________________
૭૦
તમારા મત પ્રમાણે આ છેલ્લા છેલ્લા અંશોથી પૂર્ણ પદાર્થોનું કાર્ય તમારે થશે. પરંતુ જો તમે અરિહંતની સત્ય વાણીને અંગીકાર કરતા હો તો હું તેમના મત પ્રમાણે વહોરાવું.' આ પ્રમાણે તેની વાણી સાંભળી પરિવાર સહિત તિષ્યગુપ્ત પ્રતિબોધ પામ્યો. તેથી તે બોલ્યો કે—‘હે મહાશ્રાવક ! તમે મને ઠીક પ્રતિબોધ કર્યો. હવે હું શ્રીવીર ભગવાનનું વચન પ્રમાણ માનું છું. અત્યાર સુધી મેં તેમના વચનનું જે ઉત્થાપન કર્યું, તેનું મને મિથ્યાદુષ્કૃત હો.” તે સાંભળી મિત્રશ્રીએ તેને આનંદથી વસ્ત્ર, આહા૨ વગેરે સર્વ વસ્તુ વહોરાવી. પછી પરિવાર સહિત તિષ્યગુપ્ત તે પાપની આલોચના કરી શુદ્ધ થયો. તેનું ઉત્સૂત્ર પ્રરૂપવાથી સમકિત-બોધિ ગયું હતું છતાં આલોચના લેવાથી ફરીથી સમકિત પામ્યો, તે તેનું મહાભાગ્ય સમજવું. ૨.
ત્રીજા નિહ્નવ અષાઢાચાર્યની કથા
શ્રીવર્ધમાન સ્વામીના નિર્વાણ પછી બસો ચૌદ વર્ષ ગયા ત્યારે ત્રીજો નિર્ભવ થયો, તે આ પ્રમાણે—‘શ્વેતાંબિકા નગરીમાં પોલાશ નામના વનમાં આર્ય અષાઢાચાર્ય સમવસર્યા. ત્યાં આગમને ભણનારા તેના ઘણા શિષ્યો આગાઢ યોગ વહન કરતા હતા. એક વાર રાત્રિમાં અકસ્માત્ વિસૂચિકાની વ્યાધિથી સૂરિમહારાજ કાળ કરી સૌધર્મ દેવલોકમાં નલિનીગુલ્મ વિમાનને વિષે દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. ત્યાં તેમણે ઉપયોગથી પોતાનું શરીર તથા આગાઢ યોગ વહન કરતા પોતાના શિષ્યોને જાણી તેમના પરની દયાને લીધે પોતાના પૂર્વશરીરમાં આવીને પ્રવેશ કર્યો. આ વાતની કોઈને ખબર નહોતી, તેથી તેમણે તે સાધુઓને યોગવહન તથા આગમનો અભ્યાસ પૂર્ણ કરાવ્યો. ત્યારપછી બીજા આચાર્યને સ્થાપન કરી સર્વ મુનિઓને તેમણે કહ્યું કે—‘હું અમુક દિવસે રાત્રિએ મરીને સ્વર્ગમાં ગયો છું. માત્ર તમારા યોગને પૂર્ણ કરાવવા માટે મારા શરીરમાં હું આટલા દિવસ રહ્યો છું, હવે તમારી ક્રિયા પૂર્ણ થઈ છે. માટે હું જાઉં છું. આમ છતાં અસંયમી છતાં મેં તમારી પાસે જે વંદના વગેરે કરાવી, તે તમે ક્ષમા કરજો.” એમ કહી તે દેવ સ્વર્ગે ગયો.
પછી તે મુનિઓએ તેનું શરીર પરઠવી વિચાર કર્યો કે—‘આપણે
