zAstrIya carcAmAM evI utAvaLa bahu vighAtaka thaI paDe. pitAnA vicAre pratye manuSya mAtrane meha athavA Agraha hoya e svAbhAvika che. ame A asaMbaddha lAgatI patio eTalA ja mATe lakhIe chIe ke ame amArI A patrikAdvArA zrI vijayadharmasUri upara vi ya meLavavA mAgIe chIe ane eja hetu sAdhavA A lekhinInuM saMcAlana karIe chIe evI kalapanA-ke je vastutaH amane pitAne trAsadAyaka lAge che-te dUra thAya. A patrikA dvArAe keTalAka daSTibiMdue upasthita karavA evI amArI dhAraNA che. e daSTibiMduo dvArA "devadravya"nI carcA upara ke prakAza paDe che tene ja amAre kamazaH vicAra karavAnuM che. keinI mAninatAo athavA te baMdhAI gayele vicArameha dUra kara e sahajasAdhya nathI e vAta ame jANIe chIe. emAM koIne baLAtkAra paNa cAlI zakatA nathI. amAruM kArya ame upara kahyuM tema vicArabhUmikAo ApavAnuM che. e bhUmikA upara ubhA rahI daSTipAta karavAthI vastunuM nirmaLa svarUpa najara AgaLa tarI Avaze. vAcaka pUchaze ke e vicAra-bhUmikA kaI? ame kahIe chIe ke e bhUmikA zAstranI bhUmikA, pramANanI bhUmikA, ane vivekadaSTinI bhUmikA che, ke jenA saMbaMdhamAM vAda ke pratikAra jevuM kaMI na hoI zake -
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITo - zAstrIya pramANavALI carcAmAM praveza karavA pahelAM eka . khulAse bahu Avazyaka lAge che. devadravyadevadravya sAme sA- vALI carcAe kaMIka vyakti svarUpa lIdhuM ; dhAraNa dravya, hAya ane jANe ke devadravya sAthe sAdhA raNadravyanuM AMtara yuddha cAlI rahyuM hoya e bhAsa thAya che. sAdhAraNakhAtAnA dravyane eka vyaktinuM rUpaka ApIe te te pitAnI pharIyAda A prakAre raju kare - "huM A kALe cheka durbaLa ane azakta thaI gayela chuM. mArA paga upara ubhe rahI zakuM eTalI zakti paNa mArAmAM nathI. rahI. ethI ulaTu mAre sahedara badhu-devadravya dinapratidina rUSTapuSTa thatuM jAya che. tene pitAnA paga upara ubhA rahevAnI paNa AvazyakatA nathI lAgatI, kAraNa ke te eTale badhe janagaNamAnya ane pratiSThita che ke tene mATe vAhane-pAlakhIe ane bIjA vaibhave sadA taiyAra ja rahe che. enA dravyavaibhavamAM huM zA mATe bhAga na paDAvuM?" devadravya AnA uttaramAM eTaluM ja kahe che ke -"bhAI! koInI pAsethI yAcI lIdhelA ke paDAvI lIdhelA dravyathI koI yathArtha trAddhivAna ke pratiSThA pAtra na banI zake. jIvanasaMgrAmamAM nabhavuM hoya te tene mATe parizrama-5risAdi sahana karavAM joIe. ApaNane keInI pAsethI paDAvI levAne nyAya-adhikAra nathI maLI zakate. vizvapriya-vizvamAnya thavAno prayatna kare jaIe." A te eka rUpaka mAtra che. kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke eka bAju devadravya ane bIjI bAju sAdhAraNa dravya khaDA che. devadravyanI Avakane hIsso sAdhAraNakhAtAmAM laI javAnI jeo himAyata kare che teone sAdhAraNakhAtAnI durbaLatA mATe bahu lAgI AvatuM hovuM joIe, ema leke mAM mAnI levAya che. zrI vijayadharmasUrijI kahe che ke-"devadravyanA nAme game teTale he prajAne bharelA haze paraMtu dukALanA hapaNa samayamAM bhUkhamarAthI pI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarya-lAITa DAtA mANasene temAMthI eka keDI paNa sIdhI rIte kAmamAM AvI zakavAnI nathI. A uddagAra hadayadrAvaka che! vivekabuddhi ane pramANenI sAme baLa uThAve evAM che. AvA satamAM zAstranI sahAyatAja eka mAtra upakAraka thaI zake che. A patrikAmAM devadravyane zAstrIya pramANe pUrvaka siddha karavAne amAre prayatna keI keIne devadravya prati pakSapAtavALe lAgaze e amane bhaya rahe che, paraMtu vadhAre vAyavyaya ke samayavyaya nahIM karatAM aMtaHkaraNa pUrvaka eTaluM ja kahI daIzuM ke-je dravyathI mAnavarakSA thatI hoya ane je dravyavaDe dubhAelA A tmAne zAMti maLatI hoya tevA dravyanI sAdhAraNa khAtAnA dravyanI ke evA harakei dravyanI ame leza paNa ochI kIMmata AMkavA mAgatA nathI. sAdhAraNa khAtAnA dravyanI ke evA harakeI dravyanI abhivRddhi thAya te amane dareka rIte ISTa che. mAnavarakSA, jIvadayA ke jJAnapracAranA praznamAM eka sAmAnya Avazoddabhava bALaka paNa virUddha mata na Ape te pachI jainamunio ke jemanA pratyeka AcaraNamAM dayA, dharmaprIti ane viveka bharelAM hoya teo dhamI ane dharmane piSaka thAya evA sAdhAraNadravyamAM vinabhUta thaI ja kema zake?, A carcAne devadravyanI vRddhi karavI ke sAdhAraNa dravyanI vRddhi karavI e praznanI sAthe muddala saM. baMdha nathI. A jamAnAmAM devadravya vadhAre upayogI che ke sAdhAraNadravya vadhAre upayogI che enI sAthe paNa A carcAne kaMI nisbata nathI. duSkALa pIDita manuSyane devadravya kAmamAM Avaze ke sAdhAraNudravya kAmamAM Avaze e prazna paNa asthAne che. mukhya prazna e che ke-devadravyane sAdhAraNadravyanI kapanAne paheraveza paherAvI sAdhAraNa khAtAmAM laI jaI zakAya ke kema? lake bhale devadravya tarIke Ape paNa saMgha tene pitAnI icchA ane AvazyakatAnu
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa 3. sAra, sAdhAradravyanI dIkSA ApI zake ke kema ? mULa praznanA A aMtargata bhAva samajavAmAM je koI bhUla - ze tee amane nyAya nahIM ApI zake, eTalu ja nahIM paNu temane mATe A carcA lagabhaga nirUpayogI thaI paDaze. devadravya sAthe sAdhAradravyanuM yuddha A carcAmAM thavAnu che.kavA thai rahyuM che e vicAra manamAMthI kahADI nAkhavA joie. sIdyatAkSetrane prathama peSaNa ApavuM, sAte kSetrane rasa-kasavALA anAvavAM e dekhItI. kartavyatA che. enI sAme virUddha pAkAra u DhAvavA e narI mUrkhatAja che, ane e te eka bALaka paNa samajI zake ema che. ame AgaLa jatAM zAstrIya pramANeA sAthe sAdhArazudravya nA svarUpa viSe keTalu ka vivecana karavAnA chIe. te vAMcyA. pachI devadravyanuM rUpAMtara kalpanA mAtrathI sAdhAraNudraSya thaI zake ke kema e praznanA avakAza nahIM rahe. devadravyanA paNa vastutaH zAstromAM keTalA bheda pADavAmAM AvyA che, dareka bhedanI vyavasthA kaI kaI rIte karI zakAya ane sAdhAraNudravya kyAre kaI rIte upayogamAM laI zakAya e viSeyanA pUratA uhApAha atyAra paryaMta thayA nathI.. zAstrakAroe khatAnelI maryAdA athavA vidhi spaSTa rUpamAM samAja sammukha raju thai, nathI. AvI aspaSTa sthitimAM " sAdhAraNa, khAte kalpelu drazya sAte kSetronI aMdara kAmamAM AvI zake che " arthAt duSkALanA bhiSaNa samayamAM bhUkhamaro maTADavAne devadUtrya nahIM paNu sAdhAraNudravyaja upayogI thAya tema che;. te pachI " zA mATe sAdhAraNu khAteja dravya ekaThuM' karavAmAM nathI Avatu?" eva udbhavela prazna bhadrika jIvAnA hRdaya-manane hacamacAvI de ane bIjA game te byanA lege sAdhAraNadravyanI AvazyakatA svIkA sAdhAraNa dravya tenI vRddhi ane sAdhanA.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAITa. 2vAne tatpara banAve e svAbhAvika che. sAdhAraNa dravya sAte kSe2mAM upayegI thaI zake ema kahI nAMkhavuM bahu sahaja che, paraMtu te kevA saMgamAM ane kenI dvArA vAparI zakAya e vAta te prAyaH aMdhakAramAMja atyArasudhI rahI gaI che. "ghavyy sAdhAraNa evaM kriyate tasyAzeSadharmakArya upayogAgamanAt" dharmasaMgraha tathA zrAddhavidhikAranAM evAM saMbaMdha vagaranA 'vA upara sAmA pakSa taraphathI maheTe bhAra mUkavAmAM Ave che. paraMtu kaI paNa zAstrIyavAkyane pramANurUpe ullekha karatI vakhate tenI AsapAsane saMbaMdha prathamaja samajAvI devA joIe. tathApi sAmA pakSa taraphathI tema thayuM nathI, sAdhAraNadravyanuM svarUpa vicAratI vakhate ApaNe ukta saMskRtavAkyane saMbaMdhayukta artha tapAsI laIzuM. ame ekavAra AgaLa kaho gayA chIe chatAM amArA Azayane ke zabdo durUpayoga na thAya eTalA mATe prasaMgopAta punaH A sthaLe eTaluM kahI daIe chIe keduSkALapIDite manuSyone te zuM paNuM eka mudrAma jIvajaMtune je dravya vaDe zAtA upajatI hoya tevA dravyanI vRddhine niSedha keI sujhaDadaya te na ja karI zake. sAdhAraNa dravyanI vRddhi amane ISTa che paraMtu eTalAja kAraNasara sAdhAraNadravyanI vRddhi sUcavanArA zAstravirUddha tamAma sAdhane amAre muMge maheDe svIkArI levA evuM kaMI baMdhana nathI. khAsa karIne devadravyane ka5nA mAtrathI sAdhAraNudravyamAM pheravI nAMkhavAnA sAdhana sAme amArA majabuta vadhe che. amuka sAdhya ISTa hoya eTalA mATe te sAdhyane sAdhanArUM game tevuM sAdhana paNa iSTarUpe svIkArI levuM e Agraha sadAgraha na ja gaNAya. laDAImAM "vijayaprApi" e sarva sainikenuM lakSyabiMdu-sAdhya hoya che, paraMtu e sAdhyane sAdhavA mATe kapaTa ke prapaMcanI chAyAvALA-pariNAme hAni upajAvanArAM sAdhane dharmayuddha karanArAo kadi paNa
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sae-lAiTa upagamAM letA nathI. lakSyabiMdu na thAya tenI paravA nahIM paraMtu sAdhanamAM niraMkuzatA ke mAyA-prapaMca jevuM kaMI naja havuM joIe. sAdhAraNadravyanI kalpanA karavAmAM mAyA-prapaMca ke kapaTa rahelAM che ema ame A uparathI karAvavA nathI mAMgatA, paraMtu sAdhananI nirmaLatA jaLavAya ane senApatinI AjJA jevAM zAstrIya pramANenI maryAdA sacavAya eja amane abhipreta che. pradhAna senApatinI AjJAvimukhatAvALI vyavasthA e jema zRMkhalA nahIM paNa upalAja gaNAya tema je viSayamAM zAIya AjJA praNAlikAne na anusarAya te avidhiyukta ja gaNAya. kahevAnuM tAtparya e che ke bhale tame sAdhAraNadravyanI upagita janasamAjane saMpUrNa baLa pUrvaka prabodhe, tamArU upajatu hoya te vividha kara ke lAgAo nAMkhI sAdhAraNa dravya nI unnati karo. tamArA hRdaya-manamAM mAnava rakSA ke bhUtadayAnA bhAve prabaLa vege pravartatA hoya te je dravya vaDe temanI pragati ane kalyANa thaI zake ema hoya tevuM dravya ekatrita kare. jevI rIte pUrvAcAryoe devadravyanI AvazyakatA ane vyavasthAnA niyama prasthApita ane pracArita karyA che tevI rIte zAsone lakSyamAM rAkhI deza, kALa, bhAva vicArI sAdhAraNadravya saMcayanA sAdhane sthApita karI tene sadavyaya thAya. evI tame paNa vyavasthA kare. prathama lekhamAMnA vyakti rUpakamAM ame prakArAMtare sUcavyuM tema sAdhAraNa khAtAnA dravyanI ke bIjA game te khAtAnA dravyanI abhivRddhi arthe nyAya temaja susaMgata hIlacAla kare, pramANika upadeza Ape, pravRtti karAve ane e rIte tamArA lakSyabiMdune siddha kare. dravyavRddhinAM AvAM saraLa sAdhane rahevA daI, anya vyavasthitazAstrasiddha paraMparA upara arthalelupa daSTi nAMkhavI rahelA che. keInI dayA upara jIvavuM e jema purUSArtha nathI tema kevaLa kalpanA dvArA devadravyanI Avaka sAdhAraNa khAtAmAM laI jJAnI prarUpaNa karavI e rAkhI karI tene rUpakamAM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrya-lA . kaI prarUpakane purUSArtha nathI ane te paNa kevA jagamAM? je vakhate citaraphathI devadravyanI vyavasthA saMbaMdhI kaThera bane ApaNuM kAna upara AvI rahI che, devadravyanI vyavasthAne keyaDe je vakhate gucavAtaja jAya che ane bIjI bAju cogya jadvAra tathA derAsaranA kharcA nahIM ApI zakavAthI zrA-- vake pitAnA pALa uparanA cAMllA bhuMsI nAkhI Itara saMpradAyamAM bhaLatA jAya che te vakhate kaMTALIne ema kahI devuM ke- cholI vigerenuM dravya sAdhAraNakhAte laI javAnI 3nA pharavI eja jamAnAne anukuLa che." tene artha eTale thAya ke have vyavasthApakonA hAthamAM amaryAdA sattA ApI devI, devadravyanA bhakSaNane bhaya paNa dUra karI de chevaTe maMdIne tAlA mAravA, mUrtine padharAvI devI, e. prakAre devadravya saMbaMdhI kaDavI phariyAde zAMta karI devI ! yAda rAkhavuM ke- e rIte kadAca devadravyanA bhakSaNanI phariyAde saMbhaLAtI baMdha thaze. paraMtu lekene pAyane bhaya dUra thavAthI sA-- dhAraNadavya dhArI te khAte ApavA DhIla karaze, baMdha karaze ane antamAM ekTa khAtAmAM leke belelA pisA nahIM Ape, kadi cheDA ghaNuM Apaze te devadravyane durUpayega sAdhAraNadravyanA. hAnA nIce vadhAre niDaratAthI thavA lAgaze e bhUlI javAnuM. nathI. mULa vastune zuddha kivA upayogI banAvavA jatAM e vastunuM astitvaja A pramANe bhayamAM AvI paDaze. e khuba dhyAnamAM rAkhavuM | amArA nirdezo ane pramANe gerasamajutI ubhI na kare eTalA mATe mULa viSayamAM praveza karatAM devadravyanuM lakSaNa jarA vadhu vilaMba kare paDe che. have ane ADA-avaLA aMtargata praznanA uttare tenA prakAra, rahevA daI prastuta carcA uparaja AvI zuM. jyAM jyAM vadhu vistAra ke spaSTatAnI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa. 15 apekSA jevuM jaNAya tyAM tyAM tema thaI raheze. cAluM carcAmAM bhadevadravya ane tene upayoga" e A saMvAda-vivAdane AtmA che. tenuM lakSaNa ane prakAra ApaNe sau prathama samajI levAM joIe. devadravyanuM lakSaNa- ohAraNabuddhIe devAiNaM pakappiraM ca jayA / jaM dhaNadhanappamuhaM taM tadavvaM ihaM yaM // - (vyatirA) arthata-bhaktipUrvaka devAdikane mATe je dhana-dhAnyAdi vastu je kALe avadhArelI hoya tene prAjJa purUSe devadravya kahe che. mULamAM je ciM pATha che tene TIkAmAM A prakAre spachAthe karavAmAM Ave che- "ucitatvena devAdyartha evedaM ahaMdAdiparasAkSika vyApArya na tu jA ti", "A vastu gyapaNe karI ahaMta vigere bIjA keInI sAkSIe devAdikane mATe ja vAparavI mAre mATe ke bIjAne mATe nahIM." zrImAna vidharmasUri pitAnI patrikAmAM svataMtra buddhithI je kape che te ukta zAstrIya lakSaNanI sAthe vicAravAthI banne vacce bheda saheje samajI zakAze. zrImAna vijayadharmasUri devadravyanuM lakSaNa A prakAre bAMdhe che. mUrtine samarpaNa buddhithI ApelI vastuo ja devadravya che." cityAdinA uddhAra mATe ke nUtana citya racanA mATe kahADeluM dravya devadravya kahevAya ke nahIM? ene spaSTa khulAse A chelalA lakSaNathI ekadama nathI maLI zakata. pUjA-Arati Adine aMge zrAvake je uchAmaNI athavA caDhAve kare che temAM deva pratyene bhaktibhAva ja sarvathA bhareluM hoya che, ema kahevAnI kaMI jarUra rahetI nathI. kAraNake bhakatyAdi viziSTa niyamaja tenAM utsAha ane caDhatA bhAmAM pravartatA hoya che. vaLI TIkkAmAM "ra tu mAryo"
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha -lAITa, artha tu mAre mATe ke anya keIne mATe nahIM e khAsa ulekha karavAmAM AvyA che. zrImAna haribhadrasUri paNa pitAnA saMe dhaprakaraNamAM ukta lakSaNa ja batAve che. niyasevagabuddhie pakappiyaM devadavvaM taM // | (saMbodhaprakaraNa). artha-pitAnI sevakapaNAnI buddhithI prabhubhakti nimitte (bhoye) devane mATe je kamyuM te devadravya jANavuM." | dharmadhuraMdhara haribhadrasUrijI spaSTa vacanathI kahe che kebhAvike pUjA AratI vigerenA samayamAM eja dhAraNA rAkhe che keA prabhu amArA svAminAyaka sevya che ame temanA sevaka chIye, eTale bhakti zraddhA ane premathI sevake nAyaka-prabhune je pitAnA dvavyAditemanI bhakti arthe arpaNa kare che, A hetuthI tenI sarvamAlikI devanIja gaNI zakAya, paraMtu te dravyAdi para ApanAra yA anya saMgha nI vyakti pitAnI mAlikI ke sattA dharAvI zake nahIM, kintu TIpaNuM bhegavI zake, TuMkANamAM devane bhaktipUrvaka bhakti ni mitte je apAya te dravya devadravyathI aMkita karAya che, kAraNa kebhakate pUjA-AratI Adi kAryo karyA pachI pitAnA hadayamAM athavA janatA samakSa kahe che, mAne che ke "meM Aje prabhubhaktimAM ATalA paisA vAparyA," A uddagAra prabhubhaktinuM dravya yadi anya khAte khecI javAya te kevala prabhu AtmA ane dharmane paNa ThagI lenArA prapaMcatAmaya gaNAya, prabhunA maMdIramAM AvI prapaMcavRttine kadApi avakAza Ape te ucita te naja lekhAya. AvI avadhAraNa-pratijJA, samarpaNatA je devadravyamAM hoya tene sAdhAraNakhAtAmAM laI jaI zakAya ke nahIM tene vicAra AgaLa upara thaI raheze. ahIM eTaluM maraNamAM rAkhavuM ke-samarpaNatAmAM kalpanAne avakAza nathI te. jyAM samarpaNatA-bhaktipUrvakanI samarpaNatA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa :saha hoya tyAM pazcima pradezamAM janmelA (yuTelITerizmAnijhama) upacegItAnA vAda-arthAt samarpaNutAvALuM dravya vadhAre sArI rIte upayAgamAM kyAM AvI zakaze. ityAdi saghaLA tarko HkhAI jAya che. '' ,, devadravyanA vividha prakAza nahIM samajI zakavAne lIdhe bhATa vigerene devadravyamAMthI kema peSavAmAM Ave che? " IMtyAdi nirarthaka AkSepe ghaNI vAra kahuMgAcara thAya che. devadravyanA prakAra jo bhalI rIte vicAravAmAM Ave te evA ghaNAM AkSepo svayameva zAMta thaI zake, ame A sthaLe vadhu vivecana karavA nathI mAgatA, kintu kevaLa mULa zAstrIya gAthA ane tenA arthe ApIne ja AgaLa cAlIzu. vicAravAn ane sujJa purUSane te adhI carcAmAM bahu bahu rIte upayAgI thaI paDaze ema paNa ame mAnIe chIe. devadravyanA prakArA + ceiyadavyaM tivihaM pUyA nimmalla kappiyaM tattha AyANamAipUyAdavvaM jINadehaparibhogaM // 163 // + hAlamAM leAkAnA je devadravya mATe kAlAhala sa`bhalAya che, tenA mUlamAM tapAsa karatAM mAluma thAya che ke-TrasTiyA te dravya para mAtubaddha hai yA tA teonI ajJAnatA hai| paNa jyAM jarUrIyAta hoya tyAMja ya i. te dravyanA sadupayoga na kare ane pariNAme game te saMge nAza thAya te svIkArI le e paNa eka kAraNa che, bIjI e paNa che ke je prakAre tenI vyavasthA karavI dhaTe te prakAre na kare ane vArasAmAM Avela hakkanA madamAM kAI kahe tenI darakAra paNa na rAkhe e zuM A yugamAM have nabI zake kharuM ? trijI kAraNa evuM che ke devadravyanA upara kathita prakAza nahIM samajavAnA pariNAmane je kaMi dravya Avyu* tene ekaja bha'khAte jame karI nAMkhavAnI ajJAnatA pazu dekhAya che, A hetuthI have pachI TUsTiyA upara batAvela devadravyanA traNe prakAre lakSyamAM rAkhI te traNe khAtAnuM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ salAITa. akkhayaphalapalivatthAi saMtiyaM jaM puNo daviNajAya / ta nimmalaM vuccA jINagiha kammami uvaogaM // 164 // davvaMtaranimmaviyaM nimmallaM pi hu vibhUsaNAihiM / taM puNa jiNaMgasaMgi havijja NaNNattha taM bhayaNA // 165 // - RdijuyasaMmaehiM saDDhehiM ahaca appaNA ceva / jINabhattii nimitta AyariyaM sacamuvaogi // 166 // . (aMbedhaprakaraNa). ' artha-pUjA, nirmAlya ane kalpita ema saiyadravyane traNa bheda che temAM AdAnAdithI-AmadAnIthI (grAma vigerenI AvakathI) ApeluM je dravya tenuM nAma pUjAdravya. A dravya davya bhinna bhinna rAkhI je samaye je samAraNa Adi kAryamAM draSyanI jarUra paDe te samaye te prakAranA dravyane tyAM vyaya karaze te A upasthita carcAnuM bIja svataH vilaya pAmaze, A uparathI bhATa-bhejakane beThI AdinA pagAramAM A dravyane upayoga karAya ke nahIM? A prazna ahIMja virAma pAme che, eTale ke-Acarita-pUjA AratI AdinI balInuM dravya ane nirmAlya dravya te lekone ApavAmAM bAdha nathI evuM haribhadrasUrijI uparanA vAkyamAM spaSTatayA vade che, anubhavathI ghaNe sthale gAThI AdinA pagAro kezara-sukhaDa ane dhautika Adine mATe anya dabAbhAvanA lIdhe lokone prativarSe viTaMbaNu bhagavatA joyA che. paraMtu uparane je mArga sUcavAyo che, te dhyAnamAM rAkhI pravRtti thaze te keTaleka aMze leke petAnI viTaMbaNAne pitAnI meleja niveDo lAvI zakaze, punaH sTiyo ekatrita devadravyamAMthI nibhAva pUratuM rAkhIne daravarSe jIrNoddhArAdi mATe jyAM jarUra hoya tyAM kharacI nAMkhaze ane AvatI AmadAnIne paNa ghaNekhare bhAga pitAnA sahedara pADethI prabhumaMdIramAM kharacavA dIrdhadaSTi doDAvaze ane have pachI adhika Dhagale karavAmAM mahattA nahIM mAnatA upara nI sUcanA pramANe pravRtti karavAmAMja mahattA mAnaze to A carcAne zIdhrA aMta Avaze e mAro AdhIna mata che, - lekhaka,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa. mAtra jInezvaranA aMga sabadhI kAryomAMja vAparI zakAya, A lakArAddhi anAvI zakAya. (163) akSata, phaLa, khalI ane vaAdithI Avelu je dravya tene zAstrakAra nirmAlyadravya kahe che. A dravya 7nama`diranA kAryamAM ( samarAvavA vigeremAM-jIrNoddhA rAdimAM) upayogI thAya. (164) suvarNAkithI anAvelAM - laMkArAdine paNa nirmAlya kahI zakAya; paraMtu ahIM le. mAtra eTaleja che ke A dravya jItezvaranA aMgakAryanA upayogamAM Ave ane na paNa Ave eTale ke caitya sabaMdhI kAryamAM paNa vAparI zakAya. (165) Rddhiyukta zrAvakAne samAnya evA zrAvakAe athavA devamaMdira banAvanAre pote AcarelA (sazAstrI5) sAdhanA dvArA, jinezvaranI bhaktine mATe je Avaka thAya te Acaritadravya kahevAya. A drazya caitya saMbadhI kAryamAM, gesaDhInA pagAramAM, kesara sukhaDa Adi sarva kAryamAM vAparI zakAya, temaja jItezvaranA ala'AdimAM paNa vAparI zakAya. (166) devapUjA-bhakti nimitte thatI devadravyanI Avakane sAdhArajIkhAte laI javAnI hImAyata mukhyatve zA mATe karavAmAM Ave che. e viSenA ki cit isArA ame AgalanA lekhamAM karI cukyA chIe, devadravyanI rakama sAdhAraNamAM na kheM'cI zakAya temaja caitya ane pratimA sivAyanA anya koi paNa kAryamAM na vAparI zakAya evA lagnata zAstrIya saskArI bhavya jIvAnA aMtaramAM DhapaNe sthApavAnA pUrvAcAyoe vividha vacanA dvArA upadeza karyo che ane te ghaNu khare a'ze sArthaka paNa thayA che e vAta sarva kAMInA jAzuvAmAM che. khene durgati thAya, rakhene karmamaSata thAya, rakhene vidra maNA lAgavavI paDe evA anya bhayathI leAkeAnA ghaNA kharA mAratI AdinI melI kupita ane asuvi hitAcArata che?
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarcalAITa, bhAga "devadravya" nA upabhegathI sadA dUra ne dUra ja rahe che. AvA pUrvabaddha susaMskAronI avagaNanA karavAmAM na Ave tyAM sudhI devadravyanI Avaka sAdhAraNakhAtAmAM laI javAnI hImata keI naja kare e spaSTa che. eTalA mATe zrImAna vijayadharmasUrine zire keI eka navIna mArga zodhI kahADavAnI pharaja AvI paDe che ke jethI devadravya saMbaMdhI vividha bhabhItie dUra thAya. teo e mArga darzAvatAM kahe che ke pUjA-AratI vigeremAM belAtI belInuM dravya sA. dhAraNakhAte laI javAnI kalpanA karavAmAM kaMI deSa paNa jovAmAM AvatuM nathI, kAraNa ke belI belavAne rIvAja amuka varSa agAu suvihita AcAryo ane saMghe amuka kAraNane laine dezakALAnusAra dAkhala kara rela jevAya che. teo e saMbadhe eka paNa zAstrIya pramANa raju karI zakatA nathI. kyA AcAryo, kayAre, kaye sthaLe belIne rIvAja zarU karyo te viSe paNa kai purA 2ju karI zaktA nathI. huM pharaznottara ne teo pATha Agala dhare che je pATha teo Agala lAve che te pAThane artha tapAsatAM tene ane Arati Adine leza paNa saMbaMdha hoya tema jaNatuM nathI. je pAThamAM dekhItI rIte ja AratI Adine gadha paNa nathI te pAThane Agala dhazkelI carcA karavI te carcAkArakenI eka prakAranI viTaMbaNAja kahI zakAya, zuM adyApi paryata pitAnA pakSasiddhine eka paNa pATha teo hajAra graMthe vidyamAna chatAM nikAlI zakatA nathI? jethI zIkhorA" nA pATha para ja teo pitAnA pakSane Azraya mAnI le che, khera, te pAkane paNa tapAsI laIe, A rahyo te pATha tailAdimAnena pratikramaNAcAdezamadAnaM 'na muvihitAca.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa ritaM paraM kvApi kvApi tadabhAve jinabhavanAdi nirvAhAsaMbhavena nivArayitumazakyamiti // . artha-"tela (ghI) Adina caDAvAthI pratikramaNa AdinA (ahIM Adi zabdathI bAkInA sUtra saMbaMdhI Adeza samaja) Adeza ApavAnuM suvihita Acarita nathI, paraMtu kaI kaI sthale te dezanI Avaka vinA jInamaMdIra Adine nirvaha na bane mATe te baMdha karavuM azakya che." pratikramaNAdimAM tailadi (ghI) nI belIthI je Adeza ApavAmAM Ave che te asuvihitAcarita che, ema ukta pAThanA eka aMzamAM kahevAmAM AvyuM che. have je tamAma prakAranI olIo"ne asuvihitAcarita gaNAvavAne zrIhIravijayasUri mahArAjane uddeza hota te kevaLa pratikamaNudine Adeza deve te suvihitAcarita nathI ema teo zA mATe kaheta? keI eka vizeSane niSedha jovAmAM Ave teja vakhate eka vizeSa vidhinuM vidhAna paNa tevuM ja joIe e sAmAnya anubhava che, ane te te zrImAn vijayadharmasUrijIne. paNa svIkAravuM paDe ema che; kAraNa ke teo pote ja pitAnI prathama patrikAmAM ekathI vadhAre vakhata AratI-pUjAdinI belIne suvihitAcarita kahI cukyA che. zrImAna hIravijayasUrijI ukta pAThamAM mAtra pratikramaNa vigeremAM tela vigerenI bAlIthI je Adeza ApavAmAM Ave che tene ja asuvihitAcarita kahe che. caDhAvAnA athavA belInA sarva Adezane je teo asuvihitAcarita ane kalipata mAnatA hatA te phakta pratikamaNadine ulekha karIne ja teo na viramata. A sthaLe e prazna uThaze ke tailadinA caDhAvAthI pratikamaNadine Adeza de teja suvihitAcati nathI ema kahevAnuM prajana zuM?
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa saM-lAIka. pratikramaNanI khelI asurvihitAcarita gaNAya te pachI khIjI tamAma elIe pazu zA mATe asuvihitAcarita na gaNAya? pratikramaNa krimAM je Adi zabda che te Adi zabdathI pUjA-- AratInuM paNa grahaNa kema karavuM? sheja vicAra karatAM A prasnenuM samAdhAna A prakAre thaI zake che. pratikramaNAtinI belIne suviuitArita gaNAvavAmAM je kAraNa raheluM che te kAma raNu AratI-pUjAtinI khelImAM nathI e vAta jarA spuTapaNe samajavA jevI che. amane lAge che ke bhAvastavanI ane dravya, stavanI kriyAo vaccenA be bhUlAI javAthIja koIka gerasamaja thai haze. pratikramaNa vigerenI vidhi bhAvastava pradhAnatAvALI che. jyAre AratI-pUjA vigerenI vidhimAM pratikramAdinI dravyastavanIja pravRtti mukhyatayA che. prati kramAdinI kriyA, sAmAyikanI kriyA che, lI asuvihitAca ane sAmAyikamAM AraMbha-paribhrahanA tyAga rata zA mATe karele hAvAthI tailAttuinI melIne ge Adeza deve te azuddha che ke nahIM? e praznanA AMtarika hetu che. praznamAM je smruti nA prayAga jeAmAM Ave che. teja vratasApekSatA puravAra kare che. vrata rahita manuSyane age evA prayAga vAparavAnI prAya: jarUra rahetI nathI. pratikramaNanI kriyA sAmAyikanI kriyA hAi bhAvAvanI vizuddhi sapUrNa prakAre sacavAvI joIe e nirvivAda che. have telanA caDhAvAne lIdhe je Adeza ApavAmAM Ave che temAM eTe bhAge zu bane che tenA vicAra karo. cAturmAsika ane svatsarika pratikramaNamAM ApaNe prAyaH anubhavatA AvyA chIe ke jeenAM AcArAdi pUrAM zuddha heAtAM nathI, jemanA sUtrapATha + tailAdimAnanenAdezapradAnaM zuddhayati na vA ?
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa: paNa azuddhatAvALA hoya che ane jemanI vANI paNa apaSTatAvALI hoya che teo tela (ghI) nA caDhAvAne lIdhe Adeza meLavavAmAM phattehamaMda thAya che. AthI bane che ema ke bhAva stavanI pradhAnatAvALI vidhimAM paNa bhAvastavanI purepurI zuddhi sacavAtI nathI. jo ke Adeza te te vakhate paNa gurUmahArAjaneja ApavAnA hoya che ane kayA kyA sUtrane Adeza kene kene Apa vadhAre ucita che ene nirNaya paNa gurUmahArAjane karavAno hoya che, paraMtu Adeza ApatAM pahelAM murUmahArAja piteja addhivALA zrAvakanA telAdi (ghI)nA caDhAvAne lIdhe tene manA nirNayane anicchAe paNa AdhIna thaI gayA hoya che. zrAvaka samudAye je sUtrane Adeza je ce ka sa gRhasthane ApavAnuM TharAveluM heya che tene ja te sUtrane Adeza nA chuTake gurUmahArAja Ape che. AthI bhAratanI vizuddhi hamaNuM saMpUrNa rIte jaLavAtI nathI. arthAt bhAvatavanI avasthAmAM paNa dravya stavanI vidhi baMdhanakAraka thaI paDe che. pratikramaNadinA tailAdimAnanA Adezane asuvihitAcarita mAnavAmAM e sivAya bIjuM kAraNa saMbhavatuM nathI. bIjI bAju AratI vigere dravyastavanI pravRtti gaNAya che. bhAvastavanI bhUmikAe dravyastavanuM piSaNa prasaMgAnukuLa na gaNAya tethI dravyastavamAM paNa dravyastavanuM piSaNa na thavuM joIe, ema kahevuM te sujJa janene zobhA ApatuM nathI. anabhavanadinA nirvAhane saMbhava darzAvI zrIhoravijayasUri pratikamaNAdinI belIne paNa nivAravAnI azakyatA jaNAve che, te pachI AratI AdinI je belI vaDe cityAdinA ni. hane purepure saMbhava heya-nirbharatA jevuM hoya, tene asuvihitAcarita-kalpita ke anAvazyaka jaNAvavAnI koI zAsana rakine ka95nA sarakhI paNa kema thaI zake? tathA zrImAn vijayadharmasUri tA. 4 eprila 1920 nA jaina patramAM khulle patra" A lekhamAM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarcalAITa, belInA rivAjane kADhanArA suvihitAcAryonI meM mArA lekhamAM prazaMsAja karI che" AvA khullA zabdothI savamukhe suvihitAcAryoe belIne rIvAja nIkAbhe che Ama kabulI punaH hIrapraznane pATha joyA pachI te pAThane beTI rIte AgaLa dharI bolInA tamAma rivAje "asuvihitAcarita che? A pramANe lakhI devuM e kadApi temanA mATe mAnakArI lekhAya nahIM, kAraNa ke jyAM vijayadharmasUrijI pateja pitAnA vacanamAM vyavasthita maryAdA sAcavI zakyA nathI, tyAM zrImAna hIravijayasUrinA vacanonI maryAdA sAcavI rAkhI gya ane ghaTIta artha kevI rIte dekhADI zake ene vicAra ane vAMcakeneja seMpIzuM. upara jaNAvelA khullA zabda zrImAna vijayadharmasUrijIeja samAja samakSa jAhera karyo che, chatAM zrImAna vijayadharmasUri bolI belavI e suvihitanuM Acarita nathI" e bramotpAdaka niSedha bahAra pADavA zA mATe taiyAra thayA haze te samajI zakAtuM nathI. tathA ahIM e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke praznakartA jagamAlasRSi muni che, muniye bhAvastavanAja adhikArI che tenI ciMtA karavI teone ghaTita che, eTale praznakartAe je pitAnA praznamAM "zuddhAti" prayAga vAparI batAvI ApyuM ke-mAre pratikamaNadinI belI mATe ja prazna che, kAraNa ke-anyathA sAmAnya prazna samaye vizeSanuM vidhAna batAvavuM e uttara ApanAranI eka jAtanI ajJAnatAja pragaTa kare, hirasUrijI je vizeSa khulAse pragaTa kare che te praznakArane AMtarika hetu lakSyamAM rAkhIneja, yadi praznakartAne Azaya sarva sAmAnya belI mATe ja heta te hIrasUrijIne sAmAnya utta2 vAla ucita lekhAta, punaH AratI-pUjA AdinI belIne Adeza zrAvakeja Ape che ane te teonIja adhikAranI vAta che, evuM mAne te sparza paNa temAM aghaTita che, te pachI tene
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITe. - e ahIM vicAraja asthAne che, eTaluM ja nahIM kintu je. AratI A dine caDhAve ratnazekharasUrijI zrAddhavidhimAM majabUtapaNe prakAzI zAstrIya ane suvihitamAnya jaNAve che, te caDAvAne temanA pratra hIrasUrijI asuvihita Acati jaNAvI pitAnAja mAnya gurUvArane asuvihita purUSanI keTImAM gaNAvavAnuM sAhasa svane paNa kema karI zake? arthAt naja karI zake, hA yadi ratna zekharasUri Adiye e vidhine anAdara ja ka heta te "belI asuvihita Acarita che" e kalpanA vyAjabI ane yukti pradhAna gaNI zakIe, paraMtu ApaNe te A sthale ulaTuM ja joIye chIye, temaja pratikramaNAdi Adeza ApI gRhasthaye prathama nakakI karela niyamane anusaravAthI pratikramaNa rUpa bhAvastavanI kriyAmAM dravyastarUpa pratikramaNanA caDAvAne sAdhuone anumata thavuM paDe che, je anumadana te vakhate samaya vagaranuM ja dekhAya che, arthAta ke - gRhastha pratikramaNadine caDAve sAmAyaka levA pahelAM ja phare che te paNa sAdhuone te pitAnI nitya sAmAjika kriyAmAM rahIne ja tene anukUla thavAnI pharaja paDe che. A hetuthIja hIrasUrijI A caDAvAne asuvihita Acarita jaNAve che, uparanI bAbate zAntacitte vicAravAthI "belIne nirmala karavAne mane ratha teja samaye nirmala prAya thaI jaze, amane lAge che ke temaNe uparanI badhI dalAlI anebhAvastava ane dravyastavanI bhinna bhinna sthitione vicAra karyo hota ane e daSTibiMdu dvArA zrI haravijyasUrinA kathanane vicAryuM heta te belI mAtrane kAlpanika kiMvA asuvihitAcarita gaNAvatAM 5helAM eka vAra pharIthI vicAra karata, eTaluM ja nahIM paNa kevaLa brAMtaka95nAnA kAcA pAyA upara pitAnI patrikAnI suSTi na racata. zrImAna hIravijayasUri pratikamanI belIne zA mATe
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa, asuvihitAcati gaNAve che tenuM kAraNa ApaNe upara tapAsI gayA jo teo AratI-pUjAdi belIne paNa asuvihitAcarita mAnatA hatA te zrI ratnazekharasUri ke jeo "zrAddhavidhi" nA praNetA tarIke suprasiddha che ane je zrAddhavidhi belI ane nadravya vRddhine mATe javalaMta purAvA samAna che tenA kartAne paNa asuvihita lekhata ke nahIM? te ApaNe prakaraNavazAt tepAsavuM joIe. zrI hIravijyasUri, zrI ratnazekharasUri pachI chaThThI pATe AvelA che. zrI hIravijayasUrijInA graMthone abhyAsa karanArAo sArI peThe joI zake tema che ke zrI hIravijayasUri zrI ratnazekharasUri pratye keTaluM bahumAna dharAvatA hatA? zrI ratnazekharasUrinA graMthanA vAkya zrI hIravijayasUri aneka prasaMge pramANabhUta purAvA tarIke raju kare che, eTaluM ja nahIM paNa eka sthaLe teo zrI ratnazekharasUrine "suvihitAgresara"nuM mAnabharyuM bIrUda ApI pitAne bhaktibhAva vyakta kare che. zrImAna razekhara sUrizvarajI sarakhA suvihita AcArya jyAre AratI AdimAM uchAmaNI karavAnuM ane te dvArA deva dravya vadhAravAne upadeza Ape tyAre teja vAtane zrI hIravi jyasUri asuvihitAcarita kahe e koI buddhimAna te naja svIkAre. vaLI pethaDazAha jyAre giranAra tirthamAM saMgha laIne AvyA tyAre zrI dharmaghoSasUrijInI vidyamAnatAmAM IMdramALAnI uchAmaNI thaI hatI evA ullekho maLI Ave che. jo belIne asuvihitAcarita mAnavAmAM Ave te zrI dharmaghoSasUrine paNa asuvihita AcArya mAnavA paDe. zrImAna vijayadharmasUri zrI dharmaSasUrine asuvihita kahevA jeTalI hade jaI zakaze? A uparathI "balI" mAtrane asuvihitAcarita che ema kahevuM te kalikAlasarvajJa zrImAna hemacaMdrasUri, zrIdharmaghoSasUri, zrIratna zekharasUri ane zrImAna hIravijayasUri, vigerenuM jayasuri athaDazAka bhAjI vimAna
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ saH-lAiTa: 27 eka sarakhuM apamAna karavA barAbara hAya ema zuM nathI. lAgatuM ? AratI-pUjAdinI khelI ke jenuM sarvamAnya samarthana zrI ratnazekharasUrinA zrAddhavidhi graMthamAM ApaNe joI zakIe chIe tene zrI hIravijayasUri suvihitAcarita kahe e cheka asa bhavita che, ema ApaNe upara joi gayA, have ApaNe A elI' zAstrAdhAre asuvihita carita che. kharI tene jaza vadhu vicAra prasa'gAnusAra karI laIye ( pUjA-AratI AdinI lIne je suvihita Aca rita kahI parAvartana karavA AjJA kare che, te carita anAtinA bhedra samajyA hAta te| AvI mATI muMjhavaNamAM paNa na AvI paData, je khelIne ratnazekharasari jevA mAna Ape che te elI'ne asuvihita Acarata kahevAnuM paNa teo kharekhara sAhasaja kheDe che, AcaritanuM lakSaNa abhayadevasUrijI pramANe Ape che-- "suvihita AcaritanuM lakSaNa. " asaDheNa samAinnaM jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriyamanehiM bahumaNumayameyamAyariyaM // 1 // ( bhagavatiTIkA ) artha:- " kAI' amuka kAjInA lIdhe azaoN gItArthe purUva SAce AcaryuM hAya ane temAM kAi prakAranu sAvadha na hoya; tathA te kAle anya gItArthamuniyAce niSedhyuM na hoya ane ghaNuA. A tene sa'mata thayA hAya tA te carita gaNAya. " 'balI' e ghaNA prAcinakAlathI cAlI AvI che. evu '
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lATa. AgAme ane paMcagI khAsa karIne sAdhuone mATe ja temanA AcAra viSayaka pustaka cheA graMthamAM gRhasthonA tamAma vidhAnenuM pratipAdana kayAMthI heya, arthAt ja hAya, hA mAre amuka prasaMge sAdhunA AcArane lagate zrAvakano saMbaMdha Ajo hoya tyAM tenA vidhAnane leza isAre karAye heya che, paraMtu bahuzrute zrAvakanA upakAra arthe AganA mUla za nuM upajIvana karI gya yogya vidhAne batAvyA che, eTale ke jeTale aMze paMcAgI vacane mAnya che teTale aMze bahazutenA vacane ane AcaraNAe paNa mAnya che. "gItArthAcaraNaM tu mUlagaNadharabhaNitamika sarva vidheyaka savairapi mumukSubhiriti" (pravacanasArodvAra ). artha "je vAta gItAjane AcarI hoya tene mUlagaNa dharanA vacananI mAphaka sarva sAdhuoye paNa vidheyatarIke mAtra vIja joIe." - yadi kacita AratI-pUjA AdinI balIpaMcAgImAM sAkSAt na paNa kahI hoya te paNa hemacaMdramahArAja, dharma, ghoSasUri ane ratnazekharasUri Adi aneka Acaryothe bahumAnapUrvaka mAnya rAkhI che, eTale mUlagaNadhara mAnya tulya kahI zakAya, paraMtu tene ekAeka anAdara kare azAkIya batAvavI e AsvikenA hRdayane grAhya te naja thAya, punaH je vidhAna pUrvacAe badalavAnuM jaNAvyuM ja nathI te vidhAnane ApaNe sva chAthI pheravavA taiyAra thavuM e kaMI pratiSThita DahApaNu naja gara NAya, basa uparanI yukti ane pramANethI e siddha thaI cuchyuM ke " AratI-pUjA AdinI belI " suvihita Acarita che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lATa. Aga ane paMcagI khAsa karIne sAdhuone mATe ja temanA AcAra viSayaka pustaka che. A graMthamAM gRhasthanA tamAma vidhAnenuM pratipAdana kayAMthI heya, arthAt ja heya, hA mArca amuka prasaMge sAdhunA AcArane lagate zrAvakane saMbaMdha Aje hoya tyAM tenA vidhAnane leza isAre karo heya che, paraMtu bahuzrute zrAvakanA upakAra arthe AgAmenA mUla za nuM upavana karI egya yogya vidhAne batAvyA che, eTale ke jeTale aMze paMcAgI vacane mAnya che teTale aMze badhutenA vacane ane AcaraNAo paNa mAnya che. "gItArthAcaraNaM tu mUlagaNadharaNitamiva sarva vidheyaka sarvapi mumukSubhiriti" (pravacanasAroddhAra), artha-baje vAta gItAjaneye acarI hoya tene mUlagaNu dharanA vacananI mAphaka sarva sAdhuoye paNa vidheyatarIke mAnavIja joIe." - yadi kacita AratI-pUjA AdinI bAlI' paMcAgImAM sAkSAt na paNa kahI hoya te paNa hemacaMdramahArAja, dharmaghoSasuri ane ratnazekharasUri Adi aneka Acaye bahumAnapUrvaka mAnya rAkhI che, eTale mUlagaNadharamAnya tulya kahI zakAya, paraMtu tene ekAeka anAdara kare asAcI batAvavI e AstikonA hRdayane grAhya te naja thAya, punaH je vidhAna pUrvacAe badalavAnuM jaNAvyuM ja nathI te vidhAnane ApaNe ravecchiAthI pheravavA taiyAra thavuM e kaI pratiSThita DahApaNu naja gaNAya, basa uparanI yukti ane pramANethI e siddha thaI cuchyuM ke " AratI-pUjA AdinI belI " suvihita Acasti che,
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa 4 have zrI ratnazekharasUri kaI kaI rIte devadravyanI vRddhi karavA tuM sUcave che te zAMti ane madhyasthatApivu thI tapAsIzuM. madhyasthatAne ullekha ame A sthaLe khAsa IrAdApUrvaka ja karyo che. zrI vijayadharmasUri "balI"ne kalpita ane asuvihitAcarita mAnatA hovAthI, temaja AratI-pUjA AdinuM ghI levadravyamAM ja laI jaI zakAya e zAstrIya pura maLe te pote mAphI mAge ema ekavAra temaNe jaNAveluM hovAthI, zrAddhavidhikAranA kathitAzayane teo pitAnI rUci anusAra goThavI kahADatA hoya ema temanI patrikA naM. 2 nA 8 mA pRSTa uparathI jaNAya che. madhyasthatA rAkhavAnuM AmaMtraNa ame eTalA mATe karIe chIe ke ame te kathanane ke kathananA arthane koI paNa rIte vikRta na karatAM mULa graMthakAranA Azayane ja prakAza te para nAkhavA IcchIe chIe. niSADha-jIna dravyavRddhinA saMbaMdhamma zAvidhinA ka A pramANe spaSTIkaraNa kare che- "jinadhanaraza-vagara dRddhiAdamAhAri pridhaanpridhaapnikaayotikaadimocndrvyotsrpnnpuurvkaaraatrividhAnAnA"- - ( zrIvijayadharmasUri e pAThane. artha nIce pramANe Ape che--"zrAvake dara varSe (A kALA-maheTA akSara vijayadharmasUrinA pitAnA che.) devadravyanI vRddhi mATe A kAma karavAMyALa paheravI, iMdramALAdi paheravI, paherAmaNI mUkavI ane chetiyAM vigere mUkavAM tathA dravya nAkhavA pUrvaka AratI utA tAravI." . eja artha upara vivecana karatAM zrI vijayadharmasUri kahe che ke "uparyukta pAThanI aMdara caDhAvAnuM ke belInuM nAma mAtra
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 sarcalAITa paNa nathI temaja te ka paNa evAM che ke jemAM bolInI jarUra paNa nathI jovAtI * * * belInI sAthe uparyukta pAThane kaMI saMbaMdha ja nathI." A vAkyamAM prathama daSTiyeja zrIvijayadharmasUrine Aveza, Agraha ane vicArameha pratIta thaI Ave che e vicArameha temane mULa purUSane Azaya samajavAmAM athavA te satya arthanA svIkAramAM vinarUpa na thAya eTaluMja ApaNe hAla turatamAM te IcchIzuM. ' zrImAna vijyadharmasUri uparanA arthamAM mALA paheravI, IMdramALA paheravI" ema kahI mALA vikumArapALanA saM- gerene caDhAve uDAvI devA mAge che; chatAM ghamAM caDhAve. je caDhAve na thAya te pachI devadravyanI vRddhi zI rIte thAya? e eka prazna sAhasIkatA temanA manamAM uddabhave che. teo pitAnI kalpanAzaktithI tenuM samAdhAna zodhI kahADe che. teo ane marakSA zivAya pitAne uddeza siddha karI zake tema na hatuM tethI a ne anartha karatAM kahevuM paDe che ke -"uparyukta kAryonuM (mALA-iMdramALA vigerenuM) dravya vastuo pahelAM devadravyamAM laI jatA" arthAt e mALA A kALe paNa derAmAM melavI ane e rIte devadravyanI vRddhi karavI zrIvijayadharmasUri pitAnA A arthamAM keTalA vyAjabI che ane mALA derAsaramAM mUkavAthI ja devadravyanI vRddhine Azaya sArthaka thaI zake ema kahevAmAM teo zAstrIya vidhi tathA vivekabuddhinuM kevI rIte ullaMghana kare che. te zrImAna ratnazekharasUrijI mahArAjanA pitAnA vivecana uparathI jaNAI Ave tema che devadravyavRddhi nAmanA pAMcamA dvAranA vivecanamAM zrIratnazekharasUri kahe che ke tathA devadravyaddhayarthaM prativarSa mAlodghaTTanaM kArya, tatra
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa. dara candrayAnyA vA mAlA prativarSa yathAzakti grAhyA, zrIkumArapAlasaMghe mAlodghaTTanasamaye mantrivAgbhaTAdiSu lakSacatuSkAdivAdiSu ' mahUA ' vAsisaurASTrika prAgvATahaMsarAjadhArUputro jagaDo malinAMgavastro sapAdakoTI cakre vismayAdrAjJA pRSTaH prAha matpitrA nauyAtrArjitadhanaiH sapAdakoTimulyamANikyapaMcakaM cakre, prAnte coktaM-zrIzatruMjayaraivatadevapattaneSu devasyaikaikaM dadyAH, dvetvayA sthApaye iti // " vaLI devadravyanI vRddhine arthe dareka varSe mAleghaTTana karavu, temAM iMdramALA athavA bIjI mALA dara varSe zakti pramANe grahaNa karavI. zrI kumArapALanA saMghamAM mAleddana thayu* tyAre vAgbhaTTama'tri vigere samartha leke cAra lAkha, ATha lAkha ityA saMkhyA khelavA lAgyA. te samaye seraTha dezanA mahuAnA rahIza prAggATa haMsarAja dhArUnA putra jannaDuza malI na zarIre malIna vastra paherI oDhIne tyAM ubhe hatA, teNe edama sAkroDanI rakama kahI. AzcaryathI kumArapALa rAjAe pUchyu' tyAre teNe kahyuM ke mhArA pitAye naikAmAM besI deza-dezAMtara vyApAra karI upAjaeNna karelA dravyathI savAkADa senaiyAnI kImatanA pAMca mANikyaratna kharIdyAM hatAM, ane aMta vakhate mane kahyuM hatuM ke " zrI zatruMjaya, giranAra ane kumArapa%0na emAM nivAsa karanArA bhagavAnane ekeka ratna thAre Avu ane e ratna tAre peAtAne sArU rAkhavAM " vigere. ( A bhASAMtara Ava jathI lagabhaga 15 varSa upara prakaTa thayela zrAddhiidha-bhASAMtaramAMthI akSarazaH levAmAM Avyu che. tethI temAM arthayukta arthanA saMbhava nathI, )
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saca-lAiTa, eja mALAnA caDhAvA saMbadhe upadezasaptatI ane catuzitiprabaMdhakAra paNa spaSTa zabdomAM A pramANe vivecana kare che- mAlodghATanaprastAve tAdRzi saMghe rAjJi saMghe ca niSapaNe vAgbhaTaH prathamaM lakSacatuSkamavadat pracchanadhArmikaH kazcitkathApayati lakSA aSTau evamanyAnyeSvIzvareSu vardayatsu kavitsapAdakoTI pakAra. (caturvizatibapa). artha-"tevA prakAranA (mahAddhiyukta) saMghamAM mALAnA caDhAvA prasaMge rAjA ane saMgha svasthapaNe beThA pachI prathama vADmaTTa 4 lAkha belyA tevAmAM koI guNa dharmane eka lAkha kahyA, evI rIte anya anya gRhastha paNa elIne dUra tyane vadhAre kazyA lAgyA tyAre Iye. javAharupiyA kayA (antamAM teNe mArA paherI" - - - * ahIM rAjA kumArapAla, maMtrI vADmaTa ane anya anya gRhasthoe mALAnI "uchAmaNI" karI e spaSTa ullekha che. A uchAmaNI" nA samaye hemacaMdramahArAja, zrIdevasUri zrI zrIdharmaSasUri Adi mahAprabhAvaka AcAryo hAjara hatA. e A belIne asuvihita mAnela heta te te te AcAryo avazya niSedha karatA, paraMtu A sthaLe te AthI ulaTo ja prayAga jevAya che. zrI niii satra mAghanI varaNAviSTa pAma batha II pracchannapuruSaH ko'pi lakSastAmaSTabhiH punH| vataH poDazamilasAgabhaTastAmamArga yat //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAITa, evaM pravarddhamAne'tha mUlye pracchannapuruSaH / sapAdakovyAM tAM mAlAM mArgayan prakaTo'bhavat // (kumArapAlacaritra). arthata--"tyAM zatrujaya tirthamAM mALA paheravA mATe trIsaMgha maLe tyAre pahelAM vADmaTamaMtrIe cAra lAkhathI mALA mAgI, pachI pracchannasvarUpavAbha keie AThalAkhathI mAgI, tyArabAda pharI vAmbhaTe soLa lAkhathI mAgI. A pramANe vadhatA vadhatA pracachanna svarUpavALe purUSa savAkeDathI mALA levA huAra paDyo." A vivecanamAM kAryanuM dravya-zrIvijayasUrinA kahevA pramANe vastu-devadravyamAM laI javAne IsAre sarakhe paNa zuM kayAMI levAmAM Ave che ? balake mALAne caDhAve karavAnuM ane e rIte devadravyanI abhivRddhi karavAnuM spaSTa sUcanaja ApaNe to joI zakIe chIe. kumArapALa rAjAnA saMdhamAM je mAla ghaTTana thayA ane mahaAnA rahIza jagaDuzAe cAra-ATha lAkhathI AgaLa vadhI savAjhoDane caDhAve karyAne je etihAsika pura zrIrazekharasUrijIe pitAnA vivecanamAM TAMkI batAvyuM che te zrIvijayadharmasUrinA "belInuM nAma mAtra paNa nathI" e kathananA samarthanamAM kevI rIte baMdhabesatuM ane upagI thAya te amArI dhAraNamAM AvI zakatuM nathI. zrIvijayadharmasUri tenuM sAmaMjasya kevI rIte sAdhe che te jANavAjoga thaI paDaze. have je caDhAve kivA belI kalipata ane asuvihitAcarita hota te zrI hemacaMdrasUri, zrIdevasUrijI, dharmaghoSasUrijInI hAjarImAM kumArapALarAjAnA saMghamAM e caDhAvAno prasaMga banavA pAmata khare? A dRSTAMtaja batAvI Ape che ke caDhAve e devadravyavRddhinuM eka mukhya aMga che ane te caDhAve
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa. Aja-kAlanA kalpita ke asuvihita nahIM; paNa zAstrIya temaja sunihita che. kathAvAdane bhale vidhivAdathI utaratI pa*ktie sUkavAmAM Ave, paraMtu jyAre vidhivAdanA upadeza pAte petAnA Azayane sahaja sukhAdha anAvavA mATe kathAnA ullekha kare tyAre temaNe karelA zabdathI svIkAravA e jIjJAsuonI dekhItI pharaja che. eve prasaMge bIjI TThAnuM zekhI durAgrahane 1LagI rahevuM e hAthamAM masAla lai kUvAmAM utaravA jevuM zuM na gaNAya ? sarala ane sahaja arthane vikRta manAvavA jatAM khIcha aneka kalpanA na chuTake upajAvavI paDe che. eTaluM chatAMe vidvAnA ane vicArakonI dRSTiye teA te kRtrimatA chupI rahI zakatI nathI. dharmasaMgraha pAnuM 167 mAM spaSTa rUpe evA zabdo che ke-- tathA mAlApasthApanAdau devasarake kRtaM dravyaM sadyaH eva deyaM // 6. mAlAparidhAna vigeremAM kabulela' dravya turatamAMja bharI devuM." A sthaLe jo mALA-vastuja arpavAnI hAta teA pachI niyata karela devadravya tatkALamAMja ApI devAnA Agraha zA mATe karavAmAM Ave? kivA cAkhkhI maryAdA bAMdhavAnI AvazyakatA zA mATe prabAdhavAmAM Ave zrImAn vijayadharmasUri caDhAvAnI upara caDhAI laI, jatAM ghaNI ghaNI guMcavaNAmAM AvI paDe che. pahelI gucavaNa te temane eja naDe che ke teo matrI vAgbhaTa, rAjA kumArapALa, ane zreSThIvarye jagaDuzAnI " khelI " nA spArtha dIla kholIne karI zakatA nathI. khIju kAryonuM dravya athavA vastuo kivA mALA jevI vastu mUkavAthI devadravyamAM zI rIte vRddhi thAya te nikhAlasapaNe kahI zakatA nathI ane trIjI pete paherelI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa, mALA ke je yathArthamAM nirmAlya gaNAya te bhagavAnane paravAthI AzAtanA thAya ke devadravyanI vRddhi thAya tene khulAse zedhI zakatA nathI. A pramANe eka arthane AgrahapUrvaka badalI nAMkhavA jatAM aneka Apatti jANe-ajANye pitAne mAthe vaherI levAI che. zrAvidhinI jema sukRtasAgara, kumArapALAbaMdha tathA upadezasasatikA, caturvizatiprabaMdha Adi ghaNA graMthomAM pazu mALAnA temaja caDhAvAnA prasaMge prApta thaI zake che. zrI vijayadharmasUrine athavA te temanA sarakhI mAnInatAvALAone pATha ugI thaze evI dhAraNAthI ane temAMthI keTalAeka pAhe nIce ullekha karIe chIe== upayorindramAlAM yaH paridhAsyati sNghpH| tasya tIrthamidaM bhAvi tadeti sthavirA jguH|| | waa ja sAtiyA tyAre.. . ki vize mAtra tIrthapAya jarA | (upadezasamatikA athAta-"te vakhate vRddha purUSa ema bolyA ke A ane saMvamAM je saMghapatI IndramALA paheraze tenuM A tIrtha thaze. te vakhate puNyapezala evA pethaDe turata uThIne IndramAlA paherI ane te tIryane pitAnuM banAvyuM." be saMvanA saMghapati vacce jayAre IndramALA paheravAnI tikSaNa paddha gIranAra upara cAlI rahI hatI, te vakhate pethaDe sAthI vadhAre uchAmaNI karI ane tIrthane pitAnuM nAcuM e vAta ahIM kayAnamAM rahevI joIe. sukRtasAgaranA 39 mA pAnAmAM e prasaMganuM vistAra pUrvaka rasamaya varNana kara
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ hi7 sarca-lAITa. vAmAM AvyuM che. temAMthI ame " uchAmaNane artha sUcavanA nIcenA thaDA ke utArI lIdhA che. sau TaMkAn hATakAn hemasatkaseraghaTIrapi / krameNa cakratustIrthagrahavyagrahadau tadA // raipaTIH sacivastatra paMcendrasrakkRte kRtaaH| . vaLyo itata satANAgha jatu bhAra ! cakre ca SoDaSAyastAH sadyastatra kSaNe'paraH / / ... mArgayitvA dinAnyaSTau svarNa melayituM yayau / / te vakhate tIrtha levAmAM utsuka hadayavALA te banne jaNa kame ame senAnI TAMka, zera ane dhaDIe bolavA lAgyA. temAM maMtrI (vetAMbara saMghanA saMghapati) e IndramALA levA mATe senAnI pAMca ghaDInI uchAmaNI karI, eTale sAmAvALA cha ghaDI bolyA. tyAre mArI sAta ATha evI rIte me me uchAmaNI kamAM hAjA, te vAtevAM sAdhamone kaI - eka rasela ghaDI be ane te mANasa A divasanI aMdara senuM lAvI devAnuM kabUlI suvarNa ekaThuM karavA gaye." (chevaTe chappana ghaDI suvarNa melIne pethaDe IMdramALA aMgIkAra karI ane te tIrthane pitAnuM banAvyuM.) rAjA kumArapALa, maMtrI vADmaTa ane zekIputra jagaDuzAne uchAmaNavA prasaMge zrAddhavidhikAranA pitAnA zabomAM ame AgaLa ekavAra raju karI cukyA chIe. vAMcake joI zakyA haze ke maMtrI ane rAja vacce kalezane avakAza na hoya ane tethI jyunivRtti mATeja belI kalpavAmAM AvI che e anumAna khAlI tarkavilAsa sivAya bIjuM kaMIja na hoI zake. kumArapALa prabaMdha e prasaMga upara vizeSa - karI nAkhe che
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sI-lAITa. ... mAloghaTTanasamaye militeSu zrInRpAdisaMbapatiSu maMtrI vAgbhaTaH indramAlA mUlye lakSacatuSkamuvAca, tatra ca rAjASTI lakSAn maMtrI SoDazalakSI rAjA dvAtriMzat lakSAn evaM sparddha mArAmU ziyALe cita achAtA pArTI 1dAra che . ' ati-mALA paheravAnA samayamAM zrI kumArapALarAjA vigere saMghapati tathA sarva leka maLyA pachI vATe IndramALA paheravA nimitte prathama cAra lAkhanI uchAmaNI karI. tyAre rAjAe ATha lAkhanI, punaH maMtrIe soLa lAkhanI karI, rAjAe batrAza lAkhanI uchAmaNI karI. A pramANe paraspara paddha vaDe mALAnI belImAM AgaLa vadhyA. evAmAM kaI eka guptadAtA purUSa savAkoDa belI Da!." ahIMA caDhAvAne, hetu, prakaTaja che, eTale te viSe vivecana karavuM nirarthaka gaNAze. AgaLa jatAM vistRta kathAnA ane kahyuM che ke lakSmIvaMtaH pare'pyevaM baddhaspIH zubhazriyaH svayaMvaraNamAlAvanmAlAM jagRhurAdarAta sarvasvenApi ko mAlA na gRhnniiyaajinauksi| ihaloke'pi yatpuNyaiH sphUrediMdrapadaM nRNAm ..+evaM kRtArAtrikamaMgalocatapradIpapUjAdhakhilopacAraH (kumArapALa prabaMdha) - + uparanA 2 zlekathI graMthakAra mAlAnI, "uchAmaNI" batAve che, ane tyArabAda trIjA slekamAM "AratI-pUjA AdinuM vidhAna jaNAve che, a. vidhAna batAvatA graMthakAra AdimAMja "U" e zabda Ape che, Ane bhAvArtha e che ke-jema mAlAnuM vidhAna batAvyuM tema teja vidhAnathI prajA gurU kumArapAle AratI-pUjA vigere kAryo karyA. ahIM "gvuM' e tulyA arthamAM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa arthata--"bIjA paNa kalyANane IcchanAra zrImate pUrvanI mAphaka avayaMvaramALAnI jema bIjI bAjI mALAne AdarapUrvaka grahaNa karavA lAgyA. jInamaMdiramAM pitAnuM sarvasva ApIne purUSa A mALA grahaNa na kare? ke jenA puNyavaDe A lokamAM paNa manuSyane iMdrapadanI prApti thAya che, jevI rIte "lI" pUrvaka mALA grahaNa karavAmAM AvI tema rAjAe AratI, maMgarakArI dave ane pUjAdika samagra upacAre belIthI karyA." , A chellA pramANethI jaNAze ke mALAparidhAna prasageja uchAmaNI vihita che, eTaluM ja nahIM paNa AratI-pUjAdimAM paNa bolI suvihita che. mAtra AratInI sAthe ja utsarSaNa zabdanI yejanA karanAra ane utsarSaNane artha "nAkhavuM" karanAra mahAne uparokta pramANethI ghaNuM vicAravA yogya sAhitya maLI zakaze. IndramALAonI vividhatA ane tIrthamALA temaja IndramALA vaccenI bhinnatA viSe vivecana karavAnuM anya koI prasaMgane mATe mulatavI rAkhI, A prasaMge mAtra eTaluM ja kahevuM basa thaI paDaze ke nakara ApI levAtI mALA vastu graMthakAra vApare che, paraMtu "samuccaya" arthamAM vAparatA nathI; chatAM yadi samuccaya" arthamAM che ema paNa mAnI laIye tathApi jema uparanuM kArya karyuM tema A badhA samuccita kAryo karyA e artha karavAmAM kaMI paNa ahIM bAdhaka dekhAtuM nathI, kAraNa ke je prajA gurU "mAlA"nI uchAmaNI kare te prajAgurU AratI-pUjA Adi "uchAmaNI" thI kare e kaMI AzcaryakAraka naja. gaNAya, tathA "uchAmaNI" vAlA prasaMga pachI graMthakAra AratI-pUjA Adino prasaMga jaNAve che te "gha' e zabdano "tulya" artha mAnavo eja vadhAre vajanadAra mAnI zakAya, anyathA prakaraNane lagata artha utthApI nAMkhI aprAsaMgika ane buTTo ubho kara e artha karanArane dekhato ja Agraha gaNAya, AvA Agrahane yadi sarvatra avakAzaja ApavAmAM Ave to tamAma zAstro AgrahamAM ja kheMcAI Ave ane satyane avakAzaja na male, eTale carcAne trAsakArI mAnI laI cheTA ubhA rahevuM eja zreyaskara che,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa taH indramALA nathI hotI. saMghapatI je mALI AjakAla nakare ApI pahere che te tIrthamALAja hoya che. tIrthamALA ane IndramALA vacceno bheda je zAstrIya prakAzamAM tapAsavAmAM Ave te tIrthamALA ane indramALA samajI levAnA jamamAM paDavApaNuM na rahe. utsarpiNazabdanA artha viSe temaja te zabda mAM kyAM kevA arthamAM vaparAye che te viSe vicAra calAvavA jeTalI bhUmikAe ApaNe have AvI pahoMcyA chIe. balI" varatutaH zAvihita temaja sunihita che, e - TalI vAta puravAra karavA ame saheja leka tsarpaNane bANamAM utaryA chIe. banI zakyA teTalA, athe. saMkSipta purAvAo paNa ApI cukyA chIe. te saghaLA purAvAnA pAThe vicAravAnuM ame sarva kaIne AgrahapUrvaka te ja kahI zakIe. jeo zAkAranA gabhara Azaye vAcI-vicArIne samajI zakavAnI sthitimAM hoya temane te pATha upagI thAya te sivAya amAre bIjo udeza nathI. zrI vijayadharmasUrijIe ukta pATha vAMcyAvicAryuM haze ke nahIM te ame jANatA nathI. ame eTaluM kalapI zakIe ke je temaNe te the samabhAve avelethA heta te teo kalamanA ekaja jhapATe balI caDhAvAne jamInadesa karI nAMkhavAnuM ATaluM sAhasa kheDavAne kadAca taiyAra na thAta. te game tema che. eTaluM te cokkasa che ke je temaNe zrAddhavidhinI sAthe AcAryAdi munimale sucavelAM anyAnya gathe vivekabuddhie vicAryA hatA te teo hAthe karIne ubhI karelA keTalAka viTaMbaNuomAMthI heje bacI zakayA heta. A sthaLe mAtra ekaja daSTAMta ApIzuM. kudaraNagingvAnAvinA (AdA rAri
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa po)- dravyanI uchAmaNa pUrvaka AratI vigere karavAM, (ane e rIte devadravyanI vRddhi karavI.) zrAddhavidhikAranA uta pAThamAM je " drasUrpaNazabda Ave che tene sAce artha zrIvijayasUri dIla lona ApI zakatA nathI. utsarSaNabe thathArtha bhAva, teja zabdanA apabhraMzamAM-uchAmaNImAM A paNe joI zakIe chIe. paraMtu uchAmaNuM temane prathamathI asvIkArya hevAthI te zabda temane anukULa nathI paDate. utsarSane artha je uchAmaNa kiMvA belI nakkI thAya te temanI patrikAone pAyeja dhasI paDe tema che. AthI karIne "zabda citAmaNa, " "zabdastamamahAnidhi" Adi kezomAM utsapaNane artha karavAmAM AvyuM che te thakI cheka bhinna artha karavAnI temanA zire aparihArya pharaja AvI paDe che. teo mULa ane pavavA ane guMgaLAvavA kahe che ke-"dravya nAMkhavA pUrvaka AratI utAravI." ahIM je nAMkhavuM artha utsarpazune karavAmAM AvyuM che te prakaTa rIte ja abhinivezasUcaka che. je teo AgRhanA raMgIna cazmA ghaDIbhara utArIne vegaLA mUke te teja kSaNe utsarSaNane mULasvaccha artha temanI dRSTi saMmukha pratibhAta thAya! utsarpiNa zabdathI samarpaNane ja artha je zrAvidhikArane ISTa hota te teo utsarSaNane praga na vAparatAM samarpaNa ke arpaNane ja pravega karata. paraMtu te samarpaNa zabda rAjA kumArapALa, maMtrI vADmaTa ane zreSThIputra jagaDuzAnI uchAmaNIne zI rIte sucaka kiMvA bedhaka thAta e vicAravAnuM che. utsarSaNa zabdane vividha zabdakezomAM temaja zrAdhdhavidhinA eka purAtana TabamAM je artha maMjura rAkhavAmAM AvyuM che te ja ame A sthaLe niSpakSapAtapaNe raju karIe chIe,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca -lAITa imarjana--ta, pU, lyu-cheDIne AgaLa vadhavuM-ullR ghana. (zabdaciMtAmaNI pRSTha 124) chor3akara Age jAnA- lAMghanA. (padmacaMdra keza-pRSTha 72) - pahdaya purato gatau-paTTune 2 (zabdasta mamahAnidhi-pRSTa 74 ) ,, ulTuMthana, urdhvagamana, cAna. (baMgAlI prakRtiedha abhidhAna pA0 75) '' """ z 19 13 | 34:,-maeNna ?? "" ' ., '' 1 2 ,, Going or gliding upwards. Swelleng, heaving, undulating, 1 uMce javu... athavA uMce caDhavu... 2 hIMcakA khAtuM, caDhatuM, phelAtuM, ( A`kRta saskRta-imejI DIkSanerI, pA. 300) utsarpo bhAvanAmevarohatprakarSatA so'syAmasti utsrpinniipratyeka samaye bhAvAne vadhavAnI je prakarSatA te uttarpaNa ane utsarpazu jemAM che tenuM nAma utsarpiNI. (zrI hemacaMdrAcArya praNIta abhidhAna ciMtAmaNI, ) ' utsArpaNI kALa' eTale arpaNa karavAne kALa evA artha hajI sudhI kyAMi kAIye kayA nathI. utsApaNIkALanA athaeN caDha tIne-kramika unnatinA kALa eveAja sarvatra karavAmAM AvyA che, ane baMdhabesatA paNa teja thAya che. utsArpaNInI sAthe utsurpaNanA artha vicArAya teA eka mhoTI gerasamajutI dUra thAya. zrIvijayadhamasUri uparakta dRSTibiMduthI utsarpaNane artha vicAze te temanI nimatrita viDanA adRzya thaze. emAM amane
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa 43 kAI paNa prakAranI zakrA nathI, eka zataka upara thaI gayela mAkAra pazu utsarpaNanA artha A rIte kare cheH------ - " devakoM dravya vadhArIne - pahilAMthI bolIne AratI utaarvAnuM vAvaLe " ( baLadrupa vadhAravo) vigere. e rItanA sarva zAstrasa'mata ane yuktisa`gata purAvAothI virUddha paDavu. emAM pAMDityanI sArthakatA nathI, kadAcit karma 95nA, ane tANI ANelI a'taHsArahona muktinI sahAyathI utsarpaNamAM arpaNanA artha ghaTAvavAmAM Ave te bALajIvA the DAkALane mATe e bhrAMtine paNa vadhAvI lye. paraMtu jyAre leAkeA vicA2tA thAya ane satyAsatyanA nirNaya karavA jeTalI sthitie Ave tyAre mAnI lIdheleA vijayanA vAvaTA dhULamAM maLI jAya e zuM saMbhavita nathI ? spaSTa arthanA anathai karanArane itihAsa kyAM sudhI vadhAvI le ? zAsanatinI lAgaNIne vinavavA karatAM kIrtti, pratiSThA ane samAnarakSAnI lAgaNIone, Ave prasaraMge, vinavavAthI rakhene zubha phaLa rizume evI AzAthI kahIe chIe ke zAstranAM vAkayAnA artha karatI vakhate kevaLa peAtAnA cAkkasa prakAranA Agrahane pakaDI nahIM rAkhatAM bhaviSyamAM potAnI kIrtti-pratiSThA ane vidvattAne keTale dhakko lAgaze tene paNa sAtheja vicAra karI levA joie, eka mIjI vAta paNa A prasage khAsa noMdhavAyeAgya jazuAya che. indramALA vigerenI sAthe grAhyAnA prayAga tathA bhUSaNa-caMdrodaya (ca'daravA) AdinI sAthe moya nA prayoga ghaNekhare sthaLe jovAmAM Ave che. A bheda zAstravizAradajI nahIM samajI zakatA hoya ema mAnavAne ame taiyAra thai zaka tA nathI. jyAM khelI pUrvaka grahaNu karavAnuM hAya tyAM prAdhAnA ane jyAM svecchAthI pha'i mUkavAnu ke nAMkhavAnuM hoya tyAM morUM te
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 saca-lAITa, ne prayoga khAsa karIne baMdhabesate thaI paDe che. AvI sIdhI sAdI vAta zrImAna zAstravizAradajIne samajAvavAnI prasarI pharaja bajAvavA mATe ame dilagIra chIe. - ame pahelAM ja kahI gayA chIye ke-"utsarpaNa" zabane artha uchAmaNa athavA belI e Arya uchAmaNI" siddha thAya te zrImAna maTI muMjhavaNamAM zadane janma." AvI paDe ane pitAnI patrikArUpI I mAratanI divAla mUlamAMthI ja dhasI paDe eTalA khAtara zrImAna zire urpaNane artha nAMkhavuM- mukavuM karavAnI pharaja AvI paDI che, paraMtu Agrahane kSaNavAra bAju para mUkI satyanI zodha mATe vicAra karIzuM te jANaze ke"uchAmaNI" e zabda khAsa "utsarpaNa" parathI utarI Ave. la apabhraMza bhASAne zabda che, jemake-usthApana zabda parathI apabhraMza bhASAmAM "uDAmaNa" vadyApana parathI "ujavaNu' tsava" parathI "occhava' ityAdi zabda banyA che, tema prathama mAgadhImAM "jIvana' e zabda vApare tenA parathI raskRtamAM "rAIna' e zabda bane ane kAlAMtare tene apabhraMza "uchAmaNa uchAmaNI" ItyAdi rUpa thayA, A zabda eka vAtunI hararAjI (lIlAma) thatI hoya tyAMja vaparAya che, paraMtu jyAM sidhI rIte ApavAnuM hoya agara nAMkhavAnuM ke mUkavAnuM hoya tyAM te kamazaH "are, morane, na ItyAdi zabda ja vaparAya che. juo zrAdhAvidhi pA166 mAM jayAM sidhI rIte caMdaravA Adi mukavAnA jaNAvyA che tyAM "nA" * e zabdathI ja vyavahAra karyo che, temaja mUla saMsakRta ke prAkRta bhASAnA zabda hoya tene ja vAcyArtha ke lakSArtha apabhraMzamAM paNa kAyama ja rahe che, paraMtu je zabda parathI apabhraMza zabda banyuM hoya temAM atara kadI saMbhavI zake ja nahIM, da aa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa. khavuM ke '" ne vAcyArtha "udarvagamana' Agala - chuM, vigere ja bane che jyAre "ucchAmaNI" mAM A artha bahu sArI rIte goThavAyele dekhAya che, etsava vigere prasaMge A ratI-pUjA karanArA bhAvike baheLA pramANamAM hAjara hoya che ane te vakhate AratI-pUjAnuM lIlAma bolAvAthI devadravyanI vRddhi sArA rUpamAM bane e svAbhAvika che, mATe zrAdhAvidhikAra devadravyanI vRddhinuM sAdhana batAvatA nirdeza kare che ke uchAmaNI" thI AratI Adi kAryo karavA ucita che, ahIM graMthakArane Azaya e te naja haiya ke AratI-pUjA Ardi uchAmaNathI kare teja pUjAnuM phala prApta thAya, kig "ucchAmaNI" karavI e anucita nathI paNa devadravyanI vRddhine mATe eka prabala sAdhana che, arthAt ucchAmaNI vinA paNa pUjAAratI karI zakAya ane karanArane phala paNa prApta thAya, hA mAtra bheda eTaleja che ke- ucchAmaNa karanAra pUjAnA phalanI sAthe devadravya vadhAravAnuM mahApuNya upArjI zake che, jyAre bIjA manuSyane kevala pUjAnuM ja purNaya le che, temaja bhAvanI tivratA maMdatA e paNa puryopArjanamAM eka prabala sAdhana che, utkarSaNa zabane artha karavAmAM zrImAna vijayadharmasUri bahu bahu muMjhAyA hoya ema temanI viutsarpaNa" zaH vidha patrikAo uparathI jaNAya che, eka bdanA ullekhe, vakhata teo "nAMkhavuM" e artha kare che, (jue patrikA naM. 1 pR. 8) bIjI vakhata "paNa karavuM e artha kare che. (paTelanA nAmathI bahAra paDelA henDabIlamAM zrI vijayadharmasUri ema kahe. vA irache che ke "sApaNI zabdane artha arpaNa karanAra ane che upasargane artha prAbalena eTale "vadhu" e thaI zake che") ane trIjI vakhata samarpaNa karavuM eTale sudhAre karI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa. potAnI jAtane kRtArtha mAne che. (jIe munizrI ANu vijayajInA TrekaTanA javAba' pR. 6) jo e arthanA mAhumAM teo vastutaH muMjhAi gayA hAya ane prAcIna pramANabhUta graMthAnI madada lai e mujhavaNamAMthI mukta thavA icchatA hoya te temaNe nIcenA vAkye vicAravAnA avasara levA evI mArI namra salAha che. 'utsarpaNa' nA vividha pramANeA ane tenA mATe ceAgya ghalIlAnA vistAra ame ahIM nathI karavA mAMgatA mAtra A sthale Tu'ka vicAra calAvI mUla bhUmikAyeja AvavAnuM ame dhAryuM che, jene A viSayamAM vistArathI avalekavu hoya teAye vidyutapriya jJAnAnadAmRtala paTa munizrI mANekasAgarajInI " utsa`Na satyArthaprakAzikA " mAMthI jANI levuM. saepa saptatImAM patra 51 me kahevAmAM AvyuM che ke- jJAnadarzana guNAnAM prabhAvaka - utsarpaNAkAraka arthAt jJAna-darzana suNeAnI prabhAvanA kiMvA unnati karanAra utyarpaNakAraka gaNAya. jo nAMkhavu ke arpaNa karavuM evA durAgraha pakaDI rAkhIe te prabhAvakane mATe nAMkhanAra ke arpaNa karanAra evA artharahita zabdoja sejavA paDe! upadezasasatikAmAM pAne 110 me kathA prasage karmasAra tathA puNyasAra nAmanA zrAvane sAdhIne kahyuM che kejnyaansaadhaarnndrvyotsrpnnaikpraaynnau - arthAt te ane, jJAnadravya ane sAdhAraNudranA vadhArA karavAmAM tatpara rahetA. ahIMA jJAnadraSya ane sAdhAraNudravya "nAkhavA " nI tatparatAvALA te ane zrAvakA hatA ema kahethAnA artha ze. hAI zake ? jJAnadrazya ane sAdhAraNudravya kyAM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAiTa nAMkhatA? zA mATe nAMkhatA? zrImAna vijayadharmasUri tene u. nara zI rIte vALe? . "varaNa hAnikA " (adhyAtmasAra). AnI TIkAmAM TIkAkAra A pramANe jaNAve che "utsarpantau-ucchalantau ca kartavyabodhasvarUpAbhyAM jagatpasi. sita ti" arthAta-uce uchalI rahelA vyavahAra ane nizcayanI kathAnA kallolanA kelAhale karIne ahIM TIkAkAra utsarpata" ne "ucchalavuM' e artha kare che, ane Aja artha yuktisaMgata che, A sthale yadi " La" ne nAMkhavuM, mukavuM artha karavAmAM Ave te A vAkyanuM sAmaMjasya kevI rIte thAya te zAstravizAradajI samajAvaze, amAre daDhatAthI kahevAnI pharaja paDe che ke haThavAdane dUra karI nA nyAyAnusArI udagamana, Agala vadhavuM, ucchalavuM, vigere arthe ja svIkArya thAya te uparanA sarva pramANe bahu suMdara rIte ghaTI zakaze ane AvI paDelI muMjhavaNa teja dUra thaze, paraMtu eka zabdanA yathArtha arthane mATe aneka pramANene uthalAvavA taiyAra thavuM e sAkSaradaSTie bhUSaNAvaha te naja gaNAya. zrAddhavidhi pAne 70 meM devadravyanI vRddhi zI rIte karI zakAya te viSe vivecana che. temAM svayaM jaivarALa levAamaranAvidhinA tadulavi--e ullekha che. tene artha-pate dravya arpaNa karI, tathA bIjA pAse karAvI, devane lAge pravartAvI athavA pravartAvarAvI devadravyanI vRddhi karavI." ahIM ekaja vAkayamAM arpaNa tathA utsarSaNa zabdane sapAveza thayeluM jovAya che. je utkarSaNane arpaNanA arthamAM vyavahAratha te vAkyano saraLa artha paNa dudhigamya thaI paDe!,
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sI-lAITa, na utsarSaNa eTale ke caDhAve. e caDhAva kivA bI * lIne uDAvI devA jatAM zrImAna vijayaolI apriya, dharmasUri dayAjanaka sthitimAM AvI paDyA chatAM Avaka che ema kahyA vinA nathI cAlatuM. temaAvakAradAyaka ! nI vANI e saMbaMdhamAM dhIme dhIme kevI - nirbaLa, niHsAra, ane kSINatAvALI banatI jAya che ene AbhAsa nIcenAM temanAM ceDAM vApe uparathI maLI zakaze. prathamanI patrikA lakhAI te vakhate AvezanuM paheluM moju 11 mAM pRSTamAM A rIte uchaLe che-"belInuM ghI devadravyamAM laI javuM e saMghanI kalpanA che, zAstrIya AjJA nathI." bIjI patrikAmAM e moju sahaja zithila thAya che ane tethI sAtamA pRSTamAM evA bhAvanuM kahe che ke-"bolI bolavI e suvihita Acarita nathI. paNa jInabhavanAdinA nirvahana mATe bIjA sAdhanenI gerahAjarImAM eka kALe te jarUrI hatI." devadravya saMbaMdhI mImAMsAmAM Avezane pAre cheka utarI jAya che. je belIne kalpita ane asuvihitAcarita manAvavAno prayatna karatA hatA teja belIne mATe pRSTha 14 mAM kahe che ke -"belI bolavAnI patine kAyama rAkhIne paNa tenI upaja sAdhArakhAtAmAM che. ravavI joIe." have je vastutaH belI kalipata-asuvihita ane jamAnAne pratikULa heya te pachI kAyama rAkhavAnI jarUra zA mATe vicAravI? paNa nahIM, kharI vAta te eja che ke zrIvijayadharmasUri bolIne upekSe che, paNa teja vakhate je bolI kaMI Avaka karI ApatI hoya te tene vadhAvI levAne ukta rahe che, mULa vastu apriya che, paNa kamANe dIkaro bApane hAle lAge, tema bolI nimittanI Avakane AvakAra ApavA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca lAiTa. taiyAra che. Ane artha kadAca e paNa thaI zake ke zrI vijayadharmasUri balIne kevaLa kalpita ane asuvihita aMtaHkaraNapUrvaka na mAnatA heya. ema banyuM hoya ke devadravyane kathaMcita-kucit durUpayega thate nihALI temanuM hRdaya dukhI thayuM hoya ane e dukhanA AvegamAM "olI e asuvihita che" e kSINa dhavani nIkaLI gayA hoya ! paraMtu kamanasIba kSaNamAM uddabhavelI evI asAvadhatAne chevaTanI ghaDI sudhI pakaDI rAkhavI ane punaH tene piSaNa ApyA karavuM e kaI rIte temane mATe hitAvaha na gaNAya. pratikramaNadinI belIne zrIhIravijayasUri asuvihita jaNAvavA chatAM caityAdina nirvAha mATe Avazyaka gaNe che, e vAta ane vistRtapaNe cacI gayA chIe. cityAdinA nirvahamAM je eka asuvihita belI paNa upayogI thatI hoya te te paNa nibhAvavI joIe, e zrIhIravijayasUrine abhiprAya che. te pachI nirvivAdapaNe devadravyanI vRddhi thatI hoya ane je belI zAmAnya tathA pramANusaMmata hoya tene uDAvI devAmAM athavA te te pratye abhAve utpanna karavAmAM zrIvijayadharmasUri keTaluM sAhasa kheDe che te samajavuM muzkela nathI. zrImAna vijayadharmasUrijInI vicArasaraNImAM je de je vAmAM Ave che tene teTalethI ja aMta nathI belI zuM dainika AvI jate. belInI virUddha temane eka ' kRtyamAMja parya- naveja buddo uThAva paDe che. teo kahe vasita thAya che ke -"uparyukta (mALA paheravI vi gere 11) kRtye paNa evAM che ke jemAM belInI jarUra paNa nathI jovAtI. chatAM paNa kaI kaI mahAnubhAva uparyukta pAThane AgaLa karI tenA arthamAM caDhAve belI vigere zabdane vadhAre karI pitAnA pa
