Yogshastra Part 06

Author(s): Hemchandracharya, Vijaydharmsuri
Publisher: Asiatic Society of Bengal

Page 7

___७६५
चतुर्थः प्रकाशः। विनेन्द्रियजयं नैव कषायाओतुमीश्वरः । हन्यते हैमनं जाह्यं न विना ज्वलितानलम् ॥२४॥
समकालसंभविनोरपि कषायजयेन्द्रियजययोः प्रदीपप्रकाशयोरिवास्ति कार्यकारणभावः ; अत उक्तम्-इन्द्रियजयं विना न कषायजयः। हन्यते इत्यादिना दृष्टान्तः। हैमनजायसदृशाः कषायाः, ज्वलितानलप्रायश्चेन्द्रियजयः। हेमन्ते भवं हैमनम्, हेमन्ताद वा तन्नु च ॥६॥३॥४१॥ इत्यनेनाणि तलोपे वृक्षो च सिद्धम् ॥ २४ ॥
इन्द्रियजयः कषायजयहेतुत्वेनोक्तः, अजितानां विन्द्रियाणां न कषायजयहेतुत्वं प्रत्युतापायहेतुत्वमेवे त्याहअदान्तैरिन्द्रियहयैश्चलैरपथगामिभिः । आकृष्य नरकारण्ये जन्तुः सपदि नौयते ॥२५॥
इन्द्रियाख्येव हया अश्वा इन्द्रियहयास्तैश्चलैरेकनानवस्थायिभिः प्रक्कत्या, अदान्तैरजितैः सद्भिरपथगामिभिरुन्मार्गचारिभिराकष्य बलात्कारेण कष्ट्वा जन्तुः प्राणी, नरक एवारण्यं विविधभौतिहेतुत्वाद् नरकारण्यं तस्मिन् सपदि तत्क्षणाद नीयते । यथाऽदान्तो हयोऽपथगामित्वेन स्वमारोहकमरण्ये नयति तथैवाजिते. रिन्द्रियैर्जन्तुर्विविधापायबहुले नरके नीयत इत्यर्थः ॥२५॥