________________
૫૦
પણ વેશ્યાજનને તો ઘન ઉપર પ્રેમ ઘણો જ હોય છે.” ઇત્યાદિક તેના વચનો સાંભળી વેશ્યા બોલી કે- “ગુણીજનોને પ્રેમનું કારણ ધન હોતું નથી, પણ ગુણ જ પ્રેમનું કારણ હોય છે. ધન તો બાહ્ય પદાર્થ હોવાથી ધનિક લોકો એને બહારથી જ સ્પર્શ કરે છે, પણ અમારા ચિત્તમાં તો કળાવાન જ પ્રવેશ કરે છે. તેથી તમારે કૃપા કરીને હંમેશાં મારે ઘેર રહેવું.” આ પ્રમાણે આગ્રહ કરી તેને પોતાનું વચન અંગીકાર કરાવ્યું. પછી પરસ્પર પ્રીતિવાળા તે બંને હંમેશાં વિવિધ પ્રકારની ક્રીડા કરવા લાગ્યા.
એક વાર દેવદત્તા મૂળદેવને સાથે લઈ રાજસભામાં નૃત્ય કરવા ગઈ. ત્યાં મૂળદેવે મનોહર પટહ=ઢોલ વગાડી તેની પાસે અતિ સુંદર નૃત્ય કરાવ્યું. તે જોઈ રાજાએ પ્રસન્ન થઈ દેવદત્તાને વરદાન માંગવાનું કહ્યું. તે વરદાન દેવદત્તાએ રાજા પાસે જ થાપણરૂપે રાખવા કહ્યું. ત્યારપછીથી મૂળદેવ ઉપર વધારે આસક્ત થઈ અને નિરંતર તેની સાથે સુખ ભોગવવા લાગી. અહીં પણ વેશ્યાએ ઘણી રીતે સમજાવ્યા છતાં પણ ધૂતનું વ્યસન મૂળદેવે મૂક્યું નહીં.
તે નગરીમાં અચળ નામનો એક સાર્થવાહ રહેતો હતો. તે મૂળદેવથી પહેલાં દેવદત્તામાં આસક્ત હતો. તેથી તે જે જે માગતી હતી તે તે સર્વ ધનાદિક આપતો હતો. “રાગીજન પોતાના પ્રાણોને પણ આપી દે છે તો ધનનું શું કહેવું ? હવે મૂળદેવ દેવદત્તા પાસે દરરોજ આવે છે એમ જાણી અચળ તેના પર ક્રોધ પામ્યો, અને નિરંતર તેનાં છિદ્ર જોવા લગ્યો. અચળની બીકથી તે ધૂર્ત મૂળદેવ ગુપ્ત રીતે જ વેશ્યાને ઘેર જવા આવવા લાગ્યો. એક વાર અક્કા=વેશ્યાની માતાએ દેવદત્તાને કહ્યું કે- “આ મૂળદેવ જુગારી અને ધન રહિત છે, તેને તું છોડી દે અને ઘણું ધન આપનાર અચળમાં જ અચળ રાગવાળી થા. એક મ્યાનમાં બે તલવાર કદાપિ રહી શકશે નહીં.” દેવદત્તાએ કહ્યું- “હે માતા ! હું કેવળ ધન ઉપર જ રાગવાળી નથી, ગુણ ઉપર મારો રાગ વધારે છે.” અકાએ ઘણું સમજાવ્યા છતાં દેવદત્તાએ મૂળદેવને તજયો નહીં. ત્યારે તે અક્કા તેણી ઉપર કોપ પામી, તેથી દેવદત્તા મૂળદેવને માટે ચંદન માંગતી ત્યારે અક્કા તેને સુકું કાઇ આપતી, પુષ્પની માળાને બદલે નિર્માલ્ય=ઉતરેલાં ફુલો આપતી,