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa sarca-lAITa, kSane sAcuM TharAvavA prayatna kare che, bolInI sAthe uparyukta pAThane kaMI saMbaMdha nathI. kAraNa ke uparanA pAThamAM je karyo batAvavAmAM AvyA che te vArSikaka che, nahi ke dainika ka," teonA A kathanathI dainika konI sAthe ja besIne saMbaMdha hoya evuM anumAna kahADavAnuM zrIvicadharmasUrine zuM sabaLa kAraNa che te samajavAne ame taddana azata nivaDyA chIe. kalapanA karavA sivAya temane hetu samajavAne amArI pAse bIjuM sAdhana nathI. - zrAvidhikAra pAMcamA prakAzamAM- " atha varSakRtyamuttarArdunottaramAyayA caikAdazadvAraisaha" evI pratijJA kare che. upalaka vAMcanArane ema lAge ke, A prakAzamAM kevaLa vArSikakRtyane ja ullekha haze. paraMtu jee e graMthanA evA ekaja vAkya upara potAnA vicArenI mAtra mahelAte bAMdhavA mAgatA hoya temaNe jarA vizeSa uMDA utarI tapAsa karavI joIe. kaI paNa graMthanAM pAnAM pheravatAM ekAda vAya pitAnA vicAramehane anukULa jaNAya, eTale te vAkya TIkA-TIppaNa ane bhASya sAthe kALA-heTA akSare chApI nidhajanene bhramamAM nAMkhavA e dharmopadezakanI amadAra 5DhavI dharAvanArane te naja chAje! zrImAna vijayadharmasUri varSakatyanA agIAra dvAra samajavAmAM keTalA chetarAyA che tene khyAla pAMcamA prakAzanA pUrvAparanA saMbaMdha uparathI ApaNane maLI zake che. vArSikakanA mathALA nIce samAelAM ka vastutaH varSamAM ekajavAra karavAnA che ke ekathI adhikavAra tene nirNaya ApaNuM pitAnI kalpanAthI nahIM karatAM mULa graMthakAra zrImAm ratnazekharasUrijInA suspaSTa kathanamAMthIja meLavavAne prayatna karIzuM-
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa pA pacama prakAzanA prAraMbhamAM 13 mI gAthAnI pUrNAhUti e pachI zrImAn ratnazekharasUri mahArAja kahe che. ke-- " prativarSa varSe varSe jaghanyato'pyekaikavAraM x x x vizeSa dharmakRtyAni yathAzakti zrAddhena vidheyAnIti zeSaH " ahIMA apakSovinA ze artha karavA e vijayadharmasUri kadAca a taramAM samajavA chatAM mhAra nahIM mUkI zake. zrAddhavidhinA rDA spaSTa vANImAM kahe che ke " zrAvake daravarSe jadhanyathI-echAmAM ochu eka eka vAra paNa (1) caturvidha zrIsa'ghanI pUjA, (2) sAdhI vAtsalya, (3)tIrthayAtrA-thayAtrA-aSTAntuikIyAtrA,. (4) jInamaMdirane viSe snAtra mahesrava, (pa) mALA paheravI,. IMdramALA vigere paheravI, paherAmaNI karavI, dheMtiyAM vigere ApavAM, tathA dravyanI ucchAmaNI karavA pUrvaka AratI utAravI vigere dharmakRtyo karIne devadravyanI vRddhi karavI, (6) mahApUjA,. (7) rAtrine viSe dharmajAgarikA, (8) zrutajJAnanI vizeSa pUjA, (9) aneka prakAranAM ujamaNAM, (10) jInazAsananI. prabhAvanA, (11) AAleyaNAM; eTalAM dhamakAryo yathAzakti karavAM, " arthata A 11 mRtyu evAM che, ke je varSamAM pratyeka zrAvakaputre ochAmAM AAM ekavAra te avazyameva karavAM joIe. mAtra ekaja vAra e dharmamUlye karavAM ane ekathI vadhuvAra na thaI zake evA artha kheMcavA e mULa kartAne anyAya. ApA kharAkhara che. "tamAre zrALake varSamAM chevaTa ekavAra te amuka dharmaku karavAMja joie ane e rIte zrAvaka tarIkenA janma sArthaka karavA joie," evA keMI suni-mahAzaja upadeza Ape te tenA artha evA te kadApi naja thAya ke varSamAM mAtra eka vAra tevAM dharmakRtyo karIne zrAvake nizcitapaNe besI rahevAnuM che! ghAsa vADhavAnI bAdhA lenAra arthagyAe jevI rIte ghAsa vADhavAne badale. ghAsane mULamAMthI cuMTI kADhavAnI chuTa peAtAnI *
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ para sa-lAITa addabhUta pratibhAnA baLe upajAvI kADhI hatI, tevI rIte ukta dharmaka varSamAM vadhAre vAra nahIM karatAM kevaLa ekajavAra karavAnAM che e chuTakArAne mArga zodhI kahADe e bhayaMkara buddhivaibhavavALAothIja banI zake. AyaNa, zAsanaprabhAvanA, zrutajJAnanI pUjA, devadravyanI vRddhi, tIrthayAtrA vigere ku evAM che ke je varSamAM ekavAra te zu, seMkaDo vAra karavAmAM Ave te paNa bhavyAtmAne asaMteSa ja rahyA kare, agIAra dharma nI nAmAvalI samApta karI zrIratnazekharasUrijI saMghapUjAnA adhikAramAM kahe che ke - "vaDhavamojInapAtraxxzrIybhyo " arthata bahumAnapUrvaka vastra, kabaLa, pUMchanaka, sUtra, una, pAtro, pANInA kUbaDA, vagere pAtra, dAMDe, dAMDI, vigere gurUmahArAjane vaherAvavAM." A dharmakRtya je zrAvake varSamAM eka ja vAra kare te sAdhu-sAdhvIonI vastra, kaMbaLAdinA abhAve zI sthiti thAya te vicAravAnuM che. vastutaH varSamAM ekavAra eTaluMja karavuM ane pachI ADe AMka vALI de evuM kazuM vi. dhAna temAM jovAmAM nathI AvatuM, zuM vijayadharmasUri varSamAM ekathI adhikavAra tIrthayAtrA, prabhAvanA, svadharmIvAtsalya karanAra bhAvikane tema karatAM aTakAvI ema kahI zakaze ke-"mahAnubhAvI varSamAM be vAra tIrthayAtrA karI tame jInaprabhunI AjJAne lepa karyo che te mATe tamAre prAyazcitta levuM paDaze?" temaNe varSamAM ekathI adhikavAra gharmakRtya karatAM kaMI zrAvakane nathI joyA? je pitAnA jIvana daramIAna ekathI vadhAre vAra eka bhavyAtmAne dharma karate je hoya ane e dharmakRtye thatAM nihALI pramodabhAva anubhave chete teo "uparanA pAThamAM je kRtya batAvavAmAM AvyA che te vArSika
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lATa. pa kRtya che--nahIM ke dainika. '" e prakAranI potAnI bhUlabharelI va canAvatI zI rIte sudhAravA mAge che tenI hAla turatamAM pratI-kSA karI AgaLa vadhIzuM, zrAvidhikAra " jaghanyathI prati varSe eka eka vAra ( ukta dharmakRtya ) karavAM." ema kahIne vAtane eTalethIja 5DatI nathI mUkatAM. zrImAn vijayadharmasUri vArSikakRtyAnA jevA artha kare che tevA artha bhUle cUke paNu kAi na kare evI AzakAthI mULa graMthakAra poteja vArAMtare-prakArAMtare vividha rUpe arthasUcana karavAnuM lakSamAM rAkhe che. ApaNane A prasage te sUcanA bahu upayogI thai paDaze " svaputrAdijanmotsave vivAhe'nyasminnapi prakaraNe sAdharmikANAM nimaMtraNaM viziSTabhojanatAMbUlavastrAbharaNAdidAnamApanimagnAnAM ca svadhanavyayenApyuddharaNaM " potAnA putra vigerenA janmansa, vivAhuM vigere hAya, tA sAdhI bhAione nima'traNa karavuM ane uttama leAjana, tAMbUla, vajra, AbharaNu, ItyAdi Apavu, kadAca te svadhIbhAI krAI vakhate ahu muzkelImAM AvI paDe te gAMThanu* dhana kharcIne paNa temane AkRtamAMthI ugAravA." zrAddhavidhikAranA, varSahyanA mathALA nIce AvelA, A saMghapUjA prakaraNanA vAkyanA amala jo varSamAM ekajavA2 ka2vAnuM sA kAI manamAM rAkhe to dInadara ane sahAyane pAtra evA svadhamI bhAIonI zI sthiti thAya ? " maMtrI vastupAlAdInAM tu praticAturmAsikaM sarvagacchasaMghAcavidhAnAdi zrUyate bhUyastaravittavyayAdi ca " (zrAddhavidhi pAtu 161) " vastupAla matrI Adie dareka cA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ tha4 sarca-lAITa: tumAsamAM (phAguna, ASADha, ane kArtikamAM) sarva ga7 ane - saMghanI pUjA vigere karelI ane temAM puSkaLa dravya vAparelu evuM sAMbhaLavAmAM Ave che. varSathamAM cAturmAsika dharmaya paNa mULa zAstrakArane saMmAnya che ema kahevAnI have jarUra rahetI nathI, thirApadre zrIzrImAlaAbhUH saMghapatiH SaSTyadhikatrizatI sAdharmikAn svatulyAMzcakre " (zrAddhavidhi pRSTha 163) A ullekha paNa varSakRtyanA mathALa nIce ja che. tene artha e che ke "thIrApamAM zrImAla vazedabhava AbhU nAmanA saMghapatie haMmezA eka eka gRhasthane pitAnA samAna (saMpattivAna) banAvIne eka varSamAM 360. savAmIvacchala karyA hatAM" arthAt, 360 sAdharmika bhAIonI unnati karI hatI. mULa kathA ApavAthI bahu vistAra thaI jAya tema hovAthI kathAne niSkarSa ApIne ja amAre satiSa 5kaDave paDe che. have je sAdharmayAtsalya, varSamAM kevaLa eka javAra karavAgya-varSakRtya hoya te ja eka zrAvakanI unnati sAdhavI e zu avivekabharyuM na gaNAya? paraMtu nahIM. zrAddhavidhikArane e Azaya muddala nathI ke varSakRtyanA mathALA nIcenA dharmaka varSamAM ekajavAra karavA joIe. te te gairavanI sAthe eTale sudhI kahe che je dharmakRtya varSamAM ochAmAM ochuM eka vAra pratyeka zrAvake karavuM ja joIe. te dharmakRtya pratidina karIeka eka divase eka eka avakane saMpattivAna banAvI, 36 AvakanI varSa daramIAna unnati sAdhI AbhU nAmanA saMgha patie zrI saMghanI rahetI. anupama pUjA-sevA bajAvI hatI. "snAtramaho'pi +++ prauDhavistAreNa prasaha garvasu vA kartumazaktenApi prativarSakaikaH kArya:
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarya-lAITa: (zrAddhavidhi patra 165) ati spaSTa ane gaMbhIra vANImAM, jANe ke DiDimanAdapUrvaka kahetA hoya tema zrAddhavidhikAra, zrImAn vijayadharmasUrijInI mukhya bhrAMtine dUra karavA kahe che ke snAtrotsava : 9 % Adi DhavistArathI darAja ke parva divase karavAne azakta hoya te teNe varSamAM eka vakhata te jarUra karavAM." ___" tathA zrutajJAnasya pustakAdisthasya karpUrAdinA pUjAmAtraM sarvadApi mukaraM prazastavastrAdibhirvizeSapUjA tu pratimAsaM zuklapaMcamyAM zrAvakasya kartu yujyate, tathApyazakto jaghanyaso'pi sA prativarSamekaikavAraM kAryA, (zrAddhavidhi pAnuM 166) zrutajJAnapUjAnA adhikAramAM zrIratnazekharasUrijI kahe che ke-"tathA pustakamAM rahelA zrutajJAnanI ArAsa AdithI pUjA te mAtra darare ja karI zakAya che, suMdara vastrAdikathI vizeSa pUjA te daramAse zukalapaMcamInA divase Avake karavI gya che, tema chatAM paNa evI zakita na hoya te jaghanyathI varSamAM ekavAra te karavI ja." A uparAMta bIjA saMkhyAbaMdha pramANe zrAddhavidhimAMthI maLI zake tema che. paraMtu amane lAge che ke have vadhu pramANe ke purAvAonI jarara nathI. mAtra mathALuM vAMcIne ja zrImAna vidharmasUri varSayanA bhramamAM paDI gayA haze te graMthane pUrvIparane saMbaMdha-prakAza temane yogya samajutI lAvavAmAM bahu madadagAra thaze evI AzA rAkhIe chIe. ame upara zrImAn vijayadharmasUri nA bolInI sAthe uparyukta pAThane koI saMbaMdha nathI, kAraNa ke te kRtye vArSikakRtya che-nahIM ke dainika." e kathananA uttaramAM kahI cukyA chIe ke-dainikakRtyenI sAthe ja elI ke caDhAvAne saMbaMdha hoya ane varSakRtyane mATe tevuM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarya-lAITa kazuM na hoya e artha ke je zrI vijyadharmasUrijIe kAle che tenuM AMtara-rahasya ame samajI zakyA nathI. kSaNabhara mAnI laIe ke-dainikakRtya hoya tyAMja belI ke caDhAvo saMbhave. paraMtu teja vakhate ame kahIe chIe ke uparanAM prAyaH ghaNuMkharAM kaye kevaLa varSakatyanI zreNImAMja nathI AvI zakatAM. temAM dainika tathA parvakRtyane paNa samAveza thaI jAya che. zrI-mAna vijayadharmasUrie ubhI karelI A guMcavaNa ke je temane pitAneja guMcavanArI thaI paDI che te ukelavAnI tasdI leze? belIne saMbaMdha e dainikonI sAthe ja che evA bhA sUcana karavA zrImAna vidharmasUri kayA viziSTa hetuthI hAra paDyA haze tenI kalpanA karI levA sivAya ApaNe pAse bIjo upAya nathI. ApaNe kalpI laIe ke kaI derAsaramAM reja AratI-pUjAdine mATe kaleza thato hoya ane e kalezanI nivRtti arthe belI ke uchAmaNI karavAnuM nirdhAryuM hoya, ane zrI vijayadharmasUrie e dazya pitAnA carmacakSuthI nihA hoya te koNa jANe! amArI jANamAM e kaI prasaMga AvyuM nathI. ulaTu keTalIkavAra ghaNekhare sthaLe-nhAnAM nhAnAM gAmaDAomAM AratI utAranAra ke pUjA karanAra bhAvika zrAddhanA paNa sAMsA hoya che. pUjA-AratInuM kAma ekalA geTIneja game tema karIne ukelI nAMkhavAnuM hoya che. have pUjAAratI utAranArane ja jyAM prAyaH abhAva rahyA karate heya tyAM belI belavA ke uchAmaNuM karavA keNu zA mATe bahAra Ave? rAja karatAM parvanA divasomAM janasamAjane utsAha vizeSa vegathI bahAra Ave che. belI ke uchAmaNI mATe prasaMga paNa eja upayogI thaI paDe che. AvA sarvasAmAnya anubhava sAme paDI elI"ne dainika dharmakatyanI sAthe ja devI e kAM te vicArakanI khAmI athavA te lekhakanI alapajhatAne lIdheja banI zake.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAiTa paha AvI zAstravihita, suvihitAcati ane prAmANika che, e viSaya ame cI gayA. have khelInA pradhAnahatu cA hovA joie ?, e prazna ApaNI sa'mukha upasthita thAya che. zrImAn vijayadharmasUri devadravyanI Avakane sAdhAraNakhAtAmAM laI javAnI prarUpaNA kare tyAre kudaratI rIteja temanI sAme evA prazna Ave ke je AratI-pUjAdinI khetInI Avakane sAdhAraNa khAtAmAM lai jaze. tA pachI devadravyanI vRddhi zI rIte thaze? A praznanA uttara ApatAM temane mAthuM khajavALavuM paDe! kaMi navuM tRtIya* zeAdhavuM paDe! zrImAnI patrikAe temanI e sthitinA citAra ApI rahI che! khetInA pradhAnahetu samajAvavA mATe, ate te mane upajAvI levuM paDe che ke " klezanivRtti" e kheAlInA rIyAnA mukhya hetu che. ahIM kalpanAzaktie zrImAn vi jayadharmasUrine kaika yArI ApI hoya tema jaNAya che. amAre et svIkAravu joie ke e kathana atyAranA jamAnAmAM kadAcit kAI sthaLe koI maze khadhakhesatu thAya, paraMtu mULa zAstrakAranA evA abhiprAya hAya ema sa Mbhavatu nathI. klezanivRtti eja khetInA mukhya hetu che athavA hAvA joie ema kahevuM te kevaLa kalpanAjanya che, eka apekSAne ekAMte vaLagI rahevA jevuM che. varSARtumAM vAdaLa gherAya ane pRthvI upara pANI 5ravA lAge tyAre prAkRta manuSyA varasAdanA hetunI vicitra nyA "elI" nA pradhAna hetu-zuM phlezanivRtti khyAe pAtAnI mati anusAra kare e savita che. krAi kahe ke varasAdanA hetu mAtra nadI-nALAM pANIthI ubharAvI devAM eTaleAja hAvA joie. kAi kahe ke varasAdanA aMtaraMga hatu tA ziSmathI satakhta thayelAM pazu-prANIo ane manuSyane zAMti ApavA pUratAja havA joie. muddhimAna manuSya vicArI zake
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa, ke e kalpanAmAM satyA haze paNa yathArthamAM te te sarva gANa hetuo che. pRthvInA rasa-kasamAM vRddhi karI jagane navajIvana puruM pADavuM eja varasAdane mukhya uddeza ho joIe. tevIja rIte kalezanivRtti e kadAca koI sthaLe, A kALe, kiMcidaMze gaNa hetunI garaja sAre, paraMtu eTalAja uparathI tene mukhya uddeza mAnI le e pAkhaMDa che. phlezanivRttine pradhAna hetu mAnavAmAM Ave te jaina saMghe athavA zrAvakemAM pUjA-AratI mATe hamezAM kaheze thatAM hovA joIe athavA thAya che ema eka rIte kabUlavuM paDe. ame eTalI badhI hade javAne taiyAra nathI. derAsare ke upAzrayamAM vAtavAtamAM kleza thatAM heya ane barAbara e ja vakhate belI rUpI lazkarI sattAvALAo hAjara thaI lezene dabAvI detA hoya ema ame mAnavAne taiyAra nathI. zrImAna vijayatharmasUri kahe che ke " ha dhanI nirdhana upara AkramaNa na kare eja bolInA rIvAjane mukhya hetu che." A vicAra-paraMparA amane nirdoSa nathI lAgatI. temanA pitAnA daSTibiMduthI nirakhIe te ulaTuM emaja kahevuM paDe ke dhanI nirdhana upara AkramaNa kare eja bolInA rIvAjane mukhya hetu che. kAraNa ke belI vakhate hamezAM dhanika purUja dravyanI uchAmaNImAM phAvI jAya che ema keNa nathI jANatuM ? te pachI ema zI rIte kahevAya ke "dhanI nirdhana upara AkramaNa na kare" eja bolIne mukhya hetu che jejoIe! kharI rIte AratI-pUjA AdimAM AkramaNa ke kaleza jevuM kaMI kalpI levuM e vadhAre paDatI utAvaLa che. e prasaMgo evAM che ke jyAM AkramaNa ke kaleza jevA zabdone ullekha paNa asahya thaI paDe. dravyapUjAmAM dravyanI bahulatAvALAne jayamALa vare ane bhAvapUjAmAM bhAvanI vizuddhivALe vijaya meLave emAM kleza ke AkramaNane avakAzaja kayAM rahe che? zrImAna vijayadharmasUri pitAnI paraspara virUddhatAvALI A vi .
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarcalAITa: cAra-paraMparA pharIthI ekavAra tapAsI jaze te temane temAM sudhAre karavAne avakAza maLI zakaze. " have prazna e uddabhave che ke je lezanivRtti e belIne | mukhya uddeza nathI te pachI belIne u bolIne mukhya deza vastutaH ze have joIe? zAstrIya udeza pramANe e viSe kaMI prakAza nAMkhI zake devadravyavRddhi, tema che? A praznanA uttara meLavavAne ja ApaNe prayatna karIzuM. punarUktinA - SathI bacavA mATe hIrapraznottaravALe te pATha ke jyAM pratikramaNatinI belIne asuvihitAcarita chatAM cityAdinA nirvAhane mATe Avazyaka gaNavAmAM AvI che te ekavAra punaH smaraNamAM lAvavAnI bhalAmaNa karIzuM. balInI Avaka cityAdinA nivAhane mATe arthAta devadravyanI abhivRddhi arthe ja hevI joIe, eve zrImAn hIravijayasUrine AMtarika abhiprAya che anyAnya zAstrIya pramANe paNa joie teTalA maLI zake che. ApaNe temAMnA mAtra thoDAja joI laIzuMtthaa devadravyadacartha. prativarSa mAlodghaTTanaM kArya / | (zrAddhavidhi pAnuM 166). mAleddaghATana vigere balI pUrvakaja thAya che e vAta AgaLa carcAI gaI che. bolIne mukhya udeza samajavAmAM "devadravyavRdhyartha" e akhe ahIM upayogI thaze. zrImAna ratna-. zekharasUrijI paNa belIne devadravyanI vRddhi arthe amada Ape che ema ApaNe nirjantapaNe joI zakIe chIe. / yadAca yena yAvatA mAlAparidhApanAdi kRtaM tadA tAba.. devAra dra vArtA (zrAddhavidhi pAnuM 78), dravyAsasatikA paNa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ saralAda. ja kathanane puSTi Ape che. (juo dvarAsatatikA pA 13) athAta jyAre jeTalI belIthI mALA vigere lIdhI hoya tyAre te sarva dravya devadivyaja thAya che. tathA devadravyavRdhdhyarthaM prativarSa aindri anyA vA mAlA yathAzakti grAhyA evaM navInabhUSaNacandrodayAdiyathAzakti mocyaM (dharmasaMgraha pAnuM 245) devadravyanI vRddhi mATe daravarSe I mALA athavA bIjI kaI mALA zakti pramANe grahaNa karavI tevIja rIte navIna alakAre tathA caMdaravA paNa svazakti agsAra mUkavAM. maMtrIzvara pethaDazAhe pada dhaDI sonuM belI IndramALA - haNa karI hatI e vAta prastuta lekhamAM "sukRtasAgara" ane "upadezasaktatI"ne AdhAre amo agAu jaNAvI gayA chIe. kathAmAM evA prakAranuM kahevAmAM AvyuM che ke eTaluM suvarNa maMtrIzvara turatamAM ja bharapAI karI zake tema nahotuM. tethI teNe tenuM levA sAMDhaNuo ravAnA karI ane tyAM sudhI devadravyamAM ApavAnuM suvarNa na AvI pahoMce tyAM sudhI teNe cAre prakAranA AhAratyAgane abhigraha karyo. chevaTa bIjA upavAsa daramIAna sAMDha@e suvarNanA bhAra sAthe AvI pahoMcI ane tatkAlaM tolayitvAsa, dadau devasya kAMcanam / cakre caturvidhAhArakSapaNe ca kriyAparaH // zubha kriyAmAM tatpara evA te matrIe tatkALa devanuM jyAMcana taLIne ApI dIdhuM, tyArabAda chaThThanuM pAraNuM kIdhuM." kathAvAdane ahIM keTale aMze pramANika gaNave evI zaMkA uThaze. ame vidhivAda karatAM kathAvAda upara vadhu bhAra mUkavA mAMcavA te Agraha paNa nathI karatA. paNa Adeya te mAnIye ja chIe, artha tu eka vAta te cekasaja che ke ApaNI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ salAITa, kathAo haMmezA vidhivAdane kivA cakkasa siddhAntane pariNasTa karavA mATe ja hoya che, kathAnA aitihAsika kivA kalpita nAyake moTe bhAge cekasi dharmanIti yA AcAraneja anusaratA hoya che. maMtrIvara pethaDazAhanA jIvanacaritra dvArA kathAkAra A prasaMge eTaluM ja sUcavavA mAge che ke pUjA-AratI tathA mAlAparidhApanAdi prasaMge je ucchamaNanI Avaka thAya te devadravyamAM ja jAya ane jema bane tema te uchAmaNInuM dravya zrAvakoe turatamAMja bharapAI karI devuM joIe kathAnA bAhyasavarUpa tathA vividha kaLAvidhArene vaLagI nahIM rahetAM kathAne AMtarabhAva samajI le eja sujJa vAcakenI vicakSaNatA che. bolIne hetu kalezanivRttine hoya ke devadravyanI abhivR - ddhine hAya, zAstramAM lInuM vidhAna hoya gumaDAnI upara ke niSedha heya-game te heya. ApaNe zrI visphaTaka! vijayadharmasUrinA eka muddA upara madhyastha tAthI vicAra calAvavAnI hada AvI pahemyA chIeteo ema jaNAvavA mAge che ke " devadravyanI vyavasthA gAmegAma astavyasta paNe thatI hovAthI devadravyanI Avaka pheravI nAMkhavI joIe. " arthAt vastramAM mela tathA ju vi zera bharAI rahetA hovAthI manuSyamAtra ane parityAga karI dejeie. bhejanathI ghaNIvAra ghaNAone ajIrNa thatuM hovAthI manuSya mAtre bhajanane sarvathA tyAga karI devuM joIe. vyApAramAM keTalIe kavAra moTuM nukazAna thatuM hovAthI vepArane tilAMjalI ApI besI rahevuM joIe. devadravyanI vyavasthA samicInapaNe na thatI hoya te te mATe yathAzakti upadeza, purUSArtha ke prabandha kare e eka vAta che, jyAre devadravya tarapha sarvathA upekSA karavI e bIjI vAta che. devadravyanA bhakSaNathI durgati thAya che, daridratA prApta thAya che ane dhIbIjane nAza thAya che evA yathArtha bhaye hadayamAM piSavA chatAM tenI vyavasthA jevI joIe tevI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca lAITa rAkhavAmAM nathI AvatI te pachI sAdhAraNakhAtAnuM dravya ke jenI vyavasthA zrAvaka samudAyanA vicAra upara rahe che. tenI vyavasthA khabaraja karavAmAM Avaze evI khAtrI zrI vijayadharmasUri zaka rIte ApI zakaze? devadravyanI avyavasthA rUpI je gumaDuM jena-. samAjanA deha upara. jevAya che te gumaDuM maTADavA mATe devadravyane sAdhAraNa dravyanuM rUpa ApI bhayaMkara viSNuTaka pedA karavuM e vedanAne zAMta karavAne vihitamArga che ke vedanA vadhAranArUM uMTavaiduM che te karUNAbuddhithI vicAravAnuM che. je devadravya bIjA cityAdinA jIrNoddhArAdi kAryomAM vAparI zakAya tema che. ane je devadravya e rIte vAparavAne upadeza paNa maheTA, maheka AcArya ApI rahyA che, eTaluM ja nahIM paNa jIrNoddhAzaniA kAryakartAo. ghaNaja, AjIjIpUrvaka mAgaNI karavA chatAM, devadranI sArI Avaka dharAvanArA derAsaranA vahIvaTadAra udA-. 2tA batAvatA asahAya chete pachI te devadravyave. sAdhAraNamAM pheravI nAkhI vahIvaTadAre evI udAratA karavA taiyAra thaze. ema, zrImAna vijadharmasUri. kayA prakAranA nyAyane anusarIne kahevA tatpara thayA che te samajAtuM nathI. saheja uMDA utarIne joIzuM te jaNAze ke devadravyanI Avaka teDI nAMkhavAthI devadravyanI Avaka teDI nAMkhavAnuM dUSaNa te vaherI levuM ja paDaze. ane eTaluM chatAMye bIjA badhA khAtAnA uddhAranI murAda addhara. ja rahI jaze! zrImAna vijayadharmasUrijI sAdhAraNa khAtAnA sadvyaya mATe: vizvAsa dharAvatA hoya ane chAtI upara hAtha mukI evI khAtrI. janasamAjane ApI zaktA hoya te pachI devadravyanI Avakane rUpAMtarita karavA karatA zA mATe sAdhAraNa dravyanI vRddhi pAchaLa, ja pitAnuM sarva baLa, nathI kharcatA ? zAstrakAre kenI upara. kaMI evI pharaja nathI nAMkhI ke "tamAre AratI AdinI belImAM ATaluM dravya te avazyameva bolavuM ja joIe." sAdhA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa, zkhAtAmAM dravya ApavAthI kaI lAbha nathI ema paNa nathI kahyuM. zrI vijayadharmasUri jevAone mATe rAjamArga tA eja gaNAya ke teo janasamUhane keLave, sAdhAraNudravyanI AvazyakatA tathA upayogitA vadhAre sArA rUpamAM samajAve, tenA saddavyayane mATe khAtrI Ape ane e rIte, kharekharaja jo temaNe jamAnA - 'LakhyA hAya tA, jamAnAnI sevA bajAve!, ema kahevAmAM Ave che ke samAjanA ghaNAkharA-mhoTA bhAga e upadeza svIkAravAna ne taiyAra nathI. janasamAja je lAbha devadravyavRddhithI mAne che teTalA lAla te bIjA kSetrAmAM mAnatA nathI. teA pachI eTalu teA nakkoja thayu` ke jainasamAja devadravyavRddhithI thatA lAbhane aMtaHkaraNapUrvaka paramalAla samaje che. AvI sthitimAM janasamAje je nANAM paramalAbha meLavavA mATe ApyA hoya athavA Ape te nANAM temanI dhAraNA karatAM, sarakhAmaNIe hulakA evA anya khAtAmAM vaparAvavA e zuM samAjanA eka prakAranA vina zvAsaghAta nahIM gaNAya? sarva manuSyanI bhAvanA ane dhAraNA ekasarakhI na hoya. devadravya mAte nANAM ApanArAonI bhAvanA sAme thaI kaI paNa prakAranA sudhAro karAvavA taiyAra thavu" e zuM maLAtkAre peAtAnI bhAvanAne mAnavavAnI-anusaravAnI pharaja pADavA aMrAkhara nathI lAgatu? samAja evo ApakhudI sAme avAja uThAve tA tethI kuddha thavAne badale Avegane 35. karavA eja vadhAre vyAjakhI gaNAya. kAi kAI sthaLe, devadravya tarapha asAdhAraNa pakSapAta ke mAha dharAvanArA amane cItaravAmAM AvyAM che. pakSapAta ke meha kAne kahevAya tenI vyAkhyA temaja mImAMsA karavI e amArI karttavyasImAnI mhAranuM kAma che. sAmAnya dRSTie eTalu' joI zakAya che ke jyAM pakSapAta, meha ke AgaDha hAya che tyAM te pakSapAtAdi doSo bIjAnuM jIrU tAkIne pakSapAta ke mAha kyAM che?
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ - salATa, paNa potAnA abhilASA seteze che. ame je sAdhAraNAdi dravyane cheka teDI pADI devadravyavRddhinA abhilASa batAvyA hoya te ame pakSapAtabuddhivALA ke mehita gaNAIe. ame kaI paNa kSetrane sUkavI nAkhI devadravyanA kSetrane pallavita karavAne Agraha vathI darzAvyuM. bahiska e Agraha amane ISTa paNa nathI. kAraNa ke ame ema daDhapaNe mAnIe chIe ke, saMsAra-vyavahAramAM jevI rIte bIjAnuM buruM tAkavAthI pitAne svArtha ati katsita banI jAya che tevI rIte bIjA khAtAnI vRddhine aTakAvI devadravyanI vRddhi karavI e paNa anucita banI jAya che. zAstrakAra khullekhulluM kahe che ke - jiNavara ANArahiyaM vadAratAvi kevi jINadavvaM / .. yuti maraNa pUrA pade rannAI che arthAt "jIvaranI AjJAthI virUddhapaNe jeo devadravyanI vRddhi kare tevA ajJAna ane mUDha ane bhavasamudramAM DubI jAya che. matalaba ke game tevA anucita sAdhane devadravyanI vRddhi karavI e IcchavA cagya nathI. dAkhalA tarIke kasAIne macchImA. rane, dArU vecanArane ke evAja bIjA halakA dhaMdhA karanArAone devadravya vyAje dhIrI devadravyanI vRddhi cAhavI e paNa avidhija kahevAya. ame evI avidhiyukta devadravyavRddhi cAhatA nathI. ha- ve devadravyanI sIdhI vihita Avakane lulI banAvI daI sAdhAra khAtAnI abhivRddhi IcchanArane meha ke pakSapAtabuddhivALA gaNavA ke nahIM te eka avAMtara prazna ja che. amane pakSapAtI cItaravAmAM AvyA che eTalAja mATe ame sAmA pakSane evuM vipaNa lagADavA udyakta thayA chIe ema keTalAkane A uparathI lAgaze. paraMtu pakSapAta ane mehanA kArya viSe je spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che tene vicAra karavAthI jaNAze ke ame te vizoSaNa lagADavAmAM maryAdAnI bahAra nathI gayA. je leke devadra
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ | sarca-lAITa) vyanI Avakane dhakake pahoMcADI sAdhAraNadravyane paripuSTa banAvavA mAMgatA hoya temane temanuM pitAnuM vizeSaNa pAchuM ApavuiM e kaI gunha na gaNAya. niSphaLa baneluM sudarzana jevI rIte pitAnA choDanAra tarapha pAchuM phare tevI ja rIte A vyartha baneluM vizeSaNarUpI sudarzana paNa tenA mULa pravartaka tarapha jAya emAM kaMIka adabhUtatA haze paNa khinnatA pAmavA jevuM te kaIja nathI. chatAM dhAsa ke ame mahitamativALA kiMvA apAtI banI gayA chIe. amArI matimAM e meha athavA pakSapAta zI rIte udabhavyo? upadezapada, saMdhaprakaraNa, zrAddhavidhi, dharmasaMgraha, darzanazuddhi, upadezaprAsAda, saMbodhasaptatikA, ane dravyasattarI Adi zAstrakAre jeo devadravyanI vRddhi karavAnuM vIryakara5Na sudhInuM mahaTuM phaLa batAve che teonAM kathane vAMcavAvicAravA ane zraddhAnA pariNAme e meha uhna hoya te tene mATe kone javAbadAra gaNI zakAya? zrImAna vijayadharmasUri athavA te e viSayamAM temanA pagale cAlanArAe ukta zAstrakArene pakSapAtavALA athavA mahavALA kahevAnI hi. mata karI zakaze? upara kahA te pUnya pUrvAcAryonA ucita chethanane eka bAjue rahevA daI zrImAna vijayadharmasUrinI mAphaka devadravyanI Avakane lulI-pAMgaLI banAvI daI sAdhAraNuMkhAtAnAM stavane. gAyA karIe tAja ame niSpakSapAta athavA madhyastha jaNAIe ema zuM teo ThasAvavA mAge che? devadravyanuM lakSaNa kivA tenI AvakamAM hAni karanArane mATe je ema kahevAmAM AvyuM che ke- AyANaM jo ubhaMjai paDivamadhaNaM na dei devss|.. nassaMta samuvekkhai sovi hu paribhamai saMsAre /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa arthAt devadravyanI Avakane je bhAMge, dharmanimitte A pavAnuM kabUlavA chatAM te kabUleluM devadravya na Ape ane bIjAne devadravyanA nAza karatA jovA chatAM upekSA kare te traNe jaNa sa'sAramAM paribhramaNa kare. " te sAMbhaLavA tathA zraCA chatAM niSpakSapAtta ane jamAnAnA jANakAra tarIkenI nAmanA meLavavA amAre ukta sarva zAstrakArAnA anAdara karavA ema chu. teo kahevA mAge che. amane game teTalA pakSapAtI ke AgrahI citaravAmAM Ave, ame tenI bahu darakAra rAkhatA nathI. je zAstra amArUM rakSaNu, kavaca avalakhana ane durbhedya durga che te rI pAse-amArI tarapheNamAM che e sateSa kAI lu'TI zake tema nathI. zAstrIya pramANAnA avalaMbanamAM amArA je sataSa raheche tene vyartha vizeSaNA leza paNa hAni pahoMcADavAne sama meM nathI. amA A prasaganA lAbha levA kAI mahAnubhAva amArI sAme evA AkSepa karaze ke devadravyanI pujI lAkhA ane karaDInI thavA chatAM tene vaLagI raheA che e zu tamArA durAgraha na gaNAya? " ame kahIe chIe ke-gujarAta ane mAravADanA keTalAka bhAgeAmAM ApaNAM caityenI je zaiAcaniya sthiti thaI paDI che tenA devadravya vaDe jIrNoddhAra karAvavAne badale devadravya ' ... nI Avakane sAdhAraNakhAtAmAM laI javAnA je Agraha darzAvA che te zuM tamArA sadAgraha gaNAya? vivAdane laMbAvavAnI khAtara ke poSavAnI khAtara ame A pratiprazna nathI gAThavyeA. zAMtadRSTithI nirAgrahapaNe tapAsavAmAM Ave teA spaSTa jaNAi Ave tema che ke hAla je devadravyanI pujI che tenAM jokhama ane jarUrIAtanAM pramANamAM kai rIte te vadhAre paDatI nathI. alabatta, dezanA vahIvaTadArAe tenA jIrNoddhArAdi kAryo pAchaLa ucita prakAre vyaya karavA joie. caityAnI sthitinuM avalokana karanArAo kahe che ke, mAravADa-mevADa Adi pradezamAM ApaNA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarcalAITa. prAcina bhavyatama maMdira paNa evI khaMDIera sthitimAM AvI paDyAM che ke je tene uddhAra hAtha dharavAmAM Ave te je devadravyane AjakAla atizaktivALAM vAkathI vadhAre patuM rUpa ApavAmAM Ave che te badhuM dravya kharcavA chatAM bIjA dravyanI apekSA rahI jAya. AvI paristhitimAM devadravyanI suvihita Avakane-devadravyanI vRddhine aTakAvI devI ane gayAgAMThyA vyavasthApakenI upekSAne AgaLa ANuM bALajIvane zaMkAzIla sthitimAM mUkI devA e zuM vyAjabI gaNAya? AjakAla ghaNekhare sthaLe pUratA devadravyanA abhAve maMdire tALA lAgyAnA ane kapALa para cAMlle bhUsI nAMkhI sthAnakavAsI saMpradAyamAM bhaLI gayAnAM varNane vartamAnapatramAM udvignacitte vAMcIe chIe. devadravyanI cAluM Avakane aTakAvI devAthI ane maMdamaMdapaNe je coddhAra thaI rahyo che tene guMgaLAvI nAMkhavAthI bhaviSyamAM zAsananI, kevI kaphoDI sthiti thAya te vicAravAnuM kAma ame vAcakavargane mATeja rahevA daIe chIe. regya, sthAnake cityanI avidyamAnatAmAM athavA te jIrNoddhAra pUratA devadravyanA abhAvamAM zrI jainasaMgha tathA zAsananI kevI. kaDhaMgI sthiti thAya tene vicAra karatAM paNa amane kaMpArI chUTe che. sAdhAraNakhAtAmAM dravyanI vizeSa AvazyakatA jaNAtI hoya te te mATe ucita prabaMdha karavAnI majabUta bhalAmaNa AgaLanAM pRthyamAM ame kahI cUkyA chIe. jamaNavAra, lagna ke janmatsava jevA prasaMge. lAgA nAkhavAthI sAdhAraNa dravyanI vRddhi thatI hoya te tema kara. vAmAM kaI paNa prakArane vAMdho nathI. ema paNa ame AgaLa sUcavI gayA chIe. sAdhAraNakhAtuM sIdAtu hoya te tene mATe suMdara vyavasthA kare, paNa eka khAtuM sadAya eTalA mATe bIjA khAtAe sIdAvuM ja joIe evI sthiti ubhI na karo. sAdhAra raNanI sAthe devadravyane paNa sIdAtu banAvavuM ane niSpakSapA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa tatA batAvavA zAstrIya pramANenI avagaNanA karavI e kharekhara amane asahya lAge che. - devadravyanI asthavA aTakAvavA mATe zAsakAroe vividha maryAdAo ane akuza mUkavAmAM bAkI vahANumAM chidra pA- nathI rAkhI. teo mAnavaprakRtine lakSamAM havAne prayatana rAkhI evA sakhta niyama bAMdhI gayA che - ke e niyamomAM lezamAtra paNa chidra pAhavuM e ApaNI naikAne samudranA taLIe laI javA barAbara che. zrAddhavidhi Adi graMthamAM ema prakaTapaNe kahevAmAM AvyuM che ke "caityazAlA praNAlAyAgatajalAyapi ca svakArye kimapi na vyApA-" temaja "revatI evA vAcajo, kriyate, nANakaM na parIkSyate, devadIpAdIpaH svakArye na kriyate-" matalaba ke-"derAmAM thaIne AvatuM varasAdanuM pANI levuM, derAmAM karelA dIvAnI tithI sAMsArika kAryo karavAM, temaja e devadIpathI bIjo-gharane da kara e paNa durgatine AmaMtraNa ApavA jevuM che." AvI cekasa karelI maryAdAne ullaMghavAne prayatna kare e prAraMbhamAM nirjIva lAge paraMtu pariNAmamAM bahu bhayaMkara thaI paDe emAM zaka nathI. zrImAna vijayadharmasUri kahe che ke-"huM kAMI tamArUM devadravyavRddhi rUpI vahANa DubAvI devA nathI mAMgate huM te temAM eka nAnuM sarakhuM chiddha pADIne ja saMteSa levA IcchuM chuM." ame kahIe chIe ke bhale tamAre hetu vahANane DubADavAne nahIM hoya, tame eka lhAnA sarakhA chidra dvArAja sateSa mAnavAnA haze paraMtu chanazAsana rUpI naikAne mATe te chidra paNa bhayaMkaraja nivaDe. jInamUrti nimitte thatI Avakane sAdhAraNakhAte khecI javAne upadeza kare e janazAsananI maryAdAmAM pAyamAlIne pravezavA eka chidra pADavA samAna che ema kahevAnI jarUra nathI. devadravyane sava5 upa
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAiTa ga paNa cetyAdi sivAyanA anya kAI kAryamAM na thavA joIe ema zAstrakAro punaH punaH bhAra mUkIne jaNAve che. zrAddhatiSimAM vedAnta-vacananI sAkSIpUrvaka kahevAmAM Avyu' che ke prabhAsvaM brahmahatyA va daridrasya ca yat dhanaM / gurupatnI devadravyaM svargasthamapi pAtayet // vaLI, svalpopajIvanamAtre'pi mAtrAdhikaM dAruNavipAkaM vijJAya vivekIbhirdeva jJAnasAdhAraNadravyANAM svalpo'pyupabhogaH srvthaavinAyaka " arthAt cAThA paNa upajIvanane mATe mahAdIzu viAka ApanArU" jANIne vivekIjane e deba, kamA ane sASANudravyane leza paNa upayega pariharavA cegya che. " A uparathI jaNAze ke mUrtti nimitte kiMvA pUjA ke behIne aMge Avatu' devadravya sAdhAraNakhAtAmAM laI javuM e kAI paNa rIte mAdaravAyAgya ke anumodAyegya nathI. sAdhAradravya ane tenA upayAga viSe ame AgaLa jatAM vadhu vivecana karanAnA hAvAthI A prasaMge te viSe caina sevavu eja ucita gaNAya. zrImAn vijayadharmasUri keTalAka gamAnA dRSTAMte te pazu asatya ApI ema kahevA mAge che ke zuM seMkaDA manuSya, devadravyanI Avakane bhAMganArA hoya te te badhA sa'sAramAM paribhramaNa karanArA che ema manAya ? '' sakhyAnI bahulatA hoya tyAM puNya athavA dharmaja hoya ema te kai vicitra nyAyazailIthI siddha karavA mAge che te samajavu amAre mATe muzkela thai paDe che. DiDasAdimAM AkhA jagatanI pravRtti hoya tethI te pravRtti nirdoSa ga NAya ema zuM tee kahI zakaze? devadravya bhakSaNa karavArA tathA khIjA evA kukama karanArA mhoTI sakhyAmAM hAya tethI za temane parama sajjata athavA parama dhArmIkanI paktimAM mukI zakaze? devadravyanI Avakane sAdhAraNakhAtA jevA anya khAtA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa mAM kheMcI janArA jeTalA manuSya nIkaLe tenA karatAM devadravya khAtuM sarvasva pacAvI besanArAonI bahoLI saMkhyA nIkaLe ethI devadravya khAI janArAo vadhu prAmANika athavA mAnanIya gaNAya ema kahI zakAya kharUM? zrImAna haribhadrasUrijI kahe, devAi davyaMbhakhkhaNaH tapparA taha umaggapakhkhakarA: sAhujaNANa pAosakAriNaM mA bhaNaha. saMgha.-. devadravya AdinuM bhakSaNa karavAmAM tatpara tathA unmArga ane unmArganA pakSakArone pakSa karanAra, temaja susAdhujana . para dveSa karanAra vargane A saMgha che. ema kadApi na kahevuM." arthata devadravyane khAnArA paNa kadAca ghaNA heya tathApi teo ne zAstrakAra nirdUSaNa mAnatA nathI. je dUSaNa che te te game teTalI maheTI saMkhyAmAM ke sattAmAM paNa dUSaNaja rahe che. paraMtu e dUSaNane bhUSaNunA rUpamAM raju karavA mATe eka navI yukti zodhI kahADavAmAM AvI che. zAstrIya vAkyane saheja Teke maLI jAya te pachI duSaNanA svarUpamAM AkAza-jamInane taphAvata paDI jAya, ema dhArI zAstranA keTalAka zabda TAMkavAmAM AvyA che. A zabda vastusvarUpane ulaTAvI nAMkhatA hovAthI vistAramayanI ciMtA rAkhavA chatAM ame te nIce raju karI tenuM saMzodhana karavAne lebha kAbumAM rAkhI zaktA nathI.' ..jIpavayaNabuTTikara phbhAvagaM nANadaMsaNamuNA". ItyAdi paMktione AgaLa lAvI amane pUchavvAmAM Ave che ke A gAmamAM devadravyanuM vizeSaNa jaNAstA, devadravyane upaciga keI paNa jJAna, darzana tathA cAgninI vRddhine mATe tathA sAsanane mATe karavAnuM zAstrakAra jaNAve che. te pachI AratI AdinI belInuM dravya sAdhAraNakhAte kacyA sivAyaja temAMthI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa keipaNa jJAnAdi kArya zA mATe na karI zakAya?" devadravyathI jJAna-darzana-cAstrinI vRddhi tathA janazAsananI prabhAvane zAstrakArene kevI rIte abhiSTa tathA abhipreta che te A prasaMge ApaNe samajavuM joIe. ukta zaMkAnuM samAdhAna ame amArI pitAnI svataMtra lekhinIthI nahIM karatAM mULa AcAryapravaranA zabda dvArA ja karIzuM te te vadhAre vajanadAra gaNAze. uparyukta gAthAnI TIkA ame nIce udhUta karIe chIe. te parathI amArI sAme je prazna lAvavAmAM Ave che tenuM samAdhAna vAcaka-samAja svayameva karI zakaze. darzanazuddhinI TIkAmAM zrImAna devabhadrAcArya bahuja suMdara rIte nIce pramANe spaSTIkaraNa kare che- . "jInapravacanamAIta zAsanaM, tasya vRddhikaraM tatsaMtAnAsvyavacchittihetutayA tathA prabhAvakaM-dIpakaM jJAnadarzanaguNAnAmulakSaNatvAcAritraguNAnAM ca, na khalu jInapravacanavRdirjInavezmaciraheNa bhavati na ca tad dravyavyatirekeNa pratidinaM pratijAgarayituM, jIrNa vizINaM vA punaruddharnu pAryate tathA tena pUjAmahotsavAdiSu zrAvake kriyamANeSu jJAnadarzanacAritraguNAzca dIpyete, yasmAdajJAnInopyaho tattvAnugAminI buddhireteSAmityu'padvhayaMtaH krameNa jJAnadarzanacAritraguNalAbhabhAjo bhavaMtIti // " jInezvaranA zAsananI vRddhi karanAruM, arthata mahAvIranI zAsana-paraMparAne sAcavI rAkhanArUM temaja jJAna-darzanAdi guNenuM prabhAvaka ane upalakSaNathI cAritraguNanuM prabhAvaka evuM devadravya che. kAraNa ke janamadira sivAya jInazAsananI prabhAvanA thaI za katI nathI, ane devadravya vinA jInamaMdira niraMtara prakAzavAna ? hetuM nathI. AvA kAraNethI te jInadravya vaDe zrAvake pUjAmahesUvAdi kare tyAre jJAna-darzana-cAritraguNanI udIpanA thAya, A uddIpanAne joI ajJAnIonI buddhi paNa
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAITa, tire anusaranArI bane che ane tethI teo janazAsananI zasA kaththAnI sAthe paraMparAe jJAna-darzana-cAritraguNanA pAtra te (ajJAnIo) bane che." devadravyanI vRddhi ane tene yathArtha upaga eja vastutaH jJAna-darzana ane cAritraguNanI prabhAvanAmAM hetubhUta thAya che ema punaH kahevAnI amane jarUra rahetI nathI. vistAramayathI e viSenA vadhu pramANe ame rahevA daie chIe. elI zAya che ane AratI-pUjAdinI Avaka devadravya vRddhine mATeja che e be mahatvanA mudAzrI sagha-tenI sa. e cAlu carcAne age zAstrIya daSTie AtA ane sAdhA. paNe tapAsI gayA. trIje yu ApaNe ta raNadravyanuM pAsavAne che te e che ke-"AratI-pU- rUpa. jAdithI thatI devadravyanI Avaka sAdhAraNa ' khAtAmAM laI javAnI zrI saMghane sattA che ke kema?" zrIsaMdha bhagavAna tIrthakara mahArAjAone paNa pUjanya hovAthI te ghaNaja uMcI sthiti dharAve che te ni saMzaya che. eTaluM chatAM zrIsaMgha pitAnI sattAthI te Avakane pheravI zake ke kema e ApaNe vicAravAnuM che. je zrIsaMghane tevI sattA hoya to pachI have paNa te Avakane sAdhAraNakhAte kema nA laI jaI zake? ane jo evI sattA na hoya te tenI AvakanA sAdhanamAM phezkAra kiMvA nyUnAyikapaNuM karI zake ke kema? e paNanenA uttara meLavavA prayatna karIzuM. ' paraMtu te pahelAM sAdhAraNadravya ane zrIsaMghanuM svarUpa ane ame tapAsavuM paDaze. ekI sAthe bannenA svarUpa tathA lakSaNo ApavAthI guMcavADe ubhe thAya e bhaya rahe che. eTalA mATe so pahelAM sAdhAraNadravyanuM svarUpa tapAsI zrIsaMghanuM lakSaNa ane sattAnA prazna upara Avaze to te vadhAre saraLa thaI paDaze * * * * * *
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lA. sAdhAraNanuM varUpa upadezapada, darzanazuddhi, zrAddha hinakRtya, zrAvidhi, dharmasaMgraha tathA upadezasaNatikAmAM A pramANe betAvavAmAM AvyuM che. sAdhAraNanuM svarUpa sAdhAraNaM cailapustakApagatazrAdAdisamudaraNayogyaM, RhimacchAvakamIlitaM (dhasaMgraha che. sAdhAraNaM ca jIrNacaityoddhArAdinimittakatramIlitaM saptakSetropayogI vA (dazamazuddhi). - sAdhAraNaM ca dravyaM tathAvidhavyasanaprAptau zeSadravyAMtarAbhAve jInabhavanajInarvivacaturvidhazramaNasaMghajInAgamalekhanAdiSu dharmakalaleSu saudatya yahupaSTavakalpamAnIyate - (zrIupadezapada).. sAdhAraNaM caitya pustakApagatazrAvakAdisamuddharaNayogyaM RddhimacchAmakahatasamugakarUpaM - " (zrAddhadinakRtya). niSkarSa-"tevA prakAranA kaNa athavA ApattinA samayate viSe niha karavAne bIjuM kaMI paNa dravya na hoya ane chatAmadira, inabisma, caturvidha saMgha, jInAgamalekhana ItyAdi dharmakArya sAtAM hoya tyAre upagamAM AvanArUM evuM je dravya zrImoe ekatra thaI ekaThuM karyuM hoya te sAdhAraNadravya kavAya. ukta pramANe uparathI vAcake samajI zake tema che ke zrImoe ekatra thaI je dravya chaddhAra mATe, zrAvakene A patinA samayamAM sAtha ApA mATe tathA puratAvAra vige
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 sarca-lAITa, ne mATe ekaThuM kareluM hoya tene ja sAdhAraNudravya kahI zakAya. derAsaranI ke devadravyanI Avakane sAdhAraNakhAtAmAM laI jaI zakAya eve tene bIlakula artha nathI thaI zakate. zrAddhavidhi tathA dharmasaMgrahanA AdhAre je ema kahevAmAM Ave che ke"zrAvake bIjA khAtAmAM dhanane kharca nahIM karatAM mukhyatve sAdhAraNakhAtAmAM ja kharcavuM." tene eka dalIlanI khAtara vyAjabI mAnI laIe te paNa tethI devabhakti nimittanI-devapUjAdi nI bolInI Avakane sAdhAraNa khAtAmAM laI javI ema nathI karatuM. cakkasa rakama devadravyanA svarUpamAM na Ave tyAM sudhI tene upayoga svataMtrapaNe thaI zake. paraMtu devadravya banelI rakamane sAdhAraNanuM rUpa ApavuM e keInI svataMtratAne viSaya nathI, dravya kharcanAra manuSya bIjA khAtAmAM nahIM kharcatAM sAdhAraNane pradhAnapada Ape ane temAM pitAnA dravyane sadupayoga kare te tene mATe kaI vAMdho na laI zake. vaLI sAdhAraNudravya zrAvake bhakSI jaze evA vAraMvAra apAtA AkSepa upara paNa ame vajana nathI mukI zakatA. kAraNa ke sAdhAraNudravya zrAvaka pitAnI marajI mujaba na vAparI zake-zrIsaMghanI sattA e viSayamAM paNa maryAdita che. dhIme dhIme ApaNe e viSaya upara AvIzuM. A paNe prazna atyAre mukhyatve sAdhAraNakhAtAmAMja dravya kharcavuM ke kema e saMbaMdhI che, e na bhUlavuM joIe. - dravya kharcanAra manuSya potAnA dravya mATe svataMtra hoya che. tenI IcchA hoya te te devabhakti nimitte kharca athavA *anya game te khAtAmAM kharce. dravya kharcavA IcchanAra manuSyanA hAtha keI zAstrakAre bAMdhI lIdhA nathI. tenI svataMtratA luMTI levAne adyApi paryanta keIe prayatna karyo nathI. hA, eTalI vAta te cokkasa che ke devabhakti nimitte AratI-pUjAdinI bolI bolavI ane pachI te belInuM dravya sAdhAraNakhAte upa4 javAnI aniyaMtrita sattA kaI zAstrakAre hajI sudhI keIne
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMca-lAITa, 7pa nathI ApI. zrImAna vidharmasUri paNa kabUla kare che ke devadravya bIjA koI paNa khAtAmAM kAma AvI zake nahIM. temanA zede A pramANe che-"devadravyanA nAme game teTale mATe khajAne bharela haze, paraMtu duSkALanA bhiSaNa samayamAM bhUkhamarAthI pIDAtA mANasane temAMthI eka keDI paNa sIdhI rIte kAmamAM AvI zakavAnI nathI, ane tema karavAne ke pazu A stika salAha nahIM Ape." arthAt je devadravya che te saMghanI sattAthI ke ApanAranI svataMtratAthI deva sivAyanA bIjA kaI paNa khAtAmAM vAparI zakAya nahIM ema kahevAne temane hetu che. eTaluM chatAM devanI bhakti nimitte-devadravyanI vRddhine mATe zAAdhAre belAtI belInuM dravya bIjA sAdhAraNakSetramAM laI javAmAM yukti kayAM chupAelI che te ame samajI zakatA nathI. "dravya kharcanAre mukhyatve sAdhAraNa khAtAmAM ja kharacavuM joIe." ema zrI vijayadharmasUri zrAddhavidhi tathA dharmasaMgrahanA pramANe pUrvaka pratipAdana karI rahyA che. vAta kharI che, paNa temaNe te vAta evA viparIta AkAramAM raju karI che ke eka zAstravizAradane mATe te te kaI rIte saMtavya na gaNAya, muzarA gharSaghA sAdhAraNa para thi mukhyatve karIne sAdhAraNa khAtAmAM ja dharmavyaya karave enI sAme, amAro vAMdho nathI. amAre vadhe te raju karavAnI paddhati sAme che. zrI vijayadharmasUrijIe sAdhAraNakhAtAmAM ja dharmavyayanuM pratipadana karatAM pahelAM AkhuM prakaraNa daSTi taLethI pasAra karI devuM joItuM hatuM. e upadeza kyA prakaraNane aMge karavAmAM AvyuM che ane vastutaH tyAM kaye adhikAra cAlI rahyo che. te prathama samajAvavuM joItuM hatuM. teo jANI joIne prakaraNane saMdarbha pAvavA mAge che ke uparIyA avalokananA pratApe teo arthane te anartha karI rahyA che. te te eka kevaLI bhagavAna ja jANe che
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa) kharI hakIkata evA prakAranI che ke dharmasAha ane zrAvidhimAM, sAta kSetramAM dhana kevI rIte vAparavuM e viSene adhikAra Ave che. (juo zrAddhavidhi pAne 73 thI 81 sudhI ane dharmasaMgraha pAne 166 thI 169 sudhI.) sAta kSetranA adhikAra jUdA jUdA jaNAvyA pachI sAdhAraNakSetranA adhikAramAM prathama sAdhAraNanuM savarUpa batAvyuM che, ane pachI AjakAla jevI rIte zrImaMtanA maraNa prasaMge dharmadAnI rakame kahADavAmAM Ave che, te rIte te vakhate paNa dharmadAnI rakama kahADavAmAM AvatI hatI e vAta cAle che. te prasaMgane anulakSIne jaNAvavAmAM AvyuM che ke "sukhyavRttio karIne zrAvake dharmAdA rakama kahAravI te sAdhAraNakhAte ja kahADavI." A vAta vadhAre skuTapaNeavikRta rUpe samajAya eTalA mATe mULa graMthanA, saMbaMdhane sUcavanArA keTalAMka vAkyanuM bhASAMtara mAtraja ahIM raju karIe chIe ke A "temaja mAtApitA Adi lekanI AyuSyanI phI ghaDI Ave tyAre je te puNyane arthe dravya kharcavAnuM hoya te maranAra mANasa zuddhimAM chate gurU tathA sAdharmaka vigere sarva lekanI samakSa maranArane kahevuM ke tamArA puNyane arthe ATalA divasanI aMdara ATaluM dravya huM khacaza; tene tame anudAna Ape. ema kahI te dravya kahelI mudatamAM sarva leko jANe evI rIte kharacavuM." Ama karavAnuM kAraNa darzAvatAM zrAddhavidhikAra kahe che ke "sUkhyavRttie vivekI purUSa dharma khAte kADheluM dravya sAdhAraNAja rAkhavuM. kAraNa ke tema karavAthI dharmasthAna barAbara joIne te ThekANe te dUya yaya karI zakAya." - jIjJAsu satyazodhake joI zakazo ke devabhUti nimitte bIlakula dhanavyaya nahIM karatAM sAdhAraNakhAteja sarvathA vyaya karavAnuM A adhikAramAM kiMcit mAtra sUcana nathI. avakAza, zAMti ane dhairyane abhAva hoya tevA saMgamAM dharmavyaya sA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAkhuMTa. ch dhAraNakhAtAmAM karavA evA atra hetu che, vaLI ahIM e pazu dhyAnamAM zakhavAnu` che ke zAstrakAra mukhyatve sAdhAraNakhAtAmAM kharcavAnu` kahe che. parantu kAi amuka khAtAnA niSedha karI sAdhAraNu upara ekataraphI bhAra mUkavAmAM nathI AvyA. sAdhAraNakhAtAneja puSTa banAvavAnA ane te aMge devadravyane upekSAnA athavA niSedhavAne zAsrakAranA hetu hAMta tA, kabula karelI dhruvanI rakama je na Ape te sa`sAmAM paribhramaNu kare ema zA mATe kaheta? devadravyane sAdhAraNakhAtAmAM palatavI kSakAnuM hAta te mukhyatve devadravyamAMja dharmavyaya karavAnu` zA mATe na sUcavatI e uparathI spaSTapaNe beI zakAya tema che ke phAi paNa zAstramAM zrImAn vijayadharmasUrinI jema devadravyakhAtAnI bALakane teDI pADI anyakhAtAmAM laI javAnuM pratipAdana nathI jovAtuM. bIjA kSetramAM uDDAsa pramANe pRthak pRthak rakama zrAvaphA Ape ane dharmAdAnI rakasa kahADatI vakhate devaddhi kSetranA spaSTa vibhAga kare LathavA te mAdhe bhAre mukhyatve sAdhAraNakhAte kahAre emAM kAI jAtanA vivAdane avakAza nathI. ame atyAra pahelAM sAdhAraNakhAtAnI puSTi viSe cagya vivecana karI gayA chIe. eTale sAdhAraNakhAtAnI tarapheNamAM ahIM vadhu kaI - lavuM e piSTapeSaNa jevuM gaNAze. have, ApaNe zrIsaMghanu lakSaNa ane zrIdhanI sattA viSe vicAra calAvI A patrikAnA upasa dvAra ANuvAtA prayatna karIzuM. devabhakti nimitte thatI devadravyanI Avakane zrIdha anya kAI khAtAmAM laI jaI zake ke nahIM e zrIsa ghanuM lakSaNu praznanI mImAMsA karatAM pahelAM zrIsalanu lakSaNu tapAsavu" atyAvazyaka che. sAdha prakaraNa tathA sAdhasaptatikAmAM zrIsaMdhanu lakSazu A pramANe che--
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa nimmalanANapahANo desaNajutto crittgunnvNto| titthayarANAjutto vuccai eyAriso saMgho // nirmaLa jJAna karIne pradhAna, darzanayukta, cAritra guNavaMta ane tIrthaMkaranI AjJAne ArAdhaka evA prakAranA samudAyane saMgha kahevAya che. - A uparathI jaNAze ke zrIsaMgha paNa svataMtra kiMvA - cacha nathI, paraMtu te tIrthaMkaranI AjJAne AdhIna che. have be zrIsaMdha vidhiniSedha ane maryAdAne bhaMga karI, zAstrajJAthI virUddhapaNe devadravyanI Avakane sAdhAraNakhAte laI jAya te zuM te zrIsaMghane zAstrIya AjJAne ArAdhaka gaNI zakAya ? ane zrIsaMgha zAstrAjJAnI avamAnanA karanAra hoya te tene sa. vanuM upanAma ApI zakAya kharuM. zrImAna haribhadrasUri spaSTa zabdomAM kahe che ke raMgoM sAhU egA ya sAhUNI sAcoM sar3IyaH / zALAnutto saMgho gm liMdA .. ekaja sAdhu ane ekaja sAthvI, ekaja zrAvaka ane ekAra zrAvikA ja tIrthaMkaranI AjJAne ArAdhaka hoya te te zrI idha kahevAya. nahIMtara bAkIne game teTale samudAya, asthisamatulya mAna." saMkhyA game teTalI maheTI heya paNa zAstrAjJAna, bhaga karanAra che te tene zrIsaMghanuM saMbodhana nA ghaTI zake. zrImAna viyadharmasUri e vAtathI cheka ajANa hoya, ema mAnavAne. karaNa nathI. teo potAnI patrikAmAM eka sthaLe kahe che ke zrIsaMgha paNa te devadravyane keI, paNa prasaMge bIjA kSetramAM na vAparI zake. arthAta temanA pitAnI mAnInatA pramANe paNa zrIsaMghanI sattA devadravyanI ulaTapAla sthiti nathI karI zakatI. te pachI devanI bhakti nimitte bolAtI AratI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa-lAITa, AdinI belInuM dravya devadravyamAM na laI jatAM sAdhAraNakhAte laI javAnI sattA te zI rIte vAparI zake? zrI haribhakasUri paNa kahe che ke - jINadavvalesajaNiyaM ThANaM jINadavvabhoyaNaM savvaM / sAhUhiM caiyavvaM jai taMmi vasija pacchittaM // - "alpa paNa jIna dravyathI banAveluM sthAna tathA janadravyathI AveluM bhojana e sarvane sAdhue tyAga kare. je jInadravyathI banelA sthAnamAM sAdhu nivAsa kare te tene avazya prAyazcita lAge. arthAt devadravyanI bAbatamAM sAdhu ke zrIsaMghanI keInI sattA muddala cAlatI nathI. sAdhAraNa khAtAnI vyavasthAmAM zrIsaMgha eTale badhe niyamAdhIna nathI. pracalita bhASAmAM kahIe te zrIsaMgha devAdi kSetranAM dravya ane tenI AvakanA saMbaMdhamAM eka TrasTI zrIsaMghanI sattA athavA vyavasthApaka tarIke ja kAma karI zake. * vyavasthApaka pitAnI cokkasa hada ke sImAnuM ullaMghana kare te teNe potAnI sattAne sadupayoga karyo ema na kahI zakAya. sAdhAraNa khAtAnA saMbaMdhamAM paNuM niyamo nirdhArita karavAmAM AvyA che paraMtu te niyamo amuka hada sudhI svataMtratA ApanArA che. jo ke sAdhAraNa khAtAnA vyavasthApaka sAta kSetrane sukI eka pagaluM AgaLa na vadhI zake temaja zrI saMghanI rajA vinA taraMgAnusAra vartana paNa na calAvI zake ema te teja vakhate jaNAvI devAmAM AvyuM che- sAdhAraNamapi dravyaM kalpate saMghasammatamzrIsaMghenA'pi tadrvyaM saptakSetryAM jiinaajhyaa|| vyayanIyaM na deyaM tu mArgaNAdau yathA tthaa| (upadezasaptatI )
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca lAiTa ___ sAdhAraNamapi dravyaM saMghadattameva kalpate vyApArapituM natvanyathA, saMghenA'pi saptakSetrIkArya eva vyApArya na mArgaNA iaaN . (dharmasaMgraha). devadravyanA lakSaNanI sAthe sAdhAraNadravyanI uparokta vyAkhyAnI tulanA karavI joIe. ame te tulanAmAM utarI A lekhane laMbAvavA nathI icchatA. upadezasaptatI ane dharmasagrahanA upalA pAThoparathI jaNAze ke, sAdhAraNa khAtAnuM dravya zrIsaMgha dIdheluM gaNAya che ane teja zrAvakAdine mATe kalpI zake che. vaiddhAra karAvavAnI jarUra jaNAtAM sAdhAraNakhAvAnA dravyane vyaya karavAnI zrIsaMgha sattA dharAvI zake, ApattimAM AvI paDelA potAnA svadharmI badhuone uddhAra paNa sAdhAraNadravyanI sahAyathI karI zakAya. pustaka dvAra jevAM kAryo paNa temAMthI karI zakAya. paraMtu devadravyanA sabaMdhamAM zrIsaMghane evI havataMtratA te bikulaja nathI. dukAmAM, devadravyane mATe zrIsaMdha parimita sattA dharAve che-AjJAnA pAlana sivAya bIlakula sanA nathI dharAvatuM ema kahIe te cAlI zake. sAdhAraNa dravyamAM zrI saMghanI sattA pari mita nahIM, paNa niyamAdhIva chejJAnadravyamAM zrIsaMghanI sattA mRdhyama prakAranI che. jJAnavyane upaga mukhyatve jJAnamAM ane jarUranA prasaMge daityamAM paNa thaI zake. jJAnadravya hAsahimAM vAparI zake evI sattA saMghane che, paNa devadravyane upa- * ega jJAnakhAtAmAM karavAnI sattA saMgha nathI dharAvate. je jJAnakhAtamAM devadravyane upayoga karavAne zrIsaMgha azakta hoya te pachI te dravya sAdhAraNakhAtAmAM kharcavAne nitA asamartha heya ema kahevAnI AvazyakatA nathI.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ; sI-lAITa ahIM eka nave tarka uThaze. keI kaheze ke bhale, zrIsaM. ghane AvelA devadravyane age evI sattA kadAca na hoya paNa je Avaka hajI AvavAnI hoya tene aMge paNa zuM te - tAnI sattA na vAparI zake? A prasaMge Avaka ane AyAta vacce zAstrakAro taphAvata rAkhe che ke nahIM te ApaNe tapAsavuM jeIe, zAstrakAra gAvA aMgavhavA nA para ItyAdi vAka vaDe Avakane aMge paNa AyAta jevuM ja nukazAna-pariNAma batAvI rahyA che. te pachI e te siddhaja thayuM ke AvI gayelI-AyAtane ane zrIsaMghanI sattA jema cAlatI nathI tema Avakane age paNa naja cAlI zake. AyAta devadravyanI vyavasthA, rakSaNa ane vRddhine mATe jema zrIsaMgha jalAbadAra che te ja pramANe je Avakane aMge devadravyanuM rakSaNa ane vRddhi na thAya te te mATe zrI saMgha lekhamadAra rahe che. AyAta ane Avaka e ubhayanA saMbaMdhamAM rakSaNa ane vRddhine sure eka ja prakAre sacavA jAIe. je e mukhya mudde na sacavAya te zrIsaMgha pitAnI javAbadArI ane jokhamadArI nathI samajo emaja kahevuM paDe, devadravyanA rakSaNa ane vRdvine mATe zrIsaMgha te dravya vyAje paNa dhArI zake che. ane kadAcit vRddhinA pariNAma chate nukazAna thAya te paNa zrIsaM. . ghane tethI DubavApaNuM nathI rahetuM. darzanazuddhi ane dravyasaptatikA Adi zAstra-2 the e viSe joIe teTale prakAza pADI zake che. tAtparya e che ke devadravyanI vRddhi ane rakSaNa e sAdhya sarvathA-sarvadA zrIsaMgha sAcavavuM joIe. vyAje mUkavAmAM ane jokhama kheDavAmAM eja ucca hetu sadA daSTipathamAM rahevA jeIe. ame viratArabhayathI devadravyanI vRddhine mATe zrIsaMgha kevA prakAranI sattA dharAve che te viSe mana ja rahIe chIe,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa che. AjakAla jamAnAne oLakhavAnI ane tene anusaravAnI lAMbIpahelI vAta thAya che. amane jajamAnAne anusa- mAnAne anusarI devadravyanI AvakamAM pheraravAnI lAlaca. phAra karavAnuM paNa sUcana karavAmAM Ave che. ame e saghaLI dalIlanA uttaramAM kahIe chIe ke deza-kALAnusAra dravya-kSetrAdi tapAsavA e amArUM kartavya che, tenI sAthe mULa muddo na mAryo jAya e tapAsavuM sauthI vadhAre Avazyaka kartavya che. unnati athavA pragati teneja kahI zakAya ke je mULa vastune--mULa muddAne-mULa AtmAne kAyama rAkhI tene adhika unnata ane sagapuSTa banAve. AryAva nI unnati cAhanArAo je pitAnA tamAma AcAra-vicAra ane vyavahAramAM pAzcAtyapaNuM dAkhala karIde ane deza-kALAnusAra pitAnI pragati sAdhI levAne garva seve te te kharekhara dayApAtraja gaNAya. je unnati athavA pragatimAM AryAvartanuM Ama-Aryatva na jaLavAya te te unnati zA kAmanI? A paNa vyavahAra, ApaNuM nItio ane ApaNI bhAvanAonI vizeSatA je ApaNe na sAcavI zakIe ane jamAnAnI sAthe AMkha mIMcI deDavA lAgI jaIe te te yathArthamAM unnati nahIM paNa eka prakArane AtmaghAtaja gaNAya. tevI ja rIte zrIsaMgha ane zAsananI unnati cAhanArAo je zAstrIya maryAdAone teDI nAMkhI, mULa muddAne gumAvI daI, jamAnAne nAme svacchadatA pravartAve che te paNa AtmaghAtaka thaI paDe ema ame mAnIe chIe. zAstromAM jyAM joIe tyAM mULa muddAne saMbhALavA, sAcavavA ane rakSavA mATeja dravya-kSetrAdi vicAravAnuM pharamAna che. utsargamArgathI je piSaNa maLatuM hoya te dezakALAnusAra maLI zake ema na hoya te te vakhate piSaNa ane vRddhi prApta karavA zrIsaMghe cakakasa AcaraNa kivA baMdhAraNa nakakI karavuM joIe. dAkhalA tarIke kaI paNa jIvanI hiMsA nahIM kArUpa saM.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ - lAITa yamane jyAre eka ja kSetramAM rahevAthI bAdha AvavA lAge tyAre zAstrakAre vihAra ane nadI utaravArUpa sAdhane darzAvyA. A sthiratA ane vihAra Adi sAghane dvArA saMyamanI vRddhirUpI phaLa te avazya nipajavuM ja joIe. je evuM phaLa na maLe te e sAdhane dravya-kSetrAnusAra piSaNa ApavAmAM niSphaLa ja gayA sAta majavA joIe. vastrane raMgavAnI ane vAMsanA DAMDAne badale bIjI jAtanA kAMDA rAkhavAnI vigata raju karI zrImAnya vijaya dharmasUri deza-kALakanusAra pheraphAra thayAnuM sUcana kare che. paraMtu je te vicAraze te jaNAze ke mULa muddAne, koIpaNa pari vartanamAM lepa nathI thaye; ane naja thavuM joIe. pILAM vastro karavAne badale te vasrarahita rahevAnuM ke kaphanI Adi dhAraNa karavAnuM kahevAyuM hatuM te zuM te pheraphArane deza-kALAnusAra vyAjabI gaNI zakAta? je pheraphAra sUcavavAmAM Ave. tethI mULa prakRtine bAdha na AvavuM joIe. sArAMza e che ke dravya-kSetra trAnusAra je apavAda- sevavAmAM Ave kiMvA keI kesa navane niyama bAMdhavAmAM Ave te dvArA utsarga niyamanuM phaLa te avazya pariNamavuM ja joIe. A kathana kevaLa devadravyanA saMbadhamAMja lAgu paDe che ema kaMI ja nathI. jamAnAne oLakha- . vAnI ane anusaravAnI dhAMdhala macAvanArA mahAne mATe, ukta kasoTI siAthI vizeSa agatya dharAve che. devadravya saMbaMdhI zrIsaMghanI sattA ane jamAnAnI jarUrIAta viSe je prazna hAla carcAI rahyo che tene aMge saMkSiptamAM eTaluM ja kahI zakAya ke devadravyanI vRddhi ane rakSaNarUpa muddAne saMmukha rAkhI zrIsaMgha, je kAMI pheraphAra jamAnAne anusarate kare te. saMmAnya thai zake. bAkI mULa muddAne uDAvI devAmAM Ave ane jamAnAne anusaravAne ahaMkAra abhivyakta karavAmAM Ave te dekhItI rIte ja te anucita che, eTaluM ja nahIM paNa AtmaghAta che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ salAma. upasaMhAra. ame A viSaya. eTalA badhA vistArapUrvaka-prasa'yazAtU punarUkti pUrvaka paNa cacyA che ke pAkAnI dhairyacyuti thAya emAM navAI nathI. A patrikA lakhavAnA amArA udeza zrImAn vijayadharmasUri mahArAjane kevaLa uttara mApavA pUrateja kaMi na hatA ane nathI. teozrIne carcAnA eka nAna caka athavA pratinidhi svarUpa mAnI temane sthaLe sthaLe saedhana karavAmAM AvyuM che. manuSyeAcita durvyaLatAne aMge prasaprapAta ame sImAlu dhana paNa karI gayA hoIzuM. paraMtu A patrikAnA upasa'hAra karatI veLA zrImAn vijayadharmasUrijIne tathA anyAnya vAcakAne khAtrI ApavA mAgIe chIe ke kA Ine apamAna pahoMcADavAnA ke utArI pADavAne. ame amArA AtmAmAM lezamAtra paNa bhAva nathI rAkhyuM. khanI zakyuM. tyAMsudhI viveka ane vinayanI maryAdAmAM rahI ame kevadravyanI carcA upara pramANapura:sar prakAza nAMkhyA che. carcAnuM yuddha jevA ekaThA thanAra kutuhulIene te kadAca satISa nahIM Ape. paNa amane te mATe lAgI nathI Avatu. ame uparaja kahI cUkyA chIe ke amArA uddeza carcAne aMge vikhavAdanI vRddhi karavAnA nahIM paNa devadravyU, sabadhI sa`gIna vicAro ane zAstrIya pramANAja pUrA pADavAnA hatA. devadravya saMbadhI udbhavelA prazne mane udubhavatI samasyAonA ukelamAM amArA e pAmara prayana leAkeAyegI hA! tathAstu. 2 4
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarya-sA carcAnuM pradhAnamUla. nyAye yatra paraHzasA munivarA svIyAM daduH sampati .. zAstrAdyapyanukUlatAM hi bhajate satsaMpradAyo'pi ca / tasmAjjainasamAja nizcinu mataM devArcanArAtrikA, dyAdezArpaNasaMbhavaM svamakhilaM devasvameveti tatva svamAdezasamarpaNotthavibhavo neyo na sAdhAraNaityevaM gaditaM svahastalikhite patre svakIye purA / bhASante ca pare'dhunAvitarathA ceyaH sa sAdhAraNaityevaM kSaNikA hi jalpaviSayA ciMtyA pareSAM sthitiH // 2 // sUrIzvarAdivatihandasUcitaM zAstreSu phAThe yadi ko'pi darzayet / yAce tadA'haM niyataM kSamAmiti zrIjainapatreNa samAjasAkSika // 3 // saMgIrya pAThaH samadarzi sUriNA prAmANika zrAvidheryadA sphuTaH / maunaM tadAzAri parene pAlitA svIyapratijJA balavAna hi kugrahA bho bhI jainA vAdinaM paurvapakSa, kSayaM hAyaM pUrva pUrva pratijJA / kAraM kAraM bhinna bhinnapratijJA, saMprekSadhvaM nigrahasthAnamA // 5 // asmAbhiH kriyate vidhAtumanaghaM zAstrArthamAhAnakamAgacchantu samRddha rAjanagare kRtvA pratijJA pre| ... svaM sAdhAraNavittameva bhagavannIrAjanAdezajamityAcaM kumataM vayaM nirasituM zAstrAdinA tatparA // 6 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- salAITa: bhAvArtha-khaMbhAtathI devadravyane nirNaya kevala zAstrane anusArI ane nyAyI bahAra paDaye jemAM vartamAnamAM vicAratA ane samAjane mAnaniya seMkaDo munivara pitAnI sIdhI ane ADakatarI saMmati paNa ApI cUkyA che, tathA cAlatI paraMparA ane zAstro paNa tene ja sarvathA anukUla che, te nirNayamAM Ama khulluM batAvyuM che ke "devadravyanI je je Avake - kAnanA bhADArAe, vyAjadvArAe, pUjA-AratI-aMganadI vigere vigerenA caDhAvAdvArA thatI heya te te rastAone baMdha karavAnuM phaLa zAstrakAre saMsAra paribhramaNa kahe che. vaLI bolIye zAstravihita ane devadravyanI vRddhi mATe zAstromAM batAvI che, ne te bolIyenuM dravya sAdhAraNakhAte laI javAya nahIM evA zAstrakAronA matane anulakSI AcArya Adi munivare te nirNaya bahAra pADe che, AthI jetasamAje evA nirNayacara AvavAnI jarUra che ke-deva nI AratI-pUjA AdinI bolIyenuM dravya devadravyakhAteja vAparI zakAya, paraMtu sAdhArazakhAte vAparI zakAya nahIM. 1 ; zrImAna dharmavijyajI amuka gAmanA saMghapara patra, lakhatA svahaste pitAnA patramAM spaSTa lakhe che. " lI. dharmavijayAdi + + + supana saMbaMdhI ghInI upaja vana banAvavA pAraNuM banAvavuM vigeremAM kharaca karavo vyAjabI che, bAkInA paisA devadravya khAte laI javAnI. rIti prAyaH sarva ThekANe mAlU ma paDe che. + + + AjakAla sAdhAraNakhAtAmAM vizeSa paise na, hovAthI keTalAka gAmamAM sagna vigerenI upaja sAdhAraNakhAte levAnI yejanA kare che paraMtu mArA dhAryA pramANe te ThIka; nathI." | 2 | A pramANe eka agragaNya gAmanA saMghapara zrImAna patra lakhI pitAne sAthe sAthe khulle abhiprAya pragaTa kare atyAre
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa. tethI viparIta vAtane prakAza kare che, ApaNane adhika Azcarya e thAya che ke zrImAne kAzImAM zAstravizArada jainAcAryanI padavI prApta karI ane tyArabAda amuka varSa pachIja uparane patra lakhe che, chatAM hAlamAM evuM kyA navA zAstronuM avagAhana karyuM ke jenA pratApe prathama beleluM azuddha mAnI navIna tatvaprakAza karavAne zrImAnane samaya hAtha lAgya, A parathI amane bhaya rahe che ke, rakhene amuka mudata pachI zrImAn punaH AthI paNa ulaTuM tatva na prakAze, AvI rIte kSaNe kSaNe game te kAraNe gADAnA cakanI mAphaka pharatA AcAryamanya zrImAnanA vicAre para amAre dayAja khAvI paDe che. - jyAre AcArya Adi munimaMDaLe karela nirNaya bahAra A be tyAre zrImAne tA. 28 mI mArcanA jenapatramAM A pramANe pratijJA jAhera karI-"je kaI prAmANika graMthamAM agara teoe (AcAryAdikee) gaNavela graMthamAM te ulekha nIkaLe ke AratI-pUjAnuM ghI devadravyamAM ja laI javuM bIjA khAtAmAM laI jaI zakAya nahIM te huM mAphI mAMguM." Ama khullI mAphI mAMgavAnI pratijJA AcArva Adi jenasamAja samakSa bahAra mukI hatI. A 3 - je pachI AcAryAdikanA pakSakAroe paramapratiSThita zrAddhavidhine pATha batAvya (A pATha A patrikAnA 30 pRSTha che) AcAryAdika je kahe che teja vAtane siddha karanAra pATha batAvyA chatAM zrImAne pitAnI pratijJA na te pAlI ane na te pite pakaDela kadAgrahanuM puccha paDatuM mukyuM. .4 zrImAnanA lekhe ane patrikAone madhyasthabuddhie avagAhatA te lekhemAM paraspara virUddha vacanAvalI pramANuzanya ilIle ane arthavirahita vA zivAya dareka vAMcanAra eka paNa zAstrIyapramANa temaja devadravyanI Avaka pheravIne sAdhAraNa
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa khAte laI zakAya, belI kalezanivAraNArthe kalpelI che ane amuka AcArye amuka sagomAM kalpI kADhI hatI, A vAtane pUravAra karanAra eka paNa aitihAsika pramANanuM darzana karavA bhAgyazALI banaze nahIM, hA mAtra uparaTapake dekhanAra kadI zrImAnanA kathana para mugdha bane temAM ame nA na kahI zakIye, amane bhAre kheda te eja thAya che ke, zrImAnanA pratyeka lekhamAM pitAnA vacane rathacakanI mAphaka phare che e zuM! pite joI zakatA nathI. vAMcanAra samajI zake mATe te kSaNika vacanAvalIne ame nIce udhUta karIye chIye. pat (patrikA naM. 1 pA.10) pUjA-AratI vigeremAM belAtI belInuM dravya sAdhAraNakhAte laI javAnI kalapanA karavAmAM kaMI zAstrIya deSa paNa levAmAM AvatuM nathI kAraNa ke belI belavAno rIvAja amuka varSo agAu suvihita AcArya ane saMghe amuka kAraNane laIne dezakAlAnusAra dAkhala karelai jevAya che ja jo A belI aulavIne mukhya hetu te kaI paNa dhArmika kAryomAM kaleza nA thAya." dharmavijayajIe pitAnA A vicAre herArUpe prathama - trikAmAM jorazorathI pratipAdana karyuM che ke je samaye A carcA no janma paNa tha na hatuM, prathama patrikAmAM zAstravizAradajIye "belI azAstrIya ane kalezanivAraNArthe suvihita AcArya ane saMghe dAkhala karI che (1), belInuM dravya devadravyakhAte ja laI javuM evuM zAstromAM kazu vidhAna nathI (2), AthI te dravya have pachI saMgha sAdhAraNakhAte laI javA ka9panA kare te temAM zAstrIya bAdha nathI (3)." A traNa muddA bahu jorathI carcA che ane attamAM dareka gAmanA saMghane e prakAre valaNa levA Agraha paNa karyo che je ame temanAja zabdo ApI ja amuka ane sAthe khala kare lavAne mukhya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarca-lAITa, vAMcake ne vicAra karavA Agraha karIye chIye. A attamAM dareka gAmanA saMghane e bhalAmaNa karI huM viramuM chuM ke-samaya e khI bolImAM bolAtuM dravya sAdhAraNakhAtAmAM laI javAne TharAva kare." . . . . uparanA viSayacara khaMbhAtamAM AcAryaAdi munimale pU te vicAra karyo ane chevaTe bhadrika bhramaNAthI dUra rahe ema dhArI eka Tuka zAstrAdhAre nirNaya bahAra pADe, A nirNaya bahAra pADavA pahelA parama mAnaniya pUjyapAda sAgarA naMdasUrijIye zrImAn dharmavijayajInI sAthe khAnagI patra-vyavahAra paNa karyo paNa tenuM pariNAma zUnyaja, vakhata jatA A cAryapakSakAre zrImAnanI mAphI mAMgavAnI pratijJA avale zrI mAnane prathama "zrAddhavidhine pATha dekhADe ane pratijJA pAlavAne sUcanA paNa ApI AnuM paryavasAna paNa meTA mIMDA jevaDuM ja AvyuM. - tyArabAda jyAre "hIrapraznottara" graMtha zrImAnanA jevA mAM AvyuM eTale prathama patrikAnA mukhya muddAmAM pheraphAra karI A pramANe kahevA lAgyA-"belI belavI e suvihita Asarita nathI." (patrikA na0 2 pA. 6) zrImAna eka vakhata belIne rivAja suvihita A ye kADhaye che, Ama kahe che ane bIjI vakhata ethI ulaTuM ja kahI nAMkhe che, amane kheda thAya che ke-je zAstravizAradajI samAjanA eka sudhAraka tarIka prayatna karI rahyA che te sUrijI (?) A paraspara virUddha nikaLatA vacane prati AvaDI maTI kema bedarakArI karatA haze, A bedarakArI temanA sudhArakapaNanI kIrtine zuM cATa lagAvanArI nahIM thAya. ema teo mAne che? atu, anyanI game tevI mAnyA hoya temAM amAre zu levA devA, AcArya pakSakA taraphathI zrAddhavidhine pATha bahAra ki . ' ' " . .. '2' ' * -- la - -
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. sarca -lAiTa. AvyA eTale turataja zrImAne puna: potAnA vicArA pheravyA ane bIjI patrikAmAM A pramANe DhaMDhero jAhera karyA-pA. 19 AlI khelavAnA rivAjo e ApaNI kalpanAnA rivAjo che, ane teTalA mATe temAM ucita rIte samayAnukULa pheraphAra karavAmAM lagAra mAtra paNa zAstrIya doSa jaNAtA nathI. " asa, zuM karyuM 'suvihita AcAyo '* klezanivAraNArthe ityAdi dhRtyAdi zabdo kADhI nAMkhyA, vAkyaracanA ane muddo paNa krUravI nAMkhyA, kAraNa ? kANu paraspara anusadhAna karI muddo lakSyamAM rAkhI vAMce che, emaja zrImAna samajyA haze, jyAre carcA Agala vadhI cAre bAjuthI sAdhaprakaraNa dharmasa'graha Adi Adi graMthAnA pramANe bahAra AvatA gayA eTale zrImAne trijI patrikAmAM vadhAre gADuM gabaDAvyu ane Ara navInaja rUpa prakAzyuM. joi lye cAstravizAradajInA vAcA-khelI khelavAnuM vidhAna kAi paNa AgamamAM paNa upalabdha nathI. " ahIM vAcakeAye yAda rAkhavu: ke-zrImAna prathama ema kahI cukyA che ke khAlI khelavAnA rivAja kAipaNa pramANika graMthAmAM agara tere gaNAvela graMthAmAM nikaLe tA jyAre uparokta ghaNA graMthAmAMthI nikAlI Apyu eTale 'AgamA' ane "bhASyaTIkA cUNI" A pramANe kahevA lAgyA temaja " avAcIna graMtha ke je graMthAmAM tevI hakIkata kadAcit lakhAi hoya te tethI karIne te rIvAja prAcina ke zAstrIya gaNI zakAya nahIM" Ama kahI chevaTe grathA nahIM mAnavA zrImAne hA hAtha kha'kherI nAMkhI kahe che-" elI khelavI e anAdikAlathI cAlye. AvatA rivAja nathI." ( patrikA na. 3 thA, 14-15). antamAM zrImAn svapakSasiddhinA pramANI dalIlA ane pUchela praznanAnA eka pazu zAstrAdhAre uttara ApyA vagara peDhI hi
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tevadeza vAcanI sUcanA bAlavA bArI sarcalAITa, tepadezavAlI ziyAla ane siMhanI kathAnI mAphaka pitAne vijayavaMtA mAnI zAstrArthanI sUcanA A pramANe jAhera karI pUjA-AratI vigere prasaMgomAM belI belavAne rivAja ane muka varSothI saMghe dAkhala karela che, ane teTalA mATe te bolIe dvArA have pachI utpanna thatuM dravya "sAdhAraNa khAtAmAM laI, javAne saMgha TharAva kare che te khuzIthI karI zake che. temAM zAstrIya bAdha nathI." vAMcanAra joI zakaze ke prathama ApelA vicAre ane A vicAromAM keTalI bhinnatA che. tathApi, zrImAna, kahe che ke "mArA A vicAranI virUddhamAM. jeoe sAhIe. karI che. 2 k" keTaluM mahA mRSAvAda! ke sahI karanArAo te prathamanA vicAronI virUddhamAM teja vakhate sahI karI hatI ane. tyAra bAda ghaNAM lAMbA kAle A sUcanA bahAra AvI chatAM A pramANe lakhavuM e zAstra vizAradajI, mATe te kSamya naja gaNAca, A kAraNathI jayapAda sAgarAnaMdasUrijIye pahelAnAM vacane yAda karAvI, nIce pramANe zAstrArtha sUcanA svIkArI lIdhI.. jo tame rItasara pratijJApatra paMdara divasamAM bahAra pADe te bIjA sahI karanArAnA ho kAyama rAkhIne cAlu kevadravyanI carcAnA saMbaMdhamAM tame jaNAvela, zAstrArthanI sUcanA nIce nI sate huM svIkAruM chuM-- AratI AdinI belI kaleMza nivAravA mATe ja che. kapelI che, belI zAstrIya nathI ane te upaja sAdhAraNakha-- tAmAM laI jaI zakAya." A svIkArapatra bahAra AvyA pachI zrImAn taraphathI ADAavaLA mArgeja levAyA che ane muddAne DelI mAravA ane gaDaMbagaDuM zivAya kaMI paNa thayuM nathI, basa, A pramANe zrI . mAnanA samaya samaya para pharatA vacane, Azaye aneka muddAone dhyAnamAM rAkhI samAja poteja vicArI leze ke carcA utpanna
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanAra carcA ane zAstrArtha karavAnA mArge AvavA prayatna kare che ke kaMI samAjane navIna paricaya karAve che??, AthI jenaSamAje vastusthiti avalekI sudara ane abAdhyimA grahaNa karI janAjJApAlana tarapha pitAnI pravRtti rAkhaze te samAja pitAnI unnatinA pagale pahoMcavA bhAgyazALI thaze. OM zAntim / Save A A A A A A ASLASE